Ísafold - 19.03.1898, Blaðsíða 2

Látinn er að segja Hans Rasmus
Astrup, þjóðrækinn mann, er um tíma
sat í ráðaneyti Sverdrups og á þinginu.
Hann var stórauðugur og mikill hjálp-
vættur á marga vegu.
England. þing sett 8. febrúar. Af
þingsetningarræðunDÍ má skynja, að
Bretar halda þar áfram á miðlunar-
!eið og friðstillingar, er því má við
koma, bæði í vorri og öðrum álfum.
þeir hyggja eptir um atferli Rússa og
fleiri í KÍDa, en hlutast að eins til
,þar, sem þeir geta styrkt að því, að
fleiri höfnum verði upp lokið fyrir
allar þjóðir vorrar álfu. Allt um það
dylst engum, að Bretar hafa allt undir
búið þar eystra, ef hrifsingar Norður-
álfumanna eptir löndum eða eyjum
drægju til ófriðar við Kínverja eða
Japansmenn, til að láta stórflota sinn
skerast í leikinn, ef þörfum gegndi.—
Við Abessiníukeisara hafa Bretar náð
hagfeldum sáttmálakostum, en honum
líkar sem bezt, að ríki falsspámannsins
líði sem fyrst undir lok.
Frakkland. Mál höfðað móti ritböf-
undinum Emile Zola. Ákærur sínar
hafði hann sent Faure forseta og kraf-
izt saksóknar, og því var hún sjálf-
sögð, Hún byrjaði 7. febrúar, en lykt-
aði 23. dag mánaðanns. Sakargiptir
hans voru, að Dreyfus hefði verið sak-
laus dæmdur í hermannadómi, en í
öðrum dómi hefði Esterhazy hlotið
sýknu; en allt bendi þó á, að hann
hefði skrifað það njósnarskjal, sem
hinum var kenut um. |>etta þótti
ekki sannað í kviðdómsmálinn af Zola
hendi, eða sóknarmanni hans, Labori,
eða Albert Clemenceau, bróður blað-
stjórans (blaðsins Aiirore). Dómurinn
varð svo harður fyrir Zola, sern lögum
gat numið, eða eins árs varðhald og
sakarbætur (3000 frankar), en fyrir
blaðstjórann 4 mánaða varðhald og
sömu sakarbætur.
f>að sem hjer þótti þó mest ráða
málalyktum, var allt fyrirkomulag
og öll einkenni málssóknarinnar. Um
Dreyfus-málið mátti ekki tala og dóm-
stjórinn þaggaði sífellt niður í Zola
og sakvarnarmönnunum, er við það
var komið eða minnt var á þann sann-
leik, að leyndarskjalið, sem eptir var
farið í Dreyfusdóminum, var hvorki
honum sýnt nje hans sóknvarnarmanni.
Hershöíðingjar og aðrir foringjar, er til
vitna voru kvaddir, kölluðu hvað eptir
annað fram í og Ieyfðu sjer óra og
ólæti. En undir slíkt tók alls konar
óþjóðalýður og Gyðingahatendur (Drey-
fus er Gyðingur), en hjer fylgdi nær
því á hverjum degi skammahávaði og
áflog, og stundum varð dómstjórinn
að láta ryðja salinn. Verst þótti þó
fara á því, er forseti hershöfðingjaráðs
ins, Boisdreffe, sneri orðum sínum að
kviðdómendunum, og ljet þá vita, að
hershöfðingjarnir mundu segjast úr
stöðu sinni, ef dæmt yrði Zola í vil.
Eptir þessu voru ærslin á strætunum,
og lýðurinn æpti eptir Zola sem gífur-
legast, og optast varð hann að leita
heim til sín huldu höfði. -
»Vitu þér enn eða hvat‘?« mætti
nú mæla til Frakka. Öll frjálslynd
blöð á Frakklandi og í öðrum löndum
eru þar á einu máli, að engum sje
kunnara en fyr um það, er birtu skyldi
verpa á áfellisdóm Dreyfus’s. Hver
trúir enn sínu, en efinn um rjettdæmið
hefir þó aukizt til mestra muna. Allir
frjálslyndir, þjóðhollir og mikilmennt-
aðir menn á Frakklandi — t. d. allur
hávaði háskólakennaranna — þykjast
kenna merkja nýs innblásturs í brjóst
þjóðarinnar af samverknaði hervalds
og klerkavalds. |>að er að skilja: merki
drambsemis og hræsni frú fyrri tímum.
