Ísafold - 26.06.1889, Síða 2

202
Margt mætti fleira segja um það, sem
áminningar og umbóta þarf hjer með, en
jeg læt mjer nægja með það sem komið
er, í þetta sinn
* *
Ef vjer nú rennum huganum hlutdrægn-
islaust yfir íslands og framfarir þess nú á
síðari árum. þá er mjer nær að halda, að
mörgum kunni að þykja nóg um „upp-
blásturs“-kenningarnar, því óneitanlega
hafa miklar framfarir átt sjer stað á is-
landi nú á síðari árum, og að mínu áliti
drjúgum meiri á sama tíma en hjá lönd-
um mínum hjer, sem að nokkru leyti
kann að vera eðlilegt. Jeg vil leyfamjer
að minnazt á hinar helztu framfarir er
orðið hafa á íslandi nú á síðari tímum.
þ>að er þá fyrst, að margir skólar hafa
verið stofnaðir, sem sje: barnaskólar, al-
þýðuskólar, kvennaskólar, gagnfræða-
skólar, búnaðarskólar og sjómannaskólar.
Enn fremur er heima-kennsla á börnum
miklu meiri og almennari en áður var.
Margar góðar bækur hafa verið gefnar
út. Kvikfjárrækt, jarðyrkja og sjávarút-
búnaður hafa tekið allmiklum framförum.
Byggingar allar sömuleiðis. Sjálfstæð
pöntunarfjelög myndazt, og verzlunarvið-
skipti aukizt yfir höfuð m. fl. Ymislegt
fleira mætti nefna, en þetta er nóg til að
sýna að allmargar framfarir hafa átt sjer
stað á Islandi nú á síðustu árum, og ekki
er þar alt ,.upp-blásið.“ Jeg skal að vísu
fúslega játa, að harðindin, sem gengið
hafa nú'í nokkur ár á íslandi, hafa mikið
‘ dregið úr öllum þessum framförum.
Ásgeir J. Lindal.
f>ingmálafundur í Suður-
Mulasýslu.
Samkv. tilmælum kjósenda minna bið
ég yðr, hr. ritstj., að ljá rúm í blaði yðar
eftirfylgj. fundargjörð. Rvík 23/6 1889.
Jó?i Olafssson, 1. þm. Sm-s.
* *
, , *
pann 23. maiman. 1889 var almennur
fundur haldinn að Egilstöðum á Völlum,
samkvæmt áskorun J>ingvallafundarmanna
í fyrra úr Suður-Múlasýslu. þar eð 2.
þingmaður sýslunnar, síra I árus Hall-
dórsson, hafði ekki kvatt til iundar sjáif-
ur, þrátt fyrir áskorun, sem honum hafði
verið send. Til fundarstjóra var kosinn
í einu hljóði sira Páll Pálsson á f>ing-
múla, og til skrifara síra þ>orsteinn þ>ór-
arinsson á Berufirði.
1. Kom til umræðu stjórnarskrármál ís-
lands, og ályktaði fundurinn:
a, að skora á alþingi að gjöra sem
bezta gangskör að því, að stjórn hinna
sjerstöku málefna íslands hafi aðsetur í
landinu sjálfu með fullri lögbundinni á-
byrgð fyrir alþingi einu. Samþykkt i
einu hljóði.
b, að fjárveitingarvald og fjárráðarjett-
ur alþingis sje óháður ráðgjöfum og rík-
isþingi Dana. Samþykkt í einu hljóði.
c, að æðsti dómstóll landsins sje í land-
inu sjálfu. Samþ. í einu hlj.
d, að dómsvald og umboðsvald sje al-
gjörlega aðskilið. Samþ. í e. hlj.
2. Kom til umræðu tolhnálið. Voru
allir fundarmenn á einu máli um það, að
óbeinir skattar verði lagðir á munaðar-
vörur, en þó jafnframt að beinu skatt-
arnir sjeu afnumdir sem frekast kostur
er á.
3. Kom til umræðu skólamál landsins,
og ályktaði fundurinn, að skora á alþingi,
að ráða sem fyrst til lykta menntamáli
landsins með lögum.
