Ísafold - 18.01.1879, Síða 3

7
annmörkum bundið, því bæði hlaut það
að orsaka lengri drátt á borguninni, en
hin aðþrengjandi almenna neyðhjervið
sjávarsíðuna gat þolað, og lika gatþað
hugsazt, að hlutaðeigandi kaupmaður
kynni að vera dáinn, þegar þangað kom,
eða vildi ekki einhverra orsaka vegna
taka ávísunina gilda. Ekki veit jeg til,
að nokkur kaupmaður hjer selji i88pd.
rúgs á 19—20 kr., og jeg ætla, að kaup-
menn hjer almennt telji að minnsta kosti
192 pd. í rúgtunnunni, ogþáerþað vafa-
samt, hvort ábyrgðar- og flutningsgjald
og annar kostnaður ekki vegur upp
þann mun, sem er á að kaupa rúg f
Danmörku og hjer;* en þar við bætist,
sem hjer er aðalatriðið, að fæstir nema
kaupmenn hafa húsrúm aflögu til að
geyma í miklar vörubyrgðir, og að ekki
má ætlast til þess af embættismönnum,
að þeir, hvernig sem á stendur, hafi
tíma og tækifæri til að vega sundur rúg
og skamta hann fátæklingum, auk þess
sem þessir þurfa á ýmsum fleiri mat-
vælum, en tómu korni að halda.
Fyrir mittleyti hef jeg, einsogjeg
hef sagt, haft mjög litla peninga til út-
býtingar, ogþótt jeg hafi sent þá sveit-
arstjórum, hef jeg þó verið í vafa um,
hvort ekki væri rjettara, að kaupa mat-
væli fyrir þá hjá kaupmönnum, því hvað
gjöra sveitarstjórarnir við þá ? Annað-
hvort fá þeir þá fátæklingunum sjálfum>
sem er mjög varúðarvert, afþví margir
þeirra eru óráðs- og óreglumenn, eða
þeir leggja þá sjálfir inn til kaupmanna
fyrir matvæli handa hinum nauðstöddu
og þetta getur vakið, og mun hafa vak-
ið, megna óánægju, þar sem allt er
dýrara en hjer, og að kalla einokunar-
verzlun.
Að því er snertir austangjafirnar,
þá voru þær innifaldar í ávísun, að upp-
hæð 1000 kr., upp á kaupstjóra Tryggva
Gunnarsson. fað, sem áður er sagt um
ávísanir til Kaupm.hafnar, gildir og um
þessa ávísun, sem þar að auki ekki
barst mjer fyr en með seinustu póstferð,
svo það hefði orðið að bíða eptir pen-
ingunum vetrarlangt, þó allt annað hefði
gengið að óskum. Jeg taldi það þvi
heppni, að jeg gat fengið consúl Smith
til að kaupa þessa ávísun fyrir fullt verð,
þannig, að hann í vetur greiddi með al-
mennu söluverði hjer, og 6°/0 600 kr. í
matvælum og kaffi, og borgaði 400 kr.
í peningum. Af þessum 600 kr. er þegar
útbýtt yfir 300 kr. hjer og í nærsveit-
*) f>etta er misskilningur hjá höf., þvi 200 pund
rúgs lceypt í Danmörku, og flutt hingað með síð-
asta gufuskipi, — þegar ábyrgðargjaldið er hæst
á árinu — kostuðu hjer í nóvember 1878 m e ð
ábyrgðar-, flutnings og öllum öðr-
um kostnaði 16 kr. 25 a. fyrir utan
s e k k. J>ar sem höf. segir, að kaupmenn hjer
almennt telji að minnsta kosti 192 pund í rúg-
tunnunni, þá skjátlar höf. einnig i þessu, því
sumir bændur hafa að gamni sínu vegið rúg-
sekkina frá þrem verzlunum, tveim í Reykjavík
og einni i Hafnarfirði, og hafa þessir rúgsekkir,
að fráteknum umbúðum, vegið 188 pund; og
lætur þá nærri, að sekkurinn af rúgi, með um-
búðum, vegi 192 pund.
