Ísafold - 28.07.1881, Blaðsíða 3

75
því minni ástæðu til að svara þeim, sem
jeg álít, að þau svari sjer bezt sjálf.
En það eru nokkur atriði i tjeðrigrein,
sem jeg finn mjer skylt að leiðrjetta.
Hann ber mjer þá fyrstábrýn, að
jeg segi, að tengiboginn breyti nótna-
gildinu frá því, sem talað var um í 2.
gr. iþessum áburði höf. mótmæli jeg
sem ósönnum. Jeghefhvergi sagt það,
að tengiboginn breyti nótnagildunum;
en þaðhefijeg sagt, að nótnagildin geti
breytzt frá því, sem um er talað í 2. gr.,
sbr. 3. gr. söngreglnanna, og þetta er
satt. Jeg vil nú spyrja höf., hvernig
hann ætli að setja svo saman nokkura
triolu, sexlolu, septimolu, novemolu, eða
hverja sem helzt slíka nótnaflokka, svo
að hinar upprunalegu nótnamyndir hljóti
ekki þar við að missa meira og minna
af sínu upprunalega gildi ? Jeg þori
fyrir fram að svara honum því, að það
sje ómögulegt.
Enn fremur finnur höf. að því, að
jeg í 8. gr. söngr; um taktliði og sam-
andregna takthluta skuli vera svo djarf-
ur að segja, að áttundu partarnir í 6/g
takt sjeu flokkaðir 3 og 3 saman, og
ef taktinn sje 3/4, þá sjeu áttundu part-
arnir flokkaðir í þrennt, 2 og 2 saman.
J>etta getur höf. með engu móti skilið,
og leyfir sjer því, að kalla það gagn-
stætt sanni. Jeg vil leiða athygli höf.
að því, að takt-tegund sú, sem hjer
ræðir um, er út leidd af frum-takt-teg-
undinni 2/r> og er Þyí 1 eÞli sínu tvískipt
takt-tegund (sbr. 7. gr. söngr., bls. 12,
og Haandbog ved Sangundervisningen
i Skoler eptir EmilErslev, 7. kap., bls.
ió. Enn fremur Veiledning ved Sang-
underviisningen i Skolerne eptir A. P.
Berggreen, 2. kap., § 6, bls. 19., og
Kortfattet Musiklære eptir Chr. Bull,
2. kap., bls. 10). Jeg vona nú, þegar
höf. hefir kynntsjer þessa staði, erjeg
hefi bent honum á, að hann þá hætti
að álíta það saknæma villu(!!) og það
máskeþví heldur semjeg get sagt hon-
um það, að bók sú, er jeg síðast skír-
skotaði til, var kennd í lærða skólanum
í Reykjavík frá því árið 1856—1870,
og jeg vona þess, að höf. sje kunnugt,
hver sá var, sem kenndi á því tímabili
söng og söngfræði við lærða skólann.
Við 14. gr. hefir hann það að at-
huga, að á sjálfum nótnastrengnum geti
ekki rúmazt fleiri en 9 nótur. Hann
álítur þetta ekki í sjálfu sjer skaðlega
viHu(H), en segir þó, að allt um það sje
þetta rangt. Máske höf. vilji gjöra svo
vel, að telja strykin í nótnastrengnum;
mig minnir, að þau eigi að vera 5 og
bilin á milli þeirra 4, og ef við setjum
eina nótu á hvert stryk og millibil, hvað
verða það margar nótur alls? Jeg hefi
þess utan hvergi orðið þess var, að d
eða g sje auðkennt með aukastrykum,
þegar þessar nótur eru skrifaðar í G-
lyklinum. Jeg vil því ráða höf. til, að
kynna sjer betur 14.gr. söngr., bls. 24,
l.
og vona jeg þá, að honum aukist skiln-
ingur.
J>á kemur' höf. að 20. gr. Hann
finnur það að henni, að kvartar og kvint-
ar sjeu ekki kölluð stór og lítil tónbil,
og segir að þetta sje hreinogbein vit-
leysa, og að hver sá, sem þekki tónbil
C-dúr-raddstigans, hljóti að viðurkenna,
að hvorttveggja sje til. Jeg vil upp á
þetta svara honum því einu, að enginn
sá, sem rjettilega þekkir tónbil hins ó-
blandaða (diatoniska) dúr-tónstiga, mun
finna þar annað en hreina kvarta og
hreina kvinta, en hvorki stóra nje litla,
að undanteknu bilinu frá h til fj sem er
minnkaður kuint, en ekki eins og höf.
ætlast til, að hann sje annaðhvort stór
eða lítill (sbr. 19. gr. söngr., bls. 42 og
43; enn fremur Leiðarvísi til þekking-
ar á sönglistinni eptir P. Guðjóhnsen,
6. kap., bls. 21. Musikens Catechismus
eptir J. Chr. Gebauer, bls. 19. Fr.
Richter: Harmonilcere, bls. 3 og 4.
Kirnberger : Kunst des reinen Satzes,
o. fl.). Að vísu skal jeg játa, að þeir
tónfræðis-rithöfundar eru til, sem kalla
kvartinn og kvintinn stór tónbil, en ekki
lltil, eins og höf. segir. En þótt ein-
stakir menn sjeu til, er nefna þessi tón-
bil stór, þá eru þau samt og verða áv-
allt í eðli sínu hrein tónbil.
