Ísafold - 04.09.1889, Qupperneq 3

283
ast frá sólunni til lrinnar næstu fastastjörnu
á 3J ári.
Ef stjarna þessi liði undir lok allt 1 einu,
mundum vjer þó sjá hana eptir það f 3^ ár.
Og þannig er um aðrar sólstjörnur; frá Sirí-
us þarf ljósið 17 ár, og frá Pólstjörnunni 60
ár til þess, að komast til vor. Frá vetrar-
brautinni þarf ljósið mörg þúsund ár til að
ná hingað til vor, og ef íbúi einhverrar jarð-
stjörnu, sem rynni braut sína kringum ein-
hverja sólstjörnu í vetrarbrautinni, skoðaði
jörðina á þessu augnabliki með óumræðilega
sterkum sjónauka , þá mundi hann sjá
fyrir sjer það, sem gerðist hjer á eiröldinni,
og vjer höfum sjálfir engar sögur af.
Engin kjörskrá og engin kjörstjórn
»fyrirfannst» í Sauðanesprestakalli í sumar,
þegar átti að fara að kjósa þar prest. Tvær
voru sóknarnefndirnar þar í vor, í sömu sókn-
inni, þegar verið var að sækja um brauðið.
Einn umsækjandinn kemur með meðmæling-
arskjal frá sóknarnefndinni í brauðinu. En
þegar annar af umsækjendunum kemst á
snoðir um það, hugsar hann sjer að láta ekki
slíkt standa fyrir, og kemur líka með ein-
dregið meðmælingarskjal frá sóknarnefndinni,
sem þá er samt skipuð allt öðrurn mönnum,
hvernig sem á því hefir staðið — kosin ný
sóknarnefnd í millibili, eða hvað ? Hvorug-
um þurfti nú raunar að vera nrikill fengur í
meðmælum þessum; það komst hvorugur
þeirra á skrá til að verða í kjöri. Voru þessir
þrír hafðir í kjöri: síra Arnljótur Olafsson á
Eægisá, síra Benid. prófastur Kristjánsson á
Grenjaðarstað og síra Jón próf. Guttormsson
í Hjarðarholti. Til að kjósa um þá, boðaði
hinn setti prófastur, síra Halldór Bjarnarson
á Presthólum, kjörfund. Eáir komu heldur,
en hitt var þó lakara, að hvorki var til nein
kjörskrá til að fara eptir, nje heldur neinir til
að vera í kjörstjórn með prófasti. Liggur
næst að halda, að þá hafi verið svo komið,
að engin sóknarnefnd hafi til verið í presta-
kallinu, í stað tveggja áður. það er sem sje,
eins og kunnugt er, sóknarnefndin, sem á hæði
að semja kjörskrána og kjósa 2 menn til að
vera í kjörstjórn með prófasti.
Svona hafði þessi söfnuður það : Ijet veit-
ingu brauðsins ganga sjer úr greipum með af-
dæmislegu sinnuleysi.
Brauð veitt- Vestmanneyjar 29. f. m.
síra Oddgeiri Guðmundsen í Kálfholti, af
landshöfðingja, samkvæmt kosningu safnað-
arins.
Prjedikun síra Jóns Bjarnasonar frá
Winnipeg í dómkirkjunni á sunnudaginn að
var, var með talsvert ólíku sniði því sem
hjer er vandi til, og mun þó hafa líkað fiest-
um áheyrendum mjög vel, og ekki ofþreytt
þá, þótt hún væri hjer um bil helmingi lengri
en annars tíðkast, — nokkuð á aðra kl.stund.
Hann lagði ekki út af guðspjalli dagsins,
heldur út af dæmisögunni um hinn trúa
þjón og batt sig þó ekki svo mjög við
efui hennar. Aðalefnið var : áhrif hins smáa
í lífinu, einkum trúarlífinu og hinu siðferðis-
lega lífi. |>að sem auðkenndi ræðu hans sjer
í lagi, var nánari gaumgæfni að liversdags-
legu lífi manna en almennt gjörist og hik-
lausari og breytilegri heimfærsla veraldlegra
dæma málinu til skýringar.
