Ísafold - 15.01.1890, Blaðsíða 2

18
geri góðan gaum að þessu. En reyndar er
ekki þess að vænta á meðan þeir, sem mest
hafa yfir fiskverkuninni að segja, taka sig
ekki fram um það.
það var Olsen kaupm. á Bíldudal (að mig
minnir), sem fyrstur hóf vestfirzka fiskinn
langt upp yfir hinn sunnlenzka í áliti. það
var líka maður, sem vandaði sinn fisk, þótt
hann hefði ekki nema 2 fiskiskip. Frá hon-
um er nafnið »Bíldudalsfiskur«, en sá fiskur
hefir mestan orðstír í Khöfn og víðar er-
lendis.
Gra.m kaupmaður og konsúll á Dýrafirði
er nú sá maður, sem mestan og beztan jakta-
fisk hefir þar vestra. Hann gjörir sjer líka
mjög far um að vanda fisk sinn vel. Hann
hefir fundið upp það þjóðráð, til þess að
geta þvegið fiskinn rir alveg hreinum sjó á
landi uppi, að veita sjónum hreinutn um píp-
ur upp í þvottakeröld og aptur þaðan óhreina
sjónum burt jafnóðum, svo það er eins og
fÍ8kurinn sje þveginn í læk með söltu vatni.
Gram er nú sem stendur fyrirmynd í fisk-
verkun vestra.
Vjer þyrftum að fá aðra eins fyrirmynd
hjer við Faxaflóa. það ætti að vera kaupm.
G. Zoega. Hann hefir mestan fiskinn til að
verka. Hann gæti óefað komið hjer á fyrir-
myndar fiskverkun; því allir þekkja fram-
kvæmdarsemi hans og framsýni.
Hjer er ekki lítið í húfi. þótt ekki væri
nema um 2 kr. að tefla á hverju skpd., þá
mundi hagur sá, er almenningur hjer við
Faxaflóa hefði af því, ef sunnlenzkur fiskur
gæti komizt í samjöfnuð við vestfirzkan fisk,
ekki nema minnu en 20,000 kr. á ári, og það
í meðalári. Stundum hefir vestfirzki fiskur-
inn selzt 10 kr. meira skippundið.
Taki maður nú meðaltal af þessu, og segj-
um þá, að vestfirzki fiskurinn seljist 5 kr.
meira, þá hafa fiskimenn við Faxaflóa að
minnsta kosti 50,000 kr. tjón á fiskverkun sinni
á ári hverju. Góð hjálp gæti það verið til þess
að styrkja gufuskipsfyrirtækið t. a. m.
H. *
Skýrsla
um siúklinga á sjúkrahúsi íteykjavíkur árið
1888 og 1889.
Árið 1888 voru sjúklingarnir 62; af þeim
voru 2 frá fyrra ári. Af þessura sjúklingum
fóru 44 burt al-læknaðir, 10 í apturbata, 3
voru eptir við árslok; þessir sjúklingar lágu
sarntals 1578 daga eða að meðaltali 29,2 daga
hver; 5 dóu; þeir Iágu samtals 24 daga, að
meðaltali 4,8. Af sjúklingunum voru 23 ut-
anbæjarmenn, 6 bæjarmenn, 28 frakkneskir
fiskimenn, 2 danskir sjómenn, 1 Færeyingur,
1 enskur sjóm^ður. Flestir sjúklingar í einu
voru 14 (flest af því Frakkar, í maímánuði);
fæst í einu 1 sjúkl. (í febrúarmánuði).
Arið 1889 voru sjúklingarnir 40, af þeim 3
frá fyrra ári. Af þessum sjúklingum fóru 29
burt al-læknaðir, 9 í apturbata, 2 voru eptir
við árslok. þessir sjúklingar lágu samtals
1296 daga, að meðaltali 34 daga hver; 2 dóu,
legudagar þeirra voru samtals 14. Af sjúk-
ligunum voru 26 utanbæjarmenn, 7 bæjar-
menn, 3 frakkneskir fiskimenn, 2 danskir og
1 enskur. Flestir voru í einu 11 (í marz-
mánuði), fæstir 2 (í sept).
Rvík. ifi 89
J. Jónassen.
Landsbókasafnið 1889.
Útlán. Lántak- A lestr- Lesend-
bindi. endur. arsal. ur.
