Ísafold - 28.07.1897, Blaðsíða 2

210
til þess að hjálpa skynsömum mönnum til að
gera út af við þær á næsta þingi — eins og
hann hefir nvi sjálfur steindrepið grfluna sfna
frá síðasta þingi.
Hrakförin.
Jafn-skopleg hrakför, eins og Bened. Sveins-
son varð fyrir í neðri deild á laugardaginn var,
er með öllu dæmalaus í þingsögu vorri.
Stjórnarskrármálið var þar til framhalds 1.
umræðu. Klemens Jónsson var framsögum.
meiri hluta nefndatinnar, og talaði stillilega.
Hann sfndi fram á, að 3 vegir liefðu verið fyr-
ir nefndina, eptir að hún hefði verið komin að
þeirri niðurstöðu, að hún gæti ekki aðhyllzt
frv. dr. Yaltys Guðmundssonar. Einn hefði
verið sá, að taka upp landstjórafrumvarpið
gamla, sem nefndin hefði ekki sjeð sjer fært.
Sá annar, að leggja alveg árar í bát, sem ekki
hefði þótt tiltækilegt. Þriðji vegurinn hefði J
verið miðlunarvegur, sem gæti dregið til sam- j
komulags við stjórnina; með því að stjórnin j
hefði nvi kornið lengra til móts við oss en
nokkru siuni áður, þá hefði nefndin aðhyllzt !
þann veg, og iagt tillögur landsh. við stjórn- l
ina tii grundvallar. Aðalatriðið væri að fá ráð- j
gjafa vorn út úr ríkisráðinu, og einmitt af því,
að stjóruin hefði haldið svo fast í setu hans
þar, hefði þótt sjerstök þörf að setja isn x
frv. það ákvæði, að hann skyldi ekki þar vera.
Enda enginn annar vegur til að útkljá þá
deilu, því að ekki muadi vænlegt að höfða i
mál gegn ráðgjafanum út af því atriði.
Engir aðrir vildu ræða málið. Að eins gat
dr. Yaltyr Guðmundsson þess, að samkvæmt
yfirlvsing sinni í nefndarálitinu tæki hann frv.
sitt aptur.
Nú átti að fara að ganga til atkvæða um
það, hvort frv. nefndarinnar skyldi ganga til
2. umr.
Þá varð atburður, sem öllum mun koma mjög
á óvart. Benedikt Sveiasson stóð upp og kvaðst,
samkvæmt þeim rjetti, sem þingsköpin heim-
iluðu sjer, taka upp frv. V. G., gera það að
sínu frumvarpi.
Hlátur nokkur varð nú í deildinni og ókyrr-
leiki. Það leyndi sjer ekki, að þingmönnum
þótti nokkuð kynlegt atferli þiugmanns Norð-
urþingeyinga. En auðvitað áttuðu þeir sig
bráðlega á því, að þetta var gert í því skini
einu, að geta hælzt um á eptir yfir því, að
frv. V. G. hefði verið fellt.
Forseti beið við ofurlitla stund, en enginn
tók til máls. Þá sagði hann að gengið yrði
til atkvæða um þetta frv., sem Ben. Sveinsson
nú var orðinn flutningsmaður að. Ymprað var
á, að fresta atkvæðagreiðslunni, með því að
málið horfði nú við á nokkuð annan veg en
áður. En forseta þótti sú ósk koma of seint.
Jafnframt gat hann þess, að komið hefði fram
beiðni frá nokkrum þingmönnum um, að nafna-
kall skyldi við haft.
Ben. Sveinsson var þá fyrstur spurður, hvort
hann greiddi atkvæði með því, að frumvarpið,
hans eigið frumvarp, gengi til 2. umræðu.
*
Hann sagði »nei«, og svo neitaði hver af öðr-
um, þangað til komið var að Guðl. Guðmunds-
syni. Hann kvaðst ekki greiða atkvæði. For-
seti spurði um ástæður.
