Ísafold - 15.04.1893, Blaðsíða 2

78
menn, sem annaðhvort eru alþekktir efna-
menn, eður, þó fátækir sjeu, kunnir að því,
að vera sjerstaklega skilvísir og haldin-
orðir; en þegar til kaupmanns koma menn,
sem hann eigi veit deili á og þekkir ekk-
ert, ætti aðgangur að lánum eigi að vera
opinn. Geti hlutaðeigandi þar á móti sett
nægilegt veð eður aðra áreiðanlega trygg-
ingu, t. d. skriflega og vottfasta ábyrgð
góðra manna, eins eður fleiri, áður lánið
er tekið, er auðvitað öðru máii að gegna.
En sje eigi þessu til að dreifa ætti kaup-
maður alls eigi að veita lánið, eða þá að
minnsta kosti eigi fyr en hann hefði, aflað
sjer þeirrar vitneskju um þann sem hlut á
að máli, er sýndi, að honum væri vel trú-
andi fyrir láni.
En til þess að geta fengið slíka vitneskju
og dæmt um, hverjum á að lána og hverj-
um ekki, er nauðsynlegt, að sambandið á
milli kaupmanna sje annað og betra en nú
er, og að þeir beri sig betur saman um
lánveitingar en nú á sjer stað. — Það
þyrfti t. d. að vera maður, er kaupmenn
gæfu á ári hverju skrá yflr útistandandi
skuldir sínar, að minnsta kosti allar þær
skuldir, er álíta mætti viðsjálar; og hjá þess-
um manni, er yrði að vera vandaður mað-
ur og áreiðanlegur, ættu kaupmenn aptur
að leita sjer vitneskju, þegar einhver nýr
viðskiptamaður, er þeir þekkja ekki áður,
býðst þeim og biður um lán. Með þessu
móti myndu kaupmenn geta sneitt hjá
mörgum misjafnlega áreiðanlegum við-
skiptamönnum, er eigi gera annað en baka
þeim tjón með gegndarlausum skuldum,
og þá myndi brátt komast upp, hverjir slík-
ir viðskiptamenn væru, og kaupmenn
myndu geta varazt þá; en þetta myndí
aptur gefa mönnum hvöttil þess, aðreyna
að standa í skilum.
Það er auðskilið mál, að ef slík trygg-
ing og takmörkun á verzlunarlánum, sem
hjer hefir verið drepið á, gæti komizt á
— en það mætti hæglega takast, ef vilj-
ann eigi vantaði —, hlyti það að verða til
stórmikilla bóta hvað vöruverð snertir og
vöruvöndun. Kaupmenn þyrftu þá eigi
þegar þeir eigi hefðu stórar skuldasúpur í
eptirdragi, að selja vörur sínar eins dýrt
og þeir nú gjöra. Þá þyrftu þeir sem sje
eigi að leggja eins mikið á vöruna fyrir
vanhöldum, og skilvísir viðskiptamenn
kaupmanna þyrftu þá eigi lengur að borga
fyrir óskilsemina.
Að það væri hagfelt fyrir viðskiptalíf
vort og einkum og sjer í lagi gott ráð til
þess heldur að takmarka verzlunarskulda-
súpuna, ef það yrði með lögum heimilað
eður fyrirskipað, að lánþiggjandi væri lög-
sóttur þar, sem skuldin er stofnuð, ætla
jeg að flestir muni kannast við.
Mál þetta er mjög mikilsvert og það
eigi að eins að því, er viðskiptin milli
kaupmanna og bænda snertir, þó hjer sje
sjerstaklega verið um þau að ræða. Gott
og haganlegt verzlunarfyrirkomulug leiðir
vanalega af sjer holl og heilladrjúg við-
skipti meðal landsmanna sín á milli og er
undirstaða undir framförum og vellíðan
hverrar þjóðar. Þetta mun eins verða hjer
og annarsstaðar. Það er því sannarlega
æskilegt, að sem flestir vildu bæði í orði
og verki leggja sinn skerf til, að hrinda
þessu máli í sem bezt horf.
n.
Minningarljóð
eptir bræðurna
Ólaf Davíð Bj'örnsson og Stefdn Björnsson,
er drukknuðu 16. jan. 1893.
