Ísafold - 10.10.1894, Síða 1

’Remur út ýmist emu sinni
■efta tvisvar l viku. Ver?> hrg
minnst SO arka) 4 kr.. erlendis
T5 kr. e?>a l1/* doll.: borgist
fyrirmibjan júlimá.n. (erlend-
is fyrir fram).
ÍSAFOLD.
Uppsögn(skrifleg) bundin vi5
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgreiöslustofa blaöi-
ins er í Austurstrœti 8
XXI. árg.
Reyk.iavík, miðvikudaginn 10. október 1894.
68. blað.
N\/ir s^‘*v‘s'r kaupenctor að
llYII árgangi ísafoldar
(1895) fá í kaupbæti 3 Sögusöfn og ritið
»Friöur sje með yður«, samtals um 700 bls.,
minnst 4 kr. virði. Enn fremur siðasta fjórð-
ung þessa árg. (I894)- ef borga fyrir fram.
Holdsveikisrannsóknir Dr. Ehlers.
Hann heflr sent ísafold svo látandi stutt
•aðalyflrlit yfir holdsveikratöluna á öllu
landinu, eptir því sem hann hefir komizt
næst.
’ Karlar j Konur
M 1 M
Sýslur holds- veiki sam- bland *t?l holds- veiki 1 'ö £ S 1—h cn xt gt? 9 w rH Œ Allt
Reykjavík . . « 1 « 3 « 1 5
Gullbr.-og Kjósar 2 2 3 2 1 2 12
Borgarfjarðar . 3 2 2 « 1 1 9
Mýra .... 1 1 « « « * 2
‘Snæfellsness 3 « 3 6 « 1 13
Dala .... 2 « « 1 « » 3
Barðastrandar . 3 2 « 1 1 2 9
Isafjarðar . . 2 « 2 « « 3 7
Húnavatns . . 1 « 1 1 « « 3
Skagafjarðar 1 « 1 2 1 2 7
'Eyjafjarðar . . 5 6 4 6 2 2 25
!Þingeyjar . . 3 1 2 l 1 1 9
Norður-Múla « « « 1 « « 1
Austur- Skaptaf. 1 « « « « « 1
'Vestur- Skaptaf. 1 « « 1 1 « 3
Rangárvalla . . 4 3 4 5 3 2 21
Arness . . • 4 « 2 3 1 1 u
Samtals . ■ . I,1 18 24 33112 18 141
78 karlar 63 konur
Auk þess heyrði hann getið um 2 sjúkl-
inga í Ólafsvík, sem ekki eru í þessari tölu.
Hæst er sjukingatalan í Eyjafjaröarsýslu,
25, og segir hann þá alla hafa átt heima
,þar við sjálfan fjörðinn.
Af skýrslunni ogrannsóknum sínum leiðir
Tiann þessar »ályktanir:
1. Tala holdsveikra á íslandi er sjálf-
sagt miklu meiri en þetta (141), en af þeim
hef jeg sjálfur rannsakað og lýst 102; jeg
ræð það af því, að veikin var orðin mjög
mögnuð á flestum þeim, er jeg skoðaði.
2. Veikin er meira en þrefalt magnaðri
■en haldið hefir verið. Hún fer greinilega
í vöxt í Rangárvallasýslu og kring um
Eyjafjjörð; þar er hún verst, þ. e. við
Eyjafjörð.
3. Það lýsir sjer greinilega, eptir því
sem veikin kemur fram á íslandi, að hún
er sóttnœm, en ekki hægt að aðhyllast þá
skoðun, að hún gangi í erfðir. Ilitt er al-
gengt, að skyldmenni sýkjast hvort af öðru.
4. Fyrir vestan 32. mælistig eru 138 af
hinu holdsveika fólki; en ekki nema 3
holdsveikir á Austurlandi. Þeirra á einn
heima við Mývatn og heflr sýkzt við Eyja-
fjörð; hinir 2 eru og aðkomnir, af Akra-
nesi í Borgarfjarðarsýslu, og höfðu fengið
veikina þar.
5. Stofnun spítala, þar sem sjúklingun-
um (holdsveiku) er alveg stíað frá öðrum
mönnum, er allsendis ómissandi«.
Verzlunarfrjettir frá Khöfn.
Skýrsla þaðan, dags. 22. sept,., segir svo:
»Fyrir beztu norðlenzka vorull hvíta
hafa fengizt frá því síðast, 71 til 70 a., og
lakari 67, 66V2 til 65 a., en snnnlenzka og
vestflrzka 66 til 65 a., mislita 511/* e-,
svarta 55 a. og óþvegna haustull hvita 51
e. Umbúðir með í viktinni. Hjer geymd-
ir óseldir um 2000 baliar af voruil, sum-
part af því, að lítið er sókzt eptir ull sem
stendur, og sumpart af því, að seljendur
halda henni í of háu verði. Á Englandi
er sömuleiðis að heyra daufara með ull,
og farmur af hvítri vorull með »Fa.miliens-
haab« frá Eyrarbakka seldist á 8 d. (=60
a.) pundið enskt.
Saltfiskur hefir selzt hjer þannig, að fyr-
ir bezta vestfirzkan flsk stóran hnakka-
kýldan hafa fengizt 66 til 65 kr. skpd.
og 42 til 38y2 kr. fyrir almennan óhnakka
kýldan. Af smáflski liggja hjer geymd
11—1200 skpd., mest nr. 2 (secunda), en
þar af seldust núna um 900 skpd á 37%,
36 og 35 kr. fyrir hinn betri og 34; 3272
32 og 3U/4 kr. fyrir hinn lakari; á það að
fara til Genúa. Af ýsu liggja hjer 7—800
skpd, sem eru höfð á boðstólum fyrir 25—
24 kr., en ganga ekki út. Fyrir löngu
hafa fengizt 42—40 kr.
