Ísafold - 25.09.1882, Page 3

einnig hafa komið fram í því, að óska
í tæka tíð eptir hallærisláni, ef það
hefði verið nauðsynlegt í þetta sinn.
En þetta er allt annað en að bágstadd-
ar sveitir á Norðurlandi sje eigi þurf-
andi fyrir alla þá hjálp, er þær gætu
fengið, án þess að þeim yrðu bundnar
byrðar fyrirsiðari tímann; mönnum þar
mun þykja nógu kvíðvænlegt að horfa
fram á hann, þótt það bættist eigi við,
því eins og tekið hefir verið fram í ísa-
fold þá hafa þeir eptir hinn harðasta
vetur og grasminnsta sumar í fyrra, lið-
ið næstliðið vor og líðandi 'sumar dæma-
lausa ótíð, grasbrest og nýtingarleysi, og
eins og einnig bent hefir verið á i ísa-
fold þá er þetta því tilfinnanlegra, sem
landbúnaðurinn er hinn eini atvinnuvegur
flestra manna þar. Af þessu er því
auðsætt hvílíkan hnekki búskapur
margra þeirra hafi beðið og að þeir
eru sannarlega hjálparþurfandi flestum
öðrum fremur, en sú hjálp, er þeir
þurfa, er eigi ]án.
Eirlkur Briem.
Frá sýningumii í Edinborg
(Niðurlag frá bls. 88).
þar sem þess er hér á undan getið hversu
mikil stund er lögð á útklekningu lax og
silungs erlendis, kann það að vekja löngun
hjá mörgum til að bæta hjá sér silungsveiði,
sem og líka er æskilegt, og mætti að miklu
gagni verða, vil eg því geta þess hjer að
hægt er að fá keypt á Englandi silungs-
ungviði og flytja það til Islands með gufu-
skipsferðum, og hygg eg að sú aðferð muni
bezt við eiga í bráð, því lengra mun í því
að útkleking ungviðis komist í gang á ís-
landi; en til þess að aðflutt ungviði verði að
notum þarf þess að gæta, sem hjer segir á
eptir :
Silunga og laxakyn geta fleiri verið en enn
þá er fullþekkt, helzt á Islandi, en höfuð-
atriðið er að gjöra greinarmun á þeim sem
úr sjó ganga í ár og vötn, til þess þar að
útklekja kyni sínu (migratory), það er nátt-
úrlegt eðli þeirra fiska, að þeir geta það eigi
í sjó, og sækja því í vatn til þess, af þess-
um má nefna lax og sjóbirting. Hin önn-
ur tegund fiska þessara er sú, sem aldrei
fer í sjó, en lifir allan sinn aldur í ám og
vötnum, útklekur þar og lifir þar vetur og
sumar (non migratory), og má af þessum
telja, vatnasilung ogbleikju, og getaaf þess-
um verið fleiri kynferði en menn hafa fulla
vissu um sem stendur. Af þessum síðari
fiskitegundum má vel flytja í ár og læki og
vötn ungviðitilað bæta veiði og jafnvel kyn-
ferði, en vilji menn tímga þar veiði hvar
hún ekki hefir verið áður, þarf sjer í lagi að
rannsaka hvort fiskur má þar lifa fyrir ætis-
leysi og hvort þar að öðrum kosti er lífvænt
fyrir hann ; án efa má með að leggja stund
á þessa fiskirækt ómetanlegt gagn vera fyr-
ir bendi.
það er viðurkennt eðli allra þessara fiski-
tegunda að sækja þangað sem það er út-
klakið eða uppalið; sje því ungviði aðflutt
heldurþað sjer þar að, hvar það var fyrst í
vatn látið; en sje það lax eða sjóbirtingur
eður önnur sú tegund sem frá sjó sækir í
vötn og ár, þá leitar fiskurinn í þá á hvar
honum var slept í, þó að hann sje fluttur
að frá útlöndum eða annarsstaðar frá, nema
tálmanir komi fyrir.
A sýningunni voru sýndar ýmsar tilbreyt-
ingar á »laxastigum«; eru þeir til þessgjörð-
ir að leiða lax og silung upp yfir fossa, hvar
hann annars ekki gæti komizt eða af erfið-
leikum mundi hverfa frá að leita upp yfir;
það er oflangt mál að reyna að lýsa þeim í
blöðum, því það yrði og heldur ekki skilj-
anlegt án uppdrátta; því skal hjer nægja
að geta þess, að mögulegt er að leiða lax á
þann hátt upp yfir fossa, jafnvel svo hundr-
uðum feta skiptir, og er það eðlilega því dýr-
ara sem hærra er, en með þessu móti getur
lax og silungur gengið þar í ár, hvar hann
aldrei komst áður, og mætti þetta líklega
víða að gagni verða ef á kæmist.
það hefir lengi verið margrætt víðsvegar
um land allt hversu skyldi koma í veg fyr-
ir niðurskurð á hákalli, og skal jeg því máli
til upplýsingar benda á, að skipstjóri A.
Jonassen frá Haugesund í Noregi sagði mjer,
að hann hefði á hákallaveiðum við Spitsber-
gen frá Noregi bæði brúkað og vitað brúk-
að, að sauma samankviðinn á hákalli þá lifr-
in var tekin, og blása hann síðan upp með
belgi svo hann flyti, og sá hann það fyrst
brúkað 1868, og kvað það vel dugað hafa til
þess að skrokkarnir ekki spillti veiði. Lík-
lega mætti þessi aðferð geta komið að notum
á Islandi ef við væri höfð á hákarlaskipum.
