Ísafold - 16.07.1890, Blaðsíða 2

226
bæir brenna í því fári og hey fyrir mönn-
um.
Frost eru ákafiega mikil í Nýja-Islandi á
vetrum: 40 stig á R., en hægviðri optast
nær, annars væri alveg ólifandi í slíku heli.
|>ar skýla og skógarnir. En í Dakota eru
stöðugir næðingar. A sumrum aptur ofsa-
hítar, illverandi við verk þess vegna, og fyrir
flugum, sem eru versta landplága.
þá er veggjalúsin Önnur landplágan, og
ekki betri. Hún er þar f öllum húsum, nema
steinhúsum, en þau eru fágæt. Hvað mikið
hreinlæti sem haft er, rúmföt þvegin á viku
hverri og rúmstæðin hreinsuð sem bezt má
verða, þó er enginn vegur að verjast þessu
kvikindi. Helzta ráðið er að láta rúmin
standa langt frá vegg, og láta rúmfæturna
standa niðri í vatni. Fætur og hendur bólgna
upp undan biti þessara kvikinda og fylgir
ákafur kláði. Margir sögðu vegglúsína mestu
landpláguna, en aðrir kvörtuðu þó enn meir
undan flugunum.
Hús eru þannig gjörð í Nýja-íslandi, að
eikarbolir, með berki og öllu saman, eru lagð-
ir hver ofan á annan og slett kalki í rifurn-
ar. |>etta eru veggirnir. Síðan er flatrept
yfir og klínt á límkenndum leir (clay), sem er
þar í jörðu alstaðar vestra. þetta hríðlekur,
ef regn gerir. |>ó eru húsakynni sumstaðar
farin að verða betri en þetta og nokkurnveg-
mn þolanleg. Hitunarvjelar (stone) er á
miðju gólfi, til þess að hitinn dreifist sem
jafnast um herbergið; þar er og eldað.
Klæðaburður bágborinn mjög, og rúmfatn-
aður þaðan af vesalli : ekki annað en striga-
tuskur í sængurfata stað, þegar sængurfötin
hjeðan eru upp slitin. Er það landssiður
vestra, að gjöra sjer ekki vant um rúm : al-
gengt að liggja á beru gólfi, með ábreiður
ofan á sjer. ,
Vatnsleysi er enn einn ókostur á Nýja-Is-
landi. það er kalkkennt (mjög »hart«) í
brunnum, og í ám og lækjum kolmórautt og
heitt á sumrum.
Fæði mjög ljett og Ijelegt. Ekki við vært
fyrir menn, sem eiga að leggja á sig fulla
vinnu. I Dakota aðalviðurværið brauð og
kartöflur og mjólk. Lítið um feitmeti og
kjöt mjög fágætt.
»Jeg átti kunningja vestra, sveitunga minn,
sem jeg hirði ekki um að nafngreina. Jeg
fjekk frá honum brjef á hverju ári í mörg
ár, 3—4 brjef á ári, og allt af var hann að
eggja mig á að koma, og ljet mikið yfir hag-
sældinni vestra. Seinast lagði hann svo fast
að mjer, að jeg fór. Jeg heimsótti hann.
En það segi jeg satt, að mikið vildi jeg gefa
til aö hafa aldrei þar komið; svo blöskraði
mjer eymdarhagur hans«.
»Annan mann skal jeg mmnast á, sem
jeg var vel kunnugur, Gottskálk »hvalfangara«,
sem var alþekktur dugnaðarmaður og allvel
megandi, áður en hunn fór vestur. Hann
og hans fólk hafði ekki annað sjer til munns
að leggja vikum saman hér um veturinn en
frosnar kartöflur og rófura.
»Bágt þóttist jeg eiga heima stundum —
sagði hinn þnðji —; en satt að segja hefi
jeg ekki vitað til hlítar, hvað það er að vera
svangur, fyr en jeg kom hingað til Dakota«
»|>eim farnast mörgum lakast, er koma
hjeðan með nokkrar eigur, peninga; þeir verja
þeim of djarflega og óhyggilega, og komast
síðan í mesta basl og aumingjaskap#.
»Margir hafa farir flatt á því, að hleypa
sjer í skuldir fyrir jarðyrkjutól og dýr bús-
áhöld m. m. Vextir af peningalánum eru
drepandi, 30—50'/"«.
»Atvínna var ágæt í Winnipeg fyrir 5—6
árum, meðan bærinn var að þjóta upp. |>á
gat hver klaufinn fengið 2—3 dollara kaup
á dag. Nú fá ekki góðir handiðnamenn
nema 1—dollar á dag, og þá stundum
ekki vinnu nema kannske 2 daga í viku.