Þingmaðurinn tilfærði þær ástæður, að ept-
ir að hann hefði heyrt flutningsmanninn greiða
atkvæði móti sínu eigin frumvarpi, væri það
augljóst, að hann væri að gera gabb að þing-
inu, og kvaðst telja það ósamboðið virðingu
sinni sem þingmanns, að láta hafa atkvæði
sitt á svo ósæmilegan hátt að skotspæni.
Forseti spurði þá, hvort deildin tæki þess-
ar ástæður gildar.
pað var samþykkt með ölluvi þorra atkv.
Meðal þeirra, sem samþykktu að taka þœr
gildar, var Ben. Sveinsson sjálfur!
Nú fóru hver eptir annan, 9 samtals, að svara:
»Greiði ekki atkvæði«, og allir tilfærðu þeir
sömu ástæður sem þingmaður Vestur-Skapt-
fellinga, að tveimur undantekuum, Jóni Jóns-
syni þm. Eyfirðinga, og Tr. Gunnarssyni. Þeir
kváðust hafa verið ginntir til að skrifa undir
nafnakallsbeiðnina — hófðu vitanlega óskað
nafnakalls, ef V. G. tæki ekki frumvarp sitt
aptur, en ekki dottið í hug, að frumvarpið
yrði flutt af mótstöðumanni þess, til þess að
hafa þingið að gabbi. Astæður þeirra voru
líka teknar gildar. Hinir 6, sem neituðu að
greiða atkvæði, af sömu ástæðu sem Guðl.
Guðm., voru Jens Pálsson, Jón Jensson, Jón
Jónsson próf., Jón Þórarinsson, Valt. Guðm. og
Þórður Thoroddsen. Tveir voru fjarverandi og
hinir 12 sögðu »nei«. En ymsir þeirra, sem
fyrst greiddu atkvæði, gátu þess á eptir fundi,
að hefði þeim hugkvæmzt ástæður Guðl. Guðm.,
þá irefðu þeir neitað að greiða atkvæði.
Hvernig Ben, Sveinssyni var innanbrjósts,
látum vjer auðvitað með öllu ósagt, en víst er
um það, að mikið var brosað að þingmanni
Norður-Þingeyinga, meðan á fundinum stóð, og
þessa daga, sem srðan eru liðnir, hefir mönn-
um hætt við að fara að verða kymileitir, hve-
nær sem á hann hefir verið minnzt. Hrak-
förin þykir svo kátleg — að ætla að fara að
skeyta skapi sínu á þennair hátt, sem með
öllu er dæmalaus, á frumvarpi, sem samþing-
ismaður hans hefrr tekið aptur t' samkomulags
og samvinnu skini, og lrafa það svo upp úr
krafsinu, að ekki að eins þingdeildin — heldur
og hann sjálfur samþykkir, að hann sje að
gabba hana og hafa atkvæði hennar á ósæmi-
legan hátt að skotspæni!
Og ekki nóg með þetta. Með allri þessari
óvenjulegrr, ofstækisfullu viðleitni og þrátt fyr-
ir það, að hann verður að sætta sig við þessa
samþykkt deildarinnar, jafn-neyðarlega óvirðu-
leg og húrr var r' hans garð, fær hann ekki
einu sinni þvr' áorkað, sem um var teflt: að
fá frumvarpið fellt frá 2. umr. Stjórnarskráin
kveður svo á (í 36. gr.), að livorug þingdeild-
in megi gera ályktutr um neitt, nema að
, minnsta kosti tveir þriðjungar þingmanna sjeu
á fundi og greiði þar atkvœði. En eins og
áður er sagt, neituðu 9 að greiða atkvæði,
en hinir að eins 12, sem þátt tóku í athvæða-
greiðslunni. Frumvarpið er þá jafn-ófellt ept-
ir sem áður, og hrakförin auðvitað að lrlægi-
legri.
