Ísafold - 18.07.1894, Síða 2

174
heim fleiri höfðingja. Um hitt tala þó hlöð-
in meir, i hvert flækjuhorf landsmálin eru
komin eptir þær gjörræðisályktanir, sem
hann hefir fram fyig't að ráðum Mílans
föður síns.
Frá Marokkó. Muley Hassan keisari
látinn, og eptir ákvörðum hans heflr yngsti
sonur hans Abh el-Aziz tekið við völdum.
Hann er 16 ára gamall, og þótti vel sti!l-
ast til, er hróðir hans hinn elzti, hershöfð-
ingi í hernum, gaf upp sínar tignarkröfur.
Frá Kóreu. Á þessu mikia tangalandi
í Asiu er nú uppreisn og allt á tjá og
tundri, en þar veit ekki til hins hetra, er
hæði Japansmenn og Kínverjar telja þar
til yflrráða og æðstu tilsjár. Konungur
luun hafa á hvorutveggju heitið sjer til
liös, og hafa nú Japansmenn orðið fyrri
aö hragði; hafa þar þegar 6000 her
manna sezt í höfuöborgina og er konung-
ut nú á þeirra valdi. Seinustu frjettir
hera, að her Kínverja sje þangað á leið
korninn.
Veðrátta. Eptir lakan miðalhita nær
þ\ú allan júní kom rjett eptir Jónsmessu
uiikill miðsumarshiti á norðurlöndum, en
nokkuð fyr i hinum syðri. — Hinn 7.
júní að kveidi kom sú haglhríð í Vínar-
horg og þar í grenndinni, að engin man
eða veit dæmi til. Höglin stærri en hissu-
kúlur, oger sagt, að í horginni hafl hrotn-
íið á aðra miijón gluggarúðna. Hríðarjel-
inu sló svo inn í herbergi og sali, ogkvað
ósköpin öll að því fári í mörgum stór-
hallanna og sumum spítalanna. Margir
lestust af haglinu og sumar sögur telja til
tveggja hundraða meiddra manna, en þar
að auki er um hana þriggja manna getið.
— Síðar hárust líkar sögur frá einu hjer-
aði á Rússlandi.
Af mannsköðum i kolanámum. Á
tveim stöðum hefir þá að horið af sprengi-
gosum með herfilegasta móti; fyrst í Kar-
win, nálægt Troppau í Slesíu, og fórust
þar 235 manna, en hinn síðari nálægt bæ
í Wales á Englandi, er Pontypridd heitir;
þar höfðu hana yfir 300 manna.
Fyrirlestur um fískiveiðar.
Hinn danski fiskifræðingur, kapteinn C. F.
Drechsel, hjeití fyrrakveld hinn fyrirhugaða
fyrirlestur í Good-Templarahúsinu og var
hann vel sóttur.
Hann lýsti fyrst helztu fiskiveiðum I
Danmörku, þorskveiðum, flyðruveiðum og
álaveiðum, og bar þær saman við fiskiveið
ar hjer á landi. Var hann þeirrar skoðun-
ar, að hjer mætti einnig stunda annað en
þorskveiðar meira en gerist, bæði fyrir
heilagfiski, kola, ála og lax í sjó, en til
þess að það gæti orðið arðsamt, þyrfti að
hafa einhver tæki á að koma aflanum fljótt
og greiðlega á erlenda markaði í útgengi-
legu ásigkomulagi, og þá helzt annaðhvort
lifandi eða í ís, eins og aðrarþjóðir tíðka,
jafnvel hjer við land nú orðið, og hrapar-
legt til þess að vita, að útlendingar skyldu
vera þar einir um hituna: Vesturheims-
menn, Englendingar og Frakkar. Stæðu
þeir þó ver að vígi en landsmenn að því
leyti til, að þeir ættu um svo langan veg
að sækja hingað og þyrftu því meiru til
að kosta hvað úthúnað snertir að sumu
leyti Hann henti og á, að þessar smærri
fiskiveiðar gætu unglingar og gamalmenni
stundaö, sem ekki væru fær um að róa á
hat út til þorskveiða.
