Ísafold - 06.02.1895, Blaðsíða 2

26
Jeg leyfi mjer að vekja athygli almenn-
ings á því, að betra er að kaupa þetta
meðal hjá læknum eða á lyfjabúðum en
að búa það til sjálfur. Meðalið er svo
ódyrt, að engum er vorkun á að kaupa
það. —Sá, sem fyrstur notaði þetta meðal
við bráðapest var hr. Jón bóndi Bergsson
á Hólmum í Austur-Landeyjum, og það
læknaði líka kú hjá honum, sem nær var
komin að dauða úr lakasótt. —
-Jeg vil því óska, að mínir heiðruðu em-
bættisbræður hefðu ætíð birgðir af:
Tinct. nucis vomicæ.
Stórólfshvoli 19. jan. 1895.
ólafur Guðmundsson.
Um sýsluvegina i Árnessýslu.
skrifar hr. Erlendur Zakaríasson dálitla
grein í ísafold (XXI. 79.) og er auðsjeð
af henni, að honum þykir sýslunefndin hafa
leitt hjá sjer tillögur hans um vegina.
Það er nú aldrei nema vorkunn, þó
honum leiðist að sjá ekki einu sinni á
pappírnum vott þess, að tillögum hans hafi
verið gaumur gefinn. En væri hann nógu
kunnugur, mundi hann sjá, að eptir því
sem ástatt er, getur þetta ekki öðruvísi verið.
Það heyrir ekki undir verkahring sýslu'
nefndarinnar, að skýra frá því í blöðun-
um, hvers vegna hún gjörir eða ekki gjör-
ir það eða það. Getur hr Erlendur
Zakaríasson því ekki átt svars von frá henni.
En af því að hann á svar skilið, og af því
þörf er að ræða málið, vil jeg leyfa mjer
að fara um það nokkrum orðum til að
skýra það, þar eð jeg er því kunnugur,
þó að jeg standi fyrir utan sýslunefndina.
Arnessýsla er víðlent hjerað og þar er
mikil umferð á mörgum stöðum; þarf því
marga sýsluvegi og þeir þurfa mikið við-
hald árlega til þess að þeir sjeu fœrir,—og
það þurfa þeir allsstaðar að vera. í þetta
viðhald, sem ekki verður hjá komizt, dreif-
ast allir kraptar sýsluvegasjóðsins, meira
að segja: tekjur hans hrykki ekki til þess,
ef ekki væri varið sem minnstu, er komast
má af með, til viðgerðar á hverjum stað,
ekki að tala um að kostað verði til gagn
gjörðra vegabóta neinstaðar. Jú, það mætti
með því að taka lán. Þá liggur fyrir
spursmálið: Hvar á að byrja? Og áður en
því er svarað. verður að svara öðru spurs-
máli, sem hreift hefir verið: Er ekki unnt
að breyta sýsluvegunum neinstaðar þann-
ig, að það yrði sparnaður og ferðamönnum
þó ekki til örðugleika?
Til að fá svar upp á þetta spursmál, var
hr. E. Z. fenginn til að ferðast um sýsluna
1892. En hann hafði of nauman tíma og
gat við of fáa borið sig saman.
Sýslunefndarfundurinn 1893, sem ræddi
álitsgjörð hr. E. Z., komst að þeirri niður-
stöðu, að við hliðina á því þyrfti að fá
álitsgjörðir allra hreppsnefndanna um málið.
