Ísafold - 03.06.1893, Blaðsíða 3

135
við neinn Islending, sem þá var hjer í Höfn,
gerði þó einn af andstœðingnm mínum — því
að þá voru töluverðir flokkadrættir meðal Is-
lendinga hjer —, sem riðinn var við »Politiken«,
ásamt fylgifiskum hans töluvert uppþot út úr
þessu, og töldu líklegt, að jeg mundi hafa
ætlah ah skrií'a undir nafni annars manns.
fjyi þótt þeir gætu eigi fundih neinn mann
meh þessu nafni, uppgötvuðu þeir þó, að faðir
eins Islendings hjer væri Sveinsson, og gseti
því undirskript mín átt við hann, þótt öllum væri
kunnugt, að sá Islendingur hafði aldrei kennt
sig við afa sinn, og hvorki skrifað sig eða
kallað »Sveinsson« og því síður »Svendsen«,
nje verið nefndur svo aí' öðrum. En samt
skutu þessir menn á fundi meðal Islendinga,
til þess að komast fyrir, hver hefði gert sig
sekan í þessari óhæfu. A þeim fundi lýsti
jeg því yfir alveg ótilknúður, að jeg hefði
skrifað hina umgetnu grein, og skýrði frá öll-
um atvikum, er þar að lutu. og samþykkti
þá fundurinn yfirlýsingu um það, að »enginn
blettur hvildi 4 mjer fyrir þá sök«, og er sú
yfirlýsing enn í mínum höndum, og get jeg
hirt hana á prenti, hvenær sem vera skal,
því fundurinn gaf mjer um leið heimild til
þess.
10. Jeg átti engan þátt í greinum þeim í
»Daghladet« um háskólamálið íslenzka, sem
J. Þ. segir með berurn orðum, að jeg og mágur
minn haíi skrifað, og hef því aldrei haft á-
stæðu til að reyna að klína þeim á aðra, og
heldur aldrei leitt neinar getur að því, eptir
hvern þær væru.
11. Það, sem J. Þ. segir um skoðanir min-
ar á landsmálum, er rammskakt, og er auðsjeð
í hverjum tilgangi það er skrifað. Allir, sem
nokkra verulega viðkynning hafa haft af mjer,
vita, að skýrsla hans um þær er þveröfug við
það, sem rjett er. En annars sje jeg enga
ástæðu til að fara að þylja upp mína pólitisku
trúarjátning að svo stöddu, hvorki fyrir hon-
um nje öðrum
12. Þar sem J. Þ. gefur 1 skyn, aðjeghafi
»gengið grátkjökrandi milli manna að biðja
um lið«, þegar við vorum að sækja um kenn-
araembættið við háskólann, og segir enn frem-
ur, að jeg »gerði annars líklega bezt í því, að
fara ekki mikið út í veitingu þessa embættis«,
þá virðist þetta eiga að vera hending um, að
jeg hafi áunnið svo mikið með grátkjökri mínu,
að jeg hafi ranglega verið tekinn íram yfir
annan hæfari, nefnilega hann sjálfan. Jeg
skal þá geta þess, að undir eins og Gisli
Brynjúlfsson dó, sótti J. Þ. um embætti hans,
og var hann þá einn um hituna, því enginn
sótti á móti honum. En þeirri umsókn hans
var svarað því, að leggja embættið niður.
Heilu ári seinna sóttum við Páll Briem um,
að það yrði stofnað aptur og okkur veitt það.
Þá sótti J. Þ. aptur og reyndi þá að ríða
okkur ofan með því að gera minni kröfur en
við, því hann sótti nú ekki um stöðuna sem
embœtti, heldur að eins um sjerstaka þóknun
fyrir að halda fyrirlestra. En samt gaf ekki
einn einasti báskólakennari honum atkvæði
sitt, er málið var rætt á fundi þeirra. Um
þetta allt saman getur hver sem vill lesið
opinhera skýrslu á prenti í Árhók háskólans
fyrir 1888—89, hls. 707—709, en hún er út
gefin að tilhlutun háskólaráðsins af þáverandi
prófessor, en núverandi ráðherra kirkju- og
kennslumálanna C. Goos1.
