Ísafold - 13.01.1879, Blaðsíða 3

3
aði, með 7660 kr., samtals 127,660 kr.
Mismunurinn á þessari upphæð og
g6,ooo kr., sem rúgurinn hefði átt að
kosta að rjettu lagi, er 81,660 kr., sem
sýslubúar hafa fleygt að gamni sinu út
umfram þarfir. þ>etta gjörir 5 kr. á
hvert mannsbarn, og meira en öll sveit-
arútsvör sýslunnar, að meðtaldri Reykja-
vík.
Af saltfiski munu í suðurkaupstöð-
unum, hafa verið útflutt árið sem leið,
hjer um bil 14,000 skippund. Fiskur-
inn gekk í sumar og haust 60 kr. skip-
pundið í Björgvín, enda gaf norska verzl-
unin í Reykjavík 50 kr. fyrir skipp.,
og Siemsens verzlun sama verð um tíma.
Aptur á móti gáfu hinir kaupmenn
vorir almennt 40 til 45 kr. fyrir skipp.,
og ef vjer nú til jafnaðar við þann fisk,
sem borgaður var með 50 og með 40
kr., reiknum að upp og ofan hafi verið
gefnar 45 kr. fyrir skipp., í stað þess
að hann, með 60 kr. verði erlendis,
hefði átt að borgast hjer minnst með
50 kr. fyrir skippundið, þá gjörir þetta
70,000 kr. missi fyrir plássið.
Kaupmenn vorir þykjast jafnan
borga innlendu vöruna um of, þó þeir
játi að útlenda varan sje fulldýr. jþessu
hefir ekki verið svo varið árið sem leið
með saltfiskinn; því hafi kaupmenn,
sem ekki er líklegt, selt fiskinn áverri
markaði, en þörf var á, þá var það
þeirra eigin sök. þeir gátu í sumar
og haust eð var selt hvert skippund í
Björgvin fyrir 60 kr. Sje nú við þess-
ar 70,000 kr. bætt þeim 31,000 kr., sem
landsbúar hafa tapað á rúgkaupunum,
þá kemur fram, að Gullbringu- og Kjós-
arsýsla, að meðtaldri Reykjavík, hefir
Á morgun söðlum hesta
Dist*) að ríða.
Sömuleiðis er þetta stefið sitt við hvern
dansinn :
1. Gefið ljóð frúvur
Karl er kominn í dans,
Guð gefi engin jungfrúin
Gjaldi hans.
2. Vatnið rennur af háum fjöllum
Eptir hvössu grjóti,
Illt er að leggja ást við þann,
Sem enga leggur móti.
Stef finnast einnig með fornyrðalagi,
svo sem þetta:
þar þykir mjer
Vænt að vera
Er drottinn dansar
með drengjum ;
Gaukurinn gall
í grænni hlið
Og fuglar fagrir
Fljóta vængi skaka.
Mætti margt fleira til tína, og vild-
um vjer biðja þá, sem kunna gamla
dansa, stef, viðkvæði, þulur og kvæði
frá miðöldunum, að senda „ ísafold “.
J>að sakar ekki, þó eitthvað vanti í, því
stundum vill svo til, að sinn kann hvað
úr kvæðunum, og má þá setja heilt kvæði
saman úr brotunum.
*) A dönsku : D y s t.
árið sem leið haft rúman 100,000 kr.
halla á einum tveimur vörutegundum,
annari útlendri og annari innlendri. Af
þeim 6000 innbúum hjeraðsins hefir því
kaupmönnum verið goldin rúmra 16 kr.
nefskattur af hveiju nefi, í rúg- og fiski-
kaupunum einsömlum. Hver myndi
upphæðin verða, ef líka væri rann-
sakaður halli landsbúa á ullar- og
tólgar sölu, á kaffi, sykur og munaðar-
vöru kaupum? Hvern einn má hrylla
við því. Ekki er kyn þó sveitarfjelög
og einstakir búendur fari á höfuðið með
þessari verzlun, þó skuldir og vesöld
aukist í landinu, og það sem þessu fylg-
ir deyfð og óskilvísi.
Kaupmenn vorir hafa fyrir skemmstu
haldið fund með bændum og sett nokkr-
ar reglur fyrir fiskverkun, sem kunna
að vera góðar, ef þeim er fylgt og sam-
komulaginu haldið, hvort sem í hlut á
ríkur eða fátækur. þ>að væri öll þörf
á því fyrir kaupmenn, að ná einnig ein-
hverju samkomulagi við bændur um
vöruverð á ári hverju, og jafnvel um
uppbót á verðinu á þeim tveim vöru-
tegundum, sem hjer hafa verið nefndar
að framan, fyrir umliðið ár. f>ví ann-
aðhvort eru íslendingar dauðir úr öllum
æðum, eða þeir fara að læra að gjöra
samtök til að panta nauðsynjar sínar
hingað með gufuskipunum, og spara þær
þúsundir króna, sem þeir þakkalítið hafa
látið renna í vasa kaupmanna. Vjer
þykjumst vita, að kaupmenn treysti fá-
tækt almennings og vankunnáttu, sam-
takaleysi bænda og deyfð, og sjerílagi
því, að hávaðinn er þeim meira eða
minna skuldugur. Hvort þetta traust
er öruggt, mun síðar sýna sig.
