Ísafold - 02.02.1887, Blaðsíða 2

18
Verzlunaríjelag Ðalasýslu.
Næatliðið sumar tóku allmargir bændur í
Dalasýslu saman ráð sín um að gjöra til-
raun með að senda fje til Englands og
láta selja það þar fyrir sinn reikning, og
panta um leið yörur fyrir fjeð, í líkingu við
samtök þingeyinga undanfarin haust.
Fjelag myndaðist, sem nefndi sig »Verzl-
unarfjelag Dalasýslu«, og fyrir hönd fjelags-
ins var gjörður samningur við fjenaðarsölu-
menn A. Zöllner & Co. í Newcastle á Eng-
landi, um vörukaup og sauðasölu.
Samkvæmt samningi þeim kom gufu-
skipið »Berwick« til Stykkishólms 5. októ-
ber í haust, með vörur þær, er pantaðar
höfðu verið, og tók 1189 fjár hjá fjelaginu.
Skipið kom við á Seyðisfirði til að taka
þar fje, og tafði það ferðina mikið.
Ferðin gekk slysalaust; einungis 6
kindur fórust á leiðinni, og 3 eptir að fjeð
kom á land.
Fjeð var: 1077 sauðir, flestir tvævetrir,
og 112 ær geldar.
Allt var fjeð vegið heima í sveitum, og
engin kind tekin ljettari en 96 pund, og
mjög fátt undir 100 pundum, en engin
kind var yfir 140 pd. Einungis 55 kindur
voru yfir 125 pund; 2 kindur af hverjum 3
voru fyrir neðan 111 pd., en 1 af hverjum
3 var 111 pd. eða þyngri. Meðalþyngd á
öllu fjenu var rúmlega 109 pd. Yfir höfuð
var fjeð fremur rýrt, því bæði var fje hjer
í haust með rýrasta móti, og svo voru ekki
svo fáir af fjelagsmönnum, sem áttu vænt
fje, en ljetu fremur rýrt, af því að þeir
skildu ekki eða lögðu ekki fullan trúnað á,
að verðmunurinn yrði meiri í fjelaginu en
annarstaðar, þó að verðmunur fjelagsins
væri löngu fyrirfram uppkveðinn.
Sauðirnir og fáeinar beztu ærnar seld-
ust á Englandi fyrir 20 kr. 25 a. til jafn-
aðar, en flestar ærnar voru seldar fyrir
16 kr. 20 a.
Kostnaður allur, er lagðist á kind
hverja, var 6 kr. 62f a. fyrir flutning og
kostnað erlendis, og 48 a. hjer á landi,
alls 7 kr. lOf a.
Fyrir hverja kind fjekkst því að frá-
dregnum öllum kostnaði hjer um bil 12 kr.
60 a., þegar tekið er meðaltal af öllu saman.
— Vörurnar, sem fjelagið pantaði, voru :
hveitimjöl, hrísgrjón, bankabygg, klofnar
ertur, rúgur, kaffi, hvftt sykur, tóbak,
steinolía og steinkol. þegar búið var að
leggja allan kostnað innanlands og utan á
vörur þessar, þá kostuðu þær allar yfir
höfuð nærri 26^ minna en þær hefðu kost-
að, ef keyptar hefðu verið hjá kaupmönn-
um hjer í nálægum kaupstöðum.
Verðið á hinum sjerstöku vörutegundum
var þannig svo mörgum hundruðustu pörtum lcegra en hjá kaupmönnum, sem hjer segir :
kaffi 18 7.
rúgur . . . 19 7„
hrísgrjón . . 2i7»°/»
klofnar ertur . 237.7.
bankabygg . . 29 70
hveitimjöl . . 3o7.7„
steinkol . . . 317.7.
neftóbak . . 42 7.70
mnnntóbak . . 487*70
hvitt sykur . . 477.70
steinolia . . . 7'7,7.
Verðið á klofnum ertum er borið saman við
verðið á vanalegum ertum hjá kaupmönnum.
Fjelagsmenn fengu hjer um 10 kr. 60 a.
í vörum fyrir kind hverja til jafnaðár, ept-
ir vöruverðinu í fjelaginu, og svo fengu
menn viðbót í peningum sem svaraði 2 kr.
fyrir hverja kind.
þessar 10 kr. 60 a. í vörum jafngilda
hjer um 13 kr. 35 a. eptir verðlagi kaup-
manna, og þar við bætast 2 kr. í pening-
um, sem gjöra 15 kr. 35 a. fyrir hverja kind.
Eptir verðlagi á slátursfje í flestum kaup-
stöðum hjer hefði fjeð, sem fjelagið sendi,
eptir meðalþyngd þess lagt sig hjer nm bil
þannig:
47 pd. kjöt á 14 a. . .
9 pd. mör á 18 a. . .
gæra 2 kr., innan rír 1 kr
Samtals 11 kr. 20 a.
