Ísafold - 18.07.1878, Qupperneq 1

í S A F 0 L D.
V 17. Reykjavík, fimmtudaginn 18. júlímán. 1878.
ALM ANAK Jjjóðvinafjelagsins 1879
fæst á skrifstofu ísafoldar og víðar,
fyrir 40 aura.
Er það rjett að vera að ofsækja
smáskammtalækuana ?
(Niðurl.). f>að er með öðrum orðum,
að meðan að læknaskipunin er svo ó-
fullkomin sem hún er, meðan svo fjarska
mikið brestur á, að nægilegt sje til af
góðum, lærðum læknum á þessu víð-
lenda og strjálbyggða landi, — á með-
aner ekki rjett og ekki til neins
að vera að reyna til að útrýrna öll-
um skottulækningunum, sem svo eru
kallaðar; og sjerstaklega er beinlínis
ranglátt að taka einungis fyrir vissan
flokk af skottulæknum, nefnilega smá-
skammtalæknana, eins og nú er verið
að gjöra, og það einmitt þá þeirra á
meðal, sem langbezt eru að sjer, og
allcunnir að varfærni og samvizkusemi
í lækningatilraunum sínum, og sem
munu gjörasjer að regluað vísa hverj-
um manni, sem þeirra leitar, fyrst til
hiima lærðu lækna, og því að eins ljá
sitt lið, að hinir fáist eigi til þess eða
sjeu frá gengnir eða tilraunir þeirra
hafi reynzt árangurslausar, og sem vafa-
laust geta fylkt fyrir sjer á þingi jafn-
mörgum tugum manna, er eptir mann-
legum skilningi eða fyrir manna sjón-
um eiga þeim næst Guði heilsubót sína
að þakka, og hinir sumir hverjir ein-
staklingum, og sem loksins eigi verður
sannað um, að nokkuru sinni hafi gjört
nokkurn skaða með lækningatilraunum
sínum.
þ>að má nú ganga að þvi vísu, að
læknisvaldið okkar kalli þetta hjegóma-
mál, brýni embættisrödd sína og hrópi
að fornum vanda: „Hjátrú! hjátrú!
homöópaþían er eintóm hjátrú oghind-
urvitni, fals og svik“ o. s. frv.
Tökum dálítið dæmi: Mikill stór-
skammtalæknir leggurfram allt sitt vit
og kunnáttu til að hjálpa sjúklingi, en
fær ekkert áunnið og segir sjúklinginn
dauðan innan skamms. Smáskammta-
læknir tekur við, þar sem hinn er frá
genginn, og manninum batnar þegar.
J>essa eru mörg dæmi, sem allir vita.
Hvað segir þá stórskammtalæknirinn ?
— „J>að er náttúran, sem hefir hjálp-
að“. — J>að er kenjótt náttúra: hún
fer að hjálpa undir eins og stórskammta-
læknirinn hættir sínum tilraunum, en
kemur eigi nærri því á meðan (!). Batni
sjúklingi eptir lækningatilraunir stór-
skammtalæknis, á það að vera íþrótt
h a n s að þakka og kunnáttu; batni
sjúklingi eptir tilraunir smáskammta-
læknis, á það að vera einungis „nátt-
úrunni“ að þakka, en lækninum alls
eigi. — Deyi sjúklingur eptir tilraunir
stórskammtalæknis, kennir hann það því,
að sóttin hafi verið ólæknandi; deyi
hann eptir tilraunir smáskammtalæknis,
er viðkvæðið undir eins, að hann hafi
drepið hann. Sje þetta og annað eins
eigi hjátrú (eða annað verra), þá vitum
vjer eigi hvað .hjátrúer. Stórskammta-
læknar, sem bannsyngja hina lækninga-
aðferðina og fortaka, að hún geti nokk-
urn tíma orðið að liði, eru þannig langt-
um hjátrúaðri en alþýða, sem ekki trúir
því, að „náttúran“ gjöri sjer mannamun,
gjöri mun á því, hvort reyndar hafi
verið við sjúklinginn stórskammtalækn-
ingar eða smáskammtalækningar.
