Ísafold - 24.09.1890, Blaðsíða 2

Ísafold - 24.09.1890, Blaðsíða 2
806 arvísi eptir því seru henni sýnist, og þó slíkur leiðarvísir verði aldrei hafður sem ófrávíkj an regla, þá mundi hann þó, ásamt skýrslum þeim, sem jeg hefi áður minnzt á, hjálpa til þess, að efni manna og ástæður yrðu betur íhugað, og útsvörin rjettar á lögð eu nú mun all-víða tíðkast, og væri ekki lítið unnið með því. Sveitargjöldin eru full-þung, þó hirðulaus- leg niðurjöfnun gjöri þau ekki þyngri Búfeæðingueinn, »búnaðar-fulltrúinn« eða »bústeypirinn«, sem er að lepra úr sjer emhverju búvizkuhrati í »Fj.kon«. um þessar mundir, er það ólikur almennilegum mönnum, er rætt hafa og ritað um þess konar áður, að hann getur eigi talað um búskaparefni, jarðrækt o. fl. öðru vísi en að gjöra sig áður mykjugan um túlann og brúka kámugt orðbragð. Einnig klínir hann inn í grein sína (í gær) þeim peysulega j mu< rógi, að »heldra fólk«, »skólagengnir menn«, SInnfc' o. s. frv. fyrirlíti likamlega vinnu. Sönnu nær hefði hann komizt, ef hann hefði tekið til dæmis um þess kyns heimsku og hje- gómaskap ekki neinn heldri mann eða skóla- genginn, heldur bara óbreyttan almúgamann, sem nær við illan leik lítilfjörlegu búfræðings- nafni, gefur sig síðan í búfræðings-vinnu, en er þá orðinn svo »fínn«, að hann má ekki taka á verki sjálfur, heldur vill bara standa yfir með ’nöndur í vösum og »segja fyrir verk- um«, —einum eða tveimur unglingum, sem eru látnir vinna með honum; fær svo að lokum hvergi neitt að gjöra, vegna »fínleika«— eða þá leti, sjerhlífni, atburðarleysis eða óveruskapar—, öðru vísi en með því móti að tildra undir sig búnaðarfjelagsmynd, með svo ríflegum styrk af almannafje, sem hægt er að klófesta, og ræður sig svo sjálfur í vinnu hjá svo sköpuðu fjelagi. Af kjörfundi Dalamanna A fundinum, 15. þ. m., mættu 68 kjós endur og fáeinir áheyrendur. Atkvæði fjellu þannig, að síra Jens Pálsson, er þing mennskuna hlaut, fekk 36 atkv., kand. Sig urður Briem 27, síra Guðmundur Guð- mundsson frá Gufudal 3 og Halldór Jónsson frá Bauðamýri 1. 011 þingmannaefnin fluttu ræður, og er þetta helztu atriðin úr þeim : Guðmundur prestur kvaðst vilja fylgja miðlunarmönnum í stjórnarskrármálinu í því sem vel mætti fara. Vildi auka tekjur landsjóðs, svo framkvæmdir jykust að því skapi, hafa sem mest atvinnufrelsi, hjeraða- frelsi og kvennfrelsi, — fór nokkrum orðum um, hve mjög konur væri sviptar þeim rjettindum, er þeim bæri gagnvart karl- mönnum. Halldór Jónsson. Andstæður miðlunar- stefnunni, sem miðaði að því að gefa eptir af rjettindum landsins; einkum væri hinn fyrirhugaði laga-apturköllunarrjettur stjórn- arinnar hættulegur. Skipun efri deildar ófœr. Alinnlenda stjórn í hinum sjerstöku málum. Alþingi of naumt í framlögum til alþýðumenntunar, en of ríft við hinar æðri menntastofnanir. Landsmenn ættu að taka sjálfir að sjer gufuskipsferðir með ströndum fram, með ríflegum landssjóðsstyrk, — of mikið til þeirra lagt nu, meðan þær væru í höndum utlendinga. Vegi þyrfti einnig mjög að bæta. Vildi