Margir kveða beint upp úr, að nú hafi
myrkva skotið á sæmd Frakklauds af
Zola-málinu og þess undanfara, og
eins af þeim Gyðingaofsóknum, sem
nýlega hafa farið frarn í Alzír og að
miklu leyti eru af líkum rótum runnar.
Hjer má við bæta, að mönnum hefir
verið lengi kunnugt, að Miinster greifi,
sendiboði jþýzkalands í París, hefir
fyrir löngu tekið öllu sem fjærst um
njósnir frá Dreyfus, og sama hefir
Biilow stjórnarherra nýlega endurtekið
á ríkisþinginu í Berlín.
I nálega öllum merkisblöðum álfu
vorrar, t. d. »Times« ú Englandi, hefir
hart verið tekið á sókn Zplamálsins og
hermáladómanna á undan. í Víifarbla'ð-
inu »Neue freie Presse« er svo aS orð-
um kveði'ð: »,Franska þjóðin hl/tur að
vera orðið afarsjúk og sjón hennar á
rjetti og sannindum mjög veikluð. Skynj-
andi menn og vandlátir verða nú að
taka til haröra rnutrnæla gegn slíkri af-
skræmislögsókn«.
Enn ber við að bæta, að þó Méline,
forseti ráðaneytisins, flytti sjer eptir
dóminn að fá trausti ti! stjórnarinnar
lyst yfii á þinginu og það fengist tneð
2f% atkv., fór hann samt lieldur ávítun-
arorðum um aðferð Boisdreffes,. og, tók
ekki fjarri nr’jum rannsóknum um Drey-
fussdóminn. Þó gaf hann í skyn, að'til
slík's væri ekki að' hugsa fyr en eptir
þingkosningarn ar(í maímán.). Hanu ótt-
ast, að fylgisflokkur stjónmrinnar muudi
sundrast, ef fyr yrði við málinu hreyft.
Grikkland. Á sunnudaginn var (27.
febr.) kom sú voðafrjett frá Aþenu-
borg til danskra blaða, að tveir morð-
ingjar hefðu daginn áður setið fyrir
Georg konungi, er hann ók heim frá
bænum Faleron með Mariu dóttur
sinni. Frá þéim riðu ekki færri en 6
morðkúlur að vagninum, en hittu
hvorki konung nje dóttur hans, og þó
stóð hann upprjettur henni til hlífðar.
Skotið komst á þjóninn, sem sat hjá
ökumanmnum, en hættulegt ekki.
Hestarnir runnu sem af tók og einn
þeirra meiddist. Báðir morðbófarnir
eru nú handteknir, og af sögnum þeirra
má ráða, að þeir hafi verið til kosnir
af einhverjum launkytruflokki var-
menna og samsærismanna, sem hyggja
á hefndartilræði við konung, en kenna
honum um seinustu raunir Grikklands.
Mikill fögnuður í ljósi látinn urn allt
land, er þau konungur sluppu heil úr
hættunni, þakkarmessur haldnar í
höfuðborginni og fleiri bæjum, en
gleðikveðjur streymdu að frá öllum
höfðingjum álfu vorrar.
Skömmu áður hafði það til rauna-
bóta borið, að England, Frakklaud og
Rús8land höfðu tekið að sjer ábyrgð á
fjárláni til bótagjaldsins, er Tyrkjum
skal greitt, svo nú má að þeim^þerða
tökin um brotthaldið frá þessalíu.
Austurríki. Hjeðan svo skemmst að
greina, að hatrið og úlfúðin hefir farið
vaxandi með J>jóðverjum og hinum
slafneaku þjóðflokkum, en þess mest
kennt í Böhmen, eða í Prag, þar er
hinir þýzku fulltrúar hafa af þingi
gengið. Eptir beðið hver úrræði, verða
fundin, eða hver fyrir þeim vill gang-
ast. Meðan svo brakar í þjóðaskál-
anum mikla fyrir vestan Leitha, og
allt virðist ætla af göflum að ganga,
lýsa Ungverjar fyrir austan engu yfir
um neina örvæntingu, en gefa í skyn,
að hvernig sem vestra fari, muni þeir
halda öllu sínu hyggilega saman, og
njóta afreka sinna betur en fyr, eptir
allar sínar baráttutilraunir.