O, harmastund, ó, skæði skipbrots dagur,
Enn skelfist hjartað við að minnast þín;
Þú, hafsjór, ýmist ýgldur eða fagur,
Þú aldrei framar gleður mína sýn.
Svo dapurt er að horfa fram á fjörðinn,
Þar fleygið hvarf og sökktist ströndu nær,
Og sjórinn heldur sínum feng, en jörðin
Ei sona lík í brjósti geyma fær.
Þið elsku synir, bræður ástum bundnir,
Sem bylgjan grimma frá mjer svipti nú, —
I djúpið sokknir, eigi aptur fundnir,
Hve óvænt kom mjer dauðans hörmung sú!
Þú son guðs blíði, lausnarinn hinn Ijúfl,
Sem leiðst á kross, — þá vilji guðs það er
Að hjörinn móðurbjarta sundurkljúfl
Er huggun bezt, sem fæst hjá einum þjer-
Ó, græð þú móður grættrar bjartasárið
Og geislum náðar birtu sorgar húm,
0g signi þar sem sviplegt bar áð f'árið
Þín sólin minna barna legurúm.
Þið elsku synir, bræður ástum bundnir,
I bárudjúpið sem að jeg hef misst,
Þið fyrir trúna frelstir, aptur fundnir
í friðarlöndum öðlizt sæluvist;
Þá hlýtur sjór úr höptum sleppa ströngum
Því hjelt hann fyr, og skila lífs á strönd,
Þar sem að gjörvöll þerrar tár af vöngum
Frá þrautum jarðlífs drottins líknar-hönd.
(8).
Hinn kátlegi ofsi út úr engu, er vor
virbulegi blaðabróðir, ritstjóri »Þjóðólfs«, heíir
beitt í Matthíasar-sendifararmálinu (á Chicga-
gosýninguna), heíir í gær látið hann lúta ab
svo litlu sem að vilja reyna að gera hina ó-
merkilegu prentvillu neðanmáls í síðasta svari
»gamla þingmannsins« (deilir f. deilir ekki)
að heimsku(!) úr höfundinum, þó að búið væri
að leiðrjetta villu þessa sem misprentan, með
því að hið rjetta stóð með skýrum stöfum í
hdr., og þó að allir nema hinn fáfróðari al-
múgi skilji, hvað deilit þýðir, hvað þá heldur
jafn-greindur maður og vel að' sjer eins og
greinin: »Sendiför d Chicgagosýningunae í
ísafold 18. f. m. sýnir að höf. hennar er, en í
henni voru allar svokallaðar ástæður fyrir því
sendifarar-áformi (eða -flani) svo rækilega
sundurtættar og að engu gerðar, aöí.skynugra
manna augum hlaut það mál þar með að vera
útrætt; enda er síður en svo, að málstaður
hinna haíi grætt á því sem »Þjóð.« heíir
haft fram að færa síðan, — hjer um hil ekkert
annað en persónuleg ónot og gegndarlaus
rosayrði hæði til »gl. þingm.« og einkum á
móti hr. Hallgr. Melsted, valinkunnum sæmd-
armanni og andmálsmanni sínum jafnsnjöllum
í alla staði, en hvorugur þeirra »gl. þingm.«
hafði lagt aukatekið orð til síra M. J. og var
því allsendis tilefnislaust að taka nokkra
þykkju upp fyrir hann. — Það liggur við að
vera frágangssök fyrir merka menn, að taka
þátt í umræðum um alþjóðleg mál á prenti,
ef almennileg hlöð — um sorpblöð talar eng-
inn — stökkva jafn-ósteflega upp á nef sjerij
undir eins og þeim líkar ekki það sem aðrir
segja. Það er síður en eigi nein hót að slíku
hvorki fyrir hlöðin nje almenning.
Múlasýslu (Fijótsdal) 7. marz: »"Um vet-
urinn hjer austanlands er það að segja, að
hann helir mátt heita í beild sinni jarðsæll og
fremur hægviðrasamur í öllum efri hluta.
