Ísafold - 08.02.1893, Blaðsíða 2

22
gengur greiðlega og mistekst nálega aldrei.
Af öllum þeim trjátegundum, er reynt hefir
verið að rækta á söndunum, er það fja.ll-
furan (pinus montana) ein, er þírfst þar
vel. Öll önnur trje þrífast þar iila, og
flest alls eigi. Það er og fjallfuran, sem
bezt þrífst á heiðunum, svo sem áður er
getið. Nú er fjallfuran árlega gróðursett
á stórum svæðum; má telja það víst, að
allir Jótlandssandar verði að furuskógum
með tímanum, því slík sandgræðsla þykir
að öllu öruggari og betri en að gróður-
setja sandreyr. Þá er trje eru gróðursett
i sand, er sandurinn fyrst þakinn eður
hulinn lyngi til að stöðva sandfokið. Þetta
lyng er slegið á heiðunum og flutt svo á
sandana. Ef þessi meðferð væri eigi höfð,
gætu trjáplönturnareigi lifaðogvaxið í sand-
inum, því engin trjáplanta þolir sandfokið.
Svo langt er nú sandgræsðlunni komiðá
Jótlandi, að sandurinn getur eigi unnið nein-
ar skemmdir, svo teljandi sje. Hann er þeg-
ar orðinn svokróaður ogfjötraður. Arlega
er hann meir og meir að verða vaxinn skógi
og sandreyr. .Tótar láta sjer nú eigi leng-
ur nægja vörn fyrir sandfokinu, heldur má
kalla að fullkomin sókn sje af þeirra hendi.
* *
Hjer á lancli verða árlega stórskemmd-
ir af sandfoki, en lítið eða ekki neitt hefir
enn verið gert til að hindra það. Sand-
fokið hefir miklu fremur verið stutt á ýms-
an hátt. Allir munu vera á einu máli um
það, að nauðsyn beri til að reisa nokkrar
skorður við þeim spellvirkjum, er sand-
arnir vinna árlega í sumum hjeruðum lands-
ins. Jeg hygg og, að margt megi gera til
að koma nokkuð í veg fyrir eyðilegging-
ar af sandfoki. Það sem fyrst og fremst
varðar mestu, er að afla sjer þekkingar á
eðli sandfoksins. Það er nauðsynlegt að
þekkja það, sem mest styður sandfokið og
eflir, sem og hitt, er helzt getur hindrað
það. Svo eiga þeir, sem verða fyrir þungum
búsifjum af sandfokinu, að forðast eins og
heitan eldinn að gera nokkuð, er styður
sandfokið, og í annan stað eiga þeir að
gera allt, sem þeir mega, til að hindra
það. Það má telja víst, að meir sje það
þekkingarskortur en hirðuleysi og vesal-
mennska, sem veldur því, að margir styðja
sandfokið, en hindra það eigi. Flestir mundu
forðast að slá melgrasið og rífa upp ræt-
nr þess, ef þeim væri fyllilega ijóst, hve
skaðlegt það er. Nú eru margir, sem eigi
sjá neina meinbugi á þessu, og því er þess
eigi að vænta, að þeir forðist það.
Hjer á landi hlýtur sandgræðslan að
verða mjög á annan veg en á Jótlandi.
Hjer verðum vjer að láta oss nægja að
reyna að sporna sem mest við meiri spell-
virkjum af sandfokinu en þegar eru orð-
in. En varla má við það sæma, að sand-
fokið gangi lengur á byggðir og blómleg
hjeruð, en landsmenn hafist eigi að. Það
er víst, að vjer getum á ýmsan hátt reist
skorður við sandfokinu. Þótt vjer getum
eigi haft sömu aðferð sem Jótar til að koma
i veg fyrir sandfokið, þá megum vjer þó
margt af þeim læra í því efni. Jeg hefi
i huga að rita enn nokkuð um sandana
og sandfokið hjer á landi áður en langt
um líður, ef jeg fæ nokkurn tíma til þess
fyrir öðrum störfum. Mun jeg þá skýra
frá því, hverra ráða jeg hygg að vjerget-
nm helzt í leitað til að sporna við skemmd-
nm af sandfoki.
