Ísafold - 21.07.1886, Blaðsíða 3

119
fjölgar, fái þær rúm í lestrar-salnum, enn
þær er rýma verða sæti fyrir þeim gangi
í safnið utan lestrarsals. þessi salr, sem
frá byrjun ætti að vera svo víðr, að hann
gæti dugað fyrir lestrarsal um langa tíma,
skyldi, bæði útsýnis og bókrýmis vegna,
vera, að minnsta kosti, £ hærri að veggjum,
enn hinn hluti safnsins, og ganga upp í
hvelfingu líkt og uppdráttrinn sýnir. Milli
hvolfs og veggjar sé háir gluggar, er beri
salnum birtu. Átta dyr með jöfnu milli-
bili sé á vegg salsins og 1 beinni geisla-
línu við þær sé tilsvarandi dyr á veggjum
utansals, svo að sem styzt þurfi að fara
eftir bókum þeim, er lesendr þurfa utan
vir safninu.
Tíu fet utan lestrar-sals byrji hinn hring-
lagði eini veggr, sem í sívafningi utan um
sjálfan sig myndar hið eiginlega bóksafn.
Fyrsta umferð gleiðki þannig jafnt-vaxandi,
að hún verði 24 fet utan byrjunar-punkts
síns, þegar hún er komin alt í kring, eins
og fyrsta umferð uppdráttar sýnir. Frá
þessum punkti gangi allar eftirfarandi
hringumferðir jafnfara kring um sjálfar sig
með 24 feta millibili. Yeggi þessarra um-
ferða geta menn haft eins háa og lága
eins og vill, enn því hærri sem þeir eru,
þess meira rýmir safnið af bókum, og þess
lengr treynist því sá grunnr, sem því ér
einu sinni út mældr. Gangana (corridors)
milli þessara veggja skal lýsa með glugga-
röð, er gangi báðum megin milli þaks og
veggjar, eins og uppdráttrinn sýnir. f>ó
þeir sé þar sýndir kringlóttir, geta þeir alt
eins verið ferhyrndir.
Út frá veggjunum, eftir geislalínu hrings,
gangi, með sex feta milli-bili, sterkir bóka-
skápar, tíu fet út á gang-gólfið báðum
megin, svo að fjögra feta gangvegr verði
eftir miðju gólfi. þessir skápar sé um
fet á þykkt, og jafn háir veggjunum. Á
uppdrættinum eru þeir að eins gefnir til
kynna; stand því miklu gisnara þar enn
hér er ráð fyrir gjört. þeir eru líka sýnd-
ir þar í fyrsta hring-gangi (corridor), enn
þar skyldu engir skápar vera, því hann
verður að nota til skrifstofu, sýnis-herbergja,
geymslu-búra, hagræðis-herbergja fyrir bók-
hlöðuþjóna og lesendr, o. fl.
Ff menn hafa veggina háa að mun, t. a.
m. 20 fet, þá verða menn að hafa gang-
svalir (galleri) eftir miðlínu veggjar og
skápa, svo að allsstaðar verði náð í bæk-
urnar með hægu móti.
Með þessu bókhlöðu-lagi getr maðr hæg-
lega ætlazt á fyrir fram, hvað stórt svæði
þurfi til að endast safni þessu um vissan
ára-fjölda, þegar gjört er ráð fyrir ákveðnum
ársvexti safnsins í binda-tölu, er tíu gangi
á hvert ferhyrningsfet, sem eftir almenmi
reynslu er meira en nóg í lagt.
Gjcrum ráð íyrir að menn legðu rúmar
tvær dagsláttur til slíkrar bókhlöðu, eða
ferhyrnt svæði, svo sem 260 fet á hvern
veg: lestrarsalr sé 50 fet í þvermál1,
veggr hans 40 feta hár; veggir safnsins
sjálfs sé 20feta háir,og vídd hring-ganganna,
eins og fyr segir, 24 fet.
Köllum mi þvermál lestrarsals D, og t
þann fjölda, eða samtölu réttra horna, sem
miðfjærðar (excentriski) hringveggr bók-
hlöðunnar getr gengið í gegnum á svæði
sem er 260 fet í þvermál, unz hann snert-
ir takmarkalínu svæðisins; þá verðr lengsta
þvermál á þessu svæði
13 (t + 1) + D
eða 13 (t -f- 1) -f- D = 260;
a . 247 — D
þa verðr t =
13
og með því D
- 50, verðr
t =-
197
13
= 15 rétt horn -f £
sem svarar þremr fullum hringum og rúm-
um j eða, sem næst, 285°, af þeim fjórða.
Lengd lestrarsalsveggjar, innanmáls,
verðr 157 fet; enn 157 x 40 = 6,280 □ fet.
Og með því 10 bindi rúmast á bindi.