Svo kaus fundurinn standandi veganefnd,
er leggja skyldi fyrir sýslunefndarfund 1894
tillögu um sýsluvegina, gjörða með hlið-
sjón af álitsgjörðum hr. E. Z. og hrepps-
nefndanna. En áður en veganefndin bjó
til tillögu sína, var alþingi búið að sam-
þykkja hin nýju vegalög. Veganefnd-
in gekk út frá því, að þau mundu
ná staðfestingu, sem líka varð. Sá hún,
að skipun sýsluveganna hlaut mjög að
vera undir því komin, hvar flutningabrautin
yrði lögð. Lagði hún því til, að sýslu-
nefndin skyldi hjer eptir, sem. hingað til,
halda áfram viðgerðum á sýsluvegum þeim,
sem nú eru, fiangað til búið vœri að fá
vissu um legu flutningabrautarinnar (ef
lögin næði staðfestingu). Lauslega leyfði
veganefndin sjer auk þess, að segja álit
sitt um það, hvar heppilegast mundi að
leggja brautina og sýsluvegina í sambandi
þar við. Brautina upp yfir Flóann hugsaði
hún sjer lagða frá Eyrarbakka að Ölfusár-
brúnni, þó ekki alveg beint, heldur í bug
austur á móts við Hraunshverfið, því þar
er mýrin hærri og brautinni því óhættara
fyrir skemmdum af leysingavatni, og þar
er líka hægara að ná til hennar með veg
frá Stokkseyri, ef það álitist nauðsynlegt
á sínum tíma. En þó brautin yrði lögð
svo austarlega sem verða mætti, þá bland-
aðist veganefndinni ekki hngur um það, að
þá, er brautin væri gjör, fjelli Melabrúin
jafnskjótt úr sýsluvegatölu, en Ásavegur-
inn áleit hún að hlyti að verða sýsluvegur
eptir sem áður. Sýslunefndin var sam-
dóma öllu þessu, nema hvað henni þótti
of fljótt að taka ákvörðun um Ásaveginn
fyr en brautin væri að minnsta kosti á
kveðin.
Upp eptir frá Ölfusárbrúnni er um tvennt
að tefla: annaðhvort að flutningabrautin
liggi upp yfir Flóa og Skeið upp í Hreppa,
eða að hún liggi austan undir Ingólfsfjalli
og svo yfir Grímsnesið upp í Biskupstung-
ur, sem ýmsir álíta heppilegra. Og því
verður ekki neitað, að margt mælir með
því. Þingvallabrautin gæti þá sameinazt
við hana fyrir norðan Mosfellsfjall; Ása-
vegurinn gæti þá orðið samfelldur frá
Loptsstöðum (og Stokkseyri) upp í Hreppa
og verið aðal-sýsluvegur; ætti þá að byrja
á því, að taka lán til haqs. En verði hitt
ofan á, að flutningabrautin verði lögð að
austanverðu, þá mun þykja einsætt að taka
fyrst lán til Grímsneesvegarins. En hvor-
ugt er hægt að yjöra, meðan óvíst er, á
hvorum staðnum brautin verður lögð. Og
yfir höfuð að tala er ekki hægt að byrja
á neinum verulegum umbótum á veginum
hjer, fyr en búið er að ákveða, hvar flutn-
ingabrautin á að leggjast. Þegar það er
búið, veit sýslunefndin fyrst, hvað hún á
að gera í þessu efni, enda þótt brautin
verði ekki lögð fyr en eptir fleiri ár
Þangað til verður auðvitað að halda Mela-
brúnni í sýsluvegatölu og hafa hana færa;
en eptir það verður hún að eins hreppa-
vegur fyrir nokkra bæi, og kemur því ekki
til mála, að verja nú stórfje til hennar.
Öddviti sýslunefndarinnar fór þess á leit
við landshöfðingja vorið 1893, að í vega-
vinnuna yrði tekinn Árnesingur til að læra
vegagjörð. En hann kvað annan áður
kominn. Hvort sá maður er búinn að
ljúka náixíi sínu, ermjer ekkikunnugt. En
það eru víst svo margir orðnir æfðir í vega-
vinnú, að varla yrði torvelt að fá verk-
stjóra, ef ekkert væri annað til tálmunar.
En eins og nú er ástatt, er aðal-tálmunin
sú, að óvíst er, hvar flutningabrautin verður
l'ögð. Þar stendur hnifurinn í kúnni. Ríður
því mikið á, að lega hennar verði fast-
ákveðin sem allra-fyrst.
Br. J.
Framfara-kaupmaður.
Þess má geta
sem gjört er.
Það er miklu sjaldnar, sem því sjest á lopfr.
haldið. að kaupmenn á Islandi komi fram al-
menningi til góðs, heldur en að þeir sjeu
sjálfum sjer beztir og jafnvel öðrum til ógagns.
