Ísafold - 16.12.1893, Side 2

310
vera á vaðbergi nætur sem daga og daga
sem nætur ; kærubriefunum rignir nú yfir
höfuð sýslumanninum, svo hann veit varla
í hvaða átt hann á að horfa. Nú byrjar
sífeldur málarekstur í hjeraðinu, prófin og
vitnaleiðslurnar reka hvað annað. Söku-
dólgarnir eru áminntir, sektaðir og fang-
elsaðir. Allt er í hálfgjörðu uppnámi;
brepparnir hafa íheitingum hver við annan,
gamlir og góðir kunningjar verða fjand-
menn, og allir viðurkenna, að eina brúin
og liknin sje sú, að vopnaburður er af-
tekinn hjer á landi.
Þá er seinasti þátturinn eptir, og það er
tilraunin til að fá samþykktina úr gildi
numda eða þá að minnsta kosti mikið
breytta. En þá er svo af mönnum dregið,
að tilraunin verður ekki annað enn tilraun,
og við það verður að sitja.
En þegar maður litur á slíka og þvílíka
meðferð samþykktavaldsins, — og það
mun einhver einhversstaðar kannast við
með sjálfum sjer, að hún er til — þá gæti
mönnum dottið í hug, að ailt þetta »til-
stand« eigi bara að vera »skemmtun fyrir
fólkið« ; svo óhöndulega tekst mönnum
sumstaðar að fara með þetta vald.
En í stað þess að brosa að þessu, rennur
víst öllum skynsömum mönnum til rifja,
að sjá almenning skemma sig á því valdi,
sem honum er í hendur fengið sjer til
framfara og heilla.
Já! Maður freistast stundum til að spyrja:
Er landslýðurinn börn og óvitar?
0g maður neyðist stundum. til að segja:
»Notið betur og skynsamlegar frelsi það,
sem þjer hafið ; þá eruð þjer verðir fyrir
meira«.
Pöntunarfjelögin á Suðurnesjum.
Síðan kaupfjelög eða pöntunarfjelag fóru
ab myndast hjer á landi hefir þaf) verib venja,
ab nokkur þeirra hafa sent blahamönnum
skýrslur um vöruverð þeirra, og sumir hafa
jafnframt skýrt frá verði á sömu vörutegund-
um hjá fastakaupmönnum vorum, til ab sýna
fram á mismun þann, sem orðiö hefir á við-
skiptunum vib kaupmennina og fjelögin.
Mjer kemur nú til hugar ab senda yöur,
herra ritstjóri, eina þess kyns skýrslu, ef ske
kynni að þjer vilduð taka hana upp í blað
ybar »ísafold«; en ekki þykist jeg þurfa að
senda skýrslu um vöruverð kaupmanna; hana
hefir hver hjá sjer, þegar reikningarnir koma.
Fjelag það, sem jeg hefi í hyggju að senda
yður skýrslu um, myndabist fyrst í sumar,
undir stjórn hr. Þorbjarnar Jónassonar i
Reykjavík. Fengu fjelagsmenn fyrst salt meb
skipi, sem kom frá Englandi beina leið, seint
í júním. síðastl. Með skipinu var aptur send-
ur saltfiskur af ýmsri tegund, (þorskur, smá-
fiskur, ýsa og langa), sem tekinn var hjá
bændum á Vatnsleysum. Strönd, í Höf'num og
Grindavík, og fór skipið að mestu alfermt síð-
ast frá Grindavík. Með söluna á fiskinum
voru fjelagsmenn ekki vel heppnir, því fæst
af honum náði fullkomlega því verði, sem
kaupmenn hjer hafa lofað að borga fyrir fisk
í ár, þegar frá er dreginn allur kostnaður.
Samt sem áður álít jeg, ab bændur hafi enga
ástæðu til að vera óánægðir með verzlunina
yfir böfuð, þegar þess er gætt, hvert verö
þeir fengu á hinum innfluttu, útlendu vörum;
enda munu fæstir og jafnvel enginn þeirra
hafa látiö heyra á sjer óánægju.
Fiskurinn, sem sendur var, seldist, — að
frádregnum öllum innlendum og útlendum
kostnaði — þannig:
Þorskur á kr. 35,43 skp., smáfiskur kr. 34,27
ýsa kr. 29,42, langa rúmar 39 kr. Af þessu
sjest, að þab er ab eins smáfiskur og langa,
sem náð hefir því verði, er kaupmeun hafa
lofað.