□ feti, tekr þassi lestrarsalr
Lengd þessa veggjar utanmáls
er 170 ft, hæð segjum 20 ft =
3,400 □ ft =
Lengd fyrsta spiral-veggjar
(eftir miðlínu vegg-þykktar) 322 ft;
innan hliðar bókskápalaus, bók-
rými því 322 ft x 20 ft = 6,440
□ ft =
Utan-hliðar komast fyrir 43
bókaskápar meða 400 □ feta bók-
rými hver, samlagt bókrými allra,
þess vegna = 17,200 □ ft =
Skáparnir ódrýgja lengd veggjar
um 64 ft, leifa því til bókrýmis
258 x 20 ft = 5,160 □ ft = 51,600
Lengd annars spíralveggjar
er 485 ft; beggja hliða þá 970 ft
sem rúma 129 bókaskápa, er stytta
bókrýmislengd veggjar um 193 ft,
svo að veggrinn leggrtilbókrýmisað
eins 777 x 20 = 15,540 □ ft,
skáparnir 129 x 400 = 51,600 □
fet, samtals = 67,140 □ ft 671,400
Lengd þriðja spiral-veggjar
Flyt 1,056,200
62,800
34,000
64,400
172,000
1) það er nú víst oflítið í lagt, cnn hjer er
alt tekið að eins til dæmis. Allar nauðsynleg-
ar töflur um útreikning ýmislega stórra safna
koma út í Ameríku í ár, því |>ar verður lesin
ýtarleg ritgjörð eftir mig um bókhlöðu-lag þetta,
í Mihvaukie í júlimánuði.
Fluttar 1,056,200
er 648 ft. Eftir sama reikningi
og fyrri rúmar hann 1,343,400
Lengd fjórða spiral-veggjar
full er 974 fet; eftir reikningnum
nær hann ekki lengra enn yfir
rúma f fullrar lengdar sinnar, enn
í reyndinni kemst hann allr fyrir.
Onnur hlið hans veit að safninu og
á henni á hann, eftir ofanrituðum
reikningi, að geta rúmað 1,013,700
Ætti þá að komast fyrir í safn-
inu að lokum 3,4Í3,300
Ef maður ætlast á,að dyr, hyllu-
þykktir, o. fl. ódrýgi bókrými það,
sem hér er gjört ráð fyrir, um
10°/° (aem er langtof mikið í lagt)
o: rýri bindatöluna um 341,330
þá yrði hin endilega stærð safns-
ins 3,071,970
Gjörum að það yxi um 3000 bindi árlega,
þá ætti þetta safn að vera að fyllast í
meira enn 1000 ár; og sjá menn þá, að
það er einmitt þetta sívaxandi lag, sem
hentar bezt stofnun, er sífelt vex, í enda-
leysu, svo að kalla. Hugmyndin er fög-
ur og búþjóðarleg, að hlúa svo að megin-
menutunar-uppsprettu lands, að aldrei
hrófli til um hana. Enginn maðr hyggr
högum að því. hvílíkr endalaus sparnaðr
er í því fólginn, að eiga bókhlöðu, sem
gjörir allan tví-og marg-verknað óþarfan,
og sem setja má í byrjun fastar reglur
fyrir fyrirkomulagi sínu um endalausar tíð-
ir. J>ví er það, að þessi bókhlaða verðr í
öllu tilliti hin ódýrasta, er menn geta
hugsað sér; og skal eg nefna þar til nokk-
ur atriði. Bókhlöður, sem nú gjörast,
eru reistar af fjórum veggjum vanalega,
með hliðar-gluggum og gaflgluggum, sem
verða að vera ýkju stórir, svo að næga
birtu beri um safnið. Ytri hlið veggja er
jafnast auð. þetta gjörir núverandi bók-
hlöður svo frábærlega ódrjúgar. í þessari
nýju bókhlöðu ódrýgja engir slíkir gluggar
bókrýmið, og allir veggir safns verða not-
aðir báðum megin, nema yzta umferðin
öðrum megin að eins. þegor bæta þarf
við núverandi bókhlöður verðr að reisa
heilt hús, hvort sem efui fyrir hendi leyfa
eða ekki. Enn hér þarf ekki annað enn
að lengja einn vegg og ræfra hanu inn
við tilsvarandi hluta annars (innri) veggj-
ar, og miða frammlenginguna viðþau efni,
sem fyrir hendi eru. Sé veggr þannig
einhvern tíma frammlengdr um t. a. m.
50 fet, þá nægir sú frammlenging slíkri
bókhlöðu sem hér er þegar lýst, 1 20 ár
(eins og hver getr reiknað fyrir sjálfan sig
eftir áðr gefnum dæmum). Núverandi
bókhlöður eiga það víst eftir vissa áratölu,