Ísafold - 03.06.1893, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinni
eöa tvisvar í viku. Yerð firg.
(75—80 arka) 4 kr., erlendis
5 kr. eTía l1/® doll.i borgist
fyrir mibjan júlimán. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir 1. októ-
berm. Afgroiöslustofa blaös-
ins er i Austurstrœti 8.
XX. árg.
„Búnaðarfjelag landsins“.
Á fyrra ársfundi Búnaðarfjelags Suður-
■amtsins, í vetur sem leið, var vakin upp
■aptur, ept.ir margra ára hvíld, sú hug-
*mynd, að ska'pa upp úr því fjelagi bún-
■■aðarfjelag fyrir allt iandið. Nefnd var
kosin á fundinum til þess að íhuga það
mál, og hafði hún nokkrum vikum síðar
•samið og samþykkt frumvarp til laga fyr-
ir slíkt fjelag, er sent var síðan prentað
•amtsráðunum í liinum ömtunum til íhug-
unar, í því skyni, að þau, ef þau vildu
sinna málinu, gæfl hvert um sig einhverj-
um manni umboð fyrir sína hönd. til þess
-að rnæta á næsta aðalfundi Suðuramtsbún-
aðarfjelagsins, væntanlega 5. júlí þ. á., til
þess að taka þátt í umræðum og atkvæða-
greiðslu um frumvarpið og yflr höfuð
semja um inngöngu amtanna í fjelagið, en
að öðru leyti er eptir tillögum nefndarinn-
ar skilyrði fyrir, að fjelagið færi út verk-
svið sitt til hvers amts, ekki annað en
það, að hlutaðeigandi amtsráð gefi lög-
formlega skuldbindingu um, að greiða til-
'tekið árstillag til fjelagsins, miðað við fóiks-
fjölda, en það verður frá Vesturamtinu
400 kr., frá Norðuramtinu 400 kr., og frá
Austuramtinu 200 kr., eða þá að öðrum
kosti afhendi höfuðstól, sem gefur þá vexti.
Þar í móti leggur þá Suðuramtið sjóð bún-
aðarfjelags þess, sem er fullar 22,000 kr.,
er gefur í vöxtu 880 kr., en það er 240
kr. meira en Súðuramtinu annars gerist
að leggja fram árlega eptir fólksfjöldan-
nm.
Auðsætt er, a.ð margt mæiir meðþví,að
Búnaðarfjeiag Suðuramtsins, sem er eitt
vort .öflugasta og áþreifanlegast nytsemd-
arfjelag, færi út kvíarnar svo, að það nái
yfir land allt. Bæði á það þá að hafa
miklu meira framkvæmdarafl og koma
margfalt fleirum að notum. En sjerstak-
lega er á það að líta, að þá yrði hætt að
skipta sjer af því, hvar á landinu það væri
sem eitthvert meiri háttar jarðabótarfyrir-
tæki er, sem styrkja þarf og vit er í að
styrkja; það verður gert engu síður fyrir
það, þó að það sje á Vesturiandi, Norð-
urlandi eða Austurlandi, heldur en ef það
er á Suðurlandi. Sömuleiðis þess konar
fyrirtæki, sem varða allt landið í einu
lagi, og ekki fremur einn landsfjórðung
en annan eða eitt hjerað öðru fremur. En
það eru opt og tíðum einmitt þess konar
meiri háttar fyrirtæki, sem miklu hyggi-
legra er að styðja og efla heldur en að
1 smábita styrkinn niður til einstakra manna,
til lítils eða einskis gagns fyrir almenning
á stundum, þó að mikið af styrknum sje úr
almennings vasa tekið.
Eina fyrirstaðan fyrir framgangi þessa
nýmælis yrði líklega sú, ef hún verður
nokkur, að illt þyki að benda á, hvar
taka skuli árstillagið frá hinum ömtunum.
■ Suðuramtinu er hægt um vik, þar sem það
Reykjavík, laugardaginn 3. júní 1893.
á svo mikinn sjóð, að vextirnir af honum
gera miklu meira en að hrökkva fyrir þess
framlagi í hina sameiginlegu ársfúlgu. Hin
ömtin eiga að vísu líka búnaðarsjóði, við-
líka gamla og Suðuramtsins, en miklu,
miklu minni, vegna þess, að þar heflr fast-
ur búnaðarfjelagsskapur aldi’ei komizt á,
þó að svo væri til ætlazt, fyrir nálægt 60
árum, er málið komst á hreiflngu ; og þar
við bætist, að vöxtum af þeim er þegar
ráðstafað til annars, í Vesturamtinu öllum
eins og þeir eru (til Ólafsdalsskólans), og
hinum ömtunum nokkru, mun vera. Eáð-
ið er naumast annað en að taka. tillagið
af jafnaðarsjóði þannig, að jafnaðarsjóðs-
gjaldið hækkaði þá að þvi skapi, svo fram-
arlega sem jafnaðarsjóður gæti eigi jafn-
framt losað sig við eitthvað annað, sem á
honum hvílir. Það yrði þó eigi nema í
Vesturamtinu, sem allt tillagið þyrfti að
lenda á jafnaðarsjóði, það sem eigi feng-
ist með árs- eða æfitillögum fjelagsmanna
þar. Og ekki yrði það hærra en rúmir 2
aurar á meðalheimili. T hinum ömtunum
munu búnaðarsjóðavextirnir hrökkva fyrir
allt að helmingi árstillagsins, og yrði þá
ábætirinn á jafnaðarsjóðsgjaldið alltaðþví
helmingi lægri þar. En hvort sem held-
ur væri, þá væri það herfjleg þröngsýni,
að láta slíkt lítilræði standa fyrir.