IJtlendu vörurnar, sem komu með öbru skipi,
seint í siðastl. septemberm., fengu fjelags-
menn með þvi verði, sem nú skal grein:
Kaffipundið 90 a., kandis 26^/a a., export
39]/2 a., neftóbak 1 kr., munntóbak kr. 1,42,
skóleður 45 a., grænsápa 16 a. Línur 60 f. 4
pd. kr. 2,55, línur 60 f. 3 pd. kr. 2,05, línur
60 f. 2*/2 pd. kr. 1,68, linur 60 f. 2 pd. kr. 1,40,
línur 60 f. l'/a pd. kr. 1,16, margarine 45—50
а. pundið. Rúg 100 pd. á kr. 6.50, rúgmjöl
100 pd. kr. 7,00, hrísgrjón heil 100 pd. kr. 9,00,
bankabygg 100 kr. 8,75, overheadmjöl 100 pd.
б. 50, hveitimjöl 100 pd. kr. 10,00, hafrapokann
150 pd. kr. 12,50, þakjárn 6 fóta platan kr. 1,65,
þakjárn 8 fóta platan kr. 2,25, hrátjörukaggi
15 kútar kr. 15,00, ofnkol keypt hjer fyrir kr.
3,50 skpd., steinolia keypt hjer fyrir kr. 25,00
fatið, lóðarönglar 26—32 a. fyrir 100.
Salt það, sem kom í vor, varð á kr. 2,70
tunnan, en af því salti, sem í haust kom,
varb tunnan á kr. 3,30.
Að síðara saltið varð fjelagsmönnum þetta
dýrara en hið fyrra, kom mest, eða jafnvel
eingöngu, af því undirmáli, sem á því varð,
af þeirn orsökum, að skipstjórinn, sem flutti
þab hingað til landsins, (af innvortis eða út-
vortis hvötum) rauf þarin samning, er hann
hafði gjört við kaupstjórann, að flytja allar
vörurnar (bæði salt og annað) þangað sem
bændur áttu að veita þeim móttöku, en það
var á Strönd, í Höfnum og Grindavík; varð
svo saltið fyrir tilfinnanlegri rýrnun í milli-
flutningunum, eins og ætíð vill verða á þeirri
vöru, þess optar sem hún er hreifö.
Þess má geta, að í þvi veröi, sem hjer ab
framan er tilgreint á útlendu vörunum, er
innifalinn allur kostnaður á þeim, hjer og
erlendis, sömuleiðis allur tollur á tollskyldum
vörum, og loks allar umbúbir, pokar, kassar,
tunnur, kaggar o. s. frv.
Loks skal þess getiö, að kaupstjórinn, Þor-
björn Jóna,sson, kom hjer suður fyrir fám
dögum, afhenti hverjum fjelgasmanni sinn
reikning, og þeim, sem inni áttu í tjelaginu,
borgaði hann út í peningum inneign þeirra.
(Rjett eins og einn Keflavíkurfaktorinn, sem
í fyrra vetur neitaði einum verzlunarmanna
sinna, sem átti inni við verzlanina, um munn-
tóbak, þegar þab var hvergi annarsstaðar að
fá. Hann vildi heldur selja það fyrir peninga
en láta það út á inneign, höfðinginn!!).
A.f framanritaðri skýrslu munu flestir geta
sjeð, hvort það hefir orðið tilfinnanlegur halli
fyrir fjelagsmenn, að fiskur þeirra seldist lít-
ið eitt lægra en kaupmenn bubu í hann. A-
góðann af þannig lagabri verzlun, samanbor-
inni við algengt búðaverð, ætti hver að geta
athugað heima hjá sjer; en að líkindum mun
fjelagib heldur færa út en saman kvíarnar á
næsta ári, ef meölimir þess haf'a nokkurt
vöruroagn handa í rnilli.
Annab pöntunarfjelag hefir staðið hjer sybra
nokkur undanfarin ár, undir stjórn hr. Þ. J.
Thoroddsens, hjeraðslækis. Það hefir aldrei
staðib með jafnmiklum blóma sem í sumar;
og hefir það aðalviðskipti vib hr. stórkaupm.
Zöllner.
Um vöruverð þar er mjer lítt kunnugt enn,
því reikningar munu ekki hafa komib til fje-
lagsmanna yfir viðskiptin í sumar, en heyrzt
hefir, að fjelagsmenn sjeu almennt vel ánægð-
ir með viðskipti sín við það. Fjelag þetta
nær yfir nokkuð af Miðnesi, Garð, Leiru,
Keflavík, Yoga og nokkra bæi á Vatnsleysu-
strönd. Á síðastliðu sumri sendi þetta fjelag
út á 10. hundrað skpd. af Italíufiski, og fjekk
fyrir hvert skp. 46 kr, að meðtöldu flutnings-
kaupi (fragt) 7 kr. fyrir hvert skpd.
