Ísafold - 16.06.1894, Blaðsíða 3

143
Moskva í öndverðum nóvembermánuði og bálf-
um mánuði siðar til Pjetursborgar. Hálíum
mánuði þar á eptir var hún komin vestur í
Mið-Evrópu og til Norðurlanda. Til Yestur-
beims (New-York) barst bún 19. desbr., en til
Suður-Evrópu ekki fyr en seinast í mánuðin-
um. Hálfum mánuði eptir nýár Ú1890) var
hún komin íil Afriku norðanverðrar (við Mið-
jarðarhaf) og til Suður-Ameriku. en til Ind-
lands (Bombay) ekki fyr en í febrúarlok. Til
Japans barst hfin í janúar yfir Serbíu sunn-
anveröa, og til Hong Kong í febrúar.
Steinlsolaforðl Norðurálfu. Hagfrœð-
ingafjelagið í París hefir birt áætlun, er það
hefir samið, um það, hve mikið fólgið muni
í jörðu af steinkolum i ýmsum löndum álf-
unnar.
Þar er Bretland hið œikla efst á blaði með
tólí hundruð og þrjátiu þúsund miljónir skipp-
unda — tölustöfum: í 1230 000,000.000 skpd.
Þá kemur Þýzkaland með sex hundruð sjö-
tíu og fjórar þúsundir miljóna: 674,000,000,000
skpd.
Frakkland er næst i röðinni með að eins
110 þús. milj. skpd., þá Austurriki og Ung-
verjaland með 105 þús. milj. skpd. og Belgía
með 83 þús. milj. skpd.
Það sem eytt er af kolum hjer i álfu á ári
hverju að meðaltali er aÖ sögn hagfræðinga
2060 milj. skpd.
Eptir 5 aldir ætla menn að kolanámur Prakka,
Belga og Austurrikismanna muni gjörtæmdar,
en Þjóðverja og Breta eptir 8—10 aldir, með
líkri eyðslu og nú gerist.
Leiðarvísir ísafoldar.
1399. Jeg kom hingaö til Keykjavikur 3.
apríl 1889, vann hjer i fjögur ár, og borgaði
aukaútsvar til bæjarins fyrir öll fjögur árin,
fór svo til Kaupmannahafnar, og dvaldi þar
1 ár, án þess að eiga heimili hjer á landi.
Hefir niðurjöfnunarnefndin í Reykjavík heim-
ild til að leggja á mig aukaútsvar fyrir það
ár, sem jeg dvaldi ytra, þótt jeg reki hjer iðn
mfna nú?
Sv.: Nei, ekki fyrir það ár.
1400. Er jeg skyldur til að vaka yfir tje
nótt og dag, þó húsbóndi minn skipi mjer það,
og segi það hafi tiðkazt í sínu bygðarlagi?
Sv.: Nei.
1401. Og sje jeg ekki skyldur til að vaka
dag og nótt, hvernig á jeg þá að ná rjetti
mínum gagnvart húsbóndanum ?
Sv.: Spyrjandi virðist hafa ástæðu til að
að ganga úr vistinni, ef húsbóndi hans vill
þröngva honum tii að vaka dag og nótt, sbr.
tilsk. 26. jan. 1866.
1402. 1891 hefir faðir minn, með skriflegu
skilmálabrjefi veitt A. ábúðarrjett, á eignar-
jörð sinni, þegar þáverandi ábúandi víkur frá
jörðinni. Nú hefi jeg fengið jörðina í arf ept-
ir föður minn; og verður hún laus undan á-
búð á næstkomandi vori. Má jeg þá ekki
byggja jörðina hverjum sem jeg vil, eöa er
jeg skyldur að láta A. hafa jörðina með þeim
skilmálum og þvi eptirgjaldi, sem A. hafði samið
um við föður minn sál ?
Sv.: Spyrjandi má byggja jörðina þeim, er
hann vill; skilmálabrjef föður bans getur ekki
verið bindandi fyrir hann.
1403. Jeg bý á hálfri jörö, og hef ræktað
tún á minn kostnað, svo það getur af sjer
meiri töðu en tún það, sem sambýlismaður
minn hefir vanrækt. Nú flytur annar maður
á niðurnýdda partinn og vill fá ný skipti á
jörðinni; er jeg þá skyldur að láta af hendi
við hann nokkuð af því túni, sem jeg hef
ræktað ?
Sv.: Nei, ef skipti hafa áður fram farið ept-
ir rjettu hlutfalli og gæðum.
1404. Er jeg skyldur að borga sambýlis-
manni mínum beitartoll, þó jeg hafi fleiri
skepnur en hann í óskiptu beitarlandi okkar.
Sv.: Nei, ekki nema ofsett sje á land spyrj-
anda.
1405. Yerður skriflegur samningur ógildur,
þó menn þeir sjeu dánir, sem hafa skrifað
nöfn sín undir samninginn sem vottar?
Sv. Nei.
1406. Jeg bý á jörð í Snæfellsnessýslu; er
jeg þá skyldur að senda landskuldina suður
í Reykjavík með gufuskipi til eiganda, sein er
þar búsettur, eða ber honum ekki að hafa
umboðsmann?
Sv.: Já, ef svo er áskilið í byggingarbrjef-
inu; annars er landsdrottinn skyldur að hafa
umboðsmann í sama hjeraði og spyrjandi býr í.
