Ísafold - 04.06.1881, Síða 4

48
eður hlutkesti. f>á er hinn ákærði kall-
aður fram, lesin upp fyrir honum kær-
an, og nöfn kviðdómsmanna, og er
hann spurður að, hvort hann tjái sig
sýknan eða sekan. Játi hinn ákærði
sig sekan, leiðir dómsforseti honum
fyrir sjónir afleiðingarnar af játningunni
og skorar á hann að kalla hana aptur.
Standi hinn ákærði við játningu sína,
ákveður dómsforseti þegar hegninguna.
Að öðrum kosti—ef hann tjáir sig sýkn-
an, eða þegir—er honum boðið að ryðja
kviðinn. Að því búnu sverja kviðdóms-
menn eið að því, að þeir skuli íhuga málið
og leggja á það dóm eptir beztu samvizku.
Byrjar þá málsókn með því að kærandi
skýrir kæru sína, kallar síðan vitni sín,
og eru þau látin afleggja eið, áður en
farið er að spyrja þau. Bæði hinn á-
kærði, kviðdómsmennirnir og dómsfor-
seti geta lagt spurningar fyrir vitni
kæranda. |>ví næst er hinum ákærða
gefinn kostur á að verja málstað sinn
og leiða fram vitni sín, og fer vitna-
leiðslan þar á sömu leið. Hinn ákærði
er alls ekki yfirheyrður. Að því búnu
hreifir dómsforseti málið, skýrir það á
alla vegu og leiðbeinir kviðdómsmönn-
um, sem því næst fara inn í annað her-
bergi til ráðagjörðar, og sitja þar sam-
an, þangað, þeir verða allir á eitt sátt-
ir. þ>á kveða þeir upp dóminn: sykn
eða sekur, en dómsforseti heimfærir
lögin upp á glæpinn. Kviðurinn er
ekki bundinn við annað, en sannfæring
sína, en alls ekki við neinar sönnunar-
reglur; þó er í stöku málum bannað
að kveða upp áfellisdóm, nema tvö
góð vitni komi fram gegn hinum á-
kærða, eða eitt vitni og sterkar líkur,
en á hinn bóginn er aldrei skipað að
sakfella á móti sannfæringu sinni, hversu
sterkar sem sannanirnar gegn hinum á-
kærða kunna að vera. Yfir höfuð er
ekki kostur á að áfrýja kviðdómi; þó
getur dómsforseti undir vissum kring-
umstæðum látið málið koma undir ann-
an kvið, virðist honum hinn fyrri hafa
kveðið upp rangan dóm, og í stöku
tilfellum má skjóta kviðdómi undir efri
deildþjóðþingsins, lávarðadeildina. En—
þetta eru undantekningar, sem mjög
sjaldan koma fyrir.
J>ví hefir verið sleppt hjer viljandi,
að minnast á hina svokölluðu grand
jury (Stóra-ífö'm) sem sker úr, hver mál
skuli koma fyrir kviðdóm, og hver skuli
niðurfalla ; því þessi kviðdómur virðist
hvergi eiga við, nema á Englandi, ef
hann á þar við. J>ar sem stór glæpa-
mál koma sjaldan fyrir, er þessi stóri
dómur að minnsta kosti óþarfur.
Loksins vill Vilhjálmur Finsen ekki
hvetja menn til hastarlegra breytinga á
meðferð þeirri á sakamálum, sem nú er
höfð á Islandi, og til að hrapa að því að
taka upp kviðdómaskipun, heldur færi bezt,
að slíkar lagabætur væri ekki teknar upp,
fyr en búið væri að skoða málið ýtarlega á
alla vegu, og einkum hvernig fara eigi að
samlaga sem bezt hina nýju skipan við
skipulag það, sem nútíðkasthjáoss, þannig,
að því sje haldið, sem orðið gæti til nota,
og einungis því sleppt af hinni fyrri skipun,
sem eigi má takast að umbæta,
svo það samsvari reglu þeirri,
sem að öðru leyti er upptekin. J>á er einnig
eitt atriði, sem ekki sízt mundi verða tekið
til greina, þegar taka ætti upp kviðdóma-
skipunina, en það er kostnaðarauki sá fyrir
landið, sem af henni kynni að leiða, bæði af
ferðum yfirdómaranna um hjeruðin, sem
þó mundu ekki þurfa nema einu sinni á ári,
og af dómshúsabyggingum í sýslunum og af
fjölgun yfirdómaranna og launahækkun við
þá.---— En reyndar mundi þá á hinn bóg-
inn sparast kostnaður sá, sem leiðir af varð-
haldi sakamanna, sem nú eru opt haldnir
árunum saman, meðan á málunum stendur,
og af skotum mála til yfirdóms og hæsta-
rjettar.
