Ísafold - 14.02.1882, Blaðsíða 1

Árgangurinn kostar 3 kr.
innanlands, en 4 kr. er-
lendis. Borgist í júlímán.
ISAFOLD.
Pöntun er bindandi fyrir
ár. Uppsögn til áraskipta
með tveggja mán. fyrirvara.
Anglýsingar í blaðinu kosta 10 aura fyrir hrerja línu með meginmálsletri, en 8 aura með smáletri.
IX 3.
Reykjavik. þriðjudaginn 14. febrúarmán.
18 82.
Grein þá, sem hjer fer á eptir, hafði jeg
ritað til upptöku í »8kuld«, sem svar uppá
grein í sama hlaði 31. jan. þ. á. en ritstjór-
inn færðist undan að taka hana, nema jeg
stytti hana allt að helmingi. jpað vildi jeg
síður, og með þyí ritstjóri þessa blaðs hefir
gefið henni rúm, þá birtist hún hjer.
Svar
upp á „Hálfyrði um kirkjuna í Reykja-
vík og kirkjusiðina11.
Herra ritstjóri! Gjörið svo vel að
ljá rúm í blaði því, sem þjer veitið
forstöðu, nokkrum orðum frá mjer í
tilefni af grein þeirri, sem stóð í blað-
inu í gær með ofangreindri fyrirsögn.
Greinin er að vísu þannig samin, að
margir munu álíta, að hún sje eigi
svaraverð, og hún er það ekki heldur
að mínu áliti í sjálfu sjer; en vegna
málefnisins, sem hún ræðir um, hygg
jeg þó rjettara, að leiðrjetta ýmsar
missagnir í henni, svo mönnum gefist
kostur á að vita hið sanna.
pað er annars næsta leitt, að rit-
stjórar blaða vorra skuli vera í slíku
hraki, með nýtilegt og boðlegt efni í
blöð sín, að þeir neyðist eða leiðist
til að taka á móti ekki að eins fá-
nýtum aðsendum greinum, heldur grein-
um sem þeirri, er hjer er um að ræða,
sem undir yfirskini alvarlegrar vandlæt-
ingar helgidómsins vegna er lítið ann-
að en strákaleg hvespni, mishermi, ó-
sannindi og afbakanir, sem vart sýn-
ast geta haft annan tilgang, en að reyna
að kasta rýrð á einstaka menn, sem
höf. kann að vera kalt í þela við, og
níða sem mest niður hvern hlut hjer í
bænum, sem sannarlega ekki er eptir-
lætisbarn blaðamanna. Og það er ekki
síður leitt, að ritstjórar, sem eiga að
hafa gagn almennings og virðingu
sjálfra sín og blaða sinna fyrir augum,
skuli af óaðgætni eða kæruleysi hleypa
inn óþvegnum aðskotadýrum afillukyni,
eða láta blöðin flytja út á meðal al-
mennings eins vanskapaðan og ótíma-
bæran burð eins og hin ofannefnda
grein er.
Eptir ritningartextanum, sem' höf.
hefir valið sjer: „Mitt hús skal vera
bænahús, en þjer hafið gjört það að
ræningjabæli“, skyldu menn ætla, að
hann þurfi að vanda um eitthvert rán-
skapar-atferli, einhver gróðabrögð, sem
fram fari í kirkjunni í Reykjavík. Nei
nei, svo áræðinn er hann ekki, þótt
dirfska hans og ósvífni gegni furðu,
og þótt honum auðsjáanlega sje fjarska
mikið innanbrjósts, og fyr mánú líka vera
en svo sje. Hann lætur á sjer skilja,
að ef Kristur kæmi á hátíðisdegi inn
í dómkirkjuna í Reykjavík, þá mundi
hann sjá mart hneykslið svipað því, er
hann sá í musterinu, er hann rak kaup-
mennina út þaðan. Og hvert er þá
hið voðalega hneiksli, sem gjörir guðs-
hús að ræningjabæli ? Eptir höf. eigin
orðum þetta : kongulóar vefur í öllum
hornum, ryk og kolareykur á veggjum,
gólfið óhreint mjög, og skökk eitt sinn „að
minnsta kosti ein sálmatalan að minnsta
kosti á annari töfiunni“ (hvílíkt voða-
hneyksli!!). Og til þess að skemma
eigi málverkið fyrir höf., mun vera
bezt að bæta hjer við öðrum þeim
hneykslanlegum atvikum, sem hinngjör-
huguli og góðgjarni vandlætari nefnir,
þó þau eigi ekki öll beinlínis við þann
hátíðisdag, þegar hann hugsar sjer
Krist koma inn og skoða „ræningja-
bælið,,; þau er þá þessi: „ófagur og
óhreinn stigi“ upp við vegg fyrir fram-
an kórinn nokkra helgidaga; eitt sinn
allar sálmatölur skakkt settar [-við kvöld-
söng, þegar alls ekki er venja að setja
sálmatölurnar upp-]; svo skuggsýnt víða
í kirkjunni við kvöldsöng, að ekki var
bóklæst; og svo þessi meistaralega at-
hugasemd: að prestur gefur meðhjálp-
ara litla bendingu, og hann svo skrýðir
og afskrýðir prestinn fyrir altarinu.
