Ísafold - 01.12.1894, Síða 1

Keirmr út ýmist emu sinni
eða tvisvar i viltu. Yerú árg
minnst 80 arka) 4 kr- erlendis
5 kr. eða P/i doll.i borgist
fyrirmibjan júlimán. (erlend-
is fyrir fram).
1SAF0LD.
Uppsögn(8krifleg)bnndin vi5
áramót, ógild nema komin
sje til útgefanda fyrir l.októ-
berm. Afgreibslnstofa blabs-
i ns er i Austurstrœti 8
XXI. árg.
Reykjavík, laugardaginn 1 desember 1894.
77. blað.
Flói og Skeið.
Eptir bœm. Eyjólfsson.
III.
(Niðurlag).
Eptir þvi sem ráðamáaf búnaðarskýrsl-
unum, liefir héyaflinn utan túns í Flóa og
4 Skeiðum verið á síðari árum hjer um
bil 70 þús. hestar að meðaltali. Eptii þvi
mætti ætla, að útheysaflinn í þessum sveit-
um yrði eigi minni en 210 þus. hestar ef
vatnsveitingin kæmist á. Eptir þvi sem
.áður er talið, yrðu þá 70 þús. heyhestar
árlégar tekjur af vatnsveitingunm; et
hinn upphaflegi kostnaður við hana yrði
130 þús. kr., þá mundu árlega koma 70
heyhestar fyrir hverjar 130 kr. af uppha^
lega kostnaðinum. Það er eigi auðvelt að
dæma um það, hve mildls virði hver hest-
ur af sliku heyi er i raun og veru. Arstekj-
ur af vatnsveitingunni yrðu hjer um bil 105
þús, kr„ ef hver heyhestur er talinn á 1
kr. 'og 50 aur., en það verð mun enginn
geta talið ofhátt. Ef upphaflegi^ kostnað-
urinn við vatnsveitinguna yrði 130þúskr.,
þá ættu árstekjurnar að verða hjer um bil
% af upphaflega kostnaðinum eða um 80%.
Þessar árstekjur mætti þó eigi að öllu
leyti telja sem vexti af upphaflega kostn-
aðinum, því að árlega þyrfti að kosta
nokkru til viðhalds skurðum og görðum,
-og til að veita vatninu aí og á eptir þöi f-
um.
Svo sem áður er sagt, er enn mjög ó
víst hve mikill upphaflegi kostnaðurinn
yrði. Það verður eigi gerð áætlun um
hann fyr en mælingunni er lokið. En
þótt kostnaöurinn yrði miklu meiri en
hjer er t.il nefnt, þá mundi þetta fyrirtæki
þó horfa til mjög mikils hagnaðar. Þótt
upphaflegi kostnaöurinn yrði alt að 200
þús. kr.,—og svo mikill mun hann varla
geta orðið—þá má þó ætla, að tekjurnar
af vatnsveitingunnt í tvö ár greiddu allan
þann kostnað.
Eg hefi af ásettu ráði reiknað alt sem
lægst, er til hagnaðar má telja, því að eg
vil hvorki gera mig sekan í loptkastala-
smíð, nje verða orsök til þess, að menn
fái glæsilegri hugmynd um þetta fyrirtæki
en sannindi eru til. Það verður að hafa
fulla vissu um mikinn hagnað, til þess að
ráðast í slíkt stórvirki.
Það er eigi ólíklegt, að sumir vilji meta
hagnaðinn af fyrirtækinu eptir öðrummæli-
kvarða en eg hefl gert hjer. Það má
vera, að sumir vilji eigi telja annað tekj-
ur af vatnsveitingunni en slægjukaup fyr-
ir hvern heyhest, er hejna má eptir að
vatnsveitingin kemst á, umfram það er
nú er gert. En þess verðnr þá að gæta,
að slægjukaupið verður að rjettu lagi að
vera talið miklu meira eptir að vatnsveit-
ingin kemst á en venjulegt slægjukaup er
nú í þessurn sveitum, og ber tvent til
þess. Fyrst og fremst yrði miklu minni
kostnaður en áður við hvern heyhest, þar
sem hann fengist af miklu minna svæði
en áður, en þaðhlytiað gera slægjukaupið
meira. í öðru iagi mætti slægjukaupið
hækka við það. að heyið yrði betra eptir
að vatnsveitingin kæmist á. Ef gert er ráð
fyrir að heyaflinn í Flóa og á Skeiðum
utan túns sje nú 70 þús. hestar að meðal-
tali árlega, en yrði 210 þús. hestar eptir
að vatnsveitingin kæmist á, þá yrðu árs-
tekjurnar af vatnsveitingunni fyrst og fremst
hæfiiegt slægjukaup fyrir þá 140 þús. hesta,
sem bæzt hafa við heyaflann, og auk þess
verður að meta þann hagnað við þá 70
þús. hesta, er þá eru eptir, að ininnakost-
ar að afla þeirra en áður, og enn fremur
það, að þeir eru meira verðir en jafnmik-
ið hey var áöur, af þvi að heyið er betra.
Nú sje eg eigi að unt sje að meta þetta
svo lágt, að það verði öllu minna en 105
þús. kr.