Höf. segir enn fremur: „og mun
þetta“ (o: nöfnin á tónbilunum) „ekki
hafa haft all-lítil áhrif á sönghepti hans,
hvað raddasetninguna(H) snertir, að hann
helzt til illa hefir skilið þetta mikilvæga
atriði söngfræðinnar11. Af þessu hlýt jeg
að draga þá ályktun, að höf. vaði í þeirri
hrapalegu villu, að jeg hafi skrifað fylgi-
raddir til sjerhvers lags í heptunum, og
leyfir sjer pess vegna að segja um þau,
„að illa sje hægt að sjá til hvers þau
sjeu gjörð, nema hvað nóturnar gefi
manni hugmynd um, að það eigi að
vera söngbækur; að eigi sje hægt að
sjá fyrir hvaða raddir þau sjeu skrifuð;
að þau sjeu yfir höfuð sjerlega illa úr
garði gjörð; að öll heptin í heild sinni
úi og grúi af samsönglegum ritvillum,
svo sem óleyfilegum oktövu- og kvint-
gangi, óundirbúnum accordum, og Tvcer-
stand“ (já, það skyldi þó ekki vera eitt-
hvað, sem stæði þvers um í heila höf.).
Ut af þessum ummælum höf., sem
öll eru helber ósannindi, leyfi jeg mjer
að segja honum, að jeg hefi ekki sett
fylgiraddir við eitt einasta lag í hept-
unum, utan að eins við þau fáu lög,
sem jeg sjálfur hefi búið til. Jeg hefi
tekið lögin eins og þau nú liggja fyrir
stafrjett upp úr viðurkenndum ágætum
útlendum söngbókum. Höfundana hefi
jeg til fært við öll þau lög, sem mjer
hefir verið mögulegt, og opt haft mik-
ið fyrir að finna þann rjetta, því slíkt
getur opt verið talsverðum erfiðleikum
bunðið. Höf. Norðanfara-greinarinnar
getur því víðast hvar sjeð til hvers hann
hefir að halda sjer með slíkar athuga-
semdir. En nú eru nafnlausu lögin; þau
hlýt jeg að taka að mjer, og mun líka
óhræddur gjöra það. En jeg óttast
mjög svo fyrir því, að þeir, sem lögin
hafa samið, taki ekki aðfinningar höf.
fyrir góða og gilda vöru, og sízt, efþær
ekki verða skynsamara orðaðar og á
betri rökum byggðar en þær aðfinning-
ar, sem hann hjer hefir látið sjer sæma
að gjöra. — Yfir höfuð virðist það bera
vott um ókurteisi, framhleypni og ó-
stjórnlegt sjálfsálit, að vilja gjörast dóm-
ari yfir verkum annara, án þess á rjett-
an hátt að vera sannfærður um, að hafa
nákvæma og grundvallaða þekking á
því, sem dæma á. En það virðist mjer
höf. Norðanfara-greinarinnar því miður
ekki hafa. Reykjavík, 25. d. júlím. 1881.
Jónas Helgasou.
A L I N GI.
(Framhaíd frá síðasta blaði).
1. Frumvörp, er borin hafa verið upp
í neðri deild alþingis frá 19/7—25/7:
Frumvarp til laga umbreyting á lög-
um 27. febr. 1880 um skipun prestakalla
(frá þingmönnum Húnv.): Holtastaða
sókn sameinist Höskuldsstöðum, Hjalta-
bakka sókn Jnngeyrakl. brauði, Undir-
fell sje prestakall sjer og Tjörn fái frá
fardögum 1882 300 kr. uppbót.
Frumv. um gistingar og vínfanga-
veitingar (frá þm. Vestm.) var vísað til
3. umræðu.
Frumv. um lækningar þeirra, er eigi
hafa tekið próf í læknisfræði (frá efri
deild).
Frumv. um breyting á lögum 2 7.febr.
1880 um skipun prestakalla (frá efri d.):
Garpsdalur og Ögurþing fái hvort um
sig 200 kr. uppbót.
Frumv. um nýjan þingstað í Júngvalla-
hreppi í Árnessýslu (frá 1. þm. Árness.).
Frumv. um afnám fyrirmæla í opnu
brjefi 22. marz 1855 um selaskot á Breiða-
firði (frá þm. Snæf.) var vísað til 2. umr.
Frumv. um sölu á fangelsinu á Húsa-
vík (frá 1. þm. Eyfi).
Frumv. til laga um breyting á tilsk.
4. maí 1872 um sveitastjórn á íslandi.
Frumv. um afnám amtmannaembætt-
anna (frá 2. þm. Suðurmúlas.).
Frumv. um afnám biskupsembættis-
ins (frá 2. þm. Suðurmúlasýslu).
Frumv. um nýtt læknisumdæmi á
Seyðisfirði (frá 2. þm. Norðurmúlasýslu).
Frumv. um friðun hreindýra (frá 2.
þingm. Norðurmúlasýslu).
Frumv. um tollvörugeymslu (frá þm.
Snæfellinga).
Frumv. um skyldu presta að sjá ekkj-
um sínum borgið með fjárstyrk eptir
sinn dag etc. (Frá efri deild).
Frumv. um borgun handa hreppstj.
og öðrum. (Frá efri deild).
2. Frumvörp, er borin hafa verið upp
i efri deild frá 19.—25. d. júlím.:
Á 12. fundi, 19. júlí, var fram haldið
2. umr. um frumv. til laga um slcyldu