Ísafold - 17.11.1894, Blaðsíða 3

295
manna, er halda átti 13. þ. mán., er ófrjett
enn; en enginn vafi um sömu niðurstöðu
þar.
Má af þessu marka, hve mikið það hefir
haft við að styðjast, allt illinda-rausið,
geipið og heimsku gasprið móti bátnum í
haust frá nokkrum skúmaskotshræðum eða
þeirra nótum.
Grimsey laus. Síra Pjetur Guðmunds-
son, er því brauði hefir nu þjónað nær
27 ár samfleytt, hefir nú fengið lausn frá em-
bætti, að beiðni sinni, frá næstu fardögum.
Hann hafði fyrirheiti um gott meðalbrauð
eptir 6 ára þjónustu í »eyðiskeri« þvi; en
það heit var aldrei efnt við hann, meðan
tími var til, þ. e. meðan prestskosningar-
lögin voru ekki komin til sögunnar, og
virðist hann sjerstaklega hafa verið rang-
indum beittur, er hann sótti um Saurbæ á
Hvalfjarðarströnd 1886. Er nú fjárveiting-
arvaldsins að sjá honum fyrir sæmilegum
eptirlaunum fyrir jafnlanga, góða og dygga
þjónustu í jafn-ófýsilegu embætti að al-
mannarómi.
Hinn nýi amtmaður norðan og aust-
an, hr. Páll Briem, lagði af stað hjeðan
norður á Akureyri 13. þ. mán., samferða
pósti.
Raflýsing og rafhitan.
Útdráttur úr fyrirl. Frím. B. Andersons 10. þ. m.
1, Ljósmagnið.
Samkvæmt mælingu hr. Sæmundar Eyj-
ólfssonar 21. f. mán. er vatnskrapturinn í
Skorarhylsfossi 960 hest-öfl; og er það
nægilegt til að framleiða hjer í Reykja-
víkurbæ 540.6 hestöfl rafmagns, þótt s/8
tapist í leiðslunni. En 540.6 hestöfl =
40,545 sek.-metra-kilogrömm = 40,545X98.1
meg-ergs = 40,545X9.81 voltampéres =
397,746.45 watts. En 397,745.4.5 watts
nægja til að gefa frá 113,641 til 265,164
kertaljósa birtu, ept’ir því, hvers konar gló-
lampar eru brúkaðir; en, sje boglampar
einir hafðir, nægir það til að framleiða yfir
883,000 kertaþósa birtu.
Er þannig eptir lægstu áætlun mögulegt
að fá úr Skorarhylsfossi einum tvitugfalt
það afl er þarf til að raflýsa tvö hundruð
hús Reykjavíkurbæjar hvert með þremur
8 k. 1. glólömpum og götur bæjarins með
jafn-miklu ljósi og nú gerist; en meir en
tí-falt það er þarf til að lýsa eitt þús-
und 8 k.i. glólampa og tíu 2000 k.l.
boglampa að auki.
2. Kostnaðurinn.
Hvað kostnaðurinn yrði við að raflýsa
áðurgreind 200 hús Reykjavíkurbæjar og
götur hans, geta menn ráðið af því, að á
Englandi' hafa allt til þessa (sjá t. d. verð-
lagsskrár Crompton-fjelagsins í London)
fengizt raffæri til álíka fyrirtækis fyrir
fjórtán til fimmtán þúsund krónur. — í
Ameríku, fyrir nokkuð minna. En fyrir-
koma raffæranna yrði eitthvað 10 til 15
þúsund krónur að auki.
Álíka raffæri og þyrfti til aö lýsa alian
Reykjavíkurbæ, gefandi húsum hans, höfn
og götum tíu til ellefu þúsund k.l. birtu,
mundu ekki fara langt fram yfir tuttugu
þúsund krónur og með fyrirkomu og raf-
stöðvum íreiknuðum ekki mikið yfir þrjá-
tíu þúsund krónur.
3. Viðhald rafstöðvanna,
að launum verkmanna meðtöldum, það
þyrfti ekki, í fyrra tillelli, að kosta mikið
yfir ca. 6000 krónur, nje, í síðara tilfelli,
yfir tíu þúsund krónur.