Langt til botns enn! Það er ugg-
laust langt til botns enn í llagslcýrdun-
um hans Vesturfara-Baldvins, eða ekki
nema lauslegt hrat, þetta sem veitt hefir
verið upp úr • pottinum hjá honum hing-
að til af ýkjum, öfgum og vitleysum,
semjafnvelallra-sóignustu vesturferða-græn-
ingjar munu naumast geta rennt niður.
Maður fyrir norðan sendi Isafold með
síðasta pósti ársgamlan brjefkafla frá kunn-
ingja sínum í Winnipeg, þar sem farið er
svo feldum orðum um það sem þá hafði
komið fyrir aimennings augu af hagskýrsl-
um Baldvins :
»Viðvíkjandi skýrslum B. L. Baldvinss.
uin nýlendu-auðinn er jeg lítt vaxinn að
rita langt eða margt. — Mannfjöldi sá, sem
til er greindur í nefndum skýrslum, er
sjálfsagt að miklu eða öllu leyti rjettur,
og sama eða líkt mun mega halda um fjen-
aðar- eða alidýrafjölda. En slculdleysinu
og árlega gróða-meðaltalinu er eklci fyrir
mig að trúa. Og það eitt þori jeg að á-
byrgjast, að þeir af nýlendubúum, sem eru
samvizkusamir menn (sem náttúrlega allir
eiga að vera), þeir mundu víst láta segja
sjer þrisvar eiðspjallið áður en þeir áræddu
að sverja, að sannleikurinn í þeim skýrslu-
lið væri «ekta«. Jeg veit ekki, við hvað
sá gróði er miðaður (jeg hefi nefnil. ekki
minnzt á þetta við Baldvin); en þar í mun
taliö það, sem landið er kallað að hækka
í verði við ábúðina(!). Þannig er t. d. í
Nýja-íslandi hvert land (bólfestureitur)
reiknað 400 dollara virði, undir eins og
einhver fer að búa á því, þó að hann
að vörmu spori flýi af því vegna þess,
að það hefir ekkert annað í sjer en óvinn-
andi skóg og botnlausa bleytu. Ekki mun
heldur vera grannt reiknaðar kaupstað-
arskuldirnar, sem hávaði bœnda á meira
og minna af. Jeg ætla að taka það upp
á mitt »hyggjuvit», að segja, að gróðaá-
ætluninni sje mikil lygi (þ. e,- ýkjur) að
minnsta ko«ti; svo vil jeg ekki sverja
meira. — J. B.»
Frá öðrum mikið merkum manni á Norð-
urlandi segir svo í brjefi 29. f. m:
»Þá skal jeg geta þess, að hagskýrslan
frá Þingvallanýlendu telur nr. 41—44, sysk-
in frá Hornstöðum í Dalasýslu, er eigi fram
undir 900 dollara skuldlaust hvert þeirra;
en merkur maður skrifaði bróður sínum
hingað frá Winnipeg, að þetta fólk kom
állslaust frá Þingvalianýlendu í sumar og
hafði allt verið tekið af þeim upp i stjórn-
arlán».
Til „Reykvíkings“
út af grein þeirri í III. árg. 2. tölubl. hans,
er nefnist vNurlaraleg varkárni».
Á víxli þeim, sem blaðinu »B,eykvíkingi«
verður svo skrafdrjúgt um, stóð þannig:
Maður nokkur, sem býr austarlega í Flóa í
Árnessýslu, hafði í einhverjum vandræðum
sínum gefið N. (það er: útgefanda »Reykvík-
ings«) víxii upp á sjálfan sig, er greiðast átti
á heimili hans þar austur frá. N. beiddi stjórn
landsbankans — mikið hefur honum legið á
aurunum, fyrst víxillinn ekki var nema til 14
daga — að »discontera« hann, en því var
neitað, með því það var ekki unnt nema með
áhættu fyrir bankann að missa víxilrjettinn,
sökum þess, hve greiðslustaðurinn var fjar-
lægur, enda tekur bankinn ekki og hefir aldrei
tekið eða »discónterað« nema »trasseraða
víxla«.
Því miður á framkvæmdarstjóri ekki skilið
lof það, er um hann stendur í greininni, því allir
bankastjórarnir voru á eitt sáttir um, að taka.
ekki víxilinn; og hvað verður þá úr öllu raus-
inu um gæzlustjórana ?