Já, lesari góður: f>arna eru öll þau
stórhneyksli saman komin í einn hóp,
sem eptir skoðun höf. gjörir dómkirkj-
una sem líkasta ræningjabæli! Margt
er nú smátt hjer á meðal; þó væri
það sök sjer, ef allar þessar útásetning-
ar væru hreinn óflekkaður sannleiki,
en það eru þœr ekki. — þ?að erfjarriþví,
að jeg skuli mæla bót nokkru óhrein-
læti eða óþrifnaði í kirkjunni, því jeg
hefi stundum óskað þess sjálfur, að
hreinlætið væri enn meira en verið hefir,
og það er aldrei ofmikið; en mörg rök
liggja til þess, að mjög torvelt er að
halda kirkjunni ávallt jafn hreinni: af
ljósunum kemur reykur og frá ofnun-
um ryk, stundum einnig reykur, þegar
vindur er óhagstæður, þó allt sje gjört,
sem unnt er, til að varna því, og þessi
reykur og ryk sezt eðlilega á gólf,
lopt og veggi; fólkið ber óumflýjanlega
með sjer vætu og óhreinindi inn á
gólfið, og eru eðlilega mikil brögð að
því, þegar kirkjan er svo troðfull, sem
frekast má verða, svo sem optast er á
kvöldsöngum og hátíðum, ekki sízt
þegar menn koma inn snjóugir og
votir. Ætlast höf. nú til, að kirkjan
sje ávallt sem bezt hrein þrátt fyrir
allt þetta ? Ætlast hann til þess, að
gólf, þiljur og sæti sje allt þveg-
ið á jólanóttina eptir kvöldsöng og
nóttina milli jóladaganna, sömuleið-
is á nýársnótt ? J>að gjörir hann
naumast. Og sje slík krafa í fram-
kvæmdinni nær því ógjörningur og að
minnsta kosti sú ósanngirni, sem fáum,
nema ef til vill höf., mun koma í hug,
þá geta menn ekki hneykslazt á því,
þó kirkjan sje ekki svo hrein sem
æskilegt væri, þegar hver messudagur-
inn rekur annan, eins og á hátíðum.
Eptir því sem höf. farast orð um hinn
hneykslanlega óþrifnað í kirkjunni,
skyldu menn ætla, að hún sje aldrei
þvegin nje sópuð, en því fer fjarri.
Á kirkjunni fer fram aðal-þvottur að
vorinu, sem samsvarar io—12 dagsverk-
um fyrir 1 kvennmann; þess utan er
kirkjan hreinsuð á hverjum laugardegi
og á undan öllum hátíðum, og sam-
svarar þetta verk allt árið nærfelt
30—36 dagsverkum, og er þá um árið
varið til hreinsunar 40—48 dagsverkum.
Aukahreinsanir fram yfir þetta hafa
og komið fyrir við sjerstök tækifæri,
svo sem í janúar og í mars 1880.
þ>etta er þó nokkuð; allt fyrir það
hefði jeg stundum óskað, að enn meira
væri að gjört í þessu efni, eins og jeg
sagði fyr ; en þetta er vandkvæðum
bundið, þar sem kirkjustjórnin, eins
og hver annar, verður að líta nokkuð
á kostnaðinn, og leitast við að halda
honum innan hæfilegra takmarka, og
komið hefir það fyrir, að endurskoð-
andi kirkjureikninganna hefur fundið að
því, að of miklu fje virtist varið til
þvotta og hreinsunar, þar sem það eitt
árið voru frekar 97 kr. Af þessu mun
hver, sem vill, geta sjeð, að lýsinghöf.
á óþrifnaðinum í kirkjunni sje „að
minnsta kosti“ blandin stórfelldum ýkj-
um, sem sumir kynnu að leiðast til að
nefna: hrein og bein ósannindi. Jeg
segi alls ekki, að engin tilhæfa sje í
þessu, og að ekki væri óskandi, að í
sumu tilliti hefði hreinsunin verið full-
komnari en hún hefir verið; hefði höf.
d rjettum tíma komið með athugasemd
um þetta, ýkjalausa og í sæmilegu
sniði, þá skyldi jeg síztur manna hafa
til orðið að andmæla honum. En sæmi-
legur ritmáti, gýfuryrða- og ýkjulaus,
virðist ekki vera honum eiginlegur, enda
verður hver og einn að tjalda því sem
til er. Höf. setur á sig helgan vand-