Tíminn - 06.12.1979, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 6. desember 1979
13
Hinn 25. nóvember var sjötugur
Tryggvi Pétursson, bankastjóri
Búnaðarbankans i Hveragerði.
Tryggvi er fæddur á Eyrar-
bakka, sonur hjónanna Péturs
Guðmundssonar, skólastjóra á
Eyrarbakka, Guðmundssonar,
bónda á Votamýri á Skeiðum,
Sigurðssonar, bónda og hrepp-
stjóra þar og Elisabetar Jóns-
dóttur, Þóröarsonar bónda og al-
þingismanns er fyrst bjó á
Hliðarenda i Fljótshlið en siðar að
Eyvindarmiíla í sömu sveit og
GuðrUnar Arnadóttur.
t islenskum æviskrám segir að
PéturGuömundsson, kennari hafi
útskrifast úr Möðruvallaskóla
áriö 1886, og „hafði mikinn áhuga
á þjóðmálum og bindindisstarf-
semi”, en hann þótti einnig af-
bragös kennari og var fjöl-
menntaður maður, að þvi er
margirhafa tjáð mér er stunduðu
skólanám á Eyrarbakka undir
hans forsjá.
Um Elisabetu Jónsdóttir, segir
dr. Guðni Jónsson ihinu mikla riti
sinu Bergsætt, að hún hafi verið
„gáfukona og skáldmælt, hefir
ritað greinar i blöö um ýms
áhugamál sin”.
Elisabet var fædd 4. desember
árið 1878, og hún lést i Reykjavik
23. nóv. áriö 1969 eða fyrir 10 ár-
um.
Pétur Guðmundsson maöur
hennar varnokkru eldri en Elisa-
bet fæddur 4. júni árið 1858 og
hann lést 8. mai árið 1922 eftir
langvinn veikindi frá stórum
barnahópi, en börn þeirra Elisa-
betar og Péturs urðu 11 talsins.
Tvö dóu i æsku Steinunn
(1901-1911) og Bergsteinn
(1920-1921).
Af þeim er náðu fulloröinsaldri
eru tvö nú dáin, þau Guömundur
Pétursson loftskeytamaður
(1904-1972) og Asta Pétursdóttir
(1915-1938).
A lifi eru Jón Axel Pétursson fv.
bankastjóri f. 1898, Nelly Péturs-
dóttir, húsfreyja á Miðhúsum á
Mýrum, f. 1903, Asgeir Pétursson
fv. verkamaður f. 1906, Auöur
Pétursdóttir, húsfreyja að Hóla-
brekku i Garði f. 1907, Tryggvi
Pétursson f. 1909, Steinunn
Pétursdóttir, húsmóðir i Reykja-
vik f. 1912 og Pétur Pétursson Ut-
varpsþulur f. 1918, en hann var
ynstur þeirra er upp komust.
Auk þess ólst upp með þeim
systkinum hálfbróðir þeirra Har-
aldur Pétursson, safnvöröur og
eina hálfsystur áttu þau Petron-
ellu Pétursdóttir sem bjó I
Grindavik. Merk kona sem nú er
látin.
TryggviPétursson ólst upp með
foreldrum sinum á Eyrarbakka
sem i þá daga var mikið pláss,
stór verslunarstaöur og
menningarbær.
Móðir Tryggva, Elisabet Jóns-
dóttir lýsir bæjarbrag á Eyrar-
bakka þegar hún kom þangað ung
stúlka á þessa leið i viðtalsbók
Vilhjálms S. Vilhjálmssonar
(1962):
,,Ég held aö það sé ekki ofmælt
að óviöa á landinu hafi veriö eins
mikiö menningar- og félags-lif
um þessar mundir og á Eyrar-
bakka. Megin þáttinn i þvi átti
Húsið. Þar hafði um aldaraöir
veriö aðsetur danskra kaup-
manna og aðstoðarmanna þeirra,
en Lefolii-verslun var þá alls-
ráöandi i þorpinu og var hún einn
siðasti anginn af dönsku ein-
okunarversluninni. Vitanlega
hafði kaupmannavaldið á Eyrar-
bakka alltaf verið harödrægt i
viöskiptum við bændur og búalið
einsogsegir I hinnifornu visuum
einn einokunarkaupmanninn:
A Eyrarbakka argir
eru þrælar margir.