Það er alkunnugt, að útgefandi víxilsins
hefur til skamms tíma átt kringum 20,000
krónur; en hvort það er skuldlaust, er ekki
eins alkunnugt. N. á þá skuldlaust yfir
80.000 kr., og er þannig sjálfsagt lang-auðug-
astur maður í Reykjavík. Hafa menn ekki
hingað til ætlað það; en nú segir hann þab
sjálfur. mörgum til huggunar, niðurjöfnunar-
nefndinni til leiðbeiningar eptirleiðis og bæj-
arfjelaginu til hagsmuna.
L. E. Sveinbjörnsson.
Gufubátsmálið. Á fundi í Hafnarfirði
1. þ. m. hjet sýslunefnd Kjósar- og Gull-
bringusýslu fullri lilutdeild í styrknum til
gufubátsferða um Faxaflóa árin 1893 og
1894, á borð við hinar sýslurnar og Reykja-
vikurbæ, til handa stórkaupmanni Fischer;
en af einhverjum misskilningi setti hún ein-
skorðuð ákvæði um tilhögun ferðanna, við-
komustaði (svo og svo marga) o. fl. sem
skilyrði fyrir styrkveitingunni, og fól 2
mönnum úr nefndinni, er ganga skyldu á
ráðstefnu með bæjarstjórnarnefndinniígufu-
bátsmálinu og kjörnum fulltrúum frá Mýra
sýslu og Borgarfjarðar, að fá þau skilyrði
samþykkt af þeirri sameinuðu 7 manna
nefnd fyrir öll bæjar- og sýslufjelögin, þó,
með heimild til að slaka til eitthvað lítils
háttar.
Daginn eptir, 2. þ. m., átti nefnd þessi
fund með sjer í Reykjavík: fyrir Rvík bæj-
arfógetinn og bæjarstjórnarmennirnir Hall-
dór Jónsson og Þórhallur Bjarnarson; fyrir
Kjósar- og Gulibringusýslu sýslunefndar-
mennirnir síra Jens Pálsson og Þórður á
Hálsi Guðmundsson; fyrir Borgarfjarðar-
sýslu sýslunefndarmaður Snæbjörn kaupm.
Þorvaldsson; fyrir Mýrasýslu Björn Jóns-
son ritstjóri; og ennfremur agent Sigfús
Eymundsson, er nefndarmenn óskuðu að
hafa til ráðaneytis og að öðru leyti eptir-
umboði konsúls G. Finnbogasonar í fjar-
veru hans, auk þess sem hann hafði tekið
að sjer að ábyrgjast tillag frá Snæfellsness-
og Hnappadalssýslu fyrir Faxaflóasveitirn-
ar þar, með því að Snæfellingar höfðu eigi
haft tíma til að halda sýslufund um málið,
en helztu menn þar tjáð sig því mjög svo.
hlynnta. *
Nefndin var í einu hl.jóði og afdrátta.r-
laust samþykk því, að eiga við stórkaupm.
Fischer um þetta mál, en bar það á milli,
að Kjósar- og Guilbringusýslufulltrúarnir
(2) vildu setja honum föst, einskorðuð skil-
yrði, um stærð bátsins, hraða, viðkomustaði,
ferðafjölda og feröatíma m. m., en allir
aðrir í nefdinni gjörsamlega mótfallnir þvi;
óttuðust, að það yrði. fyrirtækinu til falls,
ef útgerðarmanni skipsins væri fyrir fram
settur stóllinn fyrir dyrnar, þvert ofan í
það sem hann hafði áskilið, enda óráð, að
ætla sjer að búa til einskorðaðar reglur
um tilhögun ferðanna í 2 ár, að öllu ó-
reyndu, í stað þess að láta reynsluna með-
fram kenna mönnum, hvað hentast væri f
því efni; kváðust og bera öruggir það
traust til þessa útgerðarmanns, að hann.
mundi gera sjer allt far um að haga ferð-
unum sem mest og bezt í þarfir almenn-
ings, þó að hann væri látinn ráða, með^
ráði og bendingum nefndarinnar eða ann-
ara hlutaðeigenda.