Ísafold - 25.07.1879, Blaðsíða 3

Fhitningsmaffur (Tr. Gunnarsson) tók undir það.
Vitagjaldið hefði að eins átt að vera fyrir árlegum
kostnaði. Óþarílega hátt til þess, og gjaldendum því
óþarflega íþyngt.
(Við atkv.greiðsluna var samþ. með 14 atkv. að
undan þiggja ísl. fiskiskip vitagjaldi nema á ferð milli
landa. Frumvarpið samþ. og vísað til 3. umræðu með
11 atkv.).
Siglingar og verzliui. Frumvarp til laga um
breyting á eldri lögum um siglingar og verzlun, frá
fjárlaganefndinni, þess efnis, aff afnema lestagjaldið, aff
leyfa fastakaupmönnum að verzla á skipum hvar sem
þeir vilja án alls tímatakmarks, hafi þeir á einhverju
löggiltu kauptúni fullnægt ákvæðum laganna um toll-
greiðslu og sóttvarnir, en aff utanríkisskip og lausa-
kaupmenn megi að eins verzla á löggiltum höfnum og
þurfi utanríkisskip eigi að koma fyrst við á nokkurri
afþeim 5 höfnum, sem til eru teknar í lögum 15. apríl
1854, 2. gr. 1, aff hver búandi, er sýslunefnd hans tel-
ur til þess hæfan, megi verzla með allan varning, nema
vínföng og áfenga drykki, fyrir 50 kr. leyfisbrjef frá
sýslumanni. I.ögin öðlist gildi 1. jan. 1880.
Landshöfðingi vildi halda lestagjaldinu, afþví það
væri eitt með beztu og haganlegustu tekjum landsins,
engum þungbært, enda aldrei undan því kvartað af
gjaldþegnum, og færi sívaxandi (nú 40—50 þús. kr. á
ári). Hæpið, að hin fyrirhugaða 5o°/0 hækkun á vín-
fangatollinum næmi jafnmiklu ; aðflutningar vínfanga
mundi minnka að því skapi sem tollurinn hækkaði.
Kaupmenn mundu í haust byrgja sig upp til margra
ára að vínföngum, eigi þeir von á tollhækkun með ný-
ári. Varaminna að minnsta kosti að fresta því að af-
nema lestagjaldið þangað til sæist ávöxturinn af toll-
hækkuninni. Líka mætti hafa það svo, að ljettalesta-
gjaldinu að eins af nokkrum vörum, svo sem salti og
timbri, en ekki öllum. Af salti mun lestagjaldið nema
4% af söluverði þess, eða 25 a. af tunnunni, af korni
1%, af manúfaktúr-vöru enn minna, af kaffi Vio eyris
fyrir pundið, af sykri hjer um bil eins, af brennivíni
Vó eyris á pottinum. þ>að sannast, að afnám lestagjalds-
ins hefir engin áhrif á söluverð varanna. Með þessu
móti mundi tekjumissir landssjóðsins af lestagjaldinu
nema hjer um bil 8—10000 kr., og það mundi líklega
tollhækkunin vinna upp, sjer í lagi ef hún væri eigi
höfð meiri en 25—20%; þá mundi að líkindum aðflutn-
ingur vínfanga eigi minnka að mun.
Varaforseti kvað tolla eiga að vinna tvennt: að
gjöra verzlunina greiðari og frjálsari, og að efla vel-
megun í landinu með því að auka tekjur þess. J>etta
frumvarp er eigi ætlað til fjefanga, eins og vínfanga-
tollsfrumvarpið ; það á að eins að afnema ósanngjarn-
an og óeðlilegan toll. I.estagjaldið var 1878 að eins
rúml. 40,000 kr., þegar þær 8036 kr. eru taldar frá, sem
ríkissjóðurinn lætur sig muna um að draga frá tillagi
sínu til landsins. það er aðalgallinn á lestagjaldinu,
að Vó þess gengur frá, og meira, ef póstgufuskipa-
ferðirnar aukast. það er eigi rjett hermt, að það sje
fast gjald og áreiðanlegt; það minnkar að því skapi,
sem lestafjöldinn á gufuskipunum eykst. þetta er ein
höfuðástæðan fyrir afnámi þess. í fyrstu fjárhagsá-
ætluninni (0: árið 1875) var lestagjaldið af póstgufu-
skipunum 2000 kr., nú í ár er það 8000 kr., og efþað
á hinum næstu 4 árum tekur sömu framförum, þá verð-
ur gjaldið að þeim tíma liðnum orðið 24,000 kr., sem
vjer aldrei sjáum. Hvað það snertir, að fjárlaganefnd-
in hafi eigi reiknað rjett tiltöluna milli lestagjalds þess,
sem afnumið er, og fjárupphæðar þeirrar, er fæst við
hækkun brennivínstollsins, þá er auðvitað, að allt það
er undir ágizkun og von komið. En þó held jeg að
fjárlaganefndin hafi í þessu efni eigi farið skakkara en
stjórnin sjálf og hinn hæstvirti landshöfðingi sjálfur.
