Ísafold - 05.08.1878, Blaðsíða 3

•787S
ÍSAFOLD.
75
mánuð. Börnin sem í hann gengu voru
alls 25; þar af voru 21 allan tímann,
eitt 6V2 mánuð, tvö 4 mánuði og eitt
2 */2 mánuð. Námsgreinir voru þessar:
kver, biblíusögur, lestur, skript, rjettrit-
un, reikningur, saga, landafræði, danska
og söngur (hin siðast nefnda að eins 5
mánuði). Kennslustundir voru 4 á dag
og 5 þá daga sem söngur var kenndur.
Kennari var Sigurður Sigurðsson, og í
söng Guðmundur Einarsson, ungur og
efnilegur bóndason þar á nesinu, sem
hefir aflað sjer talsverðrar þekkingar á
söngfræði, og er vel að sjer í þeirri grein.
í Mýrarhúsum var og haldinn
sunnudagaskóli næstl. vetur, 3 tímar á
hverjum sunnudagsmorgni, kl. 8 til 11.
1 honum var kennt: skript, rjettritun,
reikningur og söngur; nemendur voru
2 5 fram að vertíð; nokkru færri þar
eptir. Flestir sem gengu í skóla þenna
voru unglingar, sem komnir voru yfir
fermingu, og fólk um tvítugs aldur.
Fleiri vildu komast í skólann en gátu,
sakir rúmleysis; virtist því vera tals-
verður áhugi í ungu fólki þar á nesinu
að afla sjer nokkurrar menntunar.
Úr brjefi vestan úr Saurbæ.
jþú biður mig að skrifa þjer eitt-
hvað um skólann okkar, og vil jeg ekki
færast alveg undan því þó hann sje
lítilfjörlegur, og lítið sje til að skrifa
um hann. Undirrót þessa skóla — ef
skóla má kalla — er sú að fyrir tveim-
ur árum stofnaðist hjer í sveitinni bind-
indis- og lestrarfjelag, eins og kunnugt
er af þ>jóðólfi í fyrra. í fjelaginu voru
allt ungir og einhleypir menn að undan-
teknum 2 bændum. Fjelagsmenn settu
sjer strax það ætlunarverk að fá sjer
einhvers staðar sameiginlegt húsnæði,
tímakorn að vetrinum, og vera þar all-
ir, eða svo margir sem mættu vera
heiman að, til þess að taka sjer fram
í skript og reikningi og fleiru, og fá
einhvern mann til að segja sjer til um
leið. Ur þessu áformi varð það, að
herra Indriði Gíslason á Hvoli ljeði pilt-
um húsnæði, og jeg fór þangað með
þeim til þess að sjá um að námið færi
reglulega fram, og segja þeim til, að
því leyti sem jeg var fær um. í fyrra
vetur tóku 18 piltar þátt í náminu er
stóð í 8 vikur, sumir allan tímann, sumir
skemmri, tiljafnaðar allan tímann 13.—
Piltarnir stunduðu einkum skript og
reikning, 6 lásu dönsku og 3 ensku.