Hann kvað mikið bagalegt, hve ókunn-
ugt væri um fiskimið og dýpi umhverfis
landið, og stæði nú til, að hin danska stjórn
sendi hingað skip næsta sumar til þess að
gera nákvæmar mælingar og rannsóknir
þar að iútandi eptir mætti, veittar til þess
180,000 kr. í fjárlögunum dönsku. Hann
minntist á kolaveiðafjelagið danska í Frið-
rikshöfn, er hefði haft nokkur skip hjer við
land 4—5 ár, með góðum árangri og ábata,
þangað til í fyrra, að varan hefði selzt
illa sakir samkeppni frá öðrum þjóðum. í
annan stað væri nýlega stofnað i Khöfn
annað fjelag, gufuskipafjelag, Ban, með
launalausri stjórn. en styrk til muna af
ríkissjóði í því skini að gera ýmsar til-
raunir til eflingar fiskiveiða hjer við land.
Er hugmyndin að hafa stöðugt gufuskip í
förum landa á milli, til þess að koma afl-
anum jafnóðum á útlendan markað, bæði
frá fiskiskútum á veiðum hjer og eins nýj-
an afla af opnum skipum landsmanna hjer
eða geymdan í ís. Það hugsaði til að fá
unga Islendinga á fiskiskútur sínartil þess
að venja þá sjerstaklega við þá meðferð á
aflanum, er kaupendum erlendis líkaði
hezt. Fjelagið hugsaði til að hafa stöðvar
hjer á Önundarfirði og jafnvel einnig í
Reykjavík og kæmi þá flutningagufuskipið
við hjer 2—4 sinnum á mánuði. Kvaðst
hann gera sjer vissa von um, að þetta
kæmist á, ef menn sýndu sig hlynnta þess-
ari hugmynd hjer, og þó svo væri, að það
svaraði eigi kostnaði fyrir fjelagið fyrst í
stað, gæti svo farið, að mjór yrði mikils
vísir.
Fyrirlesturinn var fluttur á dönsku, skýrt
og áheyrilega, og gerður að mikið góður
rómur. Er fyrirlestrarmaður, svo sem
kunnugt er, ráðanautur innanríkis-
stjórnarherrans í Khöfn í fiskiveiðamálum,
og hefir því mikil áhrif á slík málefni.
Má oss vænt um þykja, að slíkur maður
hefir svo mikinn áhuga á innlendum fiski-
veiðum hjer við land. Hjer hefir, eins
og von er til, verið litið hornauga til
fiskiveiða útlendra við strendur iandsins ;
en þar sem ekki er hægt að bola þá burtu,
virðist snjaliasta rððið fyrir oss, að hag-
nýta oss,’ ef auðið er, aðferð þeirra og
tilhurði við veiðina og fjenýting aflans.
Bjóðist oss, eins og nú, hjáip til þess að
efla og hæta sjávarútveg vorn í þessa átt,
þá eigum vjer að nota það. Það er mjög
mikið í það varið, ef vjer fáum tíðar
gufuskipsferðir til annara landa til fiski-
flutnings, eins og hjer er í ráði, fyrir
fiskinn nýjan eða óverkaðan, og þurfum
vjer þá að koma oss upp klakahúsum og
reyna að komast upp á þessar nýju fiski-
veiðar, er útlendingar hafa rekið hjer við
strendur landsins í mörg ár með miklum
kostnaði og áhættu, en þó með miklum
áhata. Englendingar vinna til að eyða á
gufuskipum sínum 8—10 dögum til ferð-
arinnar fram og aptur til þess að geta
stundað hjer veiði í 4—5 daga; Yestur-
heimsmenn eru hjer allt sumarið með dýr
skip og dýrt fólk, og græða þó hvorir-
tveggju á því. Oss verður þetta allt miklu
kostnaðarminna, og þar sem oss býðst nú
fágætt tækifæri til að koma aflanum fljótt
og vel á útlendan markað, ættum vjer að
grípa það fegins hendi. Jeg þykist viss
um, að ritstjóri þessa biaðs vilji fúslega
styðja það.mál, og vil að lokum skora á
fiskifróða menn, að koma fram með góðar
hugvekjur og hendingar um, á hvern hátt.
vjer getum bezt hagnýtt oss greiðar sam-
göngur til þess að koma nýjum fiski á,
útlendan markað.
