Ísafold - 29.07.1893, Blaðsíða 3

199
€0 kr.« og tim 800 kr. alls á ári; styrkur
til yerzluoarskóla i Evík falli burt; G.
Zoega adjunkt veitist 400 kr. hvort árið
til þess að ljúka við ensk-íslenzka orða-
bók; neitað um 500 kr. til aö gera við
sundlaugina hjá Laugarnesi (Rvík); deild
Bókmfjel. i Khöfn veitist 500 kr. á ári;
Nátúrufræðisfjelagsstyrkurinn færður upp
i 600 kr. á ári (úr 400); G.-T.Regiunni
veitist 300 kr. hvort árið «til að stofna nýj-
ar stúkur«; Birni Ólafssyni aukalækni á
Akranesi veitist 500 kr. launaviðbót, en
neitað um 2000 kr. til að setjast að í Rvík;
ritstjóra «Þjóðólfs» veitist 1000 kr. fyrra
árið til að semja skrá yflr pakka i lands-
brjefasafninu og endurskoða niðurröðun
skjalanna íþeim; fjárveitingin til siraMatth.
Joehumssonar hækkuð upp í 1000 kr. á
ári og nefnist skáldlaun; Skúla Skúlasyni
á Akureyri veitist 700 kr. til að iæra mynda-
smíði erlendis.
Allt að 40,000 kr. lán úr viðlagasjóði
vill nefndin láta veita sýslufjelögum til að
koma á fót tóvinn.uvjelum, gegn ávöxtun
og endurborgun á 25 árum, og eins ein-
stökum mönnum til þilskipakaupa gegn
fulltryggu veði og 4000 ki\ mest til hvers
skips.
Stjórn andlegra mála. Það frv., frá
sira Þórarni Böðvarssyni og synodus, vilja
4 af 5 í nefndinni (þ. e. allir nema flutn-
ingsmaður sjálfur) fella; telja ákvæði þess
ýmist þýðingarlítil eða óframkvæmanleg.
Frjettaþráður. Yerzlunarnefndin vill
láta þingið skora á ráðgjafa íslands að
hlutast til um, að það verði borið frarn við
erlend riki, hvort og að hve miklu leyti
þau kynnu að vilja styðja að því, sjer-
Btaklega veðurfræðinnar vegna, að lagður
verði frjettaþráður (telegraf) til íslands.
Búnaðarskölar. Nefndin i búnaðar-
málinu vill halda þeim 4 búnaðarskólum,
sem nú eru, en skora á landshöfðingja að
gera reglugerðir þeirra svo samhljóða sem
unnt er, einkum að því er snertir inntöku-
skilyrði, kennslugreinir og burtfararpróf;
að haíðar verði eptirieiðis meiri æfingar í
verklegu búnaðarnámi, ekki að eins haust
og vor, heldur allan sumartímann; og að
stofnuð verði sjerstök deild við skólana
sepi 1. deild þeirra, og þar einkum kennd
gagnfræði.
Gufuskipið Ernst, skipstjóri Randulph,
kom hingað í nótt af Austljörðum. Mun vera
með strandferðatilhoð frá Otto Wathne til
þingsins. Ætlar hjeðan til Englands með
vörufaim, ef iæst; kom hingað tómt hjer um
bil.
Strandferðaskipið Thyra, kapt. Garde,
lagði af stað i nótt vestur fyrir land og norð-
ur og með því ijöldi farþega, er með því
komu um daginn, þar á meðal hinir útlendu
ferðamenn: dr. Fleischhacker, harón frá Yin,
með frú sinni, S. Holst-Jensen, prestur frá
Porsgrund í Noregi o. fl. — höfðu farið til
Þingvalla og Geysis.
Gufubáturinn(P) Solide. Ilann var
dæmdur strand, eins og kunnugt er,)eptir
langa umhugsun þó, og seldur á uppboði
fyrir sama sem ekki neitt. Að þvi búnu
var á fám dögum gert við það sem hann
hafði bilað, fyrir eitthvað 150 kr., svo vel,
að varla munu þeir, sem vithafa á, telja
hættara við bilun á honum þar en annar-
staðar. Enda fór og kapt. Markús F.
Bjarnason með skipið vestur á ísafjörð, til
eigandans nýja, fyrir nokkrum vikum, og
gekk mikið vel; það gekk jafnvel talsvert
fyrir gufu.
Það er nú þegar mikil kvörtun og al-
menn yfir þvi, hve örðugt sje að í'á skip
vátryggð hingað til lands. Vátryggingar-
fjelög bera það fyrir, að hjer sje hvert
skip gert óðara að strandi, hvað lítið sem
að því verður; afsegja því alveg að vá-
tryggja eða þá ekki öðru vísi en fyrir
afarverð. En er það láandi, með slíkuru
dæmum fyrir augum sem þessu um
»Solide« ? Og ekki bætir það verzlunará-
standið íslenzka, ef allt af verður dýrara
og dýrara að vátryggja skip hingað.
Barnaskólarnir á íslandi og sam-
vinna heimilanna við þá.
Eptir
Pjetur kennara Gubmundsson.
I.
