Ísafold - 07.09.1889, Blaðsíða 3

1
287
Nafnið “Ameríka*. Prakkneskur vís-
indamaður, Jules Marcou að nafni, hefir gert
sjer far um að komast fyrir, af hverju nafnið
Ameríka sje dregið. Hann hefir nú ritað
grein um rannsóknir sínar. Hann þykist geta
fullyrt, að það sje engin hæfa í því, að nafn-
ið Ameríka sje tekið af skírnarnafni siglinga-
mannsins Yespucci. Vespucci kallaði sig ekki
Amerrigo eða Amerigo fyr en eptir að Vest-
urheimur var fundinn. Hann tók sjer kenn-
ingarnafn eptir landinu, heimsálfunni, sem
hann þóttist hafa fundið. Heldur Marcou,
að nafnið Ameríka sje innlent í Vesturheimi.
Milli Nicaragua-vatns og Mosquito-strandar
er fjalllendi, sem nefnt er Ameríkufjöll; þar
býr nú fámennur þjóðflokkur innlendur, sem
kallaður er »Los Amerriquesn. þessi þjóð-
flokkur hefir jafnan haft miklar samgöngur
við Mosquito-strönd. Telur Marcou því eigi
ólíklegt, að Columbus hafi hitt þenna þjóð-
flokk fyrir, þegar hann kom fyrst á land á
meginlandi Ameríku, og þaðan hafi nafnið
verið dregið.
Skipabraut yfir Mið-Ameríku- Síð-
an Lesseps varð að hætta við Panamaskurð-
inn, hafa Ameríkumenn reynt að stofna ný
fjelög til þess að búa til skipaleið þvert yfir
um Mið-Ameríku, milli Atlanzhafs og Kyrra-
hafs.
Eitt fjelagið ætlar sjer að láta draga skip-
in yfir landið, Mið-Ameríku, á járnbraut.
f>eir, sem fyrir þessu fjelagi standa, þykjast
hafa reiknað út, að það þurfi helmingi minna
af kolum til þess að koma skipunum yfir um
á járnbraut, en þau mundu eyða, ef þau ættu
að fara jafnlanga leið á sjó, eptir skipgeng-
um skurði,
Til þess að skipið sligist ekki til skemmda
á leiðinni, hafa þeir hugsað út, að styðja það
með svo mörgum stoðum, að á hverja stoð
reyni ekki meira en mannsfóturinn þrýstir á
jörðina á gangi. Skipið reynist þá hvergi
nærri eins mikið á brautinni, eins og í með-
alveðri á sjó.
Leiðarvisir ísafoldar.
241. K . . . heitinn í Koti átti barn—hjóna-
bandsbarn — á hreppnum nokkur ár; þar eptir
var hann við bú og í húsmennsku mörg ár, en
gat eigi borgað sveitarskuldina. þegar hann dó,
ljet hann eptir sig talsverða fjármuni, sem voru
seldir á uppboði, og hirti sýslum. peningana —
nokkur hundruð kr. — Hreppsnefndin spurði sýslu-
mann, hvort hún ætti að gera kröfu i búið, en
fjekk ekld svar. Hún fór þá að lesa lögin, þar
á meðal 6. lið í 14. gr. fátækrareglugjörðarinnar
frá 1834 og þorði þá ekki annað en gera kröfuna
samkvæmt sveitarbókinni. Blargar fleiri skulda-
kröfur komu fram.
Hvort er nú rjettara, að láta sveitarskuldina
hafa forgöngurjett, eða að taka allar aðrar skuldir
henni jafngildar, og gefa sína ögnina hverjum ?
Sv.: Sveitarskuld þessi hefir engan forgöngu-
rjett.
242. Hver á að tíunda fjenað þann, sem árlega
gengur kaupum og sölum i fardögunum ? þeir
eru, eins og allir vita, 4, og geta þvi báðir, kaup-
andi og seljandi, haft sama fjenað undir hendi í
sömu fardögum. En bæði skuldheimtumenn og
gjaldendur, seljendur og kaupendur munu nota
sjer ákvörðun tíundarlaganna 12. júlí 1878, 1.
gr., og telja það eina til tíundar, er þeir eiga eða
hafa undir hendi allt fardaga-timabilið (alla 4 dag-
ana), en ekki það, sem þeir kaupa eða selja, taka
eða láta í skuldir jarðarafgjöld o. fl. meðan
fardagarnir standa yfir ?