Hefir þá fengizt 4 kr. 15 a. meira fyrir
hverja kind í fjelaginu til jafnaðar, en feng-
izt hefði hjá kaupmönnum. Hagnaðurinn,
sem fjelagið hefir haft af viðskiptunum,
munar þá 4,934 krónum.
Verðmunurinn á fjenu eptir gæðum inn
byrðis í fjelaginu var gjörður meiri er
kaupmenn vanalega gjöra, og meiri er
6 kr. 58 a.
1 — 62 -
3 — » -
nokkrir fjárkaupmenn fjekkst í fjelaginu: hafa gjört. þannig
fyrir 100 punda kind . . . lOkr. 54 a.
— 110 — — . ... 13 -27-
— 120 — — . ... 15 — 12-
— 130 — — . ... 18 — 13-
— 140 — — . ... 20 — 7-
— 150 — — hefði fengizt 23 -33-
að öllum kostnaði frádregnum.
þegar borinn er saman hagnaðurinn af
að selja rýra og væna fjeð í fjelaginu, þá
sjest, að hagurinn var að tiltölu því meiri,
sem kindurnar voru vænni, og að þar sem
það var 4 kr. 15 a. hagur að selja 109 punda
kindina, þá var 7 kr. 22 a. hagur að láta
140 pd. kind í fjelagið, til móts við að láta
hana til kaupmanna.
— Menn eru hjer alráðnir í, að halda á-
fram fjelagsskapnum næsta sumar, oghafa
nú samið lög fyrir fjelagið og reglur um
framkvæmdir þess. Eitt af þeim reglum
er, að verðlagið á fjenu meðal fjelagsmanna
á að vera þannig :
Kindur, sem vega 95—105 pund, eru reikn-
aðar eins ogþær vega á fæti, en fyrir þyngri
kindur leggst + úr pundi við þyngd þeirra
fyrir hvert pnnd, sem þær vega fram yfir
105 pund. Verður þá t. d.: 110 pd. kind
reiknuð 114 pd., 120 pd. kind reiknuð 132
pd., 150 pd. kind reiknuð 186 pd. o. s. frv.
Síðan er gefið jafnt fyrir hvert pund í lif-
andi vigt hinna rýru kinda (95—105 pd.)
og hvert pund í hinni reiknuóu þyngd
hinna betri kinda (yfir 105 pd.). Verðið á
pundinu finnst með því, að deila í sölu-
verð allra kindanna, sem seldar eru, með
hinni reiknuðu þyngd þeirra allra, t. d. 3
kindur, sem vega á fæti 100, 125 og 150 pd.,
seljast á Englandi fyrir 85 kr. 40 a. En
reiknuð þyngd kindanna er: 100 pd. +
141 pd. + 186 pd. = 427 pd., sem deilt í
85 kr. 40 a. gefur 20 aura fyrir hvert pd.
Hefði nú kostnaður allur, sem lagðist á
kindurnar, verið 21 kr. 66 aurar eða 7 kr.
22 a. á kind, þá verður:
lOOpd. kind, reiknuð IOopd. á 20 a.=2okr.
þar frá dregst kostn. 7 kr. 22 a. gefa 12kr>78a.
I2jpd. kind, reik. I^lpd. á 2oa.=28kr. 20a.
þar frá kostn. 7 kr. 22 a. gefa . .. 20kr_98a.
Ijopd. kind, reikn. l86pd. á 20a.=37kr. 20a.
þar frá kostn. 7 kr. 22 a. gefa . .. 2gkr.98a.
þessi verðmunur ætti að hvetja fjelags-
menn til:
1., að fara svo vel með fje sitt, sem kost-
ur er á, svo að það geti orðið sem vænst.
Beynslan, sem rnenn fengu hjer næstliðið
haust, sýnir, að tvævetrir sauðirgeta orðið
130 til 140 pd. á fæti, ef vel er farið með
þá frá upphafi, og engum ætti að geta
dulizt, að með þessum verðmun er tilvinn-
andi, að fara vel með sauðina, til að gjöra
þá væna.
2., að láta vænstu kindurnar, sem þeir
hafa, í fjelagsverzlunina, því með þessum
verðmun er ekkibetraað leggja vænu sauð-
ina í búið en hina rýru, ef aðra hverja
þarf að selja; en að undanförnu hefir verið
bezt að selja hina rýrustu.
Margir aðgætnir búmenn hafa sjeð, að
verðmunur sá, sem Coghill og aðrir fjár-
kaupamenn hafa gjört að undanförnu, er
langt um minni en samsvarar mismun
vænna og rýrra kinda í bú að leggja.
þeir vita fullglöggt, að 4—5 króna og það-
en af minni verðmunur á 100 pd. kind og
150 pd. kind, er svo sem einkisvirði á
móti mismun þeirra til búnota, og því láta
þeir ekki til fjárkaupamanna nema hið
rýrasta af sauðum sínum, ef þeir láta nokk-
uð, en slátra hinum betri heima. Mig
furðar mjög á því, ef norðlenzkir bændur
halda til lengdar áfram að selja fullorðna