1) Þar stendur meðal annars á bls. 709:
»Efter Fakultetets enstemmige Mening kunde
der kun være Tale om Dr. pbii. V. Guðmunds-
son, der efter Fakultetets Overhevisning var
kvalificeret til eventuel Ansættelse, idet han
ikke hlot stadig under sine Studier havde
lagt videnskabelig Sans for Dagen, men ogsaa
ved et særdeles dygtigt Arbejde havde vist,
at han var i Besiddelse af ikke almindelige
Evner til at hehandle en videnskabelig Op-
gave, af omfattende og grundig Læsning og
af' et videre Blik end vistnok de fleste Studie-
Eptir því sem hingað til hefur komið fram
af hálfu J. Þ., get jeg nú vel húizt við, að hann
segi mig skrökva þvi, sem jeg hef sagt hjer
að fraroan, en jeg verð þá að hætta á, hverj-
um okkar verði betur trúað, þangað til dóm-
stólarnir haf'a skorið úr málinu. Það er alls
ekki ómögulegt, að hann geti fengið einhverja
ókunnuga til að trúa sjer betur, því mörgum
hættir fremur til að trúa því, sem misjafnt er
sagt um náungann, en fyrir rjetti mun honum
veita erfitt með sannanirnar, sem og öll von
er til, þegar flestu er skrökvað upp frá rót-
um.
Kaupmannahöfn 6. maí 1893.
Valtýr Guðmundsson.
Þjöðvinafjelagsbækur. Ársbækur fje-
lagsins þ. á., 4 alls, eru nú allar útkomn-
ar, eins og auglýst heflr verið, og verða
sendar út um land með þessari strandferð.
Opt liafa bækur fjelagsins eigulegar verið,
en varla nokkru sinni eigulegri en nú, og
sjálfsagt tvöfalt meira virði en tillaginu
nemur. Fjelagsmenn ættu að vera eins
mörg þúsund eins og þeir eru nú mörg
hundruð. Menn mundi eigi iðra þess.
í kjöri um brauð. Um Holtaþing efri
eru á kjörskrá: síra Einar Thorlacius á
Skarði á Landi, og prestaskólakandídatarnir
Gísli Kjartansson og Ófeigur Yigfússon. Um
Breiðabólsstað í Vesturhópi: síra Bjarni Þor-
steinsson á Hvanneyri, síra Ilálfdán Guð-
jónsson í Goðdölum og síra Kristinn Daní-
elsson á Söndum. — Um Hólma í Reiðar-
flrði: sira Jóhann L. Sveinbjarnarson, að-
stoðarpr. þar, síra Benedikt Eyjólfsson á
Beruflrði og síra Jón Guðmundsson áSkorra-
stað. — Um Þönglabakka sækir prestaskóla-
kandídat Sigurður Jónsson.
Bakkusarpostula-ósvifni. Þótt ótrú-
legt sje, eru 2—3 menntamenn hjer í bæn-
um svo óskammfeilnir Bakkusarpostulár,
að þeir berjast ólmir fyrir því, að á-
fengissölu, einkanlega bjórs, sje haldið
áfram á gufubátnum »Elinu« 1 lagaleysi.
Einn þeirra heflr látið sjer um munn fara,
ófullur þá og alls gáður, að útgerðarmað-
ur bátsins skuli verða kúgaður(l) til þess
að áfrýja til landshöfðingja amtsúrskurði
þeim, frá 31. f. m., er tjáir slíkar veiting-
ar (af matreiðslumanni bátsins) alisendis
óheimilar að lögum, og að landshöfðingi
skuli svo verða látinn(H) ónýta þann úr-
skurð.
Hvað segir ekki Bismarck: »Bjórdrykkj-
an gerir rnenn lata, heimska og ósvifna«?
Afsetning fyrirdrykkjuskap. Lands-
höfðingi heflr(31.f. m. eptir tillögum land-
fæller hlandt hans Landsmænd. Faknltetet
tvivlede derfor ikke om, at han eventuelt vilde
kunne gjöre særdeles god Fyldest som Docent
í islandsk Historie ogLiteratur. Ved Skrivelse
af 25de Marts s. A. fremsendte Fakultetet
endvidere et Andragende fra Dr. phil. Jón
Thorkelsson om et særligt Honorar for at
holde Forelæsninger i islandsk Literatur og
Historie; Fakultetethemærkede, at hvor megen
Flid end Ansögerens Studier og Kundskaber
maatte kunne vidne om, saa vare de — saaledes
som f. Ex. hans Doktordisputats tilstrækkelig
havde vist — i Virkeligheden begrænsede ind-
enfor saare snævre Specialomraader af Islands
Historie og Literatur, og efter Fakultetets
Mening var han ikke i Besiddelse af de Egen-
skaber, der kunde kvalificere ham som Uni-
versitetslærer. Konsistorium sluttede sig i
Skrivelse af lOde April 1889 til Fakultetets
Udtalelser«.
læknis, svipt aukalæknir Odd Jónsson á
Dýrafirði þeirri sýslan frá 1. þ. m. fyrir
stórhneykslanlega drykkjuskaparóreglu. I
hans stað stendur til að skipaður verði í
aukalæknisembætti þetta læknaskólakandí-
dat Sigurður Magnússon.