Jan. 497 209 638 114
Febr. 371 176 249 87
Marz 329 119 379 115
Apríl 260 111 292 108
Maí 247 112 236 107
Júní 195 93 212 89
Júlí 200 92 370 84
Agúst 204 92 88 76
Sept. 197 92 277 79
Okt. 196 96 198 59
Nóv. 254 124 297 82
Des. 118 53 201 58
3068 1369 3437 1058
Af handritum hafa verið keypt 19. Auk
þess hafa gefið handrit: Sig. fangav. Jónsson
1; rektor Dahl í Slagelse (fyrir milligöngu
Stgr. Thorsteinss., aðj.) 1 ; Dr. Jónassen 1 ;
Jón kammerráð Johnsen 11 (frumrit til brjefa-
bóka Gríms amtm. Jónssonar 1825—1833 og
1843—48. Eins og kunnugt er, hafa brjefa-
bækur Norður- og Austuramtsins glatazt með
öðrum skjölum í Friðriksgáfubrunanum 21.
marz 1874) ; Kristján vefari Jónasarson 4;
Magnirs landshöfðingi Stephensen 1 ; Páll
málaflutningsm. Briem 1; Halldór gjaldkeri
Jónsson eiginhdr. Jónasar Hallgrímssonar af!
2 kvæðum hans ; Helgi skólapíltur Jónsson 1;
Hjálmar realstúd. Sigurðsson 1 handrit.
Af bókum hefir safnið auðgazt að 2034
bindum. þeir, sem því hafa gefið bækur, eru:
Hr. Jón Borgfirðingur 9 bindi; kaupm. Thor-
grimsen 7 bindi; amtm. Jónassen 1; Hannes
landritari Havsteen 1 ; Magnús landsh. Ste-
phensen 37 ; Host bóksali 1 ; f>orv. aðj. Thor-
oddsen 2; hr. Ben. Gröndal 2; Björn aðj.
Jensson 1; Sig. fangav. Jónsson 1 ; cand.
Friðr. Jónsson 1 ; Stgr. kaupm. Johnsen 1 ;
Björn aðj. Ólsen 1; cand. pharm. K.J.Möller
3; Materialist. Möller & Meyer 45 bindi ;
geheime-etazráð A. F. Kriger enn á ný 190
bindi ; cand jur. Boeck í Chria (fyrir milli-
göngu Ólafs skrifstofustjóra Halldórssonar)um
800 ; Júlíus amtm. Havsteen 1 bindi ; próf.
Fiske 1 ; Dr. Jón þorkelsson 3 ; Dr. Valtýr
Guðmundsson 1 ; yfirkennari H. Kr. Friðriks-
son 1; síra Sig. Stephánsson; ritstj. Björn
Jónsson; bóksali Sig. Kristjánsson ; Jónas
tómthúsm. Olafsson ; cand. mag. Pálmi Páls-
son 12 ; útgefendur Heimskringlu, hið nor-
ræna fornfræðafjelag, the Smithsonian Insti-
tution, Acad. dei Lincei í Róm; die Gesellsch.
f. Pommersche Gesch. und Alterthumsk.,
Harvard University; háskólinn í Uppsölum;
nefnd sú, er stýrir jarðfræðilegum og land-
fræðilegum rannsóknum í Grænlandi, 8 bindi.
7. jan. 1890. Hallgr. Melsteð.
Um lífsábyrgð.
Hver forsjáll maður ætti sem fyrst að tryggja
líf sitt, því eptir því sem maður eldist verða
iðgjöldin hærri. þeir, sem eiga fyrir fjölskyldu
að sjá, ættu að hafa það hugfast, aðsjá fjöl-
skyldu sinni borgið með lífsábyrgð. Nú þeg-
ar vertíðin fer í hönd, ættu sjómenn sjer-
staklega að muna eptir þessu. Lífsábyrgðar-
framfærslustofnunin frá 1871 selur ekki sjó-
mönnum dýrara lífsábyrgð en öðrum, og hefir
þetta þegar komið mörgum íslenzkum sjó-
mannaekkjum að góðu haldi. Maður, sem er
á 25. ári, getur tryggt sjer, að 1000 kr. verði
útborgaðar erfingjum hans, er hann deyr, með
því að borga 4 kr. 20 a. fjórum sinnum á
ári hverju meðan hann lifir, og er þeim pen-
ingum betur varið til þess en til einhvers ó-
þarfans. Iðgjöldin fyrir tryggingar hinnar
umræddu lífsábyrgðarstofnunar eru sett svo
lágt, sem unnt er, því eigi er tilætlazt, að
stofnunin hafi neinn hagnað. Ef það reynist,
að stofnunin hafi hagnað, borgar hún skipta-
vinum sínum uppbót eptir á, og hefir nú á
hinu síðasta ári borgað slíka uppbót fyrir ár-
in 1871—85 með samtals 4J miljón króna,
og hafa af þeim peniugum margar þúsuncþr
runnið hjer inn í landið.