Fljótsdalshjeraðs og suðurfjörðum norður að-
Seyðisíirði. En frá Seyðisfirði (hann meðtal-
inn) með sjó fram norður að Langanesi, upp
á mitt Fljótsdalshjerað, upp allan Jökuldal og
Jökuldalsheiði, hefur veturinn verið ærið
þungur i skauti sakir snjókyngis og áfrera á
víxl. Nú var sumarið í fyrra ákaflega kalt
og óþerrasamt, heybjörgin þvi rýr og víða illa
verkuð, en fyrningar undan hinum harða vetri
víðast engar. Má því geta nærri, hverjar
horfur nú muni vera á hjargræði manna £
sveitunum, þar sem harðast hefur fallið. —
Nú meðan jeg er að skrifa þetta hrjef, ex*
skollinn á ákaflega hvass norðvestan-svipui',
og inn í bæinn kemur úr móldviðrinu bóndi
utan af Hjeraði. Kveður hann útlitið þar y tra
í Hjaltastaðaþinghá utan til, og Jökulsárhlið
með Jökuldal, ákaflega bághoi-ið. Segir hann,
menn vera hjer og hvar á leið með f'járhópa
upp á efri sveitirnar til að fá likn; en hjálpin
getur ekki nærri orðið eptir þörf, því að ör-
fáir hafa afgang einnig hjer umhverfis, ef' hart
verður úr þessu, eins og við má húast, því
að f'yrir skömmu gjörði jarðlaust víða hjer
efra.
Ekki hefur heyrzt hingað enn, að ís sje
kominn fyrir Langanes, en telja má víst að,
hann komi, þó seinna verði«.
Barðastr.sýslu vestanv. 4. marz: »Agæt-
asta tíðarfar allt af, svo að elztu menn muna
varla annað eins. Hagar sífellt góðir og svo
sem enginn snjór í hyggð; að eins töluvert
svell. Kuldi nokkur var fáeina daga um síð-
astliðna helgi, hæst 15° á E. á sunnudaginn
að morgni, og er það jafnframt mest frost,
sem komið hefur á vetrinum.
Hafís rak inn á Patreksfjörð og á lands nemma
á Þorra, en svo bax hann aptur f'rá landi, og
hefur mjer vitanlega. eigi sjezt síðan.
ísafjarðarsýslu 25. marz: »Kalt og kaf-
aldasamt hjer við Djúpið á Góunni; hæst f'rost
18° á R. Þar meðð fannkoma. allmikil og því
larið að sneyðast um hey hjá mörgum. Nú
er samt komin þíða, en ianggæð má hún vera,
ef duga skal, því að snjór og gaddur er hjer
mikill. Svo hefir talizt til. að á sjó hafi gefið
einu sinni í viku á Góunni. og fisklaust þá
gefið hefir, nema smásíli. Ekki er þess getið,
að lækkað hafi nein nauðsynjavara hjá kaup-
mönnum á Skutilsfirði, og farið að sneyðast
allmjög um suma vöru; sumt að eins látið falt
fyrir blautanfisk«.
Gufuskipið Stamford kom hingað
í morgnn vestan af Isafirði, fór f'rá Eng-
landi á páskum, með saltfarm þangað og
til Thomsens verzlunar hjer o. fl.
Frá útlöndum herma blöð til 1. þ. m.
fátt tíðinda. Gladstone við beztu heilsu
aptur. Önnur umræða um írsku stjórnar-
skrána átti að byrja 6. þ. ra. Viktoría
drottning á skemmtiferð suður á Ítalíu.
Þangað einnig von á Þýzkalandskeisara
og drottningu hans nú um sumurmálin.
Borgarstjórinn í Moskwa myrtur, skotinn,
Vassili Alexeieff, skörungur mikill og nyt-
semdarmaður, stórauðugur, af grísku kyni
í móðurætt, ekki fertugur; morðinginn,
Adrianoff, annaðlivort vitfirringur eða nihi-
listi. Nær 300 fangar á leið til Síberíu
urðu úti íkafaldsbyl; voru um 375 i hóp,
en 90 komust lífs af. — Challemel-Lacour
orðinn forseti í öldungadeildinni í París, í
stað Jules Ferry heitins.