Ísafold - 05.08.1878, Blaðsíða 2

74
ÍSAFOLD.
verði til að fá ný eptirlaunalög, sem
betur eiga við vorar kringumstæður, en
þau sem nú gilda. Hitt er sjálfsagt, að
enginn heiðvirður læknir af misskildri
góðmennsku gefur læknisvottorð um
skör fram, því það væri að vera brjóst-
góður á landsins kostnað.
„Skuld“, J\?. 17.—18. fyrir 6. júlí þ.
á. hefir grein inni að halda með yfir-
skript „Rógur", f>ar segir meðal
annars svo:
„í löngu brjefi, sem einhver hefir
ritað Morgunblaðinu (Morgenbladet) í
Höfn frá Reykjavík og dagsett er 22.
marz þ. á., er farið þessum orðum um
rektor skólans, Jón þorkelsson:
„„þetta lagaboð (Nellemanns skóla-
reglugjörð) hefir talsvert flýtt fyrir hruni
hins eina skóla vors. þó er helzt um
það að kenna rektor skólans sem nú er,
Jóni þorkelssyni, því að það er kunn-
ugt, að hann er óhæfur maður til þess,
að ala upp unglinga, og allar hans ráð-
stafanir fá honum að eins óþokka hjá
kennurum jafnt og lærisveinum. Svo
er að sjá sem stiptsyfirvöldin, er vaka
eiga yfir skólanum, geti aldrei komið
auga á þá deyfð og agaleysi sem æ
fer meira og meira i vöxt i skólanum.
það mundi því verða næsta gagnlegt
ef ráðherrann ... vildi láta hefja rann-
sókn um stjórn skólans, enda virðist
það vera skylda hans þegar búið er að
vekja opinberlega athygli hans á því,
hvernig hjer hagar til““........Oss ís-
lendingum hefir ávallt verið, og er enn
næsta annt um hinn eina lærða skóla
vorn. þó að vjer höfum ekki hingað
til haft beinlínis löggefandi afskipti af
honum, þarf þó hvergi langt að fara á
íslandi til þess að finna, hvaða áhugi
mönnum býr í brjósti um þá stofnun.
Enda er engin stofnun til á íslandi tengd
jafn næmum böndum við þjóðina eins
og sú, þar er landsins helztu menn eiga
að fá hina beztu andlegu og siðferðis-
legu menntun, sem er að fá á landi
voru. Skólamál vort er og verðurjafn-
an eitt af alvarlegustu þjóðmálum vor-
um; og þegar illar fregnir berast af
skólanum, finnum vjer allir til þess eins
og þjóðhneisu ef þær reynast sannar.
En langt mundu menn mega leita í
sögu skólans að dæmi til þess, er hjer
kemur fram; að skólastjóri sje borinn
hinni verstu sök, er hann verðr borinn
— allsherjar dugleysi. Og enn lengra
munu menn verða að leyta að dæmi
þess, að yfir hans dugleysi hafi verið
klagað fyrir þjóð, sem það kemur ekk-
ert við, sem hvorki getur komizt nje
hirðir um að komast fyrir það, hvort
satt sje klagað eða logið, og þar sem
skólastjóri sjálfur getur engri vörn kom-
ið fyrir sig, fyrr en allt um seinan,
hversu ástæðulaust sem hann kynni að
vera rægður. Hjer bregður nú undar-
lega við. Á Islandi heyrist hvorki nje
sjest eitt orð um dugleysi rektorsjóns.
J>ar kemur mönnum það þó við, og þar
er varnarþing skólastjóra. Vjer getum
ekki trúað því, að dugleysi Jóns þor-
kelssonar og óþokki við pilta ogkenn-
ara væri allt lagt svo í lágina á íslandi,
ef að því kvæði jafn voðalega og hjer
er greint, að enginn yrði til að vekja
athygli þjóðarinnar á þvf. Eða eigum
vér að trúa þvf, að stiptsyfirvöld, kenn-
arar og piltar horfðu opnum augum á
hrun skóla vors og þegðu um það eins
og steinn? Vjer getum ekki fengið
af oss, að trúa jafn-ótrúlegum hlut. Ekki
dettur oss það f hug, þar fyrir, að
Reykjavíkur skóla sje ekki í mörgu á-
bótavant. Vjer játum það fúslega að
hann þarf margra bóta við. En vjer
segjum það hreint og beint, að vjer trú-
umþvfekki, að um gallahans sje einna
helzt, eða mest megnis, að kenna dug-
leysi Jóns þorkelssonar. Enda minn-
umst vjer þess ekki, að nefndin, sem
sett var að rannsaka skólamálið, kæm-
ist að þeirri niðurstöðu að skólinn væri
á hraðri apturför af völdum rektors
Jóns, og hefði henni þó sannarlega ekki
átt að dyljast það atriði málsins ef á
því hefði borið eins og brjef þetta læt-
ur uppi — en að ætla að hún hefðisjeð
það, en þó þagað yfir því, væri að saka
hana um svikræði við þjóð sína.
En nú kemur nafnlaus brjefritari
fram, sem fræðir Dani um það, að skóli
vor sje f hrynjandi apturför, að hruninu
valdi ódugnaður Jóns þorkelssonar, sem
ekkert gjörir nema illt af sjer og allir
þess vegna hata, að stiptsyfirvöldin sje
svo blind að þau sjái ekki þessi ósköp,
og piltar leggist í slæpingsskap og aga-
leysi!............Sannist það, að höf-
undur brjefs þessa sje einn af kennurum
Reykjavíkurskóla, þá liggur það beint
við að rektor aftaki að vinna saman við
hann og lærisveinar skólans heimti hon-
um vikið frá, og að stiptsyfirvöldin víki
hneykslinu brottu skjótt og skörulega.