Ef fjárhagur stofnunarinnar leyfir, er von
um, að slík uppbót verði framvegis útborguð
5. hvert ár.
Prentaðan leiðarvísi og aðrar upplýsingar
til að nota lífsábyrgðar- og framfærslustofn-
unina frá 1871 getur hver sem vill fengið ó-
keypis hjá undirskrifuðum.
Rvík. 90. J. Jónassen.
SjÓmennskufund.ur- A Akranesi var
fundur haldinn 28. f. m., eptir áskorun og for-
göngu bjargrdðanefndarinnar; fundurinn var
vel sóttur af Skagabúum og Sveinn Guð-
mundsson á Akranesi kosmn íundarstjóri.
Fundurinn var boðaður sjerstaklega til
þess, að menn skýrðu frá reynslu sinni á
kjölfestupokum, bárufleygum, ýlum og lábrjót-
um. Höfðu að eins tveir menn á Skaganum
fengið sjer kjölfestupoka og notað þá; gáfu
þeir þá ^yfirlýsingu, að pokinn væri nauðsyn-
legur. 1 fyrra vetur höfðu allmargir formenn
á Skaganum bundizt samtökum að fá sjer
kjalfestupoka; en af því að þeir höfðu þá
ekki fengizt til búnir, var á fundinum ákveð-
ið að gjöra að nýju gangskör að, að fá sjer þá.
Bárufleygar, ýlar og lábrjótar höfðu lítið
eitt verið reyndir, en eptir þeirri litlu reyuslu,
er fengizt hafði, álitu menn að bezt mundi
vera að brúka ýlana á bæði borð ; af lábrjót-
um mundi »gjörðin« reyDast bezt; lýsi gjörði
betri verkanir í sjógangi en olía. Tilraunir
framvegis og árangur þeirra skyldi tilkynntur
bjargráðanefndinni.
þá var enn fremur rætt um byggingu vita
á Skaganum. Hafði »æfingarfjelagið« ráðið
að reisa vita, og í því skyni skotið saman
urn 60 krónum; nefnd hafði verið kosin af
»æfingarfjelaginu« til að gefa álit sitt um fyr-
irkomulag vitans og hvar hann skyldi reist-
ur. Var það álit hennar, að ókleyft væri
kostnaðarins vegna fyrir Skagabúa eina og á
skömmum tíma, ' að reisa vita á Breiðinni
fremst á Skagauum við sjó, því bæði þyrfti
viti þar að vera rammgjör á móti sjógangi
og afarhár til þess að sjást langt að, og gnæfa
yfir ljós í gluggum ofar á Skaganum. Lagði
nefndin því til, að reisa skyldi vita þar sem
hæst bæri á á Skaganum, en sá staður er
Teigakotsteigurinn; þar mundi sæmilegur viti
ekki kosta yfir 200 kr.; var á fundinum leit-
að samskota meðal almennings og skotið
saman um 40 krónurn í viðbót við hinar áð-
urnefndu 60 kr. frá »æfingarfjelags«-mönnum.
Sigurður kaupm. Jónsson hefir tekið að sjer
að reisa vitann á Teigakotsteignum fyrir 1.
marz þ. á., en »æfingarfjelags«-menn ætla enn
að leita samskota til þess fjár, sem vantar,
svo^ vitinn komist upp.
Á fundinuin lagði hreppstjóri Hallgr.
Jónsson fram skýrslu um fjárhag ekknasjóðs
drukknaðra í Borgarfirði og skýrði frá, hvað
sjóðurinn hefði aukizt árið 1889.
þá var enn fremur á fundinn kosnir sam-
kvæmt áskorum síra O. V. Gíslasonar 8 menn
til að semja lýsing á leiðum og lendingum
kringum Akranes.
Að lokum var alllengi rætt um formennsku
og sjómennsku.
Til þess að bæta og fullkomna formennsku
og sjómennsku hjer í plássi álitu þeir, er töl-
uðu, heillavænlegt ráð, að hafa seglin margrif-
uð, hlýðna háseta, vandaða og færa formenn.