þó margskonar væri að sjá á sýningu þess-
ari af ýmsu og víðsvegar að, hefi og hjer
upptalið allt, sem mjer fannst Islendinga
mest um varða. þó í stuttu máli sje, vildi
eg óska að það mætti verða til að leiða at-
hygli manna að því er til framfara mætti
stefna með fiskiveiðar vorar, sem jeg er
sannfærður um að standa á lægra stigi en
vera ætti, hvað útbúning og aðferð snertir.
Guðm. Lambertsen.
Innlendar frjettir.
Um næstliðin mánaðamót gjörði þur-
viðri nokkra daga um norðurhluta lands-
ins ; náðu þá flestir töðum sínum, sem
þær áttu úti og víðast nokkru af út-
heyjum ; vestast í Húnavatnssýslu og í
Strandasýslu og ef til vill víðar á út-
kjálkum, fengu menn þó eigi ráðrúm
til að hirða töðurnar, áður en votviðri
gjörði á ný. Um io. f. m. gjörði norð-
anveður með kafaldi og frosti; gjörði
þá hnjesnjó við ísafjarðardjúp og það-
an af meira sumstaðar norðanlands; frost-
ið var svo að sagt var að kvíslar af
Norðurá sunnanundir Holtavörðuheiði
hafi verið riðnar á ís og sömuleiðis Laxá
í Dölum fremst; mönnum sem þá voru
á ferð í Húnavatnssýslu þótti nauðsyn-
legt að fá hey handa hestum sínum ;
snjóinn tók þó innan skamms upp apt-
ur í byggðunum og síðan hefir veðurátt
verið svo, að menn munu víðast hvar
hafa getað hirt um hey þau er menn
áttu úti.
Úr brjefi úr Fljótsdalshjeraði 4. sept.
Tíðindi eru fá hjeðan að austan, en
þau heldur erfiðleg, sem eru. Grasvöxt-
ur lítill á öllu votlendi, en betri á harð-
velli og harðlendum túnum; nýting
mjög slæm almennt, þó hefir nú undir
þessi mánaðamót breytzt til batnaðar,
og munu flestir hafa náð því afheyjum
er undir lá. Fellir varð hjer enginn
í Norður-Múlasýslu í vor, sem teljandi
var, og lambadauði heldur vægur í sam-
anburði við aðrar sýslur, sem jeg hefi
haft frjett af; jeg get þess til að farizt
hafi að meðaltali í sýslunni 7.—8. hvert
lamb. í suðursýslunni var lambadauði
miklu meiri c. ‘/3 allra lamba. Fiski-
afli í betra lagi, en síld lítil.
Póstskipið Romny kom hjer í gær
og hafði þá komið á allar hafnir, sem
því var ætlað. ís var nú loksins eng-
inn orðinn fyrir Norðurlandi. Kaupskip
voru öll komin, sem von var á, og vörurn-
ar í þeim flestum lítið eða ekkert skemdar.
Camoens kom hjer i gær á leið til
Stykkishólms og Borðeyrar; með því
frjettist, að Englendingar væru búnir
að vinna fullkominn sigur á Egiptum
og taka Arabi höndum.
U111 fóðurlbirgðir.
í því lýsa sjer meðal annars yfir-
burðir mannsins yfir dýrin, að hann
kann með viti sínu að nota öfl náttúr-
unnar sjer til hagsmuna og að varna
því að þau verði honum hættuleg.
þetta kemur því betur fram, sem þjóð-
irnar ná meiri þroska, meiri menntun
og kunnáttu; en lítils mundi maðurinn
þó vera um kominn í baráttu sinni við
höfuðskepnurnar, ef hann í hvert skipti
þyrfti að finna ráð til að verjast þeim
hættum, er þær ógna honum með, en
hefði eigi fyrirhyggju með að búa sig
undir það fyrir fram, og þess vegna er
það stöðugt einkenni þeirra þjóða, sem
eru á framfaraskeiði, að menn hafa
þar meiri og meiri fyrirhyggju fyrir
ókomna tímanum og viðbúnað til að
geta mætt ýmiskonar hættum og erfið-
leikum, er fyrir menn kunna að koma.
Jafnvel i hinum beztu löndum og í
hinni blíðustu náttúru lifa menn við
örbirgð og volæði og verða opt og
einatt fyrir hungursneyð, ef menn eigi
kunna að hafa þessa fyrirhyggju; en
því fremur er hún nauðsynleg þar, sem
óblíða náttúrunnar er mikil; þar reynir
mest á vit og kjark mannanna til að
láta náttúruna lúta sjer og sumpart
láta í tje gæði sín og sumpart varnaþví
að hún beri menn ofurliði. Land það, er
vjer byggjum, er með rjettukennt við ís,
en kuidinn, sem er förunautur hans, er
óvinur lífsins, enda er það hið harðasta
land, sem nokkur menntuð þjóð bygg-
ir; en á þessu landi, þar sem engín
kornstöng þroskast og heita má að
ekkert trje geti vaxið, þar er það hlut-
verk þjóðar vorrar að halda uppi sig-
urfána mannvitsins í stríðinu við hina
blindu krapta náttúrunnar. Með því að
vinna sigur í þessu striði eiga menn