Það mætti að vísu heyja miklu meira
árlega í Fióa og á Skeiðum en nú er gert
án þess nokkrar umbætur sje gerðar á
engjunum. Það er því líklegt, að sumum
þyki óþarft að kosta stóríje til að bæta.
og auka slægjurnar, meðan það er eigi
notað, sem til er. Margir munu ætla að hey-
aflinn mundi aukast nokkuð ef vatnsveit
ingin kæmist á, en þó eigi til stórra muna,
því að minst af slægjunum mundi verða
notað. Þessi ætiun getur þó varla verið
rjett. Þótt miklu rneira mætti slá árlega
í þessum sveitum en gert er, þá er þó
optast sleginn mestur hluti þess sem bezt
er af engjunum, og því mundi það hey,
er aflað væri um fram það er nú er
gert, verða nokkru dýrara en menn hafa
átt að venjast. Ilagurinn af þessum hey-
skap mundi veröa nokkru minni en af
öðrum heyskap. í þessum sveitum, svo
sem víða annarstaðar, gera bændur sjer
án efa mjög mikinn skaða meö þvi að slá
eigi meira af engjunum árlega en þeir gera,
en þeir slá þó mestan hluta þess,er bezt laun-
ar kostnaöinn. Um hitt hirða þeir eigi, af
því að þeir vænta eigi svo mikils hagnað-
ar af þvi, sem þeim líkar. Ef vatnsveit-
ingin kæmist á. þá mundu allar engjarnar
batna, og þá mundi það betur launa kostn-
aðinn en áður,að siá allar engjarnar. Svo
er og annað, er mundi knýja menn til að
nota slægjurnar betur en áður. Flestir
telja sjer skylt að nota það, er þeir hafa
sjálfir aflað með kostnaði og erflði, en um
hitt þykir minna vert, er engu heflr verið
tii kostað. Allir slá túnin, hvernig sem
þau eru, og má þó stundum sjá svo illa
sprottin tún, að eigi mun vera meiri hag-
ur að slá þau en suma bletti, ei latnir eru
.óslegnir utan túns. í~lvn sá er munurinn,
að grasið á túninu er að nokkru leyti á-
vöxtur af erfiði bóndans og tilverkna,ði7og
þvi er honum það svo dýrmætt. Þær engj-
ar munu og sjaldan vera látnar ónotaðar,
sem bættar hafa verið með fyrirhöfn og
tilkostnaði, og er það af sömu rótum runn-
ið sem hitt. Ef vatnsveitingin kæmist á,
þá mundu fæðast nýjar hvatir til að nota
engjarnar.
Það munu flestir hafa ætlað, er hugsað
hafa um þetta fyrirtæki, að það mundi
kosta miklu minna en nú eru mestar lik-
ur til, en þó bendir flest til þess, að svo stór-
vægilegs hagnaðar megi vænta af fyrir-
tækinu, að Flóamenn og Skeiðamenn ættu
að klífa til þess þrítugan hamarinn að fá
því framgengt.
Þetta fyrirtæki gæti orðið til marghátt-
aðra framfara og umbóta, og meir en
hugur má hyggja enn sem komið er. Ef
heyaflinn þrefaldaðist í Flóa og á Skeiðum,
þá er eigi örvænt að þar mætti koma á
fót mjólkurstofnunum (Meierier), en það eitt
ráð er til að gera boðlegar vörur úr mjólk-
inni. Slikt fyrirtæki sem þetta vekur
margar vonir,—og hver veit nema eitthvað
af þeim vonum rætist ? Sá tími kann að
koma, að öðruvísi verði um að litast í
Svarta Flóanum en nú er.
Og víðar en í Flóanum má flnna verk-
efni til stórra umbóta. Margir og miklir
fjesjóðir liggja fólgnir í jörðu hjer á landi.
Það þarf eigi að efast í því, að margt
mætti gera til að koma landbúnaðinum úr
þeirri miklu niðurlægingu, sem hann nú
er í. Margt mundi verða voru fátæka
landi til viðreisnar, ef kunnátta og dugn-
aður sæti í öndvegi.
Það má telja víst að sýslunefndin í Ár-
nessýslu láti halda áfram mælingunum í
Flóanum, til þess að fá megi ljósa hug-
mynd um vatnsveitinguna, enda mun bún-
aðarfjelag suðuramtsins verða fúst til að
leggja sitt lið til þess. Þetta mál er svo mik-
ilsvert, að eigi sæmir annað en gefa því
fullan gaum.
Verzlunarfrjettir. Frá Khöfn skrifað
10. f. mán.: »Af ull óselt hjer og á Eng-
landi um 2500 ballar, og ekki líklegt að
seijist bráðlega. Hjer heflr norðlenzk vor-
ull hvít nr. 1 selzt síðastá62 og vestflrzk á
60 a., mislit 52 til 52^2 °g svört á 55 a.
Hvít haustull óþvegin heflr selzt á 52—53
a., og mislit á 43 a.
Yestflrzkur saltfiskur nr. 1 hnakkakýldur
hefir selzt á 65 kr., en < inungis vegna
þess, að það var hörgull á þeirri vöru í
svip. Algengur flskur stór hnakkakýldur
hefir selzt á 42—40 kr., smáfiskur á 37—32,
ýsa á 28—27. Langa seldist á 38 kr.
Dauft líka á Englaudi með þá vöru;
og stór saltfiskur þar seinast í 15l/2—
15 pd. sterl. smálestin, smáflskur 15 pd.
ýsa 12Y2—11 pd. Sömuleiðis dregið úr
sölunni á Spáni, og hafa menn alls eigi
viljað hafa síðustu farmana, er komið hafa
í ráðstöfunarhöfn, og hafa þeir því verið
seldir til Björgvinar fyrir 50l/2—50 rm.
(um 45 kr.), að meðtalinni fragt 0g vá-
trygging. Til Genua heftr verið seldur