unum til fátækra ekkna og bjargþrota
heimila, sem þiggja lítinn eða engan
sveitarstyrk, en 400 kr. eru geymdar
hjá mjer, því mjer þótti ekki tilvinn-
andi, að leggja þær í sparisjóð, * ef
ekki fiskaðist á vetrarvertíðinni, svo þá
yrði að grípa til þeirra, en þessar 400
kr. hefir consul Smith skuldbunðið sig
til að greiða eptir ávísun minni, hverja
korntunnu með 18 kr., og bankabygg
og kaffi og feitmeti með hinu vægasta
verði, sem almennt viðgengst hjerí Rvík.
Jeg þykist ekki vera ,.óhagsýnni“,
en hver annar í „peningasökum" og jeg
hef reynt til að ,.hagtæra“ því gjafafje,
sem mjer hefur verið sent, svo hagan-
lega, sem jeg hef bezt haft vit á, **
eins og jeg hefði átt það sjálfur. |>ví
fer svo íjarri, að jeg telji eptir þá litlu
fyrirhöfn, sem úthlutun þess og ávísun-
um hefur verið samfara, aðjegtelhana
marg-borgaða með þeirri gleði, sem jeg
hef haft bæði af mannelskufullu örlæti
landa minna, og því trausti, sem þeir
þannig hafa sýnt mjer.
Með mikilli virðingu.
P. Pjctursson.
Til ritstjóra Isafoldar.
Til „ísafoldar11.
þ>ó jeg viti ekki, hvort guðræknin
er blaðamál, þá ræðst jeg þó í að leiða
opinberlega athygli hvers, sem athuga
vill, að þessu mikilsvarðandi málefni.
jbegar Hendersen snemma á þessari
öld ferðaðist um landið, tók hann helzt
til þess, hversu trúrækin þjóð íslend-
ingar væru; hann kom hvergi þar, að
ekki væri lesin húslestur á degi hverj-
um, sumstaðar bæði kvöld og morgna,
og þessi reynzla Hendersons varð til
þess, að biflíufjelagið var stofnað hjer
á landi, og að Bretar með svo mörgu
og fögru móti hafa stutt að því, að hei-
lög ritning gæti með sem minnstum
kostnaði verið í hvers manns höndum
á íslandi. Ekki vantar gömlu og nýju
testamentin, með glöggum og góðum
stíl, ekki vantar sálmabækur og sálma-
söfn, ekki vantar postillur og hugvekj-
ur bæði frá eldri og nýrri tímum. En
— þó Ijótt sje frá að segja — húslest-
ur er víða á landinu farinn að dofna,
sjer í lagi í og í kringum kaupstaði,
*) f>etta eigum vjer bágt með að sldlja, eins og
biskupinn hafi ekki einhver ráð með annaðhvort
að ná peningunum úr sparisjóðnum, þegar á þeim
þarf að halda, eða þá að gjöra útvegur fyrir þeim,
þangað til þeir geta náðzt úr sparisjóðnum.
Ritstj.
**) J>etta efar enginn, ,en víst er um það, að meira
hefir snauðum mönnum orðið úr þeim gjöfum,
sem Kristján bóndi Matthíasson á Hliði hefir
haft til útbýtingar; hann reiknar þeim 200 pd.
rúgs á 15 kr. 25 a. Meira hefir einnig orðið
úr þvi, sem sira þórarinn Böðvarsson hefir undir
hendi; hann útbýtir gjöfum að austan, sem hon-
um hafa verið sendar frá landshöfðingjanum,
þannig, að verzlun J>. Egilssonar i Hafnarfirði
lætur, gegn ávísunum síra þórarins, 200 pund
rúgs á 16 kr. R i t s t j.