1407. Er oddvita heimilt að svara úr sveit-
arsjóði til þurfamanna eins og honum gott
þykir án þess aö hafa til þess samþykki hinna
nefndarmanna ?
Sv.: Nei.
1408. Er leyfilegt að láta þurfalingum í tje
fje úr sveitarsjóði fyrir allskonar munaðarvöru
svo sem tóbak, ölföng o. s. frv. ?
Sv.: Nei, alls ekki.
1409. Getur sveitarnefndin eigi svipt þá
menn fjárforræði, sem geta hæglega unnið
fyrir sjer og fjölskyldum sínum, en liggja upp á
sveitinni með allt sitt skyldulið fyrir óreglu
og óspilsemi ?
Sv.: Hlutaðeigandi hreppsnefnd getur, ef
hún sannar fyrir amtmanni, að einhver, sem
þiggur af sveit, fari ráðlauslega með efni sín,
og hlutaðeigandi sýslumaður samþykkir, feng-
ið amtmann til að svipta hann fjárforræði
með úrskurði, sbr. lög 4. nóv. 1887.
1410. Mjer er bygð jörð, sem liggur að
sjó, til allra leiguliðaafnota til lands og sjáv-
ar. Landsdrottinn byggir svo húsmanni inn-
á jöröina og leyfir honum ýmsar landsnytjar,
svo sem skeljatöku, sölvatöku, mótekju og
torfristu o. fl. í landinu, svo jeg hefi eigi hálf
not af þessum landsnytjum, beitir tún og
engjar með ferðamannahestum, sem hann tek-
ur til hirðingar o. s. frv. Hvernig á jeg að
fara að, er landsdrottinn vill eigi i neinu
hliðra til við mig?
Sv.: Leiguliði getur eflaust heimtað skaða-
bætur af landsdrottni fyrir tjón það, er hann
bíðurvið þetta, og virðist liggja næst að hann
haldi eptir at afgjaldi jaröarinnar sem þvf
svarar.
Hið íslenzka náttúrufræðisfjelag.
Samkvæmt 7du 'grein fjelagslaganna
verður aðalfundur haldinn á Þingmaríu-
messu 2. júlímánaðar, og er hjer með skor-
að á alla þá fjelagsmenn, sem þá eru hjer
í bænum eða kunna að koma, að sækja
fundinn betur en hingað til heflr verið
gert.
Reykjavik 31. maí 1894.
Stjórnin.
76
mann sinn með hálfum hug — »þykir þjer of mikið að hafa
þau öll flmm ?«
»Mjer?« Hann tók um báðar hendur á konu sinni
og mælti í alvöruróm : »Kona mín góð! Þegar vesaling-
urinn hún móðir þeirra lá í andarslitrunum og gat eigi
dáið af áhyggju fyrir börnunum, þá laut jeg niður að
henni og hvíslaði í eyra henni: »Jeg skal taka börnin
að mjer og þau skulu vera mín börn«. — »011 fimm?«
spurði hún; hún trúði ekki eyrum sínum. «011 fimm«,
svaraði jeg, »svo sannarlega hjálpi mjer guð!« Og svo
dó hún í friði«. ^
»Vesalings-móðirin!« mælti kona læknisins og grúfði
tárugt andlitið við öxl manni sínum. Svo tók hún
snögglegt viðbragð og mælti: »En, góði minn, úr
því þú hjezt því, þú hefirðu komið með börnin hingað
með því eindregnu áformi, að halda þeim öllum«.
Hann kinkaði kolli.
»En ef jeg hefði nú ekki viljað það?«
»Jeg þekkti bjartagæzku þína«.
»Svo? Og fyrst svo var, því komstu þá. ekki ör-
uggur og sagðir mjer hreinskilnislega eins og var, hvað
þú ætlaðir fyrir þjer?«
Læknirinn varð fár við og mælti:
»Þú vildir einmitt þann dag fá nýtt gólf og nýmóð-
ins veggjatjöld og gluggaskýlur«.
73
»Þá verð jeg hjá honum í nótt« mælti læknisfrúin
einbeitt.
»Þú gengur fram af þjer!«
»Hirtu ekki um mig. Það sem maður verður að gera,
það getur maður«.
Læknirinn tók í hönd konu sinni alvarlegur á svip og
mælti:
»Þurfirðu mín við, þá læturðu vekja mig«.
Nóttin ætlaði seint að líða. Sveinninn bylti sjer til
og frá í rúminu, með kveinstöfum og stunum, titrandi á
öllum limum og með uppsperrt augu. Og allt af hrópaði
hann kveinandi: »Mamma! mamma! mamma!« Læknis-
frúnni hitnaði um hjartarætur; hún kenndi svo í brjósti
um hinn sárþjáða, unga sjúkling. IJún klappaði honum
á kinnina og laut ofan yfir hann með blíðuatlotum. Þá tók
ásjóna sveinsins snögglegum stakkaskiptum.
»Er það þú, mamma ? Loksins komstu !« mælti hann.
Hann lagði báðar hendur um háls henni svo fast, að
hann dró hana að sjer þangað til að kinnin á henni
lagðist við vangann hans.
Hún fann brátt, að hinn mikli strengur í limum drengs-
ins linaðist, höfuðið lá kyrrt og honum ljetti um andar-
drátt. Það fekk henni innilegrar gleði. En hvert sinn
sem hún ætlaði að losa um hendur hans af hálsinum á
sjer, tók hann til að hljóða og kveina.