Ísafold - 17.05.1890, Blaðsíða 3

159
dönsku). Verður þá ekki hægt að byggja á
því einu, þótt hjeraðslæknirinn brúki orðið
inflúenza, án þess að gera neina frekari grein
fyrir sjúkdómnum.
Samt sem áður, og með því að allur er
varinn góður, hefir hinn setti amtmaður með
ráði landlækuis lagt fyrir sýslumanninn í
Eangárvallasýslu og næstu hjeraðslækna, að
leggjast eigi undir höfuð að gera það sem
gert verður, til að forða því, að sóttin færist
út, ef það skyldi vera inflúenza, og að draga
úr henni eins og auðið er, með hæfilegum heil-
brigðisráðstöfunum og meðulum. Jafnframt
hefir landlæknir samið leiðbeiningu þá, er
prentuð er hjer í blaðinu, og verður útbýtt
þar að auki sjerprentaðri um land allt. Var
sendur maður með hana og brjef amtmanns
austur í Eangárvallasýslu í gærkveldi, en
þar skyldi taka við annar sendimaður austur
í Mýrdal, til læknisins þar.
Síberíu-vist. Af meðferð Rússa á út-
lægum mðnnum og brotlegum í Síberíu
berast stundum voðalegar sögur,—þá sjald-
an er sannleikurinn kemst upp, því allra
bragða beitir stjórn og yfirvöld til þess
að bæla hann niður, þar á meðal ofríki
og kúgun við öll blöð í ríkinu.
þ>að er amerískur maður, er Kennan
heitir og kynnt hefir sjer Síberíu með
merkilegum ferðalögum þar, á borð við
Stanley um Afríku, sem hefir komið sög-
unni á framfæri, eptir samhljóða skýrsl-
um frá 8 þarlendum mí'nnum. sínum í
hverri áttinni, og er hún því talin órengj-
andi.
Á áliðnum vetri í fyrra tekur landstjórn-
in í Yakutsk upp á því, að senda 20—30
útlaga, er sendir höfðu verið austur í Sí-
beríu að yfirvalds ráðstöfun, dómlaust,
lengst norður undir óbyggðir, þar sem
fáum mönnum er líft fyrir kulda og harð-
viðrum.
Utiagarnir sáu fram á, að þeir mundu
sálast á leiðinni at vistaskorti, ef þeir
væru látnir fara svo margir í einum hóp,
vegna hins mikla óravegar milli byggða,
eða krókna út af i kulda, ef þeir væri eigi
betur búnir en til var ætlazt. þ>eir rit-
uðu þá landstjóranum auðmjúkt bónar-
brjef um, að vera ekki látnir fara fleiri
saman en tveir og tveir í einu, með viku
millibili, og að þeir væru sæmilega búnir
til ferðarinnar að klæðum og vistum.
Landstjórinn svaraði bænarskrá þessari
svo, að senda sveit manna vopnaða, Kó-
sakka, þangað sem útlagarnir voru sam-
an komnir og biðu eptir svari, og skip-
aði að draga þá fyrir lögregludómara.
Hermennirnir otuðu að þeim byssustingj-
um, stungu þá og lömdu. Hinir vissu
eigi, hvaðan á sig stóð veðrið og tóku
til að veita viðnám.
þ>á skutu hermenuirnir á þá og hjuggu
og drápu þar 6 þegar i stað, þar á með-
al unga stúlku, er þeir stungu til bana
með byssustingjum, og særðu 9 aðra
stórum sárum, en meiddu hina.
Síðan var skipaður hermannadómur
yfir þeim, er eptir lifðu. Voru þrír
hengdir; 14. dæmdir í æfilanga þrælkun,
þar á meðal 4 kvennmenn; 4 drengir og
stúlkur fyrir innan tvítugt voru dæmd í
10 ára þrælkun o. s frv.