Auk þessa kynntu piltar sjer landafræði
og rjettritun. — Til námsins var varið
10 stundum á dag og 1 stundu á eptir
var varið til að æfa sig í skipulegum
samræðum. Húsnæðið sem við höfðum
var fremur óþægilegt og þröngt, því
allt var lítt undir búið. — Fjelagið hefir
nú haldið hinu sama áfram í vetur, og
nú verða hjer alls 20 piltar, flestir verða
allan tímann (8 vikur) en sumir einungis
hálfan, það tel%t svo til að hjer verði
alltaf 16 piltar. Flestir, sem voru í fyrra,
eru hjer aptur í vetur. — Indriði ljet
rýmka og laga húsnæðið talsvert í sum-
ar, svo það er nú miklum mun betra
en í fyrra, og öllu fremur laglega fyrir
komið; en húsið er enn of lítið fyrir
svona marga, til þess að það geti heit-
ið gott húsnæði. — Námið fer fram í
vetur á líkan hátt og í fyrra, nema að
núervarið lengri tíma tilað læra rjett-
ritun og landafræði. Tímunum er þann-
ig skipt í vetur: reikningur 3 stundir,
skript 2 st., rjettritun og landafr. 2 st.,
danska og enska 2 st. á dag, samræð-
ur eða fyrirlestur 1 stund. Við námið
brúkum við þessar bækur: við reikn-
ing reikningsbækur Briems, við rjett-
ritun rjettritunarreglur Magnúsar Jóns-
sonar, við lándafræði hina nýju útlegg-
ing af Erslev’s landafr. (í fyrra Halldórs
landafr.), Jantzen’s Atlas og uppdrátt
íslands, við dönsku Hjort’s Borneven,
Halldórs dönsku Málfræði og Konráðs
Orðabók, og við ensku Briems kennslu-
bók í ensku. Sögunni höfum við alveg
sleppt, bæði af því að okkur vantaði
hentugar bækur, og svo fannst mjer,
að ef við hefðum fleira undir svona
stuttan tíma, þá mundi framförin í skript
ogreikningi verða minni.—Hvað kostn-
aðinn snertir er þess að geta, að flestir
piltar kaupa sjer fæði og annað, sem
þeir þurfa, annaðhvort af Indriða eða
mjer fyrir 5 kr. um vikuna. Kennslu-
kaupið borga þeir mjer sjer á parti og
verður það í vetur tæp króna um vilc-
una af hverjum. Flestir hafa piltarnir
verið fjelagsmenn, en nokkrir utanfje-
lags báða veturna, þeir, sem voru utan-
fjelags í fyrra, gengu allir í fjelag vort
þegar við skildum, og sama hygg jeg
muni verða í vetur.
Jeg hefi nú sagt þjer það helzta, sem
jegget sagt, og skal einungis bæta því
við aðjeg skal verða fyrstur manna til
að kannast við að skólinn okkar er
næsta ófullkominn. Húsnæðið ekki upp
á það bezta, kennslan ófullkomin og
ýmsar bækur og áhöld vantar, en þrátt
fyrir allt þetta held jeg að piltum hafi
orðið tíminn skemmtilegur, og að þeir
hafi tekið framförum framar vonum.—
Jeg skal ekki fara mörgum orðum um
það hvort að slíkar stofnanir væri þarf-
legar hjer ef þeim yrði vel fyrir komið, því
jeg vona eptir athugasemd um það frá
þjer, en meining mín er sú að þær sjeu
ekki einungis nauðsynlegar og þarfleg-
ar hjer eins og í öðrum löndum, heldur
sje líka auðvelt að koma þeim á fót ef
laglega er að farið, og maður hugsar
ekki of mikið í byrjuninni, og ef hið
opinbera vildi taka þær undir verndar-
væng sinn, og liðsinna þeim.
Til herra 15.
(Sjá ísafold V 17).
Sá misskilningur hjá sálmabókar-
nefndinni, sem þjer, háttvirti herra, hafið
orðið hræddur við og viljað leiðrjetta,
átti, mjer vitanlega, eigi heima hjá nein-
um af oss nefndarmönnum. Sú sam-
þykkt nefndarinnar, sem lauslega er
drepið á í J>jóðólfi 30, 21, en sem yð-
ur hefir mislíkað, var hjá nefndinni
þannig orðuð og bókuð: „Nefndin hugs-
ar sjer eigi að búa til bók, er verði
lögboðin í stað hinnar eldri, heldur þá
bók, sem leyft verði að nota jafnhliða
þeirri, sem nú er höfð, þangað til reynsl-
an sker úr, hvor betri þykir“. þessu
hugsaði nefndin sjer að svara þeim
hinum mörgu, sem segja, að það sje of
snemmt að koma innan skamms aptur
með nýja messusöngsbók, og með þessu
hugga þá, sem af einhverjum ástæðum
kvíða fyrir komu hinnar fyrirhuguðu
sálmabókar.
Að þetta beri vott um misskilning
hjá nefndinni eða óljósa hugsun, skil
jeg eigi, en get fullvissað yður um það,
að engum af oss nefndarmönnum, sem
viðstaddir vorum, kom til hugar að ætl-
ast til, að hin fyrirhugaða sálmabók
verði höfð við opinbera guðsþjónustu
án stjórnarleyfis.
Helgi Hálfdánarson.