Safnaðarfundur SÚ, er hinn setti dóm-
kirkjuprestur hefir boðað annað kvöld með
auglýsingu hjer f blaðinu, þarf að vera vel
sóttur til þess að geta haft nokkuð verulegt
að þýða að því kemur til afdrifa málsins um
veitingu brauðsins. 'þeir sem gengu svo dyggi-
lega frain í sumar til að fá saman lögmætan
fund, ættu nú að láta sjer eigi síður annt um,
að söfnuðurinn geri allt, sem 1 hans valdi
stendur, til þess að hafa fullkomin áhrif á veit-
inguna, hverju sem fram vindur.
Leiðarvísir ísafoldar.
231. Ef hlutafjelag verður gjaldþrota, er þá
hægt að ganga að hluthafendum eptir skuldum
þess um fram það, sem hlutaeignin hrökkur?
Sv.: Nei, ekki nema fjelagslögin heimili það með
berum orðum.
232. Eru hreppstjórar skyldugir að innkalla
borgunarlaust fyrir sýslumenn öll þau manntals-
bókargjöld, sem ekki greiðast á manntalsþingum,
ella taka þau lögtaki?
Sv.: þeir eru ekki skvldir að fást annað við
innheimtu á manntalsbókargjöldum, en að taka
þau lögtaki, gegn hinum lögboðnu lögtakslaunum.
233. Eiga úttektarmenn sjerstaka borgun, nefni-
lega virðingarlaun, fyrir að virða hús og aðra
lausafjármuni upp í álag við úttektir á jörðum?
Sv.: Nei. Lögtak fyrir álaginu með tilheyrandi
virðingu hinna lögteknu muna er fólgið i úttekt-
argjörðinui, sjá lög um bygging, ábúð og úttekt
jarða 12. jan. 1884, 33. gr.
234. Er mönnum eigi leyfilegt að verja kálgarða
sína t. d. með því. að setja net utan með þeim,
og liggur nokkur ábyrgð á garðeigandanum, þó
kind hengi sig í netinu?
Sv.: Engin ábyrgð fyrir það.
235. Maður gjörist húsmaður 1. október, en
hefir til þess tima verið hjú. Ber honum fyrir
það ár að borga presti dagsverk og kirkju ljós-
toll?
Sv.: Hann á að gjalda kirkju ljóstoll á næsta
gjalddaga, þ. e. föstudaginn langa árið eptir, og
presti dagsverk um heyannir árið eptir.
236. Maður ræður sig um sumartímann fyrir
eigin reikning á bát annars manns upp á kaup
eða hlut. Yfir veturinn ræðst hann sem hjú hjá
einhverjum. Er hann reglulegt hjú eða lausa-
maður?
Sv.: Lausamaður um sumarið, hjú um veturinn,
ef hann er ráðinn til næsta hjúaskiidaga.
237. (letur þann, er tekur lóð á leigu, varðað
það útbyggingu, ef hann greiðir lóðargjaldið seinna
en ákveðið er í byggingarbrjefi fyrir lóðinui?
Sv.: Já.
238. Bónda er byggð jörð við sjó með ýmsum
skilmálum, og er einn sá, að hann leigi engum
fiskiverstöðu í landi jarðarinnar. Nú leyfir bóndi
öðrum mönnum að halda þar út. bátum þeirra
gegn vissum hluta af afla, án þess að fá til þess
leyfi landsdrottins. Hefir hann með þessu leigt
öðrum fiskiverstöð og rofið byggingarskilmála?
Sv.: .Já.
239. Er sýslumönnum heimilt, að reikna sjer
dagpeuinga meðan þeir sitja á sýslufundi, sem
þeir halda á heimilum sínum?
Sv.: Nei, sjá 33. gr. sveitarstjórnarlaganna.
