Ísafold - 15.08.1883, Blaðsíða 1

Árgangurinn, 32blöð, kostar
3 kr. innanlands, en í Danm.,
Svíþjóð og Norvegi um 3x/2
kr., í öðium löndum 4 kr.
Borgistí júlím. innanlands,
erlendis fyrir fram.
ISAFOLD.
Auglýsingar kosta þetta
innlendar \
hver lína :
ímeð meginletri
\með smáletri..
(með meginletri.
með smáletri...
aur.
.. 10
.. 8
• •15
.. 12
X 19.
Reykjavík, miðvikudaginn 15. ágústmán.
83,
73. Innlendar frjettir.
74. Harðærismálið.
75. Fiskisýningin í Lundúnum og hið íslenzka
fjárveitingavald. Landsyfirrjettardómur.
76. Meiðyrðamál. Times-brjef Guðbr. Vigfússonar
í Fróða. Atkvæðaskrár og atkvæöagreiðsla.
Frá alþingi VI._____________________________
Skrifstofa Isafoldar er í Isafold-arprentsinið-
ju, við Bakarastiginn, 1. sal.___________________
Alþingisfundir í neðri deild að. jafnaði lrvern rúm-
helgan dag á hádegi, og í efri deild kl. I e. m.
Forngripasafnið opið hvern mvd. og ld. kl. I 2.
Iðnaðarsýning í Rvík opin hvern dag kl. 4 — 6.
íþökubókasafn opið hvern þrd. og ld. 2 3.
Landsbókasafnið opið hvern md„ mvd. og ld. 12 - 3.
Sparisjóður Rvíkur opinn hvern mvd. og ld, 4—5.
rs* pessu blaði fylgir, prentað sjer, opið
brjef frá meistara Eiríki Magnússyni í Cam-
bridge »Til herra Einars Ásmundssonar,
alþingism. og ritst. Fróða«.
Reykjavík 15. ágúst.
Alþingisfundir í neðri deild nú orðnir
46, í efri 40. Dagana 8. og 9. ágúst haldn-
ir 4 fundir í neðri deild, í 17 stundir satn-
tals ; það var önnur umræða um fjárlögin
þrriðja umræða, 11- águst, stoð 10 stundir,
tvo fundi.
Tala alþingismálanna nú orðin 88. þar
af helmingur útkljáð : 24 samþykkt; 21 felld
eða tekin aptur. Meðal hinna samþykktu
mála eru 17 lagafrumvörp; hitt eru 5
þingsályktanir og 2 dagskrár, önnur út af
þingsályktunartillögu, hin út af fyrirspurn.
-— Til framhalds kjördœmisfundaskýrsl-
unni í síðasta blaði skal þess getið, að afnám
amtmannaembættanna og stofnun fjórðungs-
ráða í stað amtsráðanna var og samþykkt
með öllum (65) atkvæðum á fjölsóttum fundi
fyrir báðar Múlasýslur að Höfða á Völlum
2. júní; fundarstjóri Tryggvi alþingismaður
Gunnarsson. Sömuleiðis á fundi fyrir Suð-
urmúlasýslu a Höskuldsstöðum í Breiðdal
31 v maí.
í sambandi þar við var á Höfða-fundinum
rætt og samþykkt í einu hljóði með litlum
breytingum lagafrv. um breytingu á sveitar-
stjórnartilskipun 4. maí 1872, er þeir höfðu
samið að undirlagi sýslunefndarfunds Suður-
og Norðurmúlasýslu 25. apríl þ. á.: Páll
Pálsson, Sigurður Gunnarsson, þorvarður
Kjerúlf, og Páll Vigfússon; er þar sérstak-
lega haldið fram endurreisn Austfirðinga-
fjórðungs hins forna, milli Gunnólfsvíkur og
Fúlalæks.
Á þessum Höfða-fundi var og samþykkt
með öllum atkvæðum stjórnarskrárendur-
skoðun í sumar.
Kirkjumálið var og rætt talsvert á þess-
um Höfðafundi. Lögð fram 2 lfrumv., »um
samband þjóðkirkjunnar við hið opinbera«,
samþykkt með meiri hluta atkv., þó með
nokkrum breytingum; og hitt »um opinbera
guðsþjónustu og aðrar kirkjulegar athafnir«,
samþykkt að senda það synodus.
Á fundi Borgfirðinga var farið fram á
breyting á kosningarlögunum til alþingis,
meðal annars stungið upp á að hreppsnefnd-
ir og sýslunefndir kysu þingmenn, tvöföldum
kosningum.