og þá helzt í sjávarplássunum. fJó víð-
ast hvar muni enn þá vera myndast við
að lesa á sunnudögum, þá er hinn dag-
legi kvöldlestur, sem er einn af vorum
gömlu beztu venjum, sem fyrir utan
sína gudræknisþýðingu, einnig hefir það
til síns ágætis, að hann helgar heimil-
islífið, eflir frið og sameiningu milli hús-
bænda og hjúa, — kvöldlestur, sem
víða er uppbót fyrir ljelegar sunnudaga-
prjedikanir, er farinn að fara úr móð,
ekki svo mjög enn þá til sveita, sem
við sjóinn og kringum kauptúnin. Jeg
gæti bent á presta og prófasta, sem
ekki lesa húslestur á kvöldum; þeir
munu hafa frjett, að í höfuðstaðnum, og
kringum hann, sje ekki lesið á kvöldin,
nema hjá almúgafólki, og má ske ein-
stökum fyrverandi prestum, og þykir
þeim því rjett að fylgja þessum hefðar-
sið. Ekki veit jeg, hvað satt er í þessu;
jeg trúi að minnsta kosti ekki öðru,
en að biskupinn, sem hefir samið hug-
vekjur, einniglesi þær; en, ef umburð-
arbrjef biskupsins hafa nokkra þýðingu,
sem jeg vona, þá held jeg það væri
fullt eins þarft, að brýna fyrir próföst-
um og prestum landsins, að hafa vak-
andi auga á því, að hús-andaktin og
húslesturinn haldist við í landinu, eins
og t. d. að brýna fyrir þeim að tóna
við hjónavígslur. Jeg er sannfærður
um, að hverju því landi og hverri þeirri
þjóð fer að hnigna, sem slær slökuvið
sína góðu gömlu siðu, sem stælir eptir
útlöndum í að afmá daglega guð-
rækni, sem einnig hefir fyrirheit í þessu
lífi, sem varnar ófriði og flokkadrátt-
um, og oss íslendingum er hingað til
oflítiðfarið fram, til þess oss nú þeg-
ar fari aptur. Jeg bið yður því að
taka þessa mina „hugvekju" í blað yð-
ar. Má ske einhver lesi hana, sem ekki
les guðsorð. J>ann 14. desbr. 1878.
Ilallgrímur Pjetur Sturm.
— í 3. blaði „þjóðólfs11 i ár, hefir
einhver „Skúli Gíslason“ vaðið upp á
alþing, og nokkra alþingismenn, með
ónojum fyrir það, hver úrslit málið um
brúargjörð yfir J>jórsá og Olfusá fjekk
á síðasta þingi. Hann skilur ekki, að
þinginu í heild sínni, nje einstökum
þingmönnum, geti hafa gengið annað
en eigingirni til þess, að þeir veittu
ekki orðalaust stórfje til brúargjörðar
yfir nefndar ár, en kallar það „hylliboð“
og „afboð“, að bjóða fram lán gegn
endurborgun á 28 árum, veit þó, ef
til vill, að enda kirkjur og prestaköll,
sem mest er ívilnað í þessu tilliti, fá
ekki styrk af landssjóði með öðrum eða
betri kjörum, og að Eyfirðingar, t. d.,
hafa gengið að þyngri kostum til að
skera fram Staðarbyggðarmýrarnar, og
er framskurðurinn kominn vel áleiðis,
þó minna hafi verið um skrifað, en um
brýrnar yfir fy'órsá og Olfusá. J>á furð-
ar Skúla þennanáþví, að brýrnar sjeu
ekki taldar með „fjallvegum“, sem
landssjóður hefir tekið að sjer, en hefir
að líkindum litla hugmynd um, hver
útgjöld liggja á landssjóði, og fyrir við-
lagasjóði, nje heldur um það, hverjar
byrðir á þessu fjárhagstímabili hafa