4. Rafhitan.
Hitamagn það er fossinn getur framleitt
hjer í Reykjavíkurbæ geta menn gert sjer
dálitla hugmynd um af ofanrituðum reikn-
ingi, þegar þess er gætt, að það er i
rjettum hlutföllum við fertölur straum-
þrýstingarinnar, margfaldaðar með mót-
stöðu leiðarans og tímalengdinni, og að
424 sek.-metr.-kilogr. = 1 calorie er nægir
til að hita 1 teningsdecim. vatns 1° stig
C. á sekúndu.
Þjóðarauður Dana. Falbe Hansen,
háskólakennari í landshagsfræði í Khöfn,
gerir fjemæta muni í Danmörku þess virði
er hjer segir:
Skógar....................125 milj. kr.
Ræktað land .................2168 — —
Búskaparhúsakynni . . . 960 — —
Önnur hús til sveita . . . 185 — —
Tíundir.......................167 — —
Fasteignir í Khöfn . . . 630 — —
Fasteignir í öðrum kaupst. 310 — —
Járnbrautir...................113 — —
Búpeningur................... 450 — —
Verzlunarflotinn ..... 68 — —
Peningar ....... 63 — —
Verzlunarvörur, húsgögn o.fl. 1500 — —
Samt. 6749 miJj. kr.
Þar við bætast hús þau og lausafje, sem
er ríkiseign og metið er alls 244V2 milj.
kr. Sje þar við bætt enn fremur öðrum
eignum ríkissjóðs fer þjóðarauður Dana
nokkuð fram úr 7,000,000,000 kr. sjö
þúsund miljónum króna).
Raflýsingar-málið. Með því herra yflr-
dómari Jón Jensson ávarpaði mig í síðustu
»Isafold«, þá vil jeg leyfa mjer að biðja yður.
herra ritstjóri, að ljá eptirfylgjandi línum rúm
i blaði yðar.
I 11. tbl. »Reykvík.« stendur meðal annars
í bæjarstjórnarfundar-umræðunum frá 18. f.
m.: »Jón Jensson sagðist vera samdóma
Friðriksson í því, að það væri ekki rjett fyr-
ir bæjarstjórnina, að gefa því nokkurn gaum
sem þetta aðskotadýr, sem ekki væri einu
sinni sveitlægt hjer, væri að biðja um, sem
þar að auki vissi ekki meira en þeir í raf-
magnsfræði«.
Þessu mótmælir yfirdómari Jón Jensson með
þessum orðum: »Þessi orð eru frá upphafi
til enda tilbúningur ritstjóra »R.víkings« (og
svo kemur rúsína) eða þess sem hann (rit-
stjóri >Reykvík.«) lætur rita blað sitt fyrir
sig«. Og enn bætir hann við: »Og hefi jeg
(yfirdómarinn) aldrei talað þau, eður neitt í
þá átt«.
Mjer getur ekki skilizt annað en að yfir-
dómari J. J. líti niður á mig sem einhverja
auðvirðilega persónu (vel veit jeg það, að jeg
er ekki menntaður fyrir skólana) og kallar
það, sem jeg hefi með eigin hendi ritað satt
og rjett, tilbúning af mjer, eður þeim sem
riti blað mitt fyrir mig(!). Jeg á svo sem ekki
einu sinni, eptir yfirdómarans dómi, að geta
heyrt neitt rjett orð, og því síður ritað það,
heldur á jeg að þurfa að fá aðra til að heyra
og rita fyrir mig það, sem jegvildi skýra frá,
og samt á allt á endanum að verða tómur
uppspunninn tilbúningur. Er nú þetta rjettur
og sanngjarn dómur nm mig? Ög hverju
I munduð þjer nú, yfirdómari góður, svara upp á
I hann í mínum sporum? Jeg skal geta þess,
I að þó að jeg sje ekki menntaður.í æðri skól-
um, þá hefi jeg gjört mjer töluvert far um,
og það af eigin ramleik, að reyna að mennta
mig fyrir lifið, og af því á jeg svo ofur-auð-
velt með að stjórna orðum mínum, þó jeg sje
atyrtur að ósekju, og reynt sje að gjöra mig
hlægilegan i augum meðborgára minna og
hafður fyrir rangri sök. En þá vil jeg virð-
ingarfyllst benda yfirdómaranum á, að leik-
menn eru menn (eins og þeir lærðu) með til-
finningu fyrir þvi, hvort þeim er gjört rjett
eður rangt til, og það mun alls ekki eiga við
fyrir menntaða menn úr æðri skólum, að
brúka ósannar tilgátur, eður dylgjur, um fá-
fræði leikmanna, fyrir þá sök, að þeir hafi
ekki getað aflað sjer menntunar í æðri skól-
um.