240. Ef einhver í forboði viðkomandi hrepps-
nefndar kemur þeim (ógiptum) persónum í sambúð
aptur, sem áður voru aðskildar sökum fleiri barn-
eigna saman og þar af leiðandi sveitarþyngsla, en
af peirra síðari samvistum hlýzt, að þessar sömu
persónur eiga enn barn saman, og þvi sem hinum
íyrri er slengt upp á hreppinn, — er það nú rjett-
ara, að hreppurinn beri þá byrði, heldur en hann,
sem af mótþróa við hreppsnefndina stuðlaði til þess,
að brotið varð framið? Og ef það hefði verið
sóknarprestur, sem sambúðinni olli, var það þá
ábyrgðarlaust fyrir embættisstöðu han:?
Katiza.
á ferðum. jpá heyrði liann hófatak, og datt
í hug, að þarna væri kominn nýr stigamað-
ur og væri að strjúka burt með Katizu.
Hann bljóp til skógarins, en þar var allt
kyrrt og hljótt. En skömmu síðar heyrði
hann hófatak niðrí á veginum; hann sneri
þá við, og hljóp á hljóðið, eins og fætur tog-
uðu, þangað til hann kom að veitingahúsinu,
stökk yfir grindurnar og sá Katizu komna
heim heila á hófi.
Malaranum var ekkert um þessi blíðlæti
sonar síns, og mælti:
iHm—já, þetta getur nú allt saman verið
gott og blessað, veitingamaður minn; í þetta
skipti hefir þú ekki farið með neitt skrum,
og jeg mun heldur ekki rjúfa orð mín. En
hún hefir gert okkur illan grikk. því fór
hún að koma með þennan bölvaðan stiga-
mannahest hingað ? f>að var nóg, að hún fór
þangað. Hún gat ekki gert meira, úr því að
Murgu var horfinn af gálganum. Nú munu
stigamennirnir sakna hestsins, og við, sem
búum rjett við skóginn, megum þá og þegar
búast við, að þeir hefni sín á okkur. Jeg
mun, eins og jeg sagði, ekki ganga á bak
orða minna; en fyrst verðum við samt að
sjá, hvort ekkert illt hlýzt af þessari ferð
hennar. Nú vil jeg ekki heyra meira um
þetta, og verið þið sælir, nábúar góðir !«
Síðan sneri karlinn sjer við, og var þotinn
út áður en noklcurn varði.
»Ekki er til einþykkari mannskepna en
þessi karl«, mælti Kabo. »En það er ekki
hægt neitt við það að eiga. Jeg held það
sje bezt að halda heim«.
Síðan kvaddi hann, og hinir gestirnir fóru
einnig hver heim til sín.
Næsta morgun var hesturinn, ásamt því,
sem á honum fannst, fenginn yfirvöldunum
í hendur og um leið skýrt frá öllum atvikum.
Lögreglulið var sent út ríðandi í allar áttir,
en kom aptur eptir 8 daga við svo búið.
það tjáði ekki, að malaranum var sýnt fram
á, að hann þyrfti ekki að óttast ræningjana
framar, þó að Katiza hefði farið þetta um
nóttina. Hann sagði, að þeir mundu fyr
eða síðar hefna sín. En Antal kom mjög
opt til veitingamannsins, og gestirnir töluðu
opt um það, að það þyrfti að fá gamla
karlinn til að láta undan:
Nú leið og beið. Sex vikum eptir þetta
kom uppskerutíminn, og allir höfðu nóg að
gjöra. Karlmennirnir voru allan daginn og
stundum hálfar næturnar úti á ökrunum, en
kvennfólkið gætti á meðan bús og barna.
þá var það einn dag um hádegisbilið, að
maður einn lágur vexti en þreklegur sást á
ferð eptir götunum í þorpinu. Hann gekk á
miðri götunni, þótt heitt væri, og leit við og
við í kringum sig, eins og honurn væri ekki
vel rótt. I klæðaburði var hann ekki ókeim-
líkur hesta-prangara. þegar hann kom að
veitingahúsinu, skauzt hann þar inn um
dyrnar.
í veitingastofunni var enginn maður.
Veitingamaðurinn og þjónustufólkið, konur
sem karlar, var allt við útiverk. Katiza
var ein heima og var að undirbúa kvöldmatinn.
Komumaður settist í dimmasta hornið í
stofunni og barði í borðið með tóbakspípunni
sinni.
»Hæ!» hrópaði hann. «Vín! Komið þið
með vín!».