Ísafold - 14.07.1894, Blaðsíða 3

171
gæzlulögunum, en þaí> mál væri svo íullrætt
nú, að enginn mundi græða á aí> fara að ræða
það hjer og hann mundi jafnvel ekki svara,
J>ó að á sig væri leitað í því máli. Skoðanir
sinar á málum þeim, er ósamþykkt lægju frá
siðasta þingi, væri fullkunnar. Hann kvað
margt mæla með þvi, að afborgunarlánið til
Ölfusárbrúarinnar væri gefið upp. í>á minnt-
ist hann á selamálið á síðasta þingi og ónóg-
an undirbúning þess heima í hjeraði og hvatti
til að búa það rækilega undir þingið 1895.
Fyrirspurn var upp borin af Sigurði i
Gerðiskoti, sem hann virtist ekki skilja sjálf-
ur : en eptir tilgátur og leiðbeiningar frá þing-
mannaefnunum ljet hann sjer lynda, að hún
ætti við tollgreiðslufrumvarpið frá síðasta
þingi. Tr. G. kvað dýrt mundu verða. að
byggda vörugeymsluhús i öllum verzlunar-
stöðum landsins, og lítið mundi það bæta
verzlunina. Sama sagði P. Nielsen kaupmað-
ur á Eyrarbakka. Þ. G. kvað þann frest á
tollgreiðslunni, er nú væri lögleyfður, litið
eða ekkert notaðan.
Áður en tekið var til að kjósa, bað fyrv.
alþingismaður Skúli Þorvarðarson sjer hljóðs
sem meðmælandi Þorláks, en þegar hann fór
að tala, æptu þeir upp, Guðmundur læknir, og
vinnupiltur frá Fossi, sem Símon heitir. En
þá stakk einn Hreppamaður þeirri steinsveskju
upp í þá, að þeirn væri bezt að geyma sjer
að æpa að meðmælendum Þorláks þangað til
i kjöríundarlok og snúa þvi þá upp í siguróp.
Læknirinn hatði konuna með sjer á kjör-
fundinn, liklega til þess að þá bitist betur;
en hún komst í (munn)höggorustu við Hreppa-
mann út úr áfangastað, og mun hafa látið
suma skilja. hvern þeir ættu að kjósa, nefnil.
mág sinn, H. Þ.
Þess ber að geta, að tveir fóstbræður báru
Bacchus í tösku til þess að liðka og lifga ná-
ungann þar i heiðinni kring um þinghúsið.
Þegar menn, sem á kjörfund koma, fá ekki
að kjósa, af þvi að þeir standa ekki á kjör-
skrá, þá er það sjálfum þeim að kenna, þar
sem þeir ekki hafa hirt um að skoða kjör-
skrána meðan hún lá almenningi til sýnis, nje
krafizt þess, að þeir væri teknir á kjörskrá,
er þeir hafa öðlazt kosningarrjett eptir að
reglulegar kjörskrár voru samdar. Það er og
ekkert tiltökumál, þó að nöfn dauðra manna
sjeu upp lesin af kjörstjórnaroddvita, því að
kjörskrár þær, er nú var kosið eptir lögum
samkvæmt, voru samdar í marzmán. 1893, og
er það auma fáfræðin, að vita ekki svo lítið.
Hjer mun, að því mjer er kunnugt, allur
þorri manna vera vel ánægður með kosning-
arúrslitin; en ekki óliklegt. að nokkrum
skuggasveimim sjeu aumar iljar og fátækari
sjeu þeir af skæðaskinni eptir en áður. En
ekki hötðu þeir piltar hátt um sig á kjör-
fundinum og ekki báru þeir sakir á Þorlák
gamia þar eða þreyttu hann með flóknum
spurningum, enda mundi þá hafa farið, eins
og skáldið að orði kemst, »líkt og þá Grettir
Gísla sleit gjarðirnar dauss og strýkti hann
berans.
Arnesingur.
II.