Vjer treystum því nú fastlega, að
vorir innlendu lögfi'æðingar taki nú til
máls opinberlega um þetta málefni, svo
það verði skýrt vandlega fyrir almenn-
ingi, áður en sá tími kemur—sem sjálf-
sagt kemur—að kviðdómar verði einnig
lögleiddir meðal vor. Undir því er það
komið, hversu heppilega eða óheppi-
lega það tekst, að samlaga hina nýju
skipun á dómsvaldinu við það skipu-
lag, sem nú tíðkast hjá oss. Skal það
að endingu fram tekið, að með þessu
einu móti, ef kviðdómar verða hjer lög-
leiddir, geta íslendingar að mestu los-
azt undan dómsvalds yfirráðum hæsta-
rjettar, og er mikið leggjandi í sölurn-
ar fyrir þennan eina ávinning. Sumir,
og helzt lagamennirnir, munu svara, að
alþýðu manna hjer á landi skorti þekk-
ingu til að vera kviðdómsmenn. Vjer
höfum sjeð, heyrt og þekkt kviðdóms-
menn á Englandi (smákaupmenn, hand-
iðnamenn, og bændur, sem ekki tóku
góðum íslenzkum bónda neitt fram í
menntun, og sjálfsagt hvorki í greind
nje samvizkusemi. Enda er sú mótbára
lík þeirri, sem bannar að fara á sjó,
fyr en maður kunni áralagið. íslend-
ingar yrðu, ef til vill, í fyrstu of væg-
ir í dómum sínum, en betra er það,
en rangir áfellisdómar.
Messur í tlómkirlg'unni uin hátíðina.
Hvítasunnudag: kl. 11, síra Helgi Hálf-
danarson; kl. 1J, dómkirkjupresturinn,
dönsk messa.
2. í hvítasunnu: kl. 12, dómkirkjuprest-
urinn.
A Trinitatishátlð verður ferming.
Veðuráttufar í Keykjavík í apríhn.
þegar með byrjun þessa mánaðar skipti
algjörlega um veðuráttufarið, og má svo
segja, að í þessum mánuði hafi verið óvenju-
lega hlý og hagstæð tíð bæði á sjó og landi.
Næstum allan mánuðinn hefir vindur verið
við austur landsuður, stundum með tals-
verðri rigningu. Optast hefir verið logn
eða hæg gola. Stöku sinnum hefir veður
verið hvasst á landsunnan kafla úr degi t. a.
m. 13., 18.; nokkra daga hæg vestangola
með nokkru brimi t. a. m. 20., 21.
Réaumur.
Hitamælir hæstur (um hád.) 30.... +10°
(í fyrra..... -f 10°
—»«— lægstur (um hád.) 1. -f- 2°
(í fyrra .. -r- 4°
Meðaltal, um hád., ............... +5,37
(í fyrra .... +5,30
Meðaltal á nóttu.................. +1,27
(ífyrra)..... +1,04
Ensk. þuml.
Loptþyngdarmælir hæstur 18.......... 30.60
—»«— lægstur 24., 25......... 29.20
Að meðaltali........................ 29.85
Bvík i 81. J. Jónassen.
AFLI var betri síðari en fyrri part vertíðar, þó
sjer í lagi hjá þeim sem lengst sóttu. I Vogum
og Njarðvíkum urðu meðalhlutir, í Höfnum góðir;
en annarsstaðar mun vertíðin varla hafa náð því,
að verða meðalvertíð. A netaútgjörðinni hafa í ár
flestir haft skaða. Tíð í maí hvervetna hin bezta,
en þó grænkar seint, að líkindum sökum þess,
hversu mikill klaki er í jörðu. Hinn I. maí var
hann á hálendu túni hjer syðra 22 þuml.
AUGLÝSINGAR.
peir fdu útsölumenn og hauyendur Isa-
foldar, sem enn þá eiga ógoldið andvirði
blaðsins fyrir undanfarin ár, eru beðnir að
greiða það sem allra fyrst til amtsskrifara
Páls Jóhannessonar í Reykjavík.
ÁRBÓK FORNLEIFAF JELAG SIN S
fyrir 1880 og 1881.
Ársfjelagar fá árbók fjelagsins fyrir 1880
og 1881 ókeypis, ef þeir hafa greitt tvö
fyrstu árstillögin sín, og þeir sem greiða til-
lög fyrir þessi ár um leið og þeir ganga í
fjelagið, fá hana fyrir sama verð.
Fyrir utanfjelagsmenn eru fáein expl. til
sölu og kosta 5 kr.
Fornleifafjelagið óskar að fá skýrslur um
fornstöðvar allar og fornleifar, svo og rnn
forngripi, sem annaðhvort finnast eða eru í
geymslu einstakra manna. Ollum gripum
sem fjelaginu gefast eða það getur útvógað,
er haldið til forngripasafnsins.
Eg undirskrifaður hefi nú fengið sýnis-
horn af nokkrum veiðarfærum frá Norvegi,
svo sem: síldarnet, bæði lagnet og flotnet,
enn fremur þorskanet, sökkur og öngla til
þorskveiða, og geta menn því fengið að skoða
þau hjá mjer, og jafnframt fengið tilsögn
ókeypis við notkun þeirra. Ef menn óska
að fá keypt norsk veiðarfæri, get eg pantað
þau og fengið tilbúin frá Björgvin, hvar þau
fást við svo vægu verði sem unnt er, þó með
því móti, að þau sjeu borguð fyrir fram. —-
Nokkrir menn hafa nú þegar beðið mig að
panta síldarnet (lagnet), því jeg hefi til
reynzlu lagt þau hjer með landi fram og
hefir það sýnt von um góðan árangur.
Flekkuvík, 24. maí 1881.
Ivar Helgason.
Útgefandi: Björn Jónsson, cand. phil.
Prentuð 1 ísafoldar prentsmiðju.