í öðrum löndum er urmull af smá-
skammtalæknum, eins og allir vita, og
þeir eru fjöldamargir einmitt háskóla-
prófaðir í stórskammtalækningum (alló-
paþíu), með öðrum orðum: svo mennt-
aðir menn og vel að sjer í reglulegri
læknisfræði, sem lög og landsstjórn
ætlast til um þá, er trúa skal fyrir lífi
manna í hættulegustu veikindum. Sje
nú homöópaþían eintóm hjátrú, sýnir
þetta, að hálærðir læknar geta líka
verið hjátrúaðir. Og stjórnendurnir,
sem leyfa smáskammtalækningarnar og
veita leyfi að hafa smáskammta-lyfj a-
búðir (apótek) — það er eittslíkt apó-
tek í Kaupmannahöfn —, eru þá líka
hjátrúaðir.
í hegningarlögum vorum er lögð
þung ábyrgð og refsing við því að
reyna eigi til að hjálpa manni, sem
staddur er í sýnilegum lífsháska, sjeu
nokkur tök á því. Nú er maður í lífs-
háska staddur á sóttarsæng, og engin
tök eru á að ná í lærðan lækni, en ó-.
lærður læknir er til taks, oghannhefir
von um að geta orðið sjúklingnum að
liði; bakar hann sjer þá eigi ábyrgð
samkvæmt hegningarlögunum, — hvað
þá heldur gagnvart samvizku sinni —
ef hann lætur það ógjört? Sama er að
segja um það, þegar að vísu hefir náðzt
í reglulegan (prófaðan) lækni, enlækn-
ingatilraunir hans hafa reynzt árang-
urslausar, þá virðist það óneitanlega
vera jafnvel skylda hins ólærða læknis
að neita eigi um að gjöra tilraun til að
hjálpa, ef hann hefir nokkra von um,
að sú tilraun geti orðið að notum.
Almenning mun enn reka minni
til, að fyrir rúmum 20 árum gengu ó-
sköpin öll á fyrir læknisvaldinu hjer
með ofsóknir gegn smáskammtalækn-
unum fyrir norðan, og kom það eink-
um fram við hina þjóðkunnu nytsemd-
armenn, síra þorstein á Hálsi og síra
Magnús á Grenjaðarstað, sem voru
mestu bjargvættir í læknisleysinu sem
þá var. Leikslokin urðu þau, svo sem
kunnugt er, að stjórnin í Kaupmanna-
höfn, danska stjórnin, sem sjaldnast hefir
þótt ýkja-frjálslynd, hún skipaði að
hætta þessum látum, skipaði, að láta
smáskammtalæknana í friði meðan ó-
sannað væri að nokkrum manni hefði
orðið mein að lækningatilraunum þeirra.
þessa þyrftu þeir að minnast, sem nú
eru farnir að fitja upp á sömu heimsk-
unni aptur. Stjórnin mun naumast
ganga á bak tilvitnaðra orða sinna nú,
er skoðanir manna í Danmörku á smá-
skammtalækningum eru orðnar enn
frjálslegri en þá var.
Embættislæknarnir eru eða verða
að vera í stað heilbrigðisnefnda hver í
sínu hjeraði, og því er eigi einungis
ekkert tiltökumál, þótt þeir hafi eptir-
lit á skottulækningum, heldur er það
jafnvel skylda þeirra. En þeir eigaað
láta jafnt yfir hvorutveggju ganga, smá-
skammta-skottulækna og stórskammta-
skottulæknana, en eigi að leggja ann-
an flokkinn í einelti, af hleypidóm gegn
meðulunum eða lækninga-aðferðinni.
Sálmabókarnefndin. (Aðs.). í seinasta
blaði pjóðólfs er þess meðal annars
getið, að sálmabókarnefndin hafi á hin-