Ísafold - 30.04.1884, Blaðsíða 3

71
ureignin með borgarlýðnum og liðinu. Alls
fjéllu þar 100 manna, en sárir urðu 200.
Bæði ráðhúsið og varðhaldshúsið brunnu til
kaldrakola, en skjalabruni og bóka í ráðhús-
inu óbætilegur. Allir tóku svo á þessum
atburðum, að þeir sem svo mikið spell og
tjón unnu, hefðu þó haft rjettinn sinnar
handar, og hlytu þeir á að líta þar vestra,
sem vildu bæta um lagalöst og óhæfur í
Bandaríkjunum.
Fiskiverzlunin á Spáni.
Eptirfarandi grein þar að lútandi úr
norsku blaði frá í vetur er ekki ófróðleg
fyrir menn hjer á landi, þótt hún sje rituð
frá kaupmanns-sjónarmiði :
»Hið gegndarlausa verð á saltfiski árin
1882 og 1883 hefir því miður knúð fram
nýja og óvænta samkeppni í þeirri verzlun,
sem hefir gert norskri saltfisksverzlun mik-
inn skaða og sem lítur út fyrir að muni
gera henni enn meiri skaða eptirleiðis.
þessi nýi keppinautur er Frakkland, sem
af hinu gífurlega verði á saltfiskinum síð-
ustu árin tvö hefir látið leiðast til að auka
fiskifiota sinn við Newfoundland og Island
svo mjög, að í fyrra gengu þar til fiskjar
214 skip [ekki fleiri?], semöfluðuum 164000
skpd, og mun ef til vill fram undir þriðjung
þar af hafa verið flutt til Spánar.
Afleiðingin af þessu er sú, að þar sem,
meðan verðið var lægra, var hægt að koma
út öllum fiskinum frá Norvegi, sem nam
jafnvel töluvert á 4. hundrað þúsund skip-
pundum [frá íslandi flyzt til Spánar milli
20 og 30 þús. skpd.], hefir veitt örðugt að
koma út fiskinum frá í fyrra, sem ekki
nam meiru en á að gizka 150 þús. skippund-
um af þorski og rúmum 40 þús. skpdum af
upsa, keilu og löngu.
|>að væri nú líklegt, að reynt væri til að
hafa við hinum nýja keppinaut með því að
vera fyrir neðan hann með verðið. En því
miður lítur ekki út fyrir að mikið sje hugs-
að um það, eptir því afarverði, sem nú er
borgað fyrir fiskinn nýjan, einkum í Lófót,
svo að saltfiskurinn verður með því móti
hjer um bil eins dýr og í fyrra.
þar við bætist nú það hið mjög þýðingar-
mikla atriði, að Frakkar, sem hafa grætt vel
á fiski sínum síðustu árin, hafa örvazt svo
við það, að þar sém þeir gerðu út í fyrra
214 skip, þá hafa þeir nú fært svo út kví-
arnar þetta ár, að, þeir gera nú út 400 skip
til fiskiveiða við Island og Newfoundland.
Atii þeir nú á þessi skip eptir hætti, mundi
sá afl nema framt að 330,000 skippundum,
og með því að ekki er til annar markaður
fyrir þann mikla afla-auka heidur en Spánn,
og það einkum aðalmarkaðarnir fyrir norskan
[og íslenzkan] fisk : Santande, Bilbao og
Barcelona, má búast við að fiskur Frakka
hafi miklu meiri áhrif á hina norsku fiski-
verzlun þetta ár en nokkurn tíma áður, og
þar sem þeir nú hafa flutt til Spánar lík-
lega kringum 50,000 skpd, má búast við að
það geti orðið helmingi meira næst og þaðan
af betur.
|>að má að vísu koma út lítilsháttar af
hinum norska fiski í sumar áður en franski
fiskurinn er til búinn; en aðflutningur af
aflanum við Island byrjar býsna snemma,
nefnilega í júnímánuði, og frá Newfoundlandi
í ágúst, svo það verður skammgóður vermir.
!>að er því ætlan manna á Spáni, að verði
norskum fiski haldið í gegndarlausu verði í
ár, muni hann verða enn þá meiri hornreka
á mörkuðum þar víðast en í fyrra, og að
verð á fiski hljóti því að fara lækkandi í
Norvegi að sama skapi sem franska fisks-
ins gætir meir«.
Kvennaskólinn í Beykjavík, Forstöðu-
kona kvennaskólans í Beykjavík hefir í
síðasta bl. Isafoldar sett grein um skólann
og sagt þar, að kvennaskólanefndin hafi
eigi ætíð borið gæfu til þess, að fjárefnum
skólans hafi verið vel og skynsamlega
stjórnað; þótt hún eigi taki með berum orð-
um fram, hvað hún á við með þessum orð-
um, þá gefur hún þó í skyn, að það hafi verið
nefndinni eða bréfi hennar 27. sept. 1881 að
kenna,að amtsráð Vestramtsins eigi hefir veitt
skólanum þann styrk síðan 1882 sem áður,
en fyrir það varð einnig styrkur sá minni,
er stofnuniu fjekk útborgaðan af lands-
sjóði; enn fremur lætur hún í veðri vaka
að skólinn hafi misst styrk frá Vallö Stift
af því að nefndin hafi gleymt að sækja um
hann eða gert það of seint.