Kauðar þessir kargir
kaups fyrir höndlan ranga
forsmánina fanga. —
Marcus Pahl, Pahl, Pahl,
Marcus Pahl.sem mörgu stal,
mun um siðir hanga.
En hvaö sem þvi liður þá fylgdi
þessu erlenda fólki nýir siöir,
menningarhugur, listir og viðsýni,
sem var kotungunum framandi
einsog vonlegt var.Þegarég kom
þangað var þar starfandi stúka,
leikfélag, söngfélag og horna-
70 ára
Tryggvi Pétursson
flokkur. Þá var þar mikið um að
vera, að minnsta kosti á vetrar-
vertið og eins á lestum um sumur.
Einnig settiþaðsvip á athafnalif i
þorpinu, þegar skip komu frá
Danmörku með vörur til
verslunarinnar. A vetrarvertið
gengu þaðan um fjörutiu skip og
var liflegt að lita yfir lónin,þegar
skipin voru að koma að drekk-
hlaðin og með seilar i eftirdragi
eöa um sandinn eftir aö skipin
voru komin á stokkana og aflinn
lá svo aö segja i óslitinni kös, allt
vestan frá verslunarhúsunum og
austurfyrir Mundakot. Þá var oft
mjög mikill afli. Ibúar á Eyrar-
bakka munu rétt fyrir aldamótin
hafa verið um eitt þúsund, en á
vertiðum komu mörg hundruö
vermanna hvaðanæva og voru á
heimilum eða i sjóbúðum sem
margar stóðu upp af sjógarðin-
um”.
Elisabet lýsir kjörum fjölskyld-
unnar á Eyrarbakka meðan
manns hennar naut við.
„Égvar mjög hamingjusöm og
leit lifið björtum augum við hlið
mannsins mins, sem mér fannst
flestum mönnum fremri”, og hún
heldur áfram:
„Það lætur að likum aö þetta
stóra heimili okkar þurfti mikils
meö og þess vegna var oft þröngt
i búi. Ég held að ég hafi reynt að
vera ráödeildarsöm og gæta þess
að fara vel með það sem aflað
var. Við tókum upp á þvi aö hafa
nokkrar kindur. Pétur heyjaði
svo fyrir kúnni og kindunum en
hestarnir sáu aö mestu um sig
bankastjóri
sjálfir enda er fjörubeitin góö á
Eyrarbakka. Vitanlega voru þeir
i húsi á vetrum. Pétur reri oft á
vorvertiðum eftir að skóla lauk.
Hann fór og i vegavinnu og vann
yfirleitt alltaf. Ég held að Pétur
hafi verið úthaldsgóður til vinnu,
en ekki kraftamikill og það varð
ég vör við að hann naut trausts aö
hverju sem hann gekk. Hann
lagöi oft hart að sér og þó að við
höfum ef til vill verið aö ymsu
ólik, þá áttum við þaö þó sam-
eiginlegt að þykja vænt um
heimilið okkar og vaka allar
stundir yfir þörfum og velferð
barnanna. Hreiðrið var litið en
fjöldi i þvi. Ég var móðirin, og
ungarnir heimtuðu kornin. En
hvar var þau aö finna? Þetta voru
erfið ár”.
Tryggvi Pétursson ólst þarna
upp, undir sjóvarnargaröi, þar
sem opin skip gengu til veiöa.
Hann fór snemma aö hjálpa til og
var i sveit á sumrum en heima
hjáfjölskyldunniá öörum árstim-
um, og sú reynsla er þar fékkst
varö siðar dýrmætari en flest
annað.
Sem áður var frá greint, þá lést
Pétur Guðmundsson, faðir
Tryggva árið 1922 og mdöir hans
stóð uppi með barnahópinn, það
elsta, Jón Axel sem var 24 ára og
Pétur var yngstur á fjórða ári.