Yera má og, að þeir liti optar á sinn hag en
annara, og er það eklti nema eðlilegt eptir
stöðu þeirra; einungis að ekki sje farið fetí
lengra en virðingu þeirra sje samboðið og
rjettindum annara gagnvart þeim. En jeg
setla þo, að þau dæmi megi finna, að kaupmenn
komi fram sem veglyndir ménn og velviljaðir
almenningi, miklu optar en um er getið; auk
þess sem sumir kaupmenn hafa sýnt frábærau
dugnað við hina umfangsmiklu og áhættusömu
iðn sina.
Jeg skal benda að eins á einn kaupmann,
sem jeg hef aldrei sjeð getið til neins áprenti,
fremur en hvers annars smá-borgara, sem
ekkert kveður að, en hefir fyrir löngu unnið>
til þess, að nafni hans væri haldiö á lopti.
Það er útlendur kaupmaður, konsúll Niels
Christopher Gram.
Hann heGr rekið verzlun sína hjer við land
fyrir eigin reikning nú í 34 ár, síðan faðir
hans do. Vorið 1861 kom herra Gram hingað-
til Vestfjarða sem lausa-kaupmaður og verzl-
aði bannig um nokkur ár, en nokkrum árum-
síðar keypti hann Þingeyrarverzlun, og hefir
verzlað síðan sem fasta-kaupmaður bæði við-
Breiðafjörð og á Dýrafirði. Auk þess hefir
hann rekið lausaverzlun víðsvegar við Vestur-
land, og jafnan fengið einróma álit allra manna,.
sem þekkja, að fáir eða jafnvel engir kaup-
menn hafi látið sjer jafn-annt um að hafæ
hinar beztu vörur í verzlunum sínum, sem-
hann. Samfara því hefir hann sýnt frábæran-
dugnað með allt, sem að verzlun hans lýtur,
bæði á sjó og landi. og þeir, sem sáu Þingeyri,
fyrir 20 árum, geta bezt borið um mismuninn
á því, sem þá var og nú er. Þá voru þar að
eins 3 húsa-skrifli, fiíin og hrörleg, frá kóngs-
höndlunartið, og var þó eitt þeirra ibúðar^
húsið. Engin bryggja til að lenda við bát, og
menn máttu vaða og bera allt á bakinu af
skipi og á við allan vöruflutning, og síðan-
bera allt ú bakinu upp í hús. Þá var þar
engin fleyta, sem gekk til fiskjar, og allt van
ept.ir þessu.
En þegar hr. Gram hafði þannig haft verzl-
unina um nokkur Ar, þá setti hann þangað-
hinn starfsama fjölhæfa verzlunarstjóra.
sinn, hr. F. B. AVendel, og eptir það hefir
kveðið við annan tón.
Þar hefir nú verið bygð stór og mikil sölu-
búð, tvíloptuð, með kjallara undir, sem allur
er hlaðinn innan grjóti og upp-múraður, 28 álna
languro. s.frv. Nýtt íbúðarhús hefir verið byggt,
pakkhús úr timbri, og 4 hús enn úr tómu járnb
bræðsluhús stórt með inn-múruðum 4 pottum,
og eru tveir þeirra úr eir. Stórkostlegir þerri-
reitir fyrir fisk, bæði úr grjóti og trjegrindum
hafa verið settir upp, og trjebryggja gengur
langt fram í sjó, sem flest hafíær skip eru nú
fermd og affermd við. Járnbrautir liggja nú
fram og aptur um allt plússið, að hverju húsi,
fram á bryggju-enda og allt út á odda-tá með
fram öllum fiskreitunum, svo öllu er ekið á
vögnum, sem flytja þarf, og ekkert þarf annað-
en taka út úr vögnunum. Auk alls þessa
hafa 12 íbúðarhús verið byggð þar nálægt,
sem ekkert var áður. og ýmsir menn eru nú
búsettir í, sem allir hafa þar atvinnu.
Nú ganga frá Þingeyri fleiri og færri þil*
skip á ári hverju til fiskiveiða, sem ekkerfc
var áður, og síðan liskiveiðar jukust, þar svo,
mjög, hefir fiskverlcunin á Þingeyri núð þeirri
framför, að hún mun nú mega óefað teljast