Viðvíkjandi því, hvernig á því stendur,
að stofnunin missti styrk þann, er hún áð-
ur hafði frá Vesturamtinu, þá hefir amt-
maðurinn yfir Vesturamtinu í brjefi 21. júlí
f. á. skýrt frá, að það hafi verið »sökum
hinnar miklu lækkunar á tekjum jafnaðar-
sjóðsins, sem leiðir af fækkun lausafjár-
hundraðanna f Vesturamtinu undanfarin
ár, að amtsráðið hafi eigi sjeð sjer fært, að
veita skólanum styrk »(sbr. Stj.tíð. 1882
B, bls. 186), og ér því auðsæít, að nefnd-
inni er eigi um það að kenna, nje brjefi
hennar 27. sept. 1881, enda hefir það eng-
in áhrif haft á upphæð styrks þess, er skól-
inn héfir notið fyr eða síðar ; en í öðru til-
liti hefir það haft happasæla þýðingu, þó
forstöðukonan hafi aðra skoðun á því.
Hver orsök er til þess, að skólinn 1882
missti styrk þann, er hann áður hafði frá
Vallö Stift, getum vér eigi gert grein fyrir,
nema það er að minnsta kosti eigi því að
kenna, að nefndin hafi eigi sókt um hann í
tæka tíð, því það var gjört 1882, nær því
hálfu ári áður en venja var til að styrkur-
inn fengist, og síðan ítrekað optar en
einu sinni.
Eins og forstöðukonan veit vel hafði
nefndin fyrir nokkrum árum hug á, að
bæta þriðja bekk við skólann og hjelt fund
því viðvíkjandi við forstöðukonuna 22. nóv.
1881 ; vjer erum enn á sömu skoðun, að
þetta væri æskilegt, og munum leitast við,
að fá þessu framgengt, þegar því verður við
komið.
Að öðru leyti viljum vjer leiða hjá oss,
að fara í nokkurt orðakast við konu þá, er
vjer höfum fyrir forstöðukonu skólans.
Beykjavík 25. apríl 1884.
Marta Pjetursdúttir. Kristjana Havstein.
þúrunn Jónassen. þóra Pjetursdóttir.
Eiríkur Briem.
HITT OG |>ETTA.
— A fjölsóttum bindindisfundi, sem hald-
inn var i Exeter Hall í Lundúnum 21. nóv.
f. á. var skýrt svo frá eptir áreiðanlegum
gögnum, að hjer um bil 12 þúsund kvenn-
mönnum hefði verið refsað árið á undan á
Englandi fyrir að láta sjá sig ölvaða á
strætum úti. !>essi hroðalegi drykkjuskap-
ur meðal kvenna var á þessum fundi með-
al annars eignaður því meðfram, að matsal-
ar á Englandi mega selja brennivín á flöskum
og konum því hægt um vik að fá sjer á flösk-
una um leið og þær keyptu sjer til matar
handa heimilum á málum. þaö var gert að
fundarályktun að skora á þingið að banna
með lögum matsólum þessa brennivínssölu
á flöskum eða smáílátum.
— í Lundúnum eru, eptir skýrslu lögreglu-
stjórans þar, SirEdmund Hendersons, 11443
lögregluþjónar. Hefir liðið verið aukið um
1000 manns síðan 1880. I varðhald voru
settir þar árið sem leið alls 78,416 menn,þar
á meðal 12,434 fyrir ölæði og 14,347 fyrir
brot á móti eignarrjetti manna. !>ýfið var
samtals 2,867,040 kr. virði; þar af náðist-
aptur að eins 1,138,000 eða hvergi nærri
helmingur. Undir vögnum urðu og meidd-
ust 3860 manna, og 271 biðu bana af. Eitt-
hvað um þrettáu þúsund biirn yngri en 10
ára týndust í borginni þetta ár og nær 4þús-
und fullorðnir; þar af fundu lögreglumenn
aptur 7500 börn og 860 fullorðna, en aðrir
hina,nema 12 börn og 200 íullorðna, sem al-
drei fundust lifandi, en dauðir 74 fullorðnir,
er höfðu ráðið sjer sjálfir bana, flestir líklega.
Enn fremur fundust 60 lík, sem enginn
kannaðist við.
— Eins og kunnugt er, má það heita
landsvenja í Bandaríkjunum í Norður-Ame-
ríku, að auðmenn getí stórfje til almenn-
ingsþarfa, einkum til kirkna, spítala, skóla
og bókasafna. Hjer eru taldir nokkrir þeir,
er mest hafa gefiið í því skyni, að sjer látn-
um, í miljónum króna :