Pétur Guðmundsson hafði oröið
að láta af kennarastörfum vegna
veikinda þegar árið 1919. örðug-
leikar voru ærnir fyrir og fram-
tiöin ekki björt, þvi um þessar
mundir voru úrræði fá, vinna
stopul og fæstir höfðu nokkuð af-
lögu. Það varð þvi úr, að Elisabet
ákvað að flytjast suður til
Reykjavikur með barnahópinn,en
þrjú eldri barnanna höfðu þá þeg-
ar flutt þangað.
Tryggvi Pétursson fylgdi
móður sinni og systkinum suður,
þó aöeins 14 ára aö aldri. Þau
fengu inni i lltilli ibúð að Granda-
vegi 37.
Þetta var skapmikil fjölskylda,
samheldin og sundurleit I senn.
Bræðurnir fóru flestir til sjós,
báru kol, bræddu sild, en
stúlkurnar fóru i fiskvinnu.
Heima var glatt á hjalla, spilað
og sungiö. Orgel og fleiri hljóð-
færi voru á heimilinu, bækur og
menning I besta lagi og siöast en
ekki sist var stjórnmálaáhuginn
mikill.
Þetta var róttækt fólk sem
skildi að samstaöa alþýðumanna
gat ein bætt lifkjörin,annað dugði
ekki.
Börn Elisabetar Jónsdóttur og
Péturs Guömundssonar hlutu öll
staðgóða menntun, fyrst i heima-
húsum,svo I höröum skóla lifsins
og i' þeim framhaldsskólum er til-
tækir voru.
Tryggvi Pétursson fór i
Menntaskólann á Akureyri og
vann fyrir námskostnaöi slnum á
sumrin. Lauk hann stúdentsprófi
áriö 1931.
Næstu tvö árin var hann
heimiliskennari aö Reykjum I
Mosfellssveit en 9. april 1934
réöist hann sem starfsmaður
Búnaðarbanka Islands og hefur
hann þvi starfað viö bankann um
45ára skeið. Tryggvi varö ritari i
Kreppulánasjóði og ritari stjórn-
ar Kreppulánasjóös bæjar- og
sveitarfélaga til ársins 1938. Full-
trúi og siöar deildarstjóri i vixla-
deild Búnaðarbankans 1938-1967
og jafnframt deildarstjóri I
afuröalánadeild bankans frá
stofnun hennar 1963-1967. Og árið
1967 var hann ráöinn til aö stofna
útibú Búnaðarbankans I Hvera-
gerði og hefur verið bankastjóri
þeirra Arnesinga siöan.
Búnaöarbankinn i Hverageröi
var opnaður 11. ágúst árið 1967.
Hann hefur siðan vaxiö með
ævintýralegum hraöa. Af-
Framhald á 19. siöu.
Gavin Francis
Lyall Clifford
Miskunnarlaus og grípandi.
Flugturninn missir samband.
Sekúndubrot ráða úrslitum.
Flug 204 svarar ekki.
BORGFIRZK BLANDA
Þjóðlegur fróðleikur,
sagnir af skemmtilegu
og sérkennilegu fólki,
skopsögur, lausavísur,
frásagnir af slysförum,
draumum og dulrænum
atburðum.
Safnað hefur Bragi
Þórðarson.
Borgfirzk blanda ó erindi til allra
íslendinga.
l| Hörpuútgáfan
Bodil Erling
Forsberg Poulsen
Hörpuútgáfan
Heitar ástríður eða
endalaus martröð?
Spennandi og rómantísk
ástarsaga. Hver voru hin
óvæntu örlög?
Hetjufrásögn úr kafbátastriðinu. Bók sem þú gleymir aldrei.
Sannar frásagnir af hetjudáðum, mannraunum og baráttu fyrir
lífinu.
CRUNO POIWEN
ÖUÓU
urnai
Ovænt örlög
.. ■.
íka* titPV* xvtx*rr*av»
tAMvi 1 LiVi1i<,i1|iiiii niilCl Ú.iíkfttflj) fi(it'), c f)ii.‘r_a í