Sv.: Kaupandi (viðtakandi) á að tíunda þetta
fje. Má sjá það bæöi á því, að iögin segia (í 1.
gr.), að tíundandi skuli telja frá á hausthreppa-
skilum það, sem farizt hafi um sumarið, en það
getur hinn fyrri eigandi ekki, og á tíundargjald-
daganum, sem ekki er fyr en meira en missiri
eptir fardaga.
243. Er sýslumönnum heimilt að reilcna sjer
þóknun fyrir húslán til sýsluíunda, hvort sem þeir
halda þá heima eða heiman? •
Sv.: þurfi þeir að gjalda fyrir fundarhúsnæði
utan heimilis, er sjálfsagt að þeir fái þann kostn-
að endurgoldinn. Geti þeir og vilji leggja til
fundarstað sjálfir, á heimili sinu, ber að skoða það
eins og sjálfskapaða embættiskvöð, endurgjalds-
lausa, enda er vegur embættisins naumast samþýð-
anlegur „prangi“ á þess konar.
Betl. Hr. ritstjóri ! Er ekki bannað að lögum
að betla ? Liggur ekkert við, ef út af því er
brugðið ? Jeg spyr þessa af því, að núna i vik-
unni var gengið um meðal manna og betlaö fýrir
eiginkonu eins af hinum hærri gjaldendum bæjar-
ins og meiri háttar atvinnurekendum hjerástaðn-
um.
Sv.: Samskot i gustukaskyni eru altíðkanleg og
sjálfsagt full-leyfileg að lögum ; en annað mun
ekki þetta hafa verið, sem spyrjandi kallar betl.
\fjer undirskrifaðir vottum hjer með, að
* prjedikun sú, er síra Isleifur Gíslason
flutti hjer í dómkirkjunni hinn 4. ágúst í sum-
ar, var að voru áliti sannkristileg í öllum
greinum, og prýðisvel samin.
Reykjavík 5. sept. 1889.
Hallgrímur Sveinsson. P. Pjetursson.
H. Hálfdánarson.
þÓRHALLUR BjARNARSON. ElRÍKUR BrIEM.
AUGLYSINGAR
i samfeldu máli með smáletri kosta 2 a. (þ.ikkarív. 3 a.)
hvert orð 15 stafa frekast; með öðru letri eða setning
1 kr. fyrir þuml. dálks-lengdar. Borg. út i hönd.
Samkvœmt skiptalögum 12. april 1878 og
opnu brjefi, 4. jan. 1861 er hjermeð slcorað á
alla þá, er telja til skuldar í dánarbúi fyrrum,
kaupmanns Magnúsar Jónssonar, er andaðist
að Bráðrceði við Beykjavík 27. maí þ. á., að
lýsa kröfum sínum og sanna þær fyrir skipta-
ráðandanum í Beykjavík áður en 12 mánuðir
eru liðnir frá síðustu birtingu innkötlunar
þessarar.
Bæjarfógetinn í Reykjavík 6. september 1889.
Halldór Daníelsson.
100 Kroner
tilsikkres enhver Lungelidende, som efter
Benyttelsen af det verdensberömte Mal-
tose-Præparat ikke finder sikker Hjælp.
tloste, Hæshed, Asthma, Lunge- og Luft-
tör-Katarrh, Spytning 0. s. v. ophörer
allerede efter nogle Dages Forlöb. Hun-
drede og atter Hundrede have benyttet
Præparatet med gunstig Resultat. Mal-
tose er ikke et Middel, hvis Bestanddele
holdes hemmeligt; det erholdes forme-
delst Indvirkning af Malt paa Mais. At-
tester fra de höieste Autoriteter staa til
Tjeneste. Pris 3 Flasker med Kasse Kr.
5, 6 Flasker Kr. q, 12 Flasker Kr. 15.
Albert Zenkner, Opfinderen af Maltose-
Præparatet. Berlin (26), Oranienstr. 181.