Jeg efast ekki um, að flestir þeir, sem
nokkuð hugsa um alþýðumenntunina
hjer á landi, sjeu mjer samdóina um, að
henni sje í ýmsum greinum ábótavant;
þeir eru eílaust margir, sem fallast á þá
skoðun með mjer, að íslendingar standi
frændþjóðum sínum, Dönum, Svíum og
Norðmönnum laugt að baki þegar um þetta
mál ræðir. Á siðari árum heflr nú að vísu
verið mikið rætt og ritað um þetta mál í
blöðum og tímaritum, enda nokkuð verið
gert til þess að hrinda því í heillavæn-
legra horf. Þannig eru nú komnir á fast-
an fót barnaskólar í allmörgum sjóþorpum
og verzlunarstöðum, þar sem þeir voru
engir fyrir fáum árum. Sömuleiðis er og
í flestum sveitum á landinu, haldið uppi
einhverri umgangskennslu um lengri eða
skemmri tíma vetrarins. Því verður nú
ekki neitað, að þetta eru spor, stigin í
áttina, til þess að auka þekkingu alþýð-
unnar hjer á landi. En hins vegar er ekki
hægt að neita því með rökum, að fræðsla
sú sem þjóðin öðlast fyrir barnaskóla þessa
er harla takmörkuð og ófullkomin; er það
engin furða, þótt svo sje.
Þegar barnaskólarnir hjer á landi eru
bornir saman við barnaskólana í nágranna-
löndunum, kemur það brátt í ljós, að hina
íslenzku skóla skortir flest annað en nafn-
ið, af því, sem til þess þarf, að geta unnið
þjóðinni það gagn, sem slíkir skólar gera
meðal annara þjóða.
í löndum þessum, sein jeg hefl leyft
mjer að bera oss saman við, eru skólahús-
in flestöll mjög vönduð að öllum frágangi,
björt, hlý og rúmgóð; þeim fylgja optast
næg áhöld til alls þess, er að kennslunni
96
leysa!« mælti hann; »mjer þykir svo vænt um hann, að
jeg vildi að hann kæmi sem fyrst aptur«. Nú tók að
glaðna yfir Anezku, og hún mælti: »Það er þá ekki ó-
mögulegt, að við Antonio mættum eigast*. »Það megið
þið alls ekki, aldrei nokkurn tíma«, mælti faðir hennar,
og sagði henni það, er nú skal greina.
Fyrir nálægt 24 árum íór Buresch í ferðalög, ogvar
hann þá ungur og ókvæntur sveinn i járnsmíði. Fór
hann fyrst um Þýzkaland og Sviss og þaðan til Italíu,
og ferðaðist um hana þvert og endilangt. Loks komst
hann suður 1 Neapel, »litla himnaríkið á jarðríki«, fjekk
þar vinnu hjá þýzkum málara, og undi vel hag sínum.
Eitt kvöld var hann á gangi um hið fagra strœti Strada
di Toledo, og var að virða fyrir sjer skrauthýsin þar.
Sjer hann þá gamla konu, sem gengur rakleitt til hans
og bendir honum að koma með sjer. Buresch gat ekki
skilið í, hvað gamla konan hefði í hyggju, og fór með
henni af forvitni. Fór hún með hann í mörgum krókum
inn í hús eitt ofur-skrautlegt; þar batt hún fyrir augu
honum og leiddi hann síðan langar leiðir hvern ganginn
af öðrum, og honum fannst jafnvel, að hún færi stund-
um með sig út á götuna. Loks tók hún skýluna frá aug-
um honum og sá hann þá, að hanh var i skrautlegu
þerbergi öllu uppljómuðu, og var þar inni kona ein for-
kunnar-fríð, og ávarpaði hún hann blíðlega: »Þú þarft
93
»Þetta var ljóta óhemjan«, mælti faðir hennar. »Það
var allra laglegasti maður«, sagði Anezka þegar þeir voru
riðnir 1 brott. »Það er Ijótt að ungir menn láta hafa sig
til að herja jafn-fagurt land!« Dóttir hans leit á málið
frá öðru sjónarmiði. »Æ, það er sorglegt« mælti hún, »ef
hann hefir leiðzt út í ófriðinn til þess að bíða bráðan
bana«. Töluðu þau lengi um þetta, fram og aptur og
jafnvel að mörgum mánuðum liðnum minntist Buresch
öðru hvoru á riddarann, en Anezka hugsaði um hann
seint og snemma á hverjum degi. Hún varð hljóð, leit-
aði einveru,) svaraði föður sínum ekki nema einsatkvæðis-
orðunfj og blóðroðnaði í hvert sinn, sem faðir hennar
minntist á riddarann. Hún skildi ekki sjálf í því, hvernig
allt var orðið umbreytt. Henni sem hafði áður þótt svo
skemmtilegt að vera með dóttur hans nágranna þeirra;
hún, sem varð ekki reið, en ljezt að eins verða reið þeg-
ar sonur hans nágranna þeirra stríddi henni í gamni,
hún dró sig nú í nú í hlje og sat eins og rígnegld við
litla gluggann í baðstofunni. Heyrðist hófadynur á göt-
unni hljóp hún út; smalahornið hjelt hún opt að væri
herlúður og flýtti sjer út að glugganum til þess að sjá,
hvort enginn riddari kæmi, þvi í fám orðum sagt elskaði
hún þenna ókunna riddara jafnvel þó hún ekki vildi játa
það fyrir sjálfri sjer.
Þannig liðu nokkrir mánuðir, en stöðugt hugsaði