4. Kom til umræðu fjórðungamálið,
og voru allir fundarmenn á því máli, að
biðja um sjerstakt amtsráð f Austfirðinga-
fjórðungi.
5. Kom til umræðu um laun og eptir-
laun embættismanna, og voru allir fund-
armenn samþykkir því, að skora á al-
þingi, að taka nú þegar launalög lands-
ins til breytingar, og að eptirlaunalög
verði úr lögum numin.
6. Kom til umræðu um tekjur presta.
Ályktaði fundurinn, að æskja þess, að
prestateknamálinu verði eigi ráðið til
lykta að svo komnu.
7. Kom til umræðu um spítala á Aust-
urlandi, og voru allir fundarmenn sam-
þykkir því, að hann yrði stofnaður.
8. Kom til umtals um breytingu á
kosningalögum til alþingis, og kom fund-
armönnum saman um, að erfiðleikar væri
á því fyrir ýmsa kjósendur að sækja kjör-
fundi, og áleit fundurinn að æskilegt
væri, að alþingi legði ráð til, að þeir
erfiðleikar væru minnkaðir.
9. Fundarstjóri bar upp tillögur um, að
2. þingmanni Suður-Múlasýslu (síra I.. H.)
væri send fundargjörð frá þessum fundi
og skorað á hann að bera hana fram á
þingi, og var það samþykkt með öllum
atkvæðum.
10. Fundarstjóri bar upp tillögu um, að
send yrði fundargjörð beina leið til 1.
þingm. Sm.-s., þar eð ekki væri trútt um,
að 2. þingmaður kjördæmisins (L. H.)
mundi ekki í þetta sinn hafa sannfæringu
til að fylgja stjórnarskrármálinu, og var
það samþykkt.
11. P'undurinn vildi slcora á alþingi, að
veita á næsta fjárhagstímabili Eiðaskól-
anum tiltölulegan styrk við aðra búnaðar-
skóla á landinu.
Á fundinum mættu menn úr öllum
hreppum kjördæmisins, nema úr Geit-
hellna- og Mjóafjarðar-hreppum.
Embættismönnum fundarins var falið á
hendur, að koma fundargjörðunum áleið-
is (til alþingis, alþingismannanna og dag-
blaða).
Páll Pálsson. þ. j>órarinsson.
Rjett ritað eptir frumriti fundargjörðar-
innar votta
Pall Palsson. Fyrir hönd J>. jpórarinssonar
Arnjinnur Jónsson.
jþingmálafundur fyrir Gullbringu
og Kjósarsýslu.
Laugardaginn 22. júní 1889 var fund-
ur haldinn f þinghúsinu í Hafnarfirði til
undirbúnings undir í hönd farandi alþingi,
og höfðu þingmenn sýslunnar boðað til
fundarins með auglýsingu í ísafold.
Á fundinum mættu 37 kjósendur úr
Gullbringu- og Kjósarsýslu, auk þingmann-
anna, og var síra f>órar:nn prófastur
Böðvarsson kjörinn fundarstjóri í einu
hljóði, og Jón skólastjóri pórarinsson
skrifari,
þ>essi mál komu til umræðu á fundinum:
1. Tollmál. Fundurinn komst að þeirri
niðurstöðu, að æskilegt væri, að auka svo
tekjur landssjóðs, að ekki standist ein-
ungis á tekjur og gjöld, heldur að hann
hafi nokkuð afgangs til framkvæmda, og
var samþykkt:
a, að leggja skyldi 3 aura toll á hvert
kaffipund, en fellt var með atkvæða-
greiðslu, að leggja toll á sykur og kaffi-
bæti.
b, að leggja 50 aura toll á hvert tó-
bakspund, en 100 aura toll á hverja 100
vindla.
c, að leggja 2 aura útflutningsgjald á
hvert ullarpund útflutt.
d, að leggja 2 aura útflutningsgjald á
hvert pund tólgar, sem út er flutt.
e, að leggja 75 aura útflutningsgjald á
hverja útfl. kind.
f, að leggja 50 aura gjald á hvert pund
æðardúns, sem út er flutt.
g, að hækka útflutningsgjald af laxi.
h, að leggja 2 kr. á hvert útflutt hross,
i, að hækka toll á áfengum drykkjum.
j, að leggja hæfilegan toll á óáfenga
drykki (Good-Templara).
k, að leggja 2 kr. skatt á hvern hund
í landinu.
l, Fundurinn mótmælti tolli á aðfluttu ó-
ekta smjöri.
