Ísafold - 19.08.1893, Blaðsíða 2

222
skrifstofustjóri hefði atkvseði um þau bóka-
kaup, er sjerstaklega væru miðuð við
þarflr þiugmanna, fyrir viðlika mikið fje
og nú er lagt til alþingisbókasafnsins. I
annan stað mætti og hafa það í skilyrði,
að stjórn þingsins væri heimilt að velja
úr bókum landsbókasafnsins, hvort sem
þær hefðu upphaflega heyrt til þingsafninu
eða eigi, hentugt og nauðsynlegt hand-
bókasafn til atnota fyrir þingmenn um
sjálfan þingtímann í herbergjum þingsins.
Þá væri þörfum þingsins fullnægt, eigi
einungis eins vel, heldur betur en áður.
En almenningi jafnframt gerður greiður
aðgangur að bókunum alla 22 mánuði af
24, er þingið situr eigi hjer.
Þetta virðist vera svo einfalt fyrirkomu-
lag, að ]>að er merkilegt, að því skuli
eigi hafa verið á komið fyrir löngu.
Að vera að smáhólfa niður þetta lítið
sem vjer höfum almennum söfnum, — það
er hraparlega fáráðlingslegt. Þó að lands-
bókasafnið væri tífalt auðugra að bókum
en það er, mundi engum heilvita manni
detta í hug að fara að hluta það í sund-
ur í tvö söfn eða þrjú á sama stað, þ. e.
í sama bæ, og meira að segja í sama húsi.
eins og safn alþingis er nú. En er þá
meira vit í að vera að halda þessum
tveimur söfnum sínu í hvoru lagi?
Mjer hefir verið sagt, að þessi einfalda
og óbrotna samsteypu-hugmynd hafiborizt
á góma fyrir nokkrum árum meðal þing-
manna eða embættismanna þingsins, en að
þá hafi einn þeirra risið öndverður í gegn
því, sakir þess, að hann vildi gera úr
bókavörzlunni dálitla sýslan handa sjer,
þótt launaþóknunin væri eigi stór. En
það er hvorttveggja, að sá maður er nú
löngu úr sögunni, enda þarf varla að gera
ráð fyrir, að nú verði neinn til þess að
bera slíkt fyrir brjósti. Bókavarzlan er
og of lítill bitlingur til þess, að neinum
þeim geti þótt slægur í, er safninu er fengur
að til að annast það starf; og þar á ofan
er bitlingur þessi svo stopull, — skipt um
njótanda hans hjer um bil á hverju þingi,
og fylgir það þar með, að engin föst stefna
er í stjórn og umsjón safnsins, svo sem
hvað bókakaup eða bókaval snertir m. m.
A.
Bitlingasóttin.
Það er meinlegur kvilii, bæði fyrir þá
sem hafa hann, og aðra, einkanlega veslings
þingmennina.
Hún kviknar vanalega á öndverðu þingi,
um það er fjárlaganefnd neðri deildar er
ný-setzt á laggirnar. Henni ijettir nokkuð
með köflum, ef sjúklingurinn þykist sjá
sólskin á ásjónu fjárlaganefndarinnar; en
því harðari verða hviðurnar annað veifið;
er myrkva dregur á þá blessaða ásjónu
eða miður hlýju andar úr öðrum áttum
þingheimsins.
Dagana á undan aðal-atkvæðagreiðslunni
í þinginu er sjúklingurinn vanalega þyngst
haldinn. Hann neytir þá hvorki svefns
nje matar, er á sifeidum erli frá morgni
til kvelds, einkum þó á kveldin, eirðar-
laus af kvíða og áhyggjum um forlög
náðarveitingarinnar. Þá er það, sem þing-
menn mega biðja fyrir sjer. Þeir eru
friðlausir, hvar sem þeir eru staddir, útí
og inni, fyrir aðsókn eigi að eins af hálfu
sjúklingsins sjálfs, heldur einnig alls hans
skyiduliðs og nánustu vina; það fer allt á
stúfana í þann lífróður.