Breytingar á embættaskipun aðrar en áð-
ur er talið og sjer í lagi á launum embættis-
manna og eptirlaunum var farið fram á í 7
kjördæmum.
Borgfirðingar vildu fá nýtt læknishjerað, á
Akranesi; sömuleiðis Dalamenn. Húnvetn-
ingar vildu að tilskipun 5. sept. 1794 um
I skottulækningar væri nú þegar úr _ lögum
numin, og að dagpeningar lækna væri lækk-
aðir um 2 kr., en hin föstu laun þeirra hækk-
uð að þvl skapi. Byfirðingar, að afnumdar
sjeu aukatekjur lækna.
Árnesingum þykja »laun hinna æðri
embættismanna óþarflega há, þegar litið er
til fátæktar landsins ognú sjerstaklega hins
bága árferðis«. Nóg 2000 kr. handa sýslu-
mönnum, og það jafnvel þótt sýslur væri
sameinaðar, sem sýndist mega um Arnessýslu,
Rángárvallasýslu og Vestmanneyjar.» Bund-
urinn fól þingmönnum sínum að styðja að
því, að óþörf embættislaun yrðu sem fyrst
af tekin, og óþörf embœtti niðurlögð sem
fyrst, eins og t. d. amtmannaembættin.«
Auturskaptfellingar vildu halda fast fram
frumvarpinu frá síðasta þingi um' lækna-
skólalaunin
Byfirðingar og nokkrir fundarmenn í Aust-
urskaptafellssýslu vildu afnema með öllu
eptirlaun embættismanna, en meiri hlutinn
á Skaptfellingafundinum, að alþingi á kvæði
í hvert skipti eptirlaun þeirra embættis-
manna, er um lausn sæktu. Gullbringu og
Kjósarsýslumenn, að eptirlaunalögum ver-
aldlegra embættismanna yrði breytt sem
næst í líkingu við, eptirlaunalög andlegrar
stjettarmanna. Arnesingar á sama máli,
og »lýstu jafnframt yfir megnri óánægju út
af því, að embættismenn, sem leggjast í
óreglu, og gjöra sig sjálfa á miðjum aldri
óhæfa til embættis, fá full eptirlaun, og þau
stundum hærri en sumir nýtir embættis-
menn fá í öll laun«. Arnesingar vildu og
að kapillánsár presta væru talin með til
eptirlauna og að prestar fengi þau eptir-
laun, sem þeim eru á skilin ef þeir vegna
heilsubrests verða að sleppa embætti, eins
fyrir það, þótt þeir ekki slasist við em-
bættisverk. Snæfellingar samþykktu í
einu hljóði, að safnaðarfulltrúar skyldu
hafa sömu dag- og fæðispeninga sem sýslu-
nefndarmenn nú hefðu.
þurfamannalöggjöfinni var hreyít í 8 kjör-
dæmum, og alstaðar samhuga álit fundar-
manna, að hún þyrfti bráðra bóta við. Ey-
firðingar voru þó á því, að málið mundi eigi
nægilega undirhúið til þess að þingið tæki
það til meðferðar að þessu sinni, enda mundi
lögunum sjálfum ekki eins ábótavant og
framkvæmd þeirra. En Skagfirðingar ósk-
uðu að þingið gerði nú þegar breytingar á
áminnztri löggjöf í þá stefnu, að auka rjett
hreppsnefnda yfir þurfamönnum og gjöra
hvorttveggja foreldra óskilgetinna barna
jafnskyld til að ala önn fyrir börnumsínum;
og geti þau ekki alið önn fyrir þeim, þá skuli
framfærslusveitir beggja þeirra ala önn fyr-
ir börnunum að sínum helmingi hvor, ef þau
eiga ekki sömu framfærslusveit. Frumvarp
í þessa átt framlagt á fundinum. Sömul.
á Múlasýslnafundinum að Höfða. Snæfell-
ingar vildu, að öllum þeim, er flytja búferl-
um af landi burt, sje gjört að skyldu að sjá
skylduómögum sínum borgið.
Breytingum á skattalöggjöf og fjárráðs-
mennsku landsins var hreyft í 11 kjör-
dæmum:
þjóðjarðasölu haldið fram af Húnvetning-
um, Suðurþingeyingum og Árnesingum.
Uppástungu um að fá kirkjujarðir keyptar
var hrundið með atkvæðafjölda á fundi Gull-
br. og Kjósarmanna.