tolla vel öll vín, kaffi° álnavöru og yfir höfuð allt, sem vjer gætum helzt án verið, bæði til að auka tekjur landssjóðs og til þess að auka tóvinnu í landinu. Jens prestur Pdlsson kvaðst álíta sum nauðsynjamál eigi hafa tekið rjetta stefnu á alþingi og vildi hann gjarnan hafa áhrif á þau éptir megni. Nú væri stjórnarskrármál- ið aðaláhugamál þjóðarinnar, að vonum, þar sem undir því væri að nokkru leyti komin rjettindi þjóðarinnar. jþó væru ekki allar framfarir landsins komnar undir stjórnarskrá; oss gæti vel farið fram með þeirri Jjelegu stjórnarskrá, er vjer nú höfum, ef hyggilega er að farið. Óhyggilegt, að láta stjórnarskrár- málið taka svo mikinn tíma upp fyrir þing að öðrum nauðsynjamálum yrði eigi það væri nú orðið tafarmál, sem gerði menn leiða. Kvaðsthann vera algjörlega gagnstæður þeirri stefnuokkaráköfustusjálfstjórnarmanna.aðhafa stjórnarskrármálið í fyrirrúmi fyrir öllum öðrum málum þing eptir þing um óákveðinn tíma og láta það gleypa allan framfaraáhuga þjóðar iunar og gagntaka huga hennar með skaðleg um flokkadráttaranda. En yrði það tekið upp aptur, vildi hann ekki gefa neitt eptir af rjett indum landsins. Samgöngumálið taldi hann aðalnauðsynjamál landsins, og vísaði til greina sinna í Isafold um skoðanir sínar á því. |>ar líkaði sjer ekki stefna þingsins.—Aðalatvinnu- vegina, bæði landbúnað og sjávarútveg, sagði haun þyrfti að bæta, og vildi styðja að því. Verzlunar-arður þyrfti að renna meira inn í landið; skuldaverzlun og vöruskiptaverzlun væri eigi samboðin siðuðu landi. Um hjer aðsstjórn vildi að hver sýsla fengi sem mestu að ráða í sinum málum. Alþýðumenntunar- málinu væri hann mjög hlynntur. Fátækra löggjöf vorri þyrfti að breyta frá rótum; kák dygði ekki, því grundvallarstefnan væri skökk. I fjármálum vildi hann reyua að halda þeirri stefnu, að láta landssjóð starfa sem rnest og auka atvinnu og mannvirki í landinu, en hlífa þó almenningi svo sem hægc væri við nýjum álögum. Stjórnarskrárfrumv. efri deildar í fyrra hefði ýmsa mikla galla, þessa 3 helztu : efri deild svo skipuð, að hun hefði málin alveg í sínu valdi og gæti orðið mosavaxin af elli og apt urhaldi; öll löggjöf yrði hripsuð oss úr hönd- um, hvenær sem þingi og stjórn bæri á milli, en vor sjerstöku mál rædd í ríkisráði Dana, stað hinna sameiginlegu mála að eins gera mikið úr klofningnum á síðasta þingi í stjórnarskrárm álinu ; meira á yfirborðinu og í blöðunum. Kvaðst sjálfur fylgja helzt stefnu »endurbótaflokksin8«. Nú góð von um, að stjórnarskrármálið yrði til lykta leitt, þar sem efri deild hefði slakað til og landshöfðingi ekki verið málinu mótdrægur á síðasta þingi. Honum líkaði þó engan veginn skipun efri deildar eptir hinu nýja frumvarpi ; vildi raunar helzt enga efri deild hafa. Ef samband ætti að vera milli Islands og Danmerkur, væn apturköllunar- rjetturinn nauðsynlegur og í raun og veru hið skynsamlegasta, sem hægt væri að hafa. I samgöngum álinu var hann nokkuð líkrar skoðunar og síra Jens, en taldi mjög illt að viðhald vantaði á hinum nýju