Að morgni hins mikla dags, er málið er
á dagskrá, sezt sjúklingurinn með skyldu-
liði sínu, konum og körlum, í nokkurs
konar fyrirsát fyrir þingmönnum, — á á-
heyrendapöllunum; það er ekki aptur tekið,
ef aðrir ná í sætin á undan. Þar situr
flokkurinn með alvæpni allan daginn og
mænir brennheitum vonaraugum á hinn
volduga þingheim, augum, sem ætla stund-
um alveg út úr höfðinu af óumræðilegri
íiöngun og eptirþrá, eins og í mögnuðustu
hitasótt.
Það var einu sinni trú, að þessu átakan-
lega augnaráði fylgdi nokkurs konar töfra-
máttur, og af því stafar sá talsháttur, »að
horfa fjárveitingar út úr þingmönnum«.
Þeir sem voru vantrúaðir á yfirnáttúrlega
hluti, vildu skýra það svo, að þingmenn
þeir, er hefðu látið einhvern bilbug á sjer
finna eða jaínvel sleppt út úr sjer hálf-
gildings-vilyrði, til þess að hafa sjúklinginn
af sjer, kynokuðu sjer heldur við að bregð-
ast, er þeir horfðust i augu við hlutaðeig-
endur eða þeir við þá, að ógleymdum
einnig þeim eðlilega töframætti, er fylgir
hýrlegu augnaráði fríðra kvenna. En hvað
sem því líður, þá er hitt vist, að þessi
augnaráðstrú eða- hjátrú hefir átt sjer stað,
og eigi trútt um, að nokkuð eimi eptir af
henni enn, nær 20 árum eptir að fjárveit-
ingariðja þingsins hófst með fyrstu.
Yitaskuld bráir óðara af sjúklingnum í
það sinn, ef svo vel skipast, að náðarmol-
inn hrýtur honum í skaut úr atkvæða-
lukkuhjóli þingsins. En eigi er það nema
stundarfriður. Eptir eru 3 atkvæðagreiðslur
enn í minnstalagi, og stundum fleiri, jafn-
vel 5 eða 6; en það er sama sem jafn-
margar sóttarhríðir.
Þvi sagði maðurinn : »Heldur vildi jeg
liggja þrisvar í mislingum en fá bannsetta
bitlingasóttina«.
Þm.
Enn um Landsskjalasafnið
Motto:
•Schwindel ist anch ein Goworbo*.
Ritstjóri »Þjóðólfs«, hr. H. Þ., hefir^nú í
39. tbl. blaðs síns gjört tilraun til að svara
síðari grein minni um «Landsskjalasafnið«,
er stóð í 55. tbl. ísaf., og beitt þar sínum
venjulegu stóryrðum og fjarmælum, er
hann hefir jafnan á reiðum höndum í stað-
inn fyrir skynsamlegar ástæður.
ÍHr. H. Þ. segir, að grein mín sje að
mestu leyti ósannindi og ranghermur, en
hrekur þó ekkert af því, sem jeg hefi sagt.
En hann verður að gæta þess, að með
stóryrðum og fúkyrðum hrindir maður
engu máli; um velsæmi slíks rkháttar vil
jeg ekki eyða neinum orðum, því jeg get
til, að mjer takist ekki betur en öðrum
að kenna ritstjóra «Þjóðólfs» kurteisi í
ritdeilum.
Hr. H. Þ. tekur upp nokkur atriði úr
grein minni, en sneiðir þó hjá aðalatrið-
unum.
Honum þykir jeg fara með mikil ósann-
indi, er jeg segi, að hann muni ekki hafa
lokið enn helmingnum af því árabili í
safninu, sem hann byrjaði; að semja skrá-
yfir; en nú skýrir hann frá, að hann sje-
þó rúmlega hálfnaður, þ. e. búinn með 11
ár af 18, sem hann ætlar að Ijúka við.
