Ísafold - 15.08.1883, Blaðsíða 3

75
binda sig í fjárkaup við útlendinga o. s
frv., eins og vandi er til, þá er það
um sóinan.
Fiskisýningin í Lundúnum og hið islenzka
fjárveitingavaid.
Hjer í höfuðstað íslands sitja nú lög-
gjafar landsins og fjárráðamenn, og ræða
»um landsins gagn og nanðsynjar«, sem lög
gjöra ráð fyrir og skyldan býður. Sjö vitr-
ingar hafa setið sveittir við fullan mánuð að
ráðsmennskast með reytur landssjóðs um
tvö árin næstu. Neðri deild síðan rætt til-
lögur þeirra, fjárlaganefndarinnar, í þrjá
daga og þrjár nætur, liggur manni við að
segja, eða meir.
Allt um landsins gagn og nauðsynjar;
það er svo sem auðvitað mál.
Um það landsins gagn og nauðsynjar,
t. d., að borga 3000 kr. á ári fyrir hina
umboðslegu endurskoðun, sem fyrir fám ár-
um fjekkst gjörð fyrir 1600 kr., og það
brúkanlega, líklega nokkurn veginn eins
fijótt og vel og nú, að hinum núverandi
endurskoðanda alveg ólöstuðum.
Um það landsins gagn og nauðsynjar,
að bæta 700 kr. launahækkun við póst-
meistarann, sem hefir áður með hærri sýslu-
mannslaunum, en ólíku vandaminni störf-
um að gegna og sem ekki heimta neinn
embættisundirbúning, er teljandi sje.
Um það landsins gagn og nauðsynjar,
að verja 500 eða jafnvel 1000 kr. af skatt-
gjöldum landsmanna í styrk til að koma út
nýrri postillu, náttúrlega til að bæta úr
hinurn sártilfinnanlega postilluskorti í land-
inu; og þrátt fyrir það, þótt hin fyrirhug-
aða postilluútgáfa sje vitanlega reglulegt
og vafalaust gróðafyrirtæki.
O. s. frv.; o. s. frv.
Annar aðalatvinnuvegur landsbúa, fiski-
veiðar, er í mestu bernsku enn, þótt hann
hafi verið stundaður frá því er landið byggð-
ist, í samanburði við það sem gerist með
öðrum þjóðum. Vjer erum nú svo sem
eins og farnir að eins að rumska og rakna
við því, að hjer megi og hjer þurfi að láta
til sín taka um öðru vísi lagaðar fram-
kvæmdir og meiri en að undanförnu, með
fram keyrðir upp af öðrum þjóðum, sem
eru farnar að taka fiskinn frá oss upp í
þurum landsteinum, og jafnframt koma oss
í stöfun um, hvernig vjer eigum að fara að
nota oss hina ótæmandi auðsuppsprettu
landsins, sjóinn.
Að kenna oss það ómissandi verk, þessa
atvinnugrein, sem líklega ber í skauti sínu
hlómgun landsins um ókomnar aldir.
|>að er það, það er kunnáttan, sem oss
brestur mest, annað en fjármagnið.
Frá því snemma í vor og þangað til
seint l haust, fram í nóvemberbyrjun, stend-
ur fiskisýning í Lundúnum, heimssýning,
margfalt meiri, fjölbreyttari og fullkomn-
ari í alla staði, en gerzt hefir áður nokkurn
tíma nokkursstaðar. þar er sýnishorn af
hjer um bil öllum hlutum, er á einhvern
hátt verður kallað að snerti fiskiveiðar, um
allan heim og frá ýmsum öldum, þar á
meðal sjerstaklega af flestöllum þeim til-
færingum og veiðibrellum, er hafðar eru
og hafðar hafa verið til fiskiveiða um víða
veröld, með vesölustu skrælingjaþjóðum
jafnt sem hinum menntuðustu framfara-
þjóðum vorrar aldar.
Nærri má geta, að hjer muni ekki vera
lítið að læra, ekki sízt fyrir jafnfáfróða
heimalninga sem vjer erum Islendingar.
Enda þarf ekki þess að geta, að á annari
eins sýningu og þetta eiga sjer allar þjóðir,
er þvínafni vilja heita, fjölmennt stefnumót.
Af grannþjóðum vorum en það að segja, að
Norðmenn, sem eru ekki önnur eins fiski-
þjóð og vjer að tiltölu við fólksmegin, hafa
veitt ríflegan styrk úr ríkissjóði til þess
að styðja menn til þess að koma munum
á sýninguna og umfram allt til að komast
þangað sjálfir, til að sjá og læra, því þar á
ríður langt um meir að sínu leyti, auk þess
sem mesti fjöldi manns fer þangað algjör-
lega af eigin rammleik. Sama er að segja af
Svíum. Yegna hins hraparlega ólags á
stjórnaratferli í Danmörku hefir ekki ver-
ið veitt neitt fje í því skyni úr ríkissjóði; en
þar hafa menn bætt úr skák með samskot-
um.