Stjðrnarnefnd landsbúnaðarfjelagsins er
ætlazt til að sje skipuð 8 mönnum, kosn-
um til 4 ára. Fjóra þeirra kjósa amts-
ráðin, sitt hvern, einn á ári, en hina kýs
ársfundur, þar sem allir fjeiagsmenn 18
vetra og eldri hafa atkvæðisrjett. Nef'nd-
armenn kjósa formann og varaformann úr
sinum flokki. S.tjórnarnefndin ræður öll-
um frnmkvæmdum fjelagsins eða meiri
hluti hennar; 6 nefndarmenn þurfa að vera
á fundi, svo gildur sje. Stjórnarnefndin
kýs úr sínum flokki eða utan hans ritara,
fjehirði og ráðanaut, ogmá húnveitaþeim
þókmm nokkra fyrir störf sín, en að öðru
leyti hafa stjórnarnefndarmenn engin laun
af fjelaginu. Ráðanautur, er vera skal
búfróður maður, skal gefa stjórnarnefnd-
inni glöggar álitsgjörðir um þau málefni,
er álits hans er óskað um; hann skal og
sjerstaklega hafa vakandi auga á hverju,
er geti orðið til framfara búnaðinum í
landinum í heild sinni eða í einstök-
um hlutum þess, og benda stjórnarnefnd-
inni á allt það, er liún hyggur að hann
hafl ástæðu til að hlutast til uin því við-
víkjandi. Yfirskoðunarmenn skulu rann-
saka reikninga fjehirðis, og jafnframt kynna
sjer yflr höfuð, hvernig fjelaginu er stjórn-
að. Athugasemdum þeirra því viðvíkjandi
skulu hlutaðeigendur svara, og því næst
skulu úrskurðarmennirnir fella. úrskurð
um þær; verði þeir eigi á eitt sáttir, nefna
þeir til oddamann og ræður þá atkvæði
hans úrslitum. Sjóð fjelagsins skal ávaxta
á fulltryggjandi hátt, og jafnan heldur auka
34. blað.
hann, eigi minna en svari 5% af tekj-
um fjelagsins eptir 5 ára meðaltali.—
Þetta eru lielztu nýmælin í frumvarpi
nefndarinnar. Ráðanautur og úrskurðar-
menn eru alveg ný embætti, er virðast
mikið vel til fundin, sem líklegt er, er
.jafn-mikill skýrleiksmaður sem síra Eirík-
ur Briem á þá hugmynd, enda samdi frum-
varpið allt upphaflega.
Með næstu áramótum er ætlazt til, að hið
nýja fjelag taki til starfa.
Hovgaard og hafísinn.
Stakan fyrsta (I.) ar kvetlin snmarið 1892; en kvæðið
(II.) á útmámitum 1893, er hvergi sást til hafiss af
hæstu fjöllum, en stöku jakar á.stangli inniá fjörðum.
I.
Mikil hetja er Hovgaard minn *
honum blöskrar enginn vandi,
svo það er hann, sem hafísinn
hræðist nú á Austurlandi.
II.
Hafísinn er hvergi’ að sjá,
hundrað mílur undan iandi;
að njósna jaka sína sá
sendi að landi til og frá,
hvort sig mundi Hovgaard á
heitum skjóta eldibrandi.
Hafísinn er hvergi að sjá
hundrað mílur undan landi.
Nú þegar hann fær þá frjett
farinn Hovgaard sje úr iandi
hann mun taka harðan sprett
haflð láta jökum sett,
honum veitast líka ljett
landið spenna hungurbandi,
nú þegar hann fær þá frjett
farinn Hovgaard sje úr landi.
Island þurfti annars með
en hann Hovgaard færi úr landi,
vantar bæði frelsi og fjeð,
fallið hreint á annað hnjeð.
Umbót verður engin sjeð,
er því megi forða grandi.
ísland þurfti annars með
en hann Hovgaard færi úr landi.
Pdll Ólafsson.
„Skörin upp í bekkinn“.
Meira velferðar- og nauðsynjamál er hjer
ekki á dagskrá, eptir skoðun hins fámenna
en ötula og ókvalráða brennivínsliðs bæj-
arins, en að fá því á komið, að hverjum
manni sje frjálst að hafa áfengisveitingar
(áfengissölu) á gufubátnum »Elínu«, og þá
einnig á öðrum farþegagufubátum innfjarða,
— ekki einungis á rúmhelgum dögum, held-
ur einnig á helgum, þótt þá sje regluleg-
um veitingamönnum á landi bannað það
með lögum.
Það sem öllum bændum á landinu er
óleyfilegt, það sem öllum kaupmönnum