Þessi skrá, sem nær þannig að eins yfir
18 ár (frá 1803—1820), á svo að kosta 1200-
kr., og kempan h. H. Þ. hefir jafnvelhugs-
að sjer að Ijúka við hana á þessu ári. En
sá dugnaður ! En þá er þó eptir allur
eldri hluti safnsins, frá mestallri 18. öld-
inni; er það margfalt meira safn en þetta,
sem nú var nefnt, og þar í fjöldi afsk jala^
pökkum og embættisbókum, sumt jafnvel
frá 17. öld eða eldra. Yfir þenna hluta
safnsins, sem auðvitað er mestur hluti þess,
á svo enga skrá að semja; það sjest af'
því, hvernig þessi fjárveiting er orðuð í
frumv., þar sem að eins er talað um pakka,.
en öllum hinum mörgu embættisbókum
sleppt, sem vissulega hafa engu minnii
fróðleik að geytna en pakkarnir.
Enginn maður, nema ritstjóri »Þjóðólfs«,_
mun vera svo skyni skroppinn, að neitaþví,.
að hægra sje að semja skrá yfir yngra
hluta safnsins en eldra hlutann, því að-
safnið verður auðvitað í meiri reglu, er-
nær dregur vorum tíma; auk þess er mjög-
rnikill styrkur að dagbókum (journaler).
stiptamtsins við skrásetninguna, og er það-
meira en meðaldirfska, að neita því, eins.
og hr. H. Þ. gerir. Hr. H. Þ. kveðst hafa
sýnt skrá sína ýmsum mönnum, er skym
beri á slíka hluti, og er því engin furða.
þótt hann hafi ekki sýnt hana landshöfð-
ingja, sem hann álítur að hafi ekki vit á
slíku. Meiri furða er það, að hann hefir-
ekki lagt hana fram fyrir þingið; eða ætl-
ar hann að þingið kunni eigi heldur að-
meta slíkt stórvirki ? Hr. PI. Þ. hefir þann-
ig ekki sýnt skrána þeim, sem fyrst og-
freinst eiga hlut að máli; svo mikið er-
víst. Hann situr auðvitað kófsveittur við.
að skrifa og semja, en enginn sjer neitt;
það er einsog með «nýju fötin keisarans»; og
þótt einhver sæi eitthvað, getur ef til vill
enginn lesið, því stundum þarf að sækja.
skrifarann, til þess að lesa það sem hann
hefir skrifað; en þetta getur nú orðið snún-
ingasamt, einkum þegar skrifarinn er dauð-
ur, og því á nú sjálf'sagt að prenta þessa
skrá.
Þá ber hr. H. Þ. mjer á brýn, að jeg
mishermi, að það hafi verið samþ. í Nd. ~
við 3. umr., að hann semdi skrá yfir sýslu-
skjalasöfnin, eða skjalapakka sýslnanna,.
ef hr. H. Þ. skilur það betur. í frumv.
stendur með berum orðum: Til umbúða
um skjalapakka(!) stiptamtsins og sýslnanna■
og til prentunar á skrá yfir þá (o: bæði
stiptamtspakkana og sýslupakkana) 200 kr.
Það er því auðsjeð, að ætlazt er til, að
einnig verði samin skrá yfir sýsluskjala-
pakkana, úr því hana á að prenta.
Fróðlegt væri, að hr. H. Þ. benti á þær
skrár, sem til eru á prenti yfir svipuð
skjalasöfn og hjer er um að rseða; en,
strykum þangað til yfir stóryrðin, hr. rit-
stjóri!
Aðalatriði málsins, sem hr. H. Þ. auð-
vitað forðast að tala um, er það, að þetta
verk hans er hlæilegasta kák; hr. H. Þ.
hefir bara grafið sjer holu inn í safnið á
einum stað, eins og rotta, og þessi hola
hans kostar svo að öllu samanlögðui
2400 kr!