í »Þjóöólfi« 12. þ. m., nr. 26.—27., er getið
um alþingiskosningar í Árnessýslu.
Þar er sagt svo frá, að þeir bankastjóri
Tryggvi Gunnarsson og Þorlákur Guðmunds-
son hafi riðið austur viku fyrir kjörfund, »og
fór hinn fyrnefndi um uppsveitir sýslunnar
til að finna frændur sína i Hruna og á Stóra-
núpi*. Það er rjett sagt frá. Hann kom til
okkar frænda sinna, enda hafði hann ráðgjört
þá ferð fyrir mörgum árum. En af Þjóðólf's-
greininni á þetta að skiljast svo út í frá. að
hann hafi farið um uppsveitirnar til að smala
sjer atkvæðum, og fundið frændur sína til
þess að fá lið hjá þeim. Þetta er rangt. Eng-
in meining getur þó verið önnur í orðunum,
því ekki er það í frásögur færandi nje í blöð
setjandi, þó frændur heimsæki frændur sína.
Tryggvi frændi kom að Hruna og Stóra-
núpi, en hann nefndi ekki á nafn að fá at-
kvæði okkar frænda sinna — gat verið að hann
ætti þau vís, því báðir kusum við hann við
næstu kosningar áður (haustið 1892) — en hann
nefndi heldur ekki á nafn, að við útveguðum
sjer atkvæði annara, enda er hann of frjáls-
lyndur til þess. Hann kom og á einn bæ
annan í Ytrahrepp en Hruna, að Kópsvatni,
og vitandi að þar var maður, sem miklu hefði
getað ráðið um kosningar úr þessum hrepp,
nefndi hann þær þar heldur ekki á nafn.
Það er annars mikið öfugstreymi í hinni
áminnztu Þjóðólfsgrein. »Þorlákur reið hið
neðra og hjalaði við fólk«. Hið neðra fjekk
Þorlákur örfá atkvæði. Það voru Upphrepp-
arnir (Hrunamannahreppur, Gnúpverjahreppur
og enda Biskupstungnahreppur), sem hann á
það að þakka að hann nðði meiri atkvæða-
fjölda en ritstjórinn. Ur Ytrahrepp kusu hann
allir, Eystrahrepp og Biskupstungum nær allir.
Þó veit jeg ekki til að hann hafi hvorki
munnlega nje skriflega mælzt til kosningar hjeð-
an.
Tryggvi reið um uppsveitirnar, en úr þeim
fjekk hann fá atkvæði, enda var hann sjer
ekki i útvegum um þau. Fjórir eða 5 Ytra-
hreppsmenn, sem ætluðu sjer að kjósa Boga
Melsteð, snerust þó svo við ræðu hans á
kjörþinginu, að þeir gáfu honum atkvæði
sitt. Hið neðra, þar sem hann kom aldrei,
fjekk hann því nær öll atkvæði, enda veit jeg
til að þaðan fjekk hann bæði nú og 1892
áskoranir um að gefa kost á sjer til þing-
mennsku fyrir þetta kjördæmi.
Þau ummæli, sem jeg og nokkrir fleiri af
Ytrahreppsmönnum fengum hjá einum með-
mælanda Hannesar ritstjóra fyrir að kjósa
Þorlák en ekki Hannes, vil jeg ekki nefna
hjer. En hvað vilja þeir vera að »hjala« um
frelsi, sem vilja kúga menn til að kjósa á
móti sannfæringu sinni? Á kjörþinginu í
Árnessýslu sýndu meðmælendur Hannesar
(ekki allir, heldur sumir) það, sem kallað er
»dónaskapur«.
Hruna 28. júnf 1894.
ÍSteindór Briem.
Leiðarvisir ísafoldar.
1430. Hjer í hreppi er vitstola manneskja.
Með hana gjörir hreppsnefndin þá ráðstöfun,
að hún er látin vera sinn sólarhringinn á fæði
og í pössun hjá hverjum bónda eða gjaldanda
í hreppnum. Einn, og stundum tveir karl-
menn verða að gæta hennar og vaka yfir h' imi.