Einn af hinum sáru mönnum, er hafði
fengið 4 byssuskot, lá 5 mánuði i varð-
haldsspitala. þ»á var hann borinn í rúm-
inu á aftökustaðinn, brugðið snöru um
háls honum og hengdur með þeim hætti,
að rúminu var kippt undan honum!
Leiðarvísir ísafoldar.
490. Hjú eitt tekur bát að fornspurðum hús-
bóndanum, brúkar haun eitthvað í sínar þaríir, og
setur hann því næst upp á öðrum stað en það
tók hann. — Nóttina eptir tekur bátinn út á sjó,
og fer hann í spóu. Hvor, húsbóndinn eða hjúið
.á að borga bátinn ?
Sv.: Hjúið, nema ef það skyldi geta sannað, að
báturinn hlyti að hafa brotnað þó hann hefði ver-
ið kyr.
491. Yinnumaður meiðist svo mikið við vinnu
í þarfir húsbóndans, að hann verður eigi vinnu-
fær alla vertíð. Hvor á að verða fyrir skaðanum?
Eiga báðir að taka þátt i honum. — Hve mikið
hvor?
Sv.: Sje veikin hvorugum að kenna (þ e.
hvorugs ótilhlýðilegri breytni að kenna) missir
vinnumaður kaup þann tíma, er hann fatlast frá
verkum framyfir hálfan mánuð og verður að greiða
þann kostnað, er leiðir af lækning hans og sjer-
staklegri aðhjúkran, en húsbónda er skylt að fæða
hann aliau tímann án endurgjalds.
492. Hjú eitt liggur rúmfast í mánuð um slátt-
inn, og er lítt fær til þess að ganga að vinnu
hinn hluta sláttarins. Hve mikinn hluta á hvor
að taka á sig af skaðanum? og fyrir hvað langan
tíma getur húsbóndin krafizt hjúkrunargreiða?
Sv.: Sama svar og við næstu fyrirspurn á und-
an. Hafi húsbóndinn engu kostað til lækninga
hjúsins eða sjerstaklegrar hjúkrunar (t. d. að láta
vaka yfir hjúinu), getur hann einskis endurgjalds
krafizt fyrir það. Sjá 23. gr. hjúalaganna.
493. J>egar svo stendur á, að maður hefir gjörzt
sekur í einhverjum glæp, og hefir verið dæmdur
í margra mánaða betrunarhúsvinnu, en vegna rúm-
leysis í hegningarhúsinu er látinn bíðaí fleiri mán-
uði, eptir að dómur er birtur, áður en hann tekur
út hegninguna; ber þá að taka hina umgetnu bið
til greina á þann hátt, að hegningartíminn sje
styttur að einhverju leyti fyrir hina áðurnefndu hið '■
Sv.: Nei.
494. Hverra bóta getur sá leiguliði krafizt, ef
byggð er ábúðin (af landsdrottni) að leiguliða óað-
vöruðum, án þess að hann hafi vanrækt í nokkru
ábúanda skyldur, hvorki í gjöldum nje hirðingu
jarðarinnar, en verið byggt án byggingarbrjefs, og
vill heldur víkja en eiga í stríði.
Sv.: Engar. Rjettur hans er sá, að sitja kyrr
og annar ekki.
495. Ef sá, sem frá jörðu flytur, býður viðtak-
anda (leiguliða) hey (fyrningu) til kaups, en hann
getur eða vill ekki kaupa, en býður að taka fjen-
að á heyið, en það getur fráfarandi eða vill ekki
þiggja, — treystir ekki hirðu nje gjöf —, má hann
(fráf.) þá ekki selja heyið hverjum öðrum sem
kaupa vill ?
Sv.: Jú, hafi hann boðið landsdrottni hevin líka.