Menn eru yfir höfuð faruir að henda gaman
að honum á þingi, karlskepnunni — lráðslegt
gaman; það leynir sjer ekki. .Tafnvel þeir 2
—3 átrúnaðarvinir og nokkurn veginn dyggir
fylgifiskar, er hann á enn á þingi að saman-
lögðu r báðum deildum, mundu hafa viljað
mikið til vinna, að hann hefði hlrft sjálfum
sjer og þeim við þessari sr'ðustu skyssu, er
meðal annars rifjar upp fyrir mönnum »for-
setahneykslið« frá síðasta þingi sællar minn-
ingar.
Bókmenntafjelagiö.
Aðalfundur í Rvíkurdeild 8. þ. m. Forseti (Dr.
B. M. Olsen) gat þess, að vegna efnaskorts væri
ekki von á frá þessari deild fjelagsins nenia hin-
um venjulegu ársritum þetta ár, Tímariti og Skirni.
Hann lýsti yfir þeirri ósk og von, að deildin fengi
að njóta áfram sama styrks af almannafje. Þá
skýrði hann frá bókaútgáfum Hafnardeildarinnar
þ. á. — Eptir tillögum þeirrar deildar var borið
undir fundinn, hvort leita skyldi atkvæða meðal
allra fjelagsmanna um afnám eða framhald á frjett-
um i Skírni. Kom það fram í talsverðum umræð-
um um það mál, að allir vildu láta halda áfram
innlendum frjettum, en skiptar skoðanir um hinar
útlendu. Með 16:7 atkv. var samþykkt, að bera
spurninguna um útl. frjettir undir fjelagsmenn, en
fellt með 16:3, að hún næði til hinna innlendu.
Stjórninni falið í einu hlj., að útvega menn til
að rita frjettir í Skírni næsta ár, bæði útlendar
og innlendar.
Stjórn endurkosin (forseti i einu hlj.), og i Tima-
ritsnefnd með forseta kosnir Einar Hjörleifsson,
Kristján Jónsson, Steingr. Thorsteinsson og Jó-
hannes Sigfússon.
Frá alþingi.
Fjárlaganefndarálitið.
Nefndin í neðri deild byrjar á því, að áætla
tekjur landssjóðs á næsta fjárhagstímabili
42,000 kr. hærri en stjórnin gerir í frumvarpi
sínu. Hún gerir að vísu lausafjárskattinn
nokkuð lægri, en alla tolla hærri, og sörnuh
tekjur af póstferðum og óvissar tekjur.
Styrk til búnaðarfjelaga vill nefndin hækka
upp í 18,000 kr., og veita síðara árið 4000
kr. til hins fyrirhugaða allsherjar-búnaðarfjelags
landsins. Þá vill hún veita eyfirzka ábyrgð-
arfjelaginu 5000 kr. styrk, og útgerðarmanna-
fjelaginu við Faxaflóa helming kostnaðar til1
þilskipakvíar á þurru (Bessastaðatjörn), allt
að 10,000 kr. Til vörðuvita á Gerðatanga
250 kr. Til utanfarar lækna til fullkomnun-
ar í mennt sinni 600 kr. hvert árið (áskorun
frá læknafundinum í fyrra). Til endurbygg-
ingar sjúkrahússins á Akureyri 5000 kr., og
til sjúkrahúss á Seyðisfirði 1600 kr.
Vegabótafjenu, 157,000 kr. um fjárhagstíma-
bilið eptir uppástungu stjórnarinnar, vill nefndin
skipta nokkuð öðru vísi en hún gerir, ætla
til flutningabrauta að eins 75,000 (í stað
100,000), en hækka þjóðvegafjeð upp í 75,000
(í stað 50,000) og sömul. dálítið það, sem er
ætlað til fjallvega, 10,000 alls. Svo á að láta
Strandamenn fá 6000 kr. fyrra árið til vega-
bóta þar í sýslu gegn helmingstillagi í móti
frá syslubúum sjálfum, og Snæfellinga 3000
með sömu kjörum.
Til aðgerða og breytinga við latínuskólann
vill nefndin veita 7,500 kr. eða að eins rúm-
um 1800 kr. minna en fram á var farið