Er þetta rjett ráðstöfun ? Ber þeim sem borga
20 kr. í aukaútsvar, að standast jafnan kostn-
að af þessari vandræðamanneskju, eins og
þeim, sem borgar 200 krónur? Ber ekki aö
jafna þessum kostnaði, sem öðrum, jafnt nið-
ur eptir gjaldþoli (útsvarsupphæð) ?
Sv.: Jú (við síðustu spurningunni).
1431. Tveir eru albræður, óskilgetnir og ó-
þinglýstir til arf's eptir föður sinn. Hann
giptist siðar annari konu og eiga þau saman
börn. Annar bróðirinn deyr. 1. Er eigi al-
104
malaðar sundur þangað til, að úr þeim varð þunnur
grautur; lagði þá megna fýlu þaðan yfir í aldingarðinn
hjá greifanum, er hlýtt var á vorin. En stæði vindurinn
úr hinni áttinni, fylltust öll herbergi í verksmiðjunni af
heylykt af engjunum á búgarði greifans og ilm af rósum
og öðrum angandi jurtum í aldingarði hans. Verksmiðj-
una átti hlutatjelag eitt, og hjet forstjórinn Hermann
Wolters, ákafiega ötull maður og verkhygginn.
Sama varð ekki sagt um granna hans, greifann.
Hann hjet fullu nafni Friðrik Lúðvík von Welgenstein
og Aue. Hann hafði fyr verið fjáður vel. En nú var
síðasti búgarðurinn hans, ættarsetrið Welgenstein, veð-
böndum hlaðið. Þess vegna hafði hann ekki horft lengi í
að selja pappírsgerðarhlutarfjelaginu land mikið undir
verksmiðju þess með öllum útihúsum, og hann hafði enn
ánægju af að hugsa til þess, hve ríflegt verð hann hatði
fengið fyrir hússtæðin þau. Hann hafði raunar ekki
miklar mætur á þessum verknaðarnýjungum, en peninga-
kröggurnar höfðu útrýmt mörgum hjegómaskap og hleypi-
dóm hjá honum.
Það var einn heitan sólskinsdag um vorið, er þeir
hittust á leiðinni að næstu járnbrautarstöð, hinn gamli
aðalsmaður og nábúi hatis, hinn ungi verksmiðjustjóri.
Þeir voru jafnan vanir að heilsast kurteislega, en töluð-
ust þó sjaldan sem aldrei við.
101
»Já, fárveikur og rænulaus«.
»En nú er hann orðinn hress aptur, eða er eigi svo«?
»Já, hann er albata og situr við vinnu sína á skrif-
stofu sinni«.
Jeg fór inn til hans og sá alls enga breytingu á hon-
um, hvorki í útliti nje hátterni. Það var sama steingjörv-
ingsandlitið á honum og áður.
»Hvernig líður yður, herra Smart?« spurði jeg.
«Þakka yður fyrir,— mikið vel. En því spyrjið þjer
að því?«
»Klukkan hálf-níu í gærkvöldi hefir lostið yður raf-
magnsstroka, skal jeg segja yður, og þjer hafið hnigið í
ómegin fyrir framan peningaskápinn yðar«.
» Já«.
»Þjer röknuðuð við aptur kl. 8]/2 í morgun, — var
ekki svo« ?
»Jú, öldungis rjett«.
»Svo mun hverjum fara, er snertir við peningaskápn-
um og ekki þekkir á rafmögnuðu þjófagildruna mína«.
»En ef jeg hefði nú aldrei raknað við aptur«?
»0’, jeg var ekki neitt hræddur um það, þó að þetta
væri í fyrsta skipti sem jeg reyndi gildruna á manni*.
»0g þjer vissuð nákvæmlega, hve lengi yfirliðið mundi
standa«?
»Því ætli’ jeg vissi ekki það? Tólið var sett til 12