2. Farmgjald af skipum. Fundurinn á-
leit æskilegt, að leggja á hæfilegt farm-
gjald, sem kæmi sanngjarnar niður á
vörurnar en hið gamla lestagjald.
3. Alpýðumenntunarmálið. Fundurinn.
ályktaði, að skora á þingið, að leggja
frumvarp kennarafjelagsins til grundvall-
ar fyrir meðferð sinni á málinu i sumar.
4. Stjórnarskrármálið. Fundurinn komst
til þeirrar niðurstöðu, að heppilegast væri,
að alþingi tæki þetta mál ekki einu sinni
til umræðu í sumar (tillagan samþ. með
öllum þorra atkvæða gegn 2).
5. Samgöngumálið. Fundurinn álykt-
aði, að fela þingm. að fara fram á, að
þingið hryndi samgöngumálinu (á landi)
í svo gott horf sem mögulegt er, að
æskilegt væri, að kosin sje nefnd á þing-
inu þegar f þingbyrjun, er rannsaki flutn-
ingsþörfina á suður- og vesturströnd
landsins, og að tillögur nefndarinnar hafi
nokkur áhrif á framlög úr landssjóði til
gufuskips á Faxaflóa og við Vestur-
land.
6. Fátækramál. Málinu hreyft, og skýrðu
þingmenn frá því, að þeir mundu bera
frumv. til nýrrar reglugjörðar uppáþing-
inu í sumar.
7. Bankamálið Fundurinn skoraði á
alþingi, að sjá svo um, að bankinn kom-
ist sem fyrst i viðskiptasamband við er-
lenda banka, að leiga af innlögðum pen-
ingum verði hækkuð upp í 4% um árið,
að gjaldfresturinn verði lengdur svo, að
hanr, verðiallt að því 20 ár, og að bankimv
taki ekki rentur fyrir fram.
8. Lög um brúargjörð á Ölvesá. Fund-
urinn skoraði á þingm., að koma fram
breytingu á þeim lögum í þá átt, að
lagður sje á brúartollur til endurgjalds
þvf fje, sem gengur til brúargjörðarinnar
og viðhalds.
.9. þurrabúðarmannalögin. Fundurinn
áleit, að æskilegt væri, að breyta þegar
þessum lögum, með þvf að örðugt væri
að framfylgja þeim.
10. Tekjur og fjárhald kirkna. þing-
mennirnir skýrðu þá frá frumvarpi, er
þeir mundu bera upp á þinginu.
11. Búseta fastra kaupmanna. Fundur-
inn vildi ekki ræða það að sinni.
12. TiLlaga kom' frá Strandarhreppi
um það, að fá löggilta Vogavik, og var
hún samþykkt.
13. Tillaga var og samþykkt í þá átt,
aó veittur sje styrkur úr landssjóði, 100
kr. á ári, til hvers vörðuvita í Gullbringu-
sýslu, sem auglýstur er í Stjórnartíðind-
unum og útlendum blöðum.
14. Samþykkt var tillaga um, að æski-
legt væri. að tilsk. 13- júnf 1787 yrði
breytt þannig, að II. kap., 17. og 18.
gr. (um kontrabækur) væri numinn úr
gildi.
15- Fundurinn skoraði á þingm., að
fara enn að nýju fram á, að afnuminn
verði tollur sá, sem nú er á ísl. saltfiski
á Spáni.
Fundi slitið.—Fundarskýrslan lesin upp
og samþykkt.
þórarinn Böðvarsson, Jón þórarinsson,
f'undarstjóri. fundarskrifari.
fingmiílafundur Húnvetninga, á
Sveinstöðum, 14. þ. m. Sjötíu kjósendur
á fundi, auk þingmanna kjördæmisins (Eir.
Briem og forleifur Jónss.); fundarstjóri L.