Á hjeraðsfundi þeim, sem haldinn
var i Reykjavik 17. desbr. f. á. um fiski-
veiðasamþykkt sýslunefndarinnar, fjellu
eptir nokkrar umræður, þær greinir
frumvarpsins, sem höfðu inni að halda
reglur fyrir netalögnum, lóðabrúkun,
og tilsjón með fiskiveiðunum af hálfu
sveitarfjelaganna. Voru þó fáirtilstað-
ar á fundinum, nema Reykvíkingar,
sem nýmæli þessi að sögn voru frá
komin; en þeir munu, sem greindir
menn, hafa sjeð, að þessar reglur ekki
gátu haft neina verklega þýðing, og
að ekki er til neins að setja ákvarðan-
ir, sem bæði er ómögulegt að hlýða
og fram að fylgja. þ>ar á móti var
samþykkt, að skera niður háf, að vitja
ekki um þorskanet á næturþeli, og að
grýta ekkiað nauðsynjalausu seglfestu-
grjóti í sjóinn, og var húsbændum einn-
ig fyrirskipað að áminna sjómenn sína
um að hlýðnast samþykktinni. f>etta
var einkar meinlaus ákvörðun, sem eng-
an getur hneykslað. Sú uppástunga kom
fram, að taka skyldi upp öll þorskanet
í hvern stórstraum, en þó þetta sje ekk-
ert nýmæli, heldurílíka átt, þóttnokk-
uð mildara, en ákvarðanirnar í opnu
bijefi 15. okt. 1797, sem vjer ekki vit-
um betur, en sjeu enn þá í lagagildi,
og sem því sjálfsagt má beita, ef hjer-
aðsbúum ekki er ljúft að þeim sje breytt
til hins vægara, þá fjell sú uppástunga,
líkast tilafþví, að hún kom of flattupp
á menn. Flestir munu þó sjá, að það
hlýtur bæði að vera gott fyrir fiski-
göngurnar, sem, að ætlun manna, fylgja
straumum, að enginn netjaveggur rísi
gegn torfunum, er þær skunda inn á
grunnmiðin, og veiðarfærisins vegna,
sem er svo útdráttarsamt í sjálfu sjer,
að æskilegt væri, að það entist sem
lengst; vita allir, að net þarf að taka
upp, hreinsa og þurka á milli, ef end-
ast eiga, og getur enginn verið þessu
mótfallinn, nema sá, sem annaðhvort
ekki ber skyn á netjabrúkun, eða er
vikadrengur kaupmanna, og vill að sem
mestu sje eytt af hampi og seglgarni,
kaupmönnum til gagnsmuna, en lands-
búum til skaða.
í barnaskólanum á Mýrarhúsum á
Seltjarnarnesi, sem stofnaður var í fyrstu
að tilhlutun Olafs bónda á sama bæ,
hafa í vetur verið 26 börn til kennslu.
þ>ar er kennd almenn menntun, að lesa,
skrifa, reikna, danska, kristindómur,
biblíufræði, sagnafræði, landaskipunar-
fræði. Fyrir kennslunni stendur sami
kennari og í fyrra, Sigurður Sigurðs-
son. Seltjerningar hafa stofnsett þenn-
an skóla af eigin efnum. Á hann nú
sitt eigið skólahús, og mun því þegar
kominn í tölu þeirra barnaskóla, sem rjett
hafa til að þiggja styrk af opinberu fje.
í barnaskólanum í Flensborg hafa
í vetur 30 börn notið kennslu. Fyrir
kennslunni stendur porsteinn kandidat
Egilsson. þ>ar er kennt sama og í hin-
um fyrnefnda skóla, og sumum að auk
enska.
í barnaskólanum á Brunnastöðum
hefir sömuleiðis verið haldið áfram
kennslu í vetur. Fyrir kennslunni stend-
ur í vetur Pjetur verzlunarmaður Pjet-
ursson. Oss er sagt að skóli þessi efl-
ist. Sama er að segja um barnaskólann
í Garðinum. þ>ar er porgrimur Guð-
mundsen kennari, og virðist áhugi for-
eldra á skólanum fara vaxandi. Einnig
hefir barnaskólinn á Eyrarbakkagóðan
orðstír af þeim, sem til þekkja. Um
barnaskóla Akurnesinga höfum vjer
enga skýrslu, en göngum að þvívísu,
að menn þar einnig láti sjer umhugað
um að styðja gott og gagnlegt fyrirtæki.
Heyrzt hefir, að hafís sje kominn
fyrir norðan land. Er sagt hann sje
landfastur á Skaga, en einstakir jakar
hafa sjezt á Húnaflóa. Eptir veðráttu-
farinu er mjög líklegt, að fregnin sje
sönn. þ>ó búast megi, eptir þessu, við
harðindum fyrst um sinn, þá er sú bót
í máli, „að sjaldan verður mein að miðs-
vetrar ís“. — Veðrátta hefir síðan á
miðri jólaföstu verið þur og köld, snjó-