Til Spánar heflr flskur selzt á 46 rm.,
50, 51 og 523/4 rm., — sama sem 41, 44x/2,
45% og 47 kr. — fyrir skpd. flutt á skips-
fjöl á íslandi. Þessi farmur, sem komst í
47 kr., var af »August,« og átti að fara til
Barcelona. Verstfirzkur farmur, hinn síð-
asti þetta ár, komst i 58 rm. (51% kr.),
en það var að eins af því, að samkeppni
á Spáni keyrði verðið upp. Faxaflóaflsk
má sem stendur telja í 52 til 51 rm. (46%
til 45% kr.). Fyrir smáflsk, ætlaðan til
Genúa, hafa verið gefnar 44 til 42 kr. og
ýsu vestfirzka til uppfyllingar 32 til 30 kr.,
en sunnlenzkan smáfisk og ýsu 40 og 30,
allt flutt á skipsfjöl við ísland.
Á Englandi hafa síðast verið gefin 14
pd. sterl. fyrir smálest af stórum salt-
fiski, en 13% til 13 fyrir smáfisk og 10%
pd. sterl. fyrir ýsu, allt í Liverpool, en
13V2, 13 og 10 í Leith.
Harðfiskur, nýkominn, hefir selzt á
130 til 100 kr. skpd. Nú er nokkuð haft
á boðstólum fyrir 140 kr., en gengur ekki út-
Því miður virðist allur nýr fiskur þetta
ár vera meira eða minna súr, og mun það
vera að kenna óþurkunum á Islandi.
Lýsi hefir selzt hjer þannig: ljóst há-
karlslýsi gufubrætt 31, S0l/2 til 30 kr.,
pottbrætt 30 til 29 kr., dökkt 28 til 27 kr.
og ljóst þorskalýsi 31% til 31 kr., dökkt
þorskalýsi 30 til 28 kr. tn. Ekki mikil
eptirsókn eptir því hjer sem stendur.
Sauðakjöt gengur betur út, og er að
heyra sem menn vilji panta það fyrir 43
til 42 kr. tn., en enginn vill láta fyrir það
verð, ineð því að menn búast við að Eng-
lendingar muni kaupa nokkuð fje á fæti
á Islandi og því verði minna um kjöt hjer
þetta ár. Það er ekki gott að vita, hvort
þetta rætist, en verði það, kemst verðið
líklega upp í 46 til 45 kr.
Saltaðar sauðargœrur komast líklega í
sama verð og í fyrra, sem sje 2% kr. til
3 kr. 80 a. vöndullinn, eptir gæðum.
Lambskinnum er ómögulegt að koma út,
og eigi að nefna nokkurt verð, getur það
ekki veriö meira en 50 kr. fyrir 100 af
þeim einlitum 0g 200 mislitum.
Sundmögum hefir verið dálítið meira
falazt eptir, og getur verið að fá megi
fyrir þá 30 eða kannske 35 a.
Tólg selzt lakara, ekki meira en í 23%
til 23 a.
Dúnn hefir selzt á 9, 9V2 til 10 kr. nr.
1 norðlenzkur, en lakari ekki nema 8%
til 8% kr.
Rúgur 400—425 a. fyrir 100 pd. eptir
gæðum; rúgmjöl 450—475; bankabygg nr. 1
700, meðal 600, lakara 550; hrísgrjón stór
7—8 aura pd., smærri 6%—6s/4; kaffi 71
til 75, lakara 67—70; kandís 16V2—18 a.; púð-
ursykur 10V2—12 a.; hvitasykur 15—15% a.
Holdsveikisfárið.
Það er ákaflega alvarlegt mái orðið, eða
ætti að vera svo í augum bæði alþýðu og
yfirvalda, eptir rannsóknir dr. Ehlers í
sumar. Það er nú allsendis óafsakanlegt,
ef fár þetta er látið magnast enn sem áð-
ur fýrir gersamlegt afskiptaleysi og trassa-
dóm. Almenningi var meira en vorkunn,
meðan svo gekk, að hann fekk eigi ein-
ungis enga leiðbeiningu eða viðvörun um
sðttnæmi þessarar hryllilegu veiki, heldur
mun heyrt hafa þá kenningu af munni
mikils háttar læknis eða lækna, að veikin
væri alveg ósóttnæm; holdsveikum og ó-
holdsveikum væri alveg óhætt að vera svo
nánpm samvistum sem vera vildi 0. s. frv.
Nú er þeirri blindni af ljett, og vísindin
búin að staðhæfa sóttnæmi veikinnar og
styrkja þar með hinn eðlilega viðbjóð
manna á samneyti við hina holdsveiku
aumiugja. Nú er því eigi til setu boðið.
Fár þetta er nógu lengi búið að magnast
hjer og færast út, þar sem um langan ald-
ur hefir ekkert gert verið til að stemma
stigu fyrir því.
Það er sjálfsagt hlutverk næsta alþingis,
að veita fje og gera aðrar ráðstafanir til
þess að koma upp holdsveikraspítölum,
tveimur heldur en einum, sínum fyrir hvort
kyn, og sínum í hvorri átt, helzt á vel af-
skekktum stöðum, t. d. eyjum. Dýrt verð-