Úr brjefi frá Akureyri. Hákarlaskip-
in eru búin að flækjast í og við ísinn
síðan í miðjum apríl og flest fengið lít-
inn afla. |>að hefði því orðið mjög bág-
ar horfur fyrir sjóarbændum hjer þetta
ár, þar svoddan fjöldi manna útheimt-
ist til hákarlaveiðanna, ef hinn fágæti
þorskfiskisafli í vor hefði ekki bættúr.
Grasvöxtur í úthaga má heita í bezta
lagi einkum þar sem votlent er en tún
misjöfn, hólar og harðlendi í þeim
brunnið svo að ekki sjezt stingandi
strá upp úr, sem vonlegt er þar síðan
ívor hafa verið breizkjuþurrkar og sól-
hiti, en enginn regndropi komið úr
loptinu nokkurn tíma. Gamlir menn
segjast ekki muna eptir öðru eins stað-
viðri síðan árin 1843 og44, hvort nokk-
ur tilhæfa er i því að þá hafi viðrað
svo veit jeg ekki, þvi það var fyrir
mitt minni.
Hjer er allt fullt af,. Vesturheimsku“
fólki, sem Norðlingur kallar svo, börn
og gamalmenni, konur og ónytjungar
liggja hjer hrönnum saman á götum
bæjarins og hverri krá, sem opin stend-
ur fyrir þeim. þeir mæna sífellt von-
araugum eptir hinu eptirþráða skipi,
sem slasaðist í Hrútafirðinum á dögun-
um, en sem þeim var aptur heitið nú
um þessar mundir, en ókomið er það
enn. f>eir eru að smádraga sig til
baka nú vesælingarnir og fjöldi var
hættur við ferðina áður en frjettist um
töf skipsins. Hjer hafa orðið og verð-
ur enn meir hnekkir af þessu brutli
þeirra, sem ætluðu en aptur settust,
fyrir þá sem kyrrir voru, því suma
verður strax að taka á sveit þeirra og
góðar líkur eru til að flestir komist það
innan mjög lítils tíma, þar þeir voru
búnir að segja ábýlisjörðum sínum laus-
um og selja aleigu sina fyrir lítið verð.
Úr brjefi frá einni ameríkanskri konu
til eins manns hjer í Reykjavík, dagsett
í Boston 23. apríl 1878. — Enginn ætti
nú að flytja sig til Ameríku. Oll verzl-
un vor og viðskipti hafa nú um langan
tima verið í þvi versta ástandi, og það
svo mjög, að okkar eigið fólk hefir orð-
ið að vinna mikið ' til þess að halda líf-
inu. Hinn einasti vegur fyrir framandi
til þess að hafa ofan af fyrir sjer, er
með því að leita sjer atvinnu hjá bænd-
um út um landið, en dvelja ekki í borg-
unum. þetta vilja margir ekki gjöra,
og því verða þeir öreigar. — Allir sem
hafa verzlun í borgunum, eru eins og
milli heims og helju, því þeir sem
enga verzlun hafa, en lifa af eignum
sínum, eru opt gjörðir öreigar afhinum,
sem þurfa hjálpar við. Allir pappírs-
peningar hafa reynzt að vera meira og
minna falskir ásamt alls konar fleiri ó-
höppum þar af leiðandi. — Sá, sem er
stór auðmaður í dag, getur verið kom-
inn á vonarvöl á morgun. — jpetta eru
engar ýkjur. J>að er því miður svo satt,
að enginn veit hvar hann stendur eða
þorir að voga neinu frekar en hann
getur sjeð.
Úr brjefi úr Borgarfirði, dags. 12. júni.
J>ann tíma, sem liðinn er af sumrinu,
hefir veðráttan verið fremur þurr og
köld. Fyrstu tvær vikurnar var að sönnu
hlýtt og gott veður, en með 11. maí
brá til norðanáttar í fullar tvær vikur
með frosti á nóttunni, svo að eigi þiðn-
aði á daginn nema þar sem sólin náð-
til. Gróður, sem þá var kominn í betra
lagi, varð af því veðri fyrir miklum
hnekki af kali. Síðan hafa norðanáttir
gengið öðru hvoru, og veðurátt verið
mjög þur og stundum köld, svo jörðin
hefir blásið og þornað mjög, en lítið