En um peningagildið er það að segja, að
eins vél vil jeg vinna mjer inn 1 kr. hjer
eða í Danmörku og 1 dollar vestra. Eptir
1 viku eða hálfsmánaðar vinnu í einum stað
verður maðnr að fara ef til vill langar leiðir
á járnbraut eða öðru vísi, að leita fyrir sjer
um atvinnu, og gengur stundum allt kaupið
í það. Mig kostaði 50 dollara ein ferð milli
Selkirk og Mikleyjar fram og aptur. |>egar
jeg kom vestur í fyrra sumar, sá jeg landa
ganga hundruðum samaní Winnipeg iðjulausa,
og furðaði mig á því. f>eir gátu ekki fengið
atvinnu, eða báru sig ekki nógu vel eptir
því. |>að er bezt um atvinnu á haustin,
nokkra mánuði«.
Ósamlyndi ,gerði hann mikið orð á, hver-
vetna meðal Islendinga vestra, og ekki kvaðst
hann hafa sjeð þess nokkurn vott, að and-
legt ástand landa þar væri hóti betra en hjer.
Sagði hann skrítnar sögur af safnaðarlífinu
íslenzka í Winnipeg, einkum meðan síra
Friðr. Bergmann þjónaði þar í vetur.
Hann gat þess að niðurlagi ræðu sinnar,
að hann mundi verða hjeðan af eins mjög
letjandi vesturferða, eins og hann hefði verið
þeirra fýsandi áður. Kvað hann nær að
hugsa um að bæta eitthvað þetta gamla land
okkar, en að vera að hlaupa í aðra heims-
álfu í ráðleysu og skipta um mjög til hins
lakara.
Hann var spurður á eptir, hvort hann
hjeldi ekki að sumir »leiðandi« landar vestra
mundu lýsa þetta mestallt lygi, er hann
hefði frá sagt hjer í kvöld. því kvaðst hann
ganga að vísu hjer um bil, en standa jafn-
öruggur við sinn framburð fyrir það.
Af Bókmenntafjelagsfundinum síð-
asta þarf »|>jóðólfur« 11. þ. m. að koma með
ranga skýrslu, líklega í því skyni að reyna
að vekja illindi út af því, að fundurinn vildi
ekki veita Jóni Stefánssyni meira en um-
samin ritlaun fyrir Skírni síðasta, þ. e. fyrir
5 arkir. Hann segir, að tillaga stjórnarinnar
um það hafi verið samþykkt »méð litlum at-
kvæðamun«. En það var, eins og bókað er
í fundarbókinni, samþykkt með nálega öllum
atkvæðum; ekki nema 3 atkvæði á móti, þ.
e. ritstjóri »jpjóð.« við 3. mann. Enginn af
þessum þremur nje heldur aðrir fundarmenn
töluðu eitt orð fyrir því, að veita hærri rit-
laun, nema hvað forseti vjek lítillega á það,
að hitt kynni sumum að þykja heldur strangt
farið í sakirnar; aðrir, sem til máls tóku,
tóku eindregið í þann strenginn, að halda
sjer við strangan rjett og greiða að eins rit-
laun fyrir 5 arkir. Forseti kvað stjórn deild-
ar vorrar álíta sjer skylt, að halla sjer held-
ur í sparnaðaráttina, og gerði hún því þessa
tillögu. Kappsmál var það engan veginn.
I annan stað lætur »þjóð.« stjórnina hafa
eins borið það fyrir sig, að áskilið hefði verið
í fyrra, að »Skírnir mætti ekki vera lengri en
5 arkir«, en lætur þess ógetið, sem þó var
greinilega tekið fram á fundinum, að Hafnar-
deildin hefir fyrir 3 árum samþykkt þetta
5 arka takmark, á fundi hjá sjer, og það var
því einmitt til að framfylgja þessari ályktun,
er báðum deildum hafði vel líkað, að stjórn
Rvíkurdeildarinnar tók þessi takmörk fram
berum orðum, er hún ljet semja við Skírnis-
höfundinn í fyrra.
I Vörnverð í Kaupmannahöfn. (Skýrsia
frá Khöfn 3. þ. m.j. Saltfiskur. Spurzt hef-
ir verið fyrir um lítinn farm snemmbúinn frá
Faxaflóa til Suður-Spánar; en sakir hins
slæma árferðis á Islandi til sjávarins hefir
alls enginn haft slíkan farm á boðstólum.
