Ísafold - 19.06.1897, Síða 1

Ísafold - 19.06.1897, Síða 1
Kemurútýmisteinu sinnieða tvisv.i viku. Verð árg.(90arka mÍDnst) 4kr.,erlendis 5 kr.eða l'/sdol!.; borgist t'yrir mið.jan júlí (erlendis fyrir fram). ÍSAFOLD Dppsögn (skrifieg) bundinvið áramót, ógild nema komin sje til útgefanda fyrir 1. október. Afgreiðslustofa blaðsins er i Austurstrœti 8. XXIV. árg. Reykjavík, laugardaginn 19- júní 1897- 42. blað. Ea*- Tvisvar í viku kemur ísafold út, miðvikudaga og laugardaga. Gufuskipsferðamálið. Þaö er vitanlega eitt af merkustu málunum, sem alþingi á að fjalla um í sumar. Og að líkindum má ganga að því vísu, að hœtt verði við eimskipaútgerð landsstjórnarinnar, annað hvort til fullsogalls, eða þá að minnsta kosti um stundarsakir. En þótt. útgerð þessi verði ekki lang- gœðari en nú horfist á, virðist oss engin ástæða til annars en una all-vel við, að til hennar var stofnað. Vitaskuld hefir kostnaðurinn verið mikill fyrir landssjóð, og undan ymsu hefir verið að kvarta, sumpart því, er afstýra hefði mátt með meiri fyrirhyggju eða tneiri samvizkusemi, sumpart því, er ekki hefir verið á manna valdi að sjá við uje ráða bót á. En að hinu leytinu væri ósanngirni og heimska að neita þvt, að útgerðin hafi fa:rt landsmönn- um mikil hlunnindi. Það er ekki lítið fje, til dæniis að taka, sem lækkunin á farm- og fargjaldi nemur. Þó er það atriði auðvitað lang-þýðingarmest, að eimskipsútgerðin hefir fengið því áorltað, að vjer eigum nú loksins kost á að komast að hagfelldum samningum við gufuskipafje- lagið sameinaða. Tilboð fjelagsins, sem vænt- anlega verður bætt, þegar til samninga kemur við þingið, tekur svo mjög fram öllu því, er oss hefir áður boðizt, að ekki er saman ber- andi. Og engum blandast víst hugur um, að það sje útgerðinni beint að þakka. Það stingur nokkuð í stúf við það, er vjer höfúm átt að venjast að undanförnu, að fje- lagið ætlar í sumar að senda hingað einn af sínum helztu mönnum til þess að semja við þingið. Er auðsætt af því, að fjelaginu þykir nokkurs um vert, og hefir komizt að nýrri niðurstöðu síðan í hitt ið fyrra, að það virti oss ekki einu sinni þess, að senda nokkurt tilboð. Vonaudi er, að tækifærið verði nú notað sem bezt af þingmönnum vorum, eigi að eins til þess, að fá gjaldið fært sem mest niður, heldur og til þess, sem í raun og veru ■er enn meira í varið, og síðar mun rækilegar minnzt á hjer í blaðinu, að ferðirnar verði sem haganlegastar. Vjer gerum ekki ráð fyrir því, að þingmenn hugsi sjer fyrir fram að hafna samningum við gufuskipafjelagið, enda þótt flogið hafi fyrir, að minnsta kosti um einn þeirra, að hann ætli sjer að vinna í þá átt, og talað hafi verið í þá átt í einu blaðinu. Það verður ekki annað sjeð, en að nú megi takast að komast að svo góðum samningum, að oss hlyti að verða til stórtjóns að hafna þeim, og slíkri þrákelkni ekki bót mælandi. Hitt er annað mál, hvort sjálfsagt er að nema eimskipsútgerðarlögin alveg úr gildi, eins og stjórnin fer fram á. Hagfeldara virð- ist, ef því yrði við komið, að skjóta fram- kvæmd þeirra á frest og eiga þau að bakhjalli, ef til þeirra skyldi þurfa að taka síðar meir. Landsbankinn og landfógetinn. 1 2. hepti »Eimreiðarinnar« þ. á. stepdur ritgerð með fyrirsögn: »Landsbankinn og land- fógetinn« eptir Ólaf G. Eyjólfsson. Aðalefni hennar er tekið upp í 40. tbl. ísafoldar, og er þar stungið upp á, að landsbankinu eigi að taka að sjer störf landfógeta og að lauds- bankinn eigi að setja á stofn auka- banka út um land; með þessu móti aukist bankanum verksvið, sparist fje fyrir landssjóð og með tímanum falli burtu ávísanir verzlana- stjóra og kaupmanna á verzlunarhús í Khöfn, fyrir ýmsum greiðslum þeirra til landsjóðs. Að sönnu er engin af þessum hugmyndum ný; eu þær liafa átt nokkuð erfitt uppdrátt- ar hingað til. Nú líturþó út fyrir, eptir athuga- semd ritstjóra »Eimreiöarinnár« að dæma, að hjer sje um stórmál að ræða, harla mikilsvert fyrir land og lýð. Virðist því ekki ónauðsyn- legt, að mál þetta sje skoðað frá öllum hlið- um, og íhugaðir vandlega kostir og ókostir þess fyrirkomulags, sem nú er, og eig'i síður þess fyrirkomulags, er stungið er upp á í þess stað, áður en það er látið koma til fram- kvæmda. Landshöfðipgi er aðalreikningshaldari lands- ins; haun semur