496. þegar sannana á að leita um ðlöglega sveita-
verzlun með vinföng, en þeir neita að hafa keypt,
sem þó áreiöanlega hafa gjört það, er þá ekki ept-
ir lögum heimtandi, að þeir sjeu krafðir eiðs, að
þeir hafi ekki vínföng keypt af þeim, sem ekki
megi selja það, samkvæmt lögum um siglingar og
verzlun 7/„ 79 ?
Sv.: Jú.
497. Er það nokkur málsbót, ef maður aðhefst
það til orða eða verka, sem saknæmt er eptir lög-
um, að hann var drukkinn, þó meö nokkurn veg-
inn ráði og gat farið ferða sinna ?
Sv: Málsbót getur það ekki heitið, en vægari
getur samt hegningin orðið dálitið, ef það sannast
Hljódberinn.____
«Jeg ætlaði bara að segja, að Smidt, sem
er dæmalaust laglegur og myndarlegur mað-
...........»•
«Jú — náttúrlega ! — náttúrlega ; — lialtu
bara áfram!» sagði Wood með töluverðri
óþreyju.
«Hann kom hjerna og kvaddi mig ósköp
kurteislega ; hann sagðist vera kunningi þinn,
og bað mig um að lofa sjer að koma inn í
herbergið þitt og tala við þig um verzlunar-
sakir í gegnum hljóðberann».
«Og hefir hann þá ekki barið þig, og ekki
fyllt húsið með hálm ?»
«Nei; — því skyldi hann hafa gert það ?»
«Ja — því skyldi hann hafa gert það! —
því skyldi hann hafa gert það; — ja—það
er nú nokkuð, sem jeg veit. — En sagði hann
þá ekkert um leið og hann fór ?»
«Jú, hann hneigði sig fyrir mjer dæmalaust
kurteislega, um léið og hann fór, og svo sagði
hann einhvern veginn á þá leið, að það væri
einstaklega þægilegt áhald, þessi hljóðberi*.
«Ja, það er svo; það mun vera svo. Jú,
hann má trútt um tala, b...........fanturinn».
|>etta var í fyrsta og síðasta sinn, sem
Wood kaupmaður ljet leika svona kátlega á
sig. En svona er nýbreytnin. |>að er margt
að varast, sem sízt kemur í hug.
(St. +).
Vitnaeiðurinn.
1.
það var nýfarið að lýsa af degi.
Skýin grúfðu þykk og þungbúin yfir byggð-
inni. það hafði rignt jafnt og þjett alla
nóttina, og nú kom morguninn.
En það var dauflegur morgun.
Munurinn á morgninum og nóttinni var
ekki annar en sá, að hið daufa tungsljós,
sem verið hafði um nóttina, hvarf nú með
öllu.
Loptið var jafn- dimmt og drungalegt; sá
að eins í litla gulbleika rák á austurloptinu.
Smám saman fór að sjást til skógarins.
Skógargreinarnar hrökktust berar til og frá í
illviðrinu.
Eoskinn hrafn, er var snemma á ferli,
kom fljúgandi og settist skjálfandi af kulda
á gamlan sorphaug, og tók þar til daglegrar
iðju sinnar með ömurlegu gargi, — að hafa
ofan af fyrir sjálfum sjer.
þjettur haustrigningarúði lá eins og nið-
dimm þoka yfir öllu, og gagnvætti allt, sem
vöknað gat; göturnar hafði það gert að
lækjarfarvegum, og akrana að stöðuvötnum.
Skammt frá þorpinu stóð lítill húskofi.
þar stóð kvennmaður í dyrum úti með sjal
á herðum.
það var ung kona, fríð sýnum og sviphrein,
en alvarleg og þungbúin. Hún stóð þarna
allt af í sömu sporum og mændi allt af f
sömu átt.
Inn í húsinu heyrðist við og við til barns,
sem hljóðaði af kulda.
En konan gaf því engan gaum. Hún var
líkust varðmanni, sem bíður þess með óþreyju,
að verða leystur af verði.
|>á heyrðist fótatak álengdar.