Árnesingar vildu »aftaka allt tíundarfram-
tal, sem stórkostlega siðum spillandi og í mörg-
um greinum óhagkvæmt. I st< u fyrir
lausafjártíund komi tollur af útfluttum hross-
um og aðfluttri munaðarvöru. Landssjóð-
ur bæti prestum tíund og dagsverk, en sjer-
stakt kirkjugjald sje ákveðið í stað kirkjutí-
undar. Tíund til fátækra falli niður, sem
þýðingarlaus«. Borgfirðingar vildu og breyta
sköttum í tolla. Skagfirðingar sömuleiðis,
að ábúðar og lausafjárskattur sje afnuminn,
en í þess stað lagður tollur á allar útfluttar
vörur. Eyfirðingar, að í stað ábúðar- og
lausafjárskatts sje lagt ef þurfa þykir, út-
flutningsgjald sem lausafjárskattinum nem-
ur t. d. á ull, kjöt, æðardún, lifandi sauðfje
og hesta. Barðstrendingar og Norðurþing-
eyingar vildu afnema ábúðarskattinn með
öllu; sömul. Gullbringu og Kjósarmenn með
6 atkv. gegn 1; Snæfellingar fyrst um sinn.
Rangvellingar afnema lausafjárskattinn.
Vestmannaeyingar vildu leggja útflutnings-
gjald á sauðfje og sauðakjöt og fá lækkaðan
fiskitollinn til Spánar, en »skoruðu á þing-
mann sinn að mótmæla kröptuglega toll-
greiðslu af kaffl og sykri«. Uppástunga um
að leggja skatt á »óþörf hross«, líkt og hunda-
skattinn, 5—10 kr., var felld á fundi Gull-
br. og Kjósarmanna, og því næst uppást. um
útflutningsgjald af hrossum sömul. felld með
6 atkv. gegn 6. Snæfellingar samþykktu í
einu hljóði að leggja gjald til fátækra á lausa-
kaupmenn, sem verzla á ýmsum höfnum
landsins, og á erlenda lausakaupmenn þar
að aukitekjuskatt til landssjóðs. þeir vildu
og afnema dagsverk til presta. Loks vildu
bæði þeir og Barðstrendingar leggja hæfileg-
an skatt til landssjóðs á húsmenn og lausa-
menn.
Harðærismálinu var hreyft sjerstaklega í
5 kjördæmum. Snæfellingar fóru fram á, að
þær 10000 kr., er landssjóður lánaði sýsl-
unni 1 fyrra, verði með öllu eptir gefnar,
þó með því skilyrði, að hreppsnefndir krefji
inn lánið hjá lántakendum og ráði síðan,
með samþykki sýslunefndar, hverjir skulu
verða þess aðnjótandi sem gjafa. í öðru
lagi samþykktu Snæfellingar í einu hljóði
uppástungu um 12000 kr. lán f viðbót
handa sýslunni, »til þess að almenningur
ekki þurfi nú í haust að lóga hinum litla fjár-
stofni sfnum sjer til viðurværis á næstkom-
andi vetri, og það því fremur, sem sýslan
hefir verið svipt 4—5000 kr. af gjafapening-
um þeim, sem samkv. lhbr. f. á. voru út-
hlutaðar og jafnaðar niður millum hreppanna
af sýslunefndinni og hrepparnir aptur á milli
hreppsbúa, til fjárkaupa vorið 1883«. Dala-
menn vildu hafa hallærislánin leigulaus í 5—
10 ár; síðan afborgun á 28 árum. Rang-
vellingar meðmæltir uppgjöf á hallærislánum
úr landssjóði. Barðstrendingar og Rangvell-
ingar vildu að hinum útlendu gefendum hall-
ærissamskotanna væri ritað þakkarávarp
og Barðstrendingar fólu sjerstaklega þing-
manni sínum að »semja fyrir sína, hönd
þakkarávarp til landshöfðingjans yfir Islandi
(sjerstaklega hins setta) fyrir ráðstöfun
hans á hlutdeild þeirri, er hjerað þetta
hefir öðlazt af samskotafjenu, og sem
auðsjáanlega hefir afstýrt yfirvofandi skorti
og hungursneyð«.
Banka- og lánstofnunarmálið var gjört að
umræðuefni í 5 kjördæmum, og alstaðar
óskað bráðra aðgjörða því til framgangs.
Skagfirðingar, Eyfirðingar og þingeyingar
allir meðmæltir banka; Eyfirðingar og Suð-