Til ábúðar frá næstu fardögum fást
pórustaðir í Vatnsleysustrandarhreppi, ábúð-
arpartur Egils sál. Guðmundssonar. þessari
fyrirtaksjörð fylgja tún í beztu rækt, góð og
mikil hús (þar með vandað timburhús til íbúð-
ar), næg þangfjara og vergögn, notaleg beitu-
tekja og hin alkunna, ágæta lending. Abúð-
Katiza.
og svo gekk það mann frá manni, að Nagy
gamli hefði náð Udrin, fjelaga Murgu.
Tíðindin bárust út á akra, og hættu allir
við vinnu sína og hlupu til bæjar, hver sem
betur gat. Nagy gamli hafði farið á fund
lögreglustjórans, og voru lögreglumenn sendir
af stað; en þegar hann kom aptur, var hon-
um fagnað með miklu gleðiópi jafnt af ungum
sem gömlum. Hinir einu, sem efuðust um,
að Nagy gamli hefði unnið slíkt frægðarverk,
voru þeir Kabo glerskeri og Gyorgu kaup-
maður; en þeir flýttu sjer samt til veitinga-
hússins.
Nagy gamli hafði nóg að vinna, að skipa
fyrir og sjá um allt. Hann sagði reyndar
eins og var, að það hefði verið Katiza, sem
hefði ginnt ræningjann niður í kjallarann; en
hinir vildu ekki heyra annað en að hann hefði
Qáð honum sjálfur.
Veitingamaðurinn var nú kominn heim, og
hafði tekið að sjer að gæta dyranna í stað
Katizu, sem var fegin að losast þaðan. Nú
kom lögregluliðið og skipaði sjer í hring fyrir
framan dyrnar. En nú var úr þeim vanda
að leysa, hver ljúka skyldi upp hurðinni, og
verða fyrir barðinu á stigamanninum. Nagy
gamla gleymdist sem sje ekki að segja frá
því, að Udrín hefði hjá sjer skammbyssu og
hefði skotið í hurðina.
•Mjer finnst«, mælti kaupmaðurinn, »að það
ætti að láta þrjótinn sitja nokkra daga í
kjallaranum, og þá mun hann verða mýkri
viðfangs, þegar hungrið sverfur að honum».
»Nei, nei, kunningi« kallaði veitingamaður-
inn. »|>á myndi sjá heldur en ekki borð á
víntunnunum mínum. Nei, hann verður
að koma út þegar í stað. Hver, sem þorir að
ganga í móti honurn, skal fá eins mikið vín
og hann vill. Hjer er lykillinn. Áfram nú,
piltar!«
Lögreglumennirnir gengu fram með alvæpni,
sem einn maður, én námu staðar allir í einu
fáein fet frá dyrunum. Allir vissu, að Udrin
var grimmur og illur viðureignar, og það var
auðvitað, að sá, sem fyrstur yrði fyrir honum,
yrði að láta lífið.
þannig voru menn á báðum átttum nokkra
stund.
þá kom Antal. Höfðu tíðindin loks borizt
til hans í mylnuna, og óðara en hann heyrði,
að ræninginn hafði setið um líf Katizu, brann
hann af löngun eptir að vinna á honum.
»Við þekkjum hann Udrin«, mælti hann.
»það má nærri geta, að hann hefir eitthvað
í höndunum; það er öll von að menn vilji
ekki eiga við hann einn og einn í senn.
Hann myndi skjóta okkur niður eins og
hjera. En við skulum samt ekki láta hann,
sleppa, — við skulum svæla hann inni sem
melrakka í greni«.
»Já, svæla hann inni! Húrra, Antal! það
er langbezt, að svæla hann inni!« æpti
mannfjöldinn.
þetta var að ráði gjört og tekið til starfa-
það var komið með bjálka, borð, tunnur og
keröld og hvað sem fyrir hendi varð, var þvf
hlaðið í köst fyrir framan dyrnar hálfa mann-
hæð. Bak við hann áttu nokkrir menn að
liggja í leyni, til að grípa Udrin, ef hann
stykki yfir. Síðan Ijet Antal stóra heyvisk
fyrir innan köstinn, lagði í hana brennistein,
vafði þreföldum brennisteinsþræði utan um
og þakti síðan allt með mykju. Hann hafði
trjespæni við hendina, sem hann hafði kveikt í