I.andshöfðinginn hlýtur þó víst að muna það, að árin
1875 og 1877 reyndist áætlun fjárlaganefndarinnar á-
reiðanlegri en áætlun stjórnarinnar. I.andshöfðinginn
man og sjálfsagt eptir því, að alltaf hefir meira komið
inn fyrir brennivínstollinn, en hann hefir áætlað. I
frumvarpi því, er var fyrir deildinni fyrir skemmstu,
var stungið upp á 50 °/o hækkun á brennivínstollinum.
Jeg er samdóma landshöfðingjanum um, að æskilegt
væri, að vínbrúkun færi sem mest minnkandi á landi
hjer; en þó hún færi nokkuð minnkandi, þá mun það
varla verða svo, að upphæð tollsins aukizt eigi um
hjerumbil 40000 krónur. Landshöfðinginn gat eins,
sem mjer fannst sláandi: að ef þetta frumvarp næði
fram að ganga, þá mundu kaupmenn flýta sjer að
kaupa sem mest brennivín, áður en lögin yrðu stað-
fest af konungi og næðu lagagildi. En þá segi jeg:
Öllu er óhætt; þá fáum vjer miklu meiri toll það ár
en annars. Reyndar ætla jeg, að eigi muni þurfa
við þessu að búast; því að kaupmönnum mun ómögu-
legt, eða að minnsta kosti mjög óhaganlegt, að flytja
inn brennivínsforða til margra ára; því að efni brenni-
vínsins (eða sprittsins, ef þeir flytja það) er svo varið,
að eigi mun hollt að geyma það lengi án þess að það
rýrni meira en hinum hækkandi tolli svarar. það er
snertir reikning þann, er landshöfðinginn kom með
yfir lestagjald það, er legðist á hinar ýmsu vöruteg-
undir, er á skipum flytjast, þó er það satt, að lesta-
gjaldið nemur litlu á dýrum vörum; enáþungavöru er
það næsta þungbært. Ef t. a. m. spænsk skip koma
hjer framvegis, geta þau eigi tekið saltfiskinn nema
með því lægra verði, sakir þess hve hátt lestagjald
leggst á hann. Sama er að segja um Skota, sem sækja
hingað sauðfje og hross, að þeir geta eigi borgað eins
mikið fyrir sauðinn eða hrossið, og þeir annars mundu
gjöra, ef þeir væru undanþegnir lestagjaldinu. Jeg í-
mynda mjer, að í smálest hverja leggist eigi meira en
]■—8 tunnur af salti; nú er innkaupsverð hverrar salt-
tunnu 2 kr.; þannig er sjöunda hver tunna lögð á salt-
ið, sem samsvarar 20 til 25 a. Að verða að greiða
25 a. af 2 kr. er enda talsverður tollur, og sama sem
i21/2°/0, sjer í lagi þegar um nauðsynjavöru er að ræða,
eins og korn, salt og steinkol. Jeg er þess viss, að
landshöfðinginn, sem veit, hve mikið íslendingar borga
fyrir kornið, muni óska þess, að þeir þurfi eigi að
borga meira fyrir kornið en það mundi kosta þá toll-
laust. En hjer er eigi eingöngu um gjaldupphæðina
að ræða, heldur og um alla þá tálmun 0g alla þá hindr-
un, sem leiðarbrjefin og sjópassarnir valda, en án þeirra
geta menn eigi verið, nema því að eins að lestagjald-
ið nemist af. Enda þekki jeg hvergi í heimi sjóleið-
arbrjef, nema hina svokölluðu latinsku sjópassa, sem
eigi eru hafðir, nema í stríðum. Ef lestagjaldið væri
afnumið, þá væri nóg, að skipið hefði tollskrá og vöru-
skrá, skýrslu um heimili sitt og um það, hve stórt það
er. þessi tálmun, sem leiðir af lögum 15. apríl 1854,
má ekki eiga sjer stað, þar sem frjáls verzlun er.
pórarinn Böðvarsson lagði á móti frumv. af því, að
það mundi verða kaupmönnum einum í hag.
Arnljótur Olafsson fann að hegningarfyrirmælum
frumvarpsins.
Varaforseti mótmæltiþví, að kaupm. einir græddu
á frumvarpinu.
Tryggvi Gunnarsson kvað innan handar á næsta
þingi að tolla t. d. kaffi og sykur, ef sú yrði raun á,
að þessi breyting rýrði tekjur landssjóðsins. Lestagj.
úrelt gjald, þyngst á nauðsynjavörum, á lagt af því,
að haldið var ómögulegt að innheimta .toll af sjerstök-
um vörum, en nú hefir það reynzt hægt.
þórarinn Böðvarsson spurði, hvort hinn góðfrægi