D. T.
Þingmálafundir.
Þingmálafund fyrir efri hluta Borgar.
f ja r\ð ar nýsln hjelt "þingmaöurinn, lektor
Þórhallur Bjarnarson, að Grund í Skorradal
að kvöldi hins 8. þ. m.ogvoru 80—40 á fund-
inum. Fundarstjóri var kosinn Guðmundur
prófastur Helgason í Reykholti, og skrifari
síra Arnór Þorláksson á Hesti.
1. Flutningabrautina vildi meiri hluta fund-
armanna fá alla leið frá Akranesi, og þaðm>
yrði byrjað á henni á sínutn tíma. * Nokkrir-
hjeldu fram Seleyri sem upptökustað braut-
arinnar.7
2. Óskað var að aukapósturinn í efri hluta.
sýslunnar gengi frá Hesti um Lund í Lundar-
reykjadal og þar yrði stofnaður brjefhirðingar-
staður. Sömuleiðis var árjettuð ósk Akraness-
fundarins, að póstskipin kæmu þar við í ferð-
um sínum.
3. Óskað var löggildingar á Seleyri við-
Borgarfjörð og Hrafneyri við Hvalfjörð, hinn-
ar síðarnefndu með sjerstöku tilliti til þess,.
að staðurinn er einkarhentugur til útflutn-
ings á sauðfje.
4. Kirknafrumvarpið var rætt, og var meiri
hluti fund’. því meðmæltur. Sameiginlegait
kirkjusjóð vildi enginn.
5. Eitrun rjúpna skyldi skilyrðislaust bönn-
uð með lögum.
6. Fdtœkralöggjöfin kom til umræðu, og
óskaði fund. að hún yrði sem allra fyrst tek-
in til alvarlegrar íhugunar, og taldi milliþinga-
nefnd nauðsynlega í því umfangsmikla vanda-
máii.
7. Tollur á smjörlíki var samþykktur af
öllum þorra atkvæða.
Þingmálafundur fyrir vesturhluta Mýra-
sýsluvar haldinn á Grímsstöðum í Álptanes-
hreppi 7. þ. m. af þingmanninum, Halldórii
Daníelssyni. Fundarstjóri var kosinn Hall-
grímur Níelsson á Grímsstöðum og skrifarí
Árni Bjarnason í Vogi.
1. TJm stjórnarskrdrmálið var samþykkt í
einu hljóði, að balda því fram óbreyttu eins.
og það kom frá síðasta þingi.
2. Kirkjugjald (75 aura) samþykkt, en,
þannig. að hjú borgi gjaldið fyrir sig, en.
húsbændur standi skil á því. Almennum,
kirkjusjóði var fundurinn alveg mótfallinn.
3. Um fjölgun kjörstaða var samþykkt, að'
þeim kjördæmum, sem hafa tvo þingmenn, sje
skipt í tvö kjördæmi, og að amtmaður megi
skipta í tvö kjördæmi þeim kjördæmum, sem.
hafa einn þingmann. ef sýslunefnd óskar.
4. Fastákveðið þingf'ararkaup samþykkt.
5. Eitran rjúpna skyldi bönnuð með lögum
fi. Fundurinn alveg mótfaliinn markabreyt-
ingafrumvarpi.
7. Varnarþingi i skuldamálum vill fundur-
inn að ekki sje breytt.
8. Fundurinn aðhyllist, að sje aukið vald
sáttanefnda í smærri sknldamálum.
9. Fundurinn samþykkti, að balda eptir-
launamálinu í sama horfi og á síðasta þingii
svo framarlega sem það kemur til umræðu á.
næsta þingi.
Árið 1894, hinn 12. d. júním., var haldinn.
þingmálafundur á Papós, er þingmaður Aust-
ur - Stc ap tfellin g a hatði áður boðað til.
Fundarstjóri var kosinn Jón prófastur Jóns-
son, alþingismaður, á Stafafelli, og fundarskrif-
ari Þorleiíur hreppstjóri Jónsson á Hólum.
Voru þvínæst þessi mál tekin fyrir og rædd:
1. Stjórnarskrármálið. Fundurinn áleit