landsreikninginn og í honum eru tilfærðar allar tekjur landsins og gjöld innan lands og utan, fyrir hvert reikningsár. Landshöfðingi semur landsreikninginn eptir 4 aðalreikningum: 1. kassabók Islandsráðgjafans; 2. jarðabókarsjóðsreikningnum; 3. viðlagasjóðs- reikningnum; 4. póstreikningnum. Kassabók ráðgjafans hefir iuni að halda allar innborganir og útborganir fyrir ísland, er fóru fram í Kaupmannahöfn. Jarðabókarsjóður heitir sá hluti landssjóðsins, er landfógeti heldur reikning yfir. I þann sjóð eru greiddar allar tekjur landsins eptir skatta- og toll-lögum - - þær er greiddar eru hjer á landi —, og úr þeim sjóð eru greidd öll útgjöld landsins samkvæmt fjárlögunum. Innheimtumenn tekjanna eru sýslumenn lands- ins og bæjarfógetar; og »umboðsmenn« hafa innheimtu afgjalda af jarðeignum landsjóðs- ins. Allir þessir gjaldheimtumenn greiða tekj- urnar til landfógeta. Þó er þeim heimilt að greiða þær í Khöfn með ávísun, stílaðri á borg- un við sýningu, á áreiðanleg verzlunarhús þar; færist þá sú upphæð í »kassabók ráðgjafans«. Aptur á móti hefir landfógeti einn á hendi allar greiðslur úr jarðabókarsjóði (landsjóði) eptir fjárlögum, er fóru fram hjer á landi. Viðlagasjóðurinn er varasjóður landsins. Lán þau, er veitt eru úr landsjóði, en greidd úr viðlagasjóði og í hann, eru greiddir vextir og afborganir af þeim lánum. Landfógeti inn- heimtir allar tekjur hans (o: vexti og afborg- anir lánanna), annast gjöld hans og semur reikning hans. Póstmeistari semur póstreikninginn. I hann renna allar tekjur fyrir frímerkjasölu og úr honum greiðast laun póstafgreiðshimanna, brjef- hirðingamanna og allra landpóstanna. Eptir orðalagi áminnztrar ritgerðar í »Eim- reiðinni« skyldu menn ætla, að hugsunin þar væri sú, að landsbankinn skuli takast á hend- ur allt starf landfógeta og öll innheimtustörf tekna landsjóðs, þannig að sýslumenn, bæjar- fógetar og umboðsmenn hefðu eigi lengur það starf á hendi. En eptir því sem ritstjóri »Eim- reiðarinuar« hefir skýrt frá munnlega, mun ó- kunnugleiki og þekkingarskortur höfundarins á málinu valda því að hann orðar þetta svo, eu hugsunin eigi að vera sú, að landsbankinn taki að sjer að eins starfa þann, er landfóget- inn hefir nú á hendi; innköllunarmennirnir skuli vera hinir sömu og áður. Það mun því ekki vera farið fram á aðra breyting þess fyr- irkomulags, sem mi er, en þá að landsbankinn komi í stað landfógeta. Eins og allir sjá, get- ur það ekki haft neina stórvægilega þýðingu, hvort það er landfógetinn í Reykjavík eða landsbankinn í Reykjavík, sem veitir greiðsl- unum viðtöku frá innheimtumönnum. Það verða eptir sem áður innheimtumennirnir, sem gjaldendurnir verða að greiða alla skatta og tolla til — bæði kaupmenn og aðrir lands- menn; það hlýtur að standa greiðandanum á sama, hvort innheimtumenn greiða gjöldin til landfógetans í Reykjavík eða landsbankans í Reykjavík. Þetta fyrirkomulag mundi heldur ekki gera neina verulega breyting á greiðslum úr jarðabókarsjóði; það verður jafnljett eða jafnörðugt fyrir þá, er þar eiga að taka við peningum, að snúa sjer til landfógeta í Rvík og landsbanka í Rvík. Gætum nú að, hvort þetta fyrirkomulag mundi verða ódýrara. Eptir hinum nýjustu launalögum er ætlazt til að landfógeti fái í lauu 3500 kr. og í skrif- stofufje 1000 kr., samtals kostar þá landfó- getaembættið 4500 kr. á ári. Nú ber þess að gæta, að auk þess sem landfógeti hefir á hendi, eins og áður er sagt, að taka á móti frá öllum gjaldheimtumönnum laudsins, 30—40 að tölu, öllum tollum, sköttum og afgjöldum fasteigna landsjóðs og gieiðir vit öll gjöld ept- ir fjárlögum, þau er greidd eru hjer á landi, og gerir öll reikningsskil fyrir, hefir hann alla innköllun vaxta og afborgana af lánum við- lagasjóðs; og að það muni eigi vera alllítið starf, má ráða af því, að viðlagasjóður átti við síðustu áramót útistandandi í lánum yfir 800 þíf.s. krónur, eða 2/8 hluti á móts við allt það fje, er landsbankinn á úti í lánum. Þar að auki hefir landfógeti á hendi mjög margvísleg störf fyrir ríkissj. o.fl. sjóði í sambandi við hann: t. a. m. innlausn vaxtamiða, útborgun vaxta af ríkis- skuldabrjefum og innritunarskírteinum, útborg- un eptirlauna úr lífsábyrgðarsjóði, innheimtu

x

Ísafold

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.