vegum; um það þyrfti að vera lagaákvarðanir. Styðja vildi hann alþýðumenntamáhð, en veita síður fje til barnaskóla en til ungl- ingafræðslu, helzt til unglingaskóla, þar sem öH alþýða gæti fengið fræðslu. Tolla vildi hann ekki minnka. Bankamálið aðaláhuga- mál. Bankinn hin þýðingarmesta stofnun, Fyrirkomulag hans þyrfti að batna. Hann þyrfti að vera þannig úr garði gerður, að auðveldara yrði að fá lán með góðum kjör- um. Kaupmenn þurfa að taka þar lán, svo arðurinn — vextirnir — hyrfi inn f landið og verzlunarstjettin yrði innlend,. með innlendu lánstrausti. Umræðurnar stóðu í 3| klukkustund. Prestaköll- Landshöfðingi hefir 19. þ. mán. sett prestaskólakand. Jón Fimisson til þess að þjóna á eigin ábyrgð fyrst um sinn frá 15. okt. Hofsprestakalli í Alptafirði (brauði síra St. Sigfússonar), en veitt 22. s. m. Stað- arbakkaprestakall prestaskólakand. Eyjólfi Kolbeins Eyjólfssyni, og Mýrdalsþingapresta- kall prestaskolakand. pórarni porarinssyni, hvorutveggja eptir yfirlýstum vilja safnað- anna samkvæmt prestakosningarlögunum. Heiðursgjafir af vöxtum styrktarsjóðs Kristjáns konungs níunda fyrir árið 1890 hefir landshöfðinginn veitt ekkjunni Guð- rúnu Sigurðardóttur á Eyvík í Arnessýslu og daunebrogsmanni Hjálmari Hermannssyn á Brekku í Suður-Múlasýslu, 140 kr. hvoru þeirra, báðum fyrir frainúrskarandi dugnað í jarðabótum og öðrum búnaðarframkvæmd- um. SlTT AF HVERJU OG H V AÖ ANÆCFA, jarlinn vald til að fresta fundum alþingis um 4 vikur og gæti þar með gert landið fjár- lagalaust og bráðabirgðafjárlög nauðsynleg (sbr. ástandið í Danmörku), þar sem ekki væri tími til að láta fjárlögin ganga gegnum 3 umræður í báðum deildum, ef klípa ætti þessar 4 vikur af þingtímanum, en annað væri ekki hægt að sjá á af frumv. en svo væri til ætlazt. [J>etta er misskilningur. Fjögra vikna frestunin.sem er nú í lögum, 7.gr, stj.sk., skerðir ekki hinn lögákveðna þing- tíma, sem er nú 6 vikur, en eptir frumv. í fyrra 10 vikur. — Bitstj.]. Sigurður Briem kvað ýmsa þingmenn hafa skorað á sig að gefa kost á sjer til þing mennsku, þá er fengið hefðu hjá sjer upp- lýsingar á síðasta þingi. Hann vildi ekki Afull er framleitt í heiminum á ári að meðaltali 1624 milj. pund, og er talið 3600 milj. kr. virði, eptir því sem segir í enskg blaði, en miklu hærra verð er það en þekk- ist hjer á landi. þar af fást 203 milj. pd. í Astralíu, sem er mesta sauðland í heimi; það er 432 milj. kr. virði. Frá Góðravonarhöfða eru fluttar út 30 milj. pd. af ull. í Banda- ríkjunum í Norður-Ameríku eru 50 miljónir sauðfjár, en þar verður samt að fá ull að frá öðrum löndum, mest frá Ástralíu og La- Plata-ríkjum í Suður-Ameríku. I Norðurálfu er sauðfjáreign 200 milj., sem gefur af sjer 406 milj. punda, og er 648 milj. kr. virði. Frá Marokkó, Alzír og Tunis í Afríku kemur mikið af ull; en Frakkland framleiðir 37/» minna en fyrir 40 árum. Mesta sauðland í Norðurálfu er Bússland, þá Bretland hið mikla og Irland, þá jþýzkaland, þá Frakk-

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.