J>að er því allsendis ómögulegt eins og nú
stendur að fara neitt nærri um það, hvernig
verðið verður á Spáni, hvort heldur er fyrir
snemmbúna farma eða síðbúna. Hjer hefir síð-
ast verið seldur austfirzkur fiskur stór á 52 kr.,
miðlungsstærð á 42 kr. og ýsa á 30 kr. En
óseld liggja hjér eitthvað 150 skpd. af smá-
fiski, sem er haldið í 38 kr., en með því að
það verð er of hátt fyrir enska markaðinn og
ekki er enn farið að falast eptir fiskikaupum
frá Ítalíu, þá er engin eptirsókn eptir þessari
vöru. Með «Thyra», sem er væntanleg hing-
að á morgun, er von á eitthvað 650 skpd. af
ýmsu tagi frá Islandi (þó engu frá Suður-
landi), og um 180 skpd. frá Færeyjum, og
mun sá aðflutningur sjálfsagt þoka verðinu
heldur niður á bóginn. — I Liverpool var síð-
ast gefið fyrir smálest af stórum fiski 15 pd.
sterling, af smáfiski 14 pd. st. og ýsu 10 pd.
st.
Ull. Með þá vöru gengur nú daufara apt-
ur, og á síðasta uppboði í Lundúnum var
verðið 10§ lægra en áður.
Lýsi hefir ekki breyzt til muna frá því síð-
ast; af gufubræddu lýsi, sem h j e r er geymt,
seldust nokkur hundruð tunnur á 32J—33
kr. Yfir höfuð lítil eptirsókn eptir lýsi sem.
stendur.
Sundmagar hafa seinast selzt á 22 aura
pundið, að umbúðum meðtöldum; þeim er nú
haldið í 30 a., en ganga ekki út.
Æðardúnn hefir selzt á 9|- kr. og hefir
mikið af hinum fornu byrgðum verið selt.
fyrir það verð.
Um verð á harðfiski er ekki hægt að fara,
nærri svona snemma; þó þykir oss líklegast,
að hann muni verða eitthvað milli 80 og 90>
kr.
Búgur 510-—530 a. 100 pd. Rúgmjöl 565,
a. Bankabygg 7£, 8J og 9 a. pundið, eptir
gæðum. Kaffi 76—78, og 70—72 lakara.
Kandís 19 a, Hvítasykur 17 a. Púðursyk-.
ur 13 a. Hrísgrjón 7f—9f, eptir gæðum.
Skýrsla um fiskiafla á Eyrarbakka,.
Stokkseyri og Loptsstöðum um vetrarvertíð-
ina 1890.
Á Eyrarbakka: jiorskur ýsa, samtals
Mestur hlutur . . 283 616 899-
Minnstur hlutur . 85 169 254
Að meðaltali í hlut . Aflazt samtals á 27 150 344 494
skip^ í 425 hluti . Á Stokkseyn: 63,791 147,387 210,178
Mestur hlutur 272 624 896
Minnstur hlutur . 43 95 138
Að meðaltali í hlut . Aflazt samtals á 47 138 312 450
skip í 746f hlut . Á Loptstöðum : 102,960 232,712 335,672:
Mestur hlutur 216 611 827
Minnstur hlutur . 120 317 437
Að meðaltali í hlut . Aflazt samtals á 17 193 457 650.
skip í 239f hlut . 46,268 109,403 155,671
ATHUGASEMDIR : I skýrslu þessari er
ekki talinn fátækrahlutur, sem skipt var auk
hinna vanalegu hluta, þegar róið var á helg-
um degi. Önglafiskar eru heldur ekki taldir
með. Skata og langa er ýmist talið fyrri
þorsk eða ýsu, eptir því sem á stendur við
skiptin.
J>au skipin, sem öfluðu rainnst, gengu alla,
vertíðina.
(Skýrsla þessi er frá hr. Kristjáni Jóhannssyni
á Eyrarbakka. f>ar skyldu aðrir eptir breyta,
í öðrum veiðistöðum).
Gufuskipið Magnetic kom hingað í
nótt beínt frá Skotlandi, með nokkuð af vör-
um og 12 enska ferðamenn. Fer aptur í
kvöld norður fyrir land, eptir hestum fyrir
Slimon og vesturförum.
Póstgufuskipið Romny, kapt. Nielsen,
kom hingað í fyrri nótt frá Khöfn. Með því
voru 6 Englendingar, 1 íslendingur frá Am-
eríku, 3 menn frá Vestmannaeyjum o. fl.,
þar á meðal kona og börn Bergs hvalveiðar-
ans norska á þingeyri. Romny fer aptur til
Khafnar á föstudaginn.