Vjer sjáum ekki nokkurn annan vegtil
þess, að skólinn verði firrður þeim háska
og hneisu er af brjefi þessu stendur.
þvi að það væri sannarlega smánarleg-
ur endi þessa máls, ef rektor, rægður
af nafnlausum hatursmanni, skyldi bera
| nokkurt tjón eða skaða af jafn illmann-
legu tilræði.
Justitia“.
Póstskipið Phönix fór hjeðan aptur 30.
f. m. Með þvf tóku sjer far til Kaup-
mannahafnar stórkaupmaður W. Fischer
með konu, stúlkan Stefanfa Melsteð frá
þingvöllum, verzlunarmaður Lotrup,
stórkaupmaður Lefolii, Guðrún Matt-
hiesen, á málleysingjaskólann, kand.
med. & chir. Helgi Guðmundsson úr
Reykjavík, kand. Björn Jónsson, ritst.
ísafoldar, með konu og barni, bakara-
sveinn Clausen; til Leith Bjami Bjarna-
son (fyrrum á Esjubergi) til lækninga,
fyrverandi kaupmaður H. C. Robb, með
konu, 3 börn og vinnukonu áleiðis til
Ameríku, o. fl. — Ferðamenn þeir, þar
5/878
á meðal konsúl C. P. A. Koch, er komu
með skipinu, munu flestir hafa farið með
því aptur, sömuleiðis nokkrir franskir
og norskir skipbrotsmenn.
Sjóhrakningur. Fimm sjómenn fóru frá
Norvegi 1. marz þ. á., sem hásetar á
gufuskipinu Magdalena, (25572 norskar
lestir að rúmmáli), frá Túnsbergi í Nor-
vegi, skipstjóri Axel Kræfting. Eigandi
skips þessa er stórkaupmaður Gústav
Hansen í Túnsbergi. Á skipinu voru 5 7
manns, og var það ætlað til selaveiða í
norðurhöfunum.^ f>eir sögðust hafa ætl-
að norður um ísland, en máttu vegna
ísa snúa aptur, og fóru síðan suður um
land og vestur fyrir undir Grænland.
J>eir voru við selaveiðar til 6. júlf, og
hafði skipið þá aflað um 14000 seli (o:
hjerumbil 1500 tunnur af spiki). þann
6. júlí voru g bátar sendir af skipinu til
selaveiða, og voru þessir 5 hjer komnir
á einum bátnum. þeir fengu nokkura
seli, en þá gjörði dimmviðris-þoku, svo
að þeir misstu sjónar á skipinu. Freist-
uðu þeir þá árangurslaust í 3 daga að
finna skipið aptur, en sáu það hvergi;
þá voru þeir á að gizka 20 mílur af
Grænlandi beint í vestur af íslandi.
J>egar þeir sáu, að leitan þeirra var á-
rangurslaus, kom þeim ásamt um, að
freista þess, ef þeir gæti komizt til ís-
lands, þótt þeir hjeldi sig þá vera f c.
50 mílna fjarlægð þaðan. |>eir höfðu
leiðarstein (compds) f bátnum, er þeir
fóru eptir. Segl höfðu þeir eigi; tóku
þeir þá það fangaráð, að festa merkis-
blæju, er þeir höfðu og 2 selskinn á rá,
og sigldu með þessu 2 fyrstu dagana,
þá brá á logn, og reru þeir þá þann
dag allan. Var það hinn 6. dagur, er
þeir voru í frá skipinu. J>á sáu þeir
land að kveldi dags, ogvar það Island
og Snæfellsjökullinn, er þeir sáu. J>á
gjörði vind töluverðan að suðvestan,
reru þeir þá að öðru hvoru, meðan
orkuðu, og lögðu sfðan árar í bát, þar
þeir voru dasaðir mjög, og langt að
komnir. Hjeldu þeir þá kyrru fyrir
allt að tveim stundum, og ljetu reka.
Sáu þeir þá enn landið að morgni dags
og reru þann dag allan 11 eða 12 st.
Náðu þeir þá að kveldi dags til lands
f Keflavík í Neshrepp ytra, og höfðu
þeir þá haft 7 daga útivist. Allan þenna
tfma voru þeir matlausir, nema fyrir
einn dag frá skipinu. J>eir höfðu þvf
einungis selakjöt hrátt ogfugla, erþeir
skutu sjer til viðurværis; vatn höfðu
þeir einungis fyrir 1 dag, en láðist að
taka af Grænlands-ísnum er þeir voru
við, í bátinn. Drukku þeir þá sjó, er
áleið. J>eir voru allir í meira og minna
lagi meiddir og skinnlausir á höndum
og fótum, er þeir komu í land, og svo
langt að komnir, að þeir fengu trauð-
lega gengið. Var vel við þeim tekið,
og þeim björg, maturoggóð rúm feng-
in. Hjeldu þeir þar kyrru fyrir einn
sólarhring, og voru síðan fluttir til
Stykkishólms á öðrum bát en þeirra.
Flutningsfar þetta var sexæringur og
fyrir því Guðmundur bóndi Skúlason á
Munaðarhóli f Neshrepp ytri. Sigldu
þeir þá fyrir góðum byr í 6 stundir,
og náðu þá Stykkishólmi. Var þar enn
í móti þeim tekið, og þeir vel haldnir
með alla björg og hjúkran. Verða þeir
þar, unz þeir fá far út heim til sín.
Barnaskólinn í Mýrarhúsum á Seltjam-
arnesi var settur 1. okt. 1877 og sagt
upp 15. maí 1878 og stóð þannig f 7^2