Að endingu mótmæli jeg því, að jeg hafi
rangfært það úr ræðu yfirdómara J. J., sem
jeg setti í 11. tbl. »Reykvík.«, því síður að
jeg hafi spunnið það upp. Því eins og full-
trúunum er kunnugt, og yfirdómara J. J. líka
(reyndar hafa heýrzt haft eptir honum þessi
orð: »Hvað ætli að hann — Breiðfjörð — geti
»referaðar« nokkurn hlut rjett«; allmikið var
nú sagt, en yfirdómarinn mun þá hafa verið
reiður), þá var jeg nú sem optar á bæjar-
stjórnartundinum 18. október, og ritaði þá
samstundis ræðu yfirdómarans. sem hinna
tulltrúanna, og setti svo ræðumar styttar, en
orðrjett, sem hvor sagði, í blað mitt. Svo
hjer getur ekki verið að tala um neinn til-
búning frá minni hendi; öðrum er ekki til að
dreifa, þó að yfirdómarinn virðist gefa það í
skyn. Skal jeg svo ekki orðlengja hjer um
frekar, en skírskota til eptirfylgjandi vottorða.
Og ef þau þykja ekki sanna nóg, þá er völ á
svo mörgum, sem þurfa þykir.
W. Ó. Breiðfjörð.
Jeg man eptir þvi a5 lir. yfirdómari Jón .Tensson,
laghi á mðti þvi. að sinnt væri brjefi Fr. Andersons
er lagt var fyrir bæjarstjórnina á síðasta fundi henn-
ar, en sum þau orh sem liann hafði við það tækitæri
minnir mig, að hann segði eigi sem sín orð. holdur
sem orð, er áður hefðu verið höfð af öðrum.
Eirikur Briem.
Að herra yfirdómari Jón Jensson við hafði orðiö
»aðskotadýr« á bæjarstjórnarfundinum 18. f. m.. um
Fr. B. Anderson, þykist jeg muna með fullri vissu,
án þess jeg þó.muni. í hverju samhandi við önnur orð
hans. Jeg þykist og muna, að orðin »eigi sveitlægur
hjer« væru töluð þar, en hver þau sagði, man jeg
eigi.
H. Kr. Friftrik88on.
Ölluxn þeira liinura mörgu, er í gær
fylgdu raanni mínum sál. kaupinanni
H. A. Linnet til grafar, og öllum þeim,
er á ýmsan hátt hafa auðsýnt rajer
innilega hluttekningu í sorg minni,
votta jeg hjer með mitt innilegt þakk-
læti.
Hafrtarfirði 15. nóv. 1894.
R. Linnet.
Jeg hef um tima haft taugaveiklun og
brjóstkrampa, fór því að brúka hinn fræga
Kína-lífs-elixir hr. Waldemars Petersen, og
á jeg elixírnum það að þakka, að jeg er
kominn til beilsu aptur að miklu leyti.
Háholti 18. april 1894.
Þorsteinn Bjarnason.
Kína-lífs-elixírinn fæst hjáöllum kaup-
mönnum á íslandi.
Til þess að vera vissir um, að fá hinn
ekta Kína-lífs-elixír, eru kaupendur beðnir
að líta vel eptir því, að w„p- standi á
r.
flöskunum í grænu lakki, og eins eptir
hinu skrásetta vörumerki á flöskumiðanum:
Kínverji með glas í hendi, og firma nafniðs
Waldemar Petersen, Frederikshavn, Dan-
mark.
Fjármark Sæmundar Oddssonar á Sáms-
stöðum í Fljótshlíð er: hamarskorið hægra,
sneitt framan og gagnbitað vinstra. Brm. SæOs.
Munið eptir hinum góðu, ódýru ög
margbreyttu fataefnum hjá W. O. Breiðfjörð.