Þegar menn hafa fengið reikninga sína, mun
Isafold verða send nákvæm skýrsla af vöru-
verði í því fjelagi, ef ske kynni, að einhverj-
um sjávarbænda — við ab athuga slíkar
skýrslur — hugkvæmdist að reyna ab ljetta
útlánsbyrðina hjá kaupmönnum vorum ánæsta
sumri, betur en gjört hefir verið nú í nokkur
undanfarin ár.
Viröingarfyllst
Scemundur.
Hafís fyllti ísafjaröardjúp í áliðnum f.
niánuði.
Skip á hrakningi. Þriðjudag 5. þ. mán.
vareittaf 2—3 kolaskipum, erhingaðhafa
verið væntanleg lengi, komið inn í Garð-
sjó, og ætlaði að fá mann þar af róðra-
skipi frá Vatnsleysu til hafnsögu inn f
Reykjavík. En veður var i uppgöngu af
norðri 1 og taldist formaður engan mann
geta misst, eður og að fleira bar á milli
(um hafnsögukaup m. m.). Tjáðust skip-
verjar á kolaskipinu vatnslitlir orðnir og
vista. Skildi svo með þeim, að kaupskip-
iö hjelt eitthvað norður og vestur, í hafátt,
og hefir eigi sjezt framar.
Fjúkandi vondur hefir »Þjóðólíur< garm-
urinn orbið ut af spauginu um daginn í Isa-
fold frá »kunnuga« náunganum fyrir axar-
skaptið hans um dr. Hjaltalín og Sleggjubeins-
dal. Skoplegast er það, að hann heldur sjer
hg&Ía flfið á, að þræta fyrir, ab hann hafi
farið hringlandi vitlaust með örnefnið, sem
um er að tefla, og er þó slíkt vissulega ekk-
ert lífsspursmál. Til þess að fóðra vitleys-
una virðist hann vilja skíra alla dali í Hengla-
fjöllum Sleggjubeinsdali, sjerstaklega afrjett-
ardalina austan í fjöllunum, upp af ölfusinu,
þar sem ölkeldan er og talsvert af hverum;
en allir kunnugir vita, að þeir hafa aldrei því
nafni heitiö, heldur heitir Sleggjubeinsdalur
að eins ein dálítil gróburlaus skriðuhvilft vest-
an í fjöllunum, rjett hjá Kolviðarhól, meö
einhverri brennisteinsveru í, en öðru ekki
merkilegu. — Að öðru leyti er svar hans ab
vanda eintóm fukyrðakássa, sem náunginn er
farinn að gera sjer‘leikspil úr ab láta hann-
spua á viku hverri, eins og kolkrabba sinni
svörtu eðju ; til þess þarf nefnilega ekki ann-
að en prika ofurlítið með títuprjón í fariroðið-
á honum.
ísfirzku málaferlin. Enn lifir í kol-
unum þar vestra. Ilefir tvívegis í vetur
hitnað svo, að þurfa hefir þótt að senda
skyndiboðatilháyfirvaldsins hjer. Komhinn
fyrri með kæru gegn L. K. Bjarnason, frá
einhverjum bónda, fyrir barsmíð eða eitt-
hvað þess háttar, ogvarBjörn sýslumaður
Bjarnarson, sem staddur hefir verið á ísa-
firði frá því um veturnætur við próf í
»kærumálunum«, einnig gerður setudómari
í því máli. Síðari sendimaðurinn flutti apt-
ur kæru frá Lárusi sýslum. gegn Birni
um að hann (B.) hafi haldið rjett drukkinn
21. f. mán., og var Páll Einarsson, sýslu-
maður Barðastrandarsýslu, skipaður setu-
dómari í máli því, er B. höfðar gegn Lár-
usi í því skyni að hreinsa sig a-f þeim á-
burði.
Um landbúnaðarskattinn sinn nýja,
liið viturlega(!) hjálpræði sitt handa Árnes-
ingum til að ljetta af þeim brúargæzlunni,
er »Þjóðólfur« enn að þvæla, á nærri 3
dálkum, sem enda á »meira«, — líklega
ekki liálfnað enn.
Það er óhætt að ábyrgjast það, aðmarg-
ur Árnesingur kýs heldur að ganga Hellis-
heiði í talsverðri ófærð en að pæla i gegn