En hvað gerum við Islendingar ?
Sitjum heima, rænulausir, aðgerðar-
lausir.
Veitum ef til vill fje til að gefa út post-
illur, sem nóg er af undir; mylgrum út
launabót á launabót ofan á hverju þingi, til
þess og ekki annars, að hlutaúeigandi geti
haft einum rjettinum meira í einhverri át-
veizlunni, eða veitt einu vínstaupinu meira,
bæði þingmönnum og öðrum, og það þegar
harðæri er í landi.
|>að er ekki úrhættis enn, þó seint sje
að vísu, að senda menn á sýninguna í Lund-
únum. f>eir gætu þó verið þar eina 2 mán-
uði, september og október, enda má það ekki
skemur vera. |>að þyrfti að vera tveir eða
þrír útvegsbændur og skipasmiðir t. d., og
1 lærður maður að auki og vel fær í enskri
tungu og kunnugur þar 1 landi. Vjer eigum
landa á Englandi, er væri alla manna bezt
þar til kjörinn, og sem ekki þarf af nefna;
hann er hverju manns barni kunnur hjer á
landi.
f>að má búast við, að þetta kostaði
nokkur þúsund kr., einkum ef kaupa ætti
sýnishorn af veiðarfærum o. fl. á sýningunni,
sem er sjálfsagður hlutur og alveg ómiss-
andi. En væri því fje illa varið ?
f>að er víst um það, að látum vjer ann-
að eins tækifæri og þetta ónotað, þá munu
aðrar þjóðir og niðjar vorir á næstu öld og
um ókomnar aldir jafnan nefna slíkt meðal
annars sem óviðjafnanlegt dæmi kararlegs
sinnuleysis.
Landsyfirrjettardóiaur í málinu:
Rjettvísin gegn Guðmundi Jónssyni,
Sigurþór Ólafssyni og Mettu Egilsdótt-
ur, upp kveðinn 6. ágúst 1883. — Með
dómi, sem kveðinn var upp fyrir auka-
.rjetti Reykjavíkurkaupstaðar 18. dag
nóvembermán. 1882 í máli því, sem
hjer er áfrýjað, og sem höfðað hefir
verið að boði landshöfðingja gegn hin-
um ákærðu, Guðmundi Jónssyni fyrir
brot á móti 189. og 190. gr. hegning-
arlaganna, og Sigurþór Ólafssyni og
Mettu Egilsdúttur fyrir brot gegn 148.
gr. sömu laga, voru hin ákærðu dæmd
sýkn af ákæru sóknarans í málinu, og
málskostnaður, þar með talin málsfærslu-
laun til talsmanna hinna ákærðu, f>or-
steins málaflutningsmans Jónssonar,
Páls málaflutningsmanns Melsteðs, og
Indriða endurskoðunarmanns Einarsson-
ar, 10 kr. til hvers þeirra, látinn lenda
á opinberum sjóði.
f>essum dómi er að tilhlutun hins
opinbera skotið til yfirdómsins.
Tildrög máls þessa eru, að 7. dag á-
gústmán. 1881 riðu hin ákærðu ásamt
fleiru fólki út sjer til skemmtunar, og
var ferðinni heitið upp í svo nefndan
Marardal, sem er norðanvert í Hengla-
fjöllum í Árnessýslu; lagði fólk þetta
leið sína um á Kolviðarhóli, og fór það-
an nokkru eptir hádegi, ekki allt í hóp,
heldur tvennt og tvennt, Sigurþór og
Metta saman, og nokkru seinna Guð-
mundur og Kristmann nokkur Jónsson.
Kristmann þessi Jónsson fannst síðari
hluta dags 7. ágústmán. örendur ná-
lægt hinum svo nefnda draugakofa við
Húsmúlann, sem svo er nefndur, vest-
an í Hengafjöllum, góðan spöl norður
frá Kolviðarhóli, og hinn ákærði Guð-
mundur Jónsson—eptir því sem upplýst
er—sofandi skammt þar frá. Bæjarfó-
getinn í Reykjavik hóf þá rannsókn út
af þessum atburði, og þegar rannsókn-
inni var lokið af hans hendi, var Jón
landshöfðingjaritari Jónsson eptir fyrir-
mælum landshöfðingja skipaður af amt-
manni til að halda rannsókninni áfram,
og að þeirri rannsókn aflokinni var
mál þetta höfðað og dæmt fyrir auka-
rjetti Reykjavíkur af hinum reglulega
dómara með þeim úrslitum sem áður
segir.
Að því nú snertir hinn ákærða Guð-
mund Jónsson, þá er það eitt löglega
sannað, að hann fannst sofandi ör-
skammt frá þeim stað, þar sem Krist-
mann heitinn Jónsson fannst örendur,