Hitt og þetta.
Saga krinólínuimar. Tízkuskrípi þetta,
sem nú er að ryðja sjer til rúms aptur, kom
fyrst upp í Brússel árið 1700 og varð algengt
í þeirri borg. Árið 1720 voru krínólínur tekn-
ar upp í Lundúnaborg með nokkurri breyt-
ingu og náðu almennri útbreiðslu. Þá voru
þær þandar með skiðisgjörðum og stoppaðar
með dún. Ár 1745 kemur mad. Pompadour,
frilla Loðvíks Frakkakonungs XV. til sögunnar
og færir út kviarnar, því hún rjeð þá lögum og
lofum í allri tízku. Þá urðu krínólinurnar
41/* alin að þvermáli og mjög haglega gerðar,
með járnvírsneti, þannig, að ekkert heyrðist
skrjáfa eða hringla, er gengið var í þeim, og
svo beygjanlegar, að ekki þurfti nema að taka
í snúru til að minnka pilsbelginn, svo kvenn-
maðurinn gæti setzt. Þar sem slíkar pils-
belgjadrósir, gengu um stræti urðu menn að
hlaupa úr vegi og börn að forða sjer, svo þau
dyttu ekki um koll. Það er enda haft fyrir
satt, að krínólínurnar með rembilæti þeirra,
sem þær háru, hafi gert sitt til að undirbúa
byltingagosið mikla, sem varð 50 árum síðar.
Eptir það hjeldustkrínólínurnar við með ýms-
um breytingum, þangað til hin síðasta
f'ór veg allrar veraldar með Duharry (sömu-
leiðis frillu Loðv. XV.) er hún ljet líf sitt und-
ir fallöxinni 1793. Segir sagan, að henni hafi
engu ósárara þótt að sltilja við krínólínuna
en lífið sjálft. 62 árum síðar, 1855. vakti
Eugenia keisaradrottning þær til Jífs aptur og
hjeldust þær í tízku nokkur ár, og hafa siðan
legið niðri rúm þrjátíu ár, þangað t.il þær nú
eru að koma til vegs aptur.
Brynhlífin Dowes skraddara er efst á
dagskrá meðal hermannastjettarinnar. Það er
nú búið að reyna traustleik hennarmeð öllum
skotvopnum, nema Lebelsbyssunni frakknesku.
Brynhlífin reynist alveg örugg á 50 faðma
færi. En fari nú svo, að Lebelsbyssan vinni
á henni, verður uppfundningin auðvitað ekki
mikils virði i augum Þjóðverja. Þó er sagt,
að þýzka stjórnin hafi boðið Dowe eitt af
tvennu, annaðhvort 3 miljónir marka (2 milj.
700 þús. kr.) fyrir uppfundninguna eða 100 ára
tryggingu f'yrir einkaleyfi til að selja nægan
t'orða af hlífinni til þýzka hersins fyrir 12 mörk
hverja.
Páfinn og hljóðritinn. Maður einn frá
Vesturheimi, Moritarty að nafni, geklt nýlega
fyrir páfann í Róm og hafði með sjer hljóð-
rita. Lfet hann hljóðritann meðal annars flytja
páfa kveðju frá Manning heitnum kardínálaT)
Páfinn hlust.aði á með athygli, og þegar hann
heyrði kardínálann biðja guðs blessunar yfir
honum, varð hann hrifinn. Moritarty beiddi
páfa að mæla nokkur blessunarorð í hljóðrit-
ann, sem fluttyrðu kaþólskum mönnum, er kæmu
á sýninguna í Chicago. Páfinn hjet að ^erða
við tilmælum hans, og verður það í fyrsta
sinn, sem rödd páfa heyrist í Vesturheimi.
Apamál. Það þykir nú fullsannað orðið,
að aparnir hafi mál. Prófessor Garner frá
Ameríku, er ferðaðist suður til Afríku í f'yrra
til þess ltyns rannsókna og hefst þar við enn
í þeim erindum, hefir skrifað bróður sínum í
Ástralíu, að hann sje nú genginn úr skugga
um, að aparnir hafi mál. Málið hefir eigi
nema hjer um bil 20 orð, en hvert orð táknar
marga hluti og hugmyndir. Orðið achru þýð-
ir sól, hiti, eldur og allt sem gott er og þægi-
legt. Buschu aptur á móti þýðir bleyta, vatn,
for og allt sem illt er.
Garner hefir veitt nokkra apa, sem hann