Krítarmálið. Hjer fer ekki enn allt
með felldu, en Rússar halda fram ný-
næmisuppástungu, og hún er: að gera
Georg Grikkjaprins að landstjóra eyj-
arinnar. J>eim fylgja Englendingar,
Frakkar og ítalir að rnáli, en J>ýzka-
land og Austurríki hafa til þessa þrætt
á móti og statt mótbárur soldáns, sem
nú heimtar landstjóra, tr sje af sínu
þegnaliði. Ekki ólíklegt talið, að tíð-
indin semustu frá Aþenuborg flýti fyr-
ir rnálinu.
Skólarðð
i Beykjavíkiif iærða skóla
1. imti z 1898.
Ölmusustyrkur, fyrir allt skólaárið,
aptan við nöfmn, í krónum. Allir í I.
bekk nýsveinar, os' auk þess 2 nýsvein-
ar í II. b. og 1 í IV. b. (stjörnumerkt-
ir). j>eir piltar eru upprunnir úr Rvík,
sem ekki er annars um getið. Með
því að ekkert varð af miðsvetrarprófi,
sakir veikinda, var piltum raðað í
þetta sinn eptir meðaltali einkunna
þeirra, er þeir höfðu við 2 síðustu rað-
anirnar á undan (nóvbr.lok og jamíar-
lok). Alls í skólanum 103 (í fyrra
106).
VI. bekkur.
1. Magnús Jónsson (Grafningi) 150.
2. Halldór Hermannsson (f sýslum.
J.) 200. 3. Jón Hjaltalíu Sigurðsson
(kaupm. Magn.), umsjónarm. við bæn-
ir, 175. 4. Bjarni Jónsson (Árn.) 200.
5. Ari -Jónsson (Barðastr.) 150. 6.
Sigurður Jónsson (Eyrarb.) 175. 7.
Matthías Emarsson 100. 8. Bjarni
þorláksson (Johnson, kaupmanns). 9.
Eiuar Jónasson (Skarði) 75. 10. Matt-
hías J>órðarson (Borgarí.), umsjónarm.,
100. 11. Valdimar F. Steffensen (f
kaupm.). 12. Tómas Skúlason (Skarði)
100. 13. Guðmundur H. Tómassou
(f læknis) 50. 14. þorvaldur Páls-
son (trjesm. Halldórss.) 100. 15. j>or-
steinn Björnsson (Borgarf.).
V. bekkur.
1. Guðmundur Benediktss. (Skagaf.)
200. 2. Hinrik Erlendsson (gullsm.)
100. 3. Guðm. Bjarnason (Húnav.)
150. 4. Stefán G. Stefánsson (Grund-
arf.), umsjónarm. úti við, 175. 5. Sig-
urður Kristjánsson 150. 6. Karl
Torfason (Olafsdal) 50. 7. Sigurður
Sigurðsson (f adjunkts). 8. Kristinn
Björnsson (múrara). 9. Jón N. Jó-
hannesson. 10. Kristján Linnet
(Hafnarf.) 25. 11. Jón Róserikranz
(kennara). 12. Guðmundur Grímsson
(Árn.). 13. Sigurmundur Sigurðsson.
14. Jón Brandsson (ý pr. Tómass.) 50.
15. Sigurður Guðmundsson (Gnúpv.hr.),
umsjónarmaður. 16. Kristján Thejll
(Stvkkish.).
IV. bekkur.
1. Rögnvaldur A. Olafsson (ísafj.s.)
200. 1. Páll Sveinsson (pr. Eiríkss.,
Ásum) 200. 3. Sveinn Björnsson (nt-
stjóra). 4. Jón H. Stefánsson (Sauð-
árkrók). 5. Páll Egilsson (Árn.) 50.
6. Ásgeir Asgeirsson (Isafj.s.) 100. 7.
Stefán Björnsson (Fáskrúósf.) 100. 8.
Lárus Fjeldsted (Borgarf.). 9. Páll
Jónsson (V.-Skaptf.) 125. 10. Jón H.
Isleifsson (f pr. Einarss.) 75. 11. Guð-
mundur J>orsteinsson (verzlm.). 12.
Lárus Scheving Halldórsson (Snæf.),
umsjónarm., 100. 13. *Adolph H. F.
Wendel (Dýraf.). 14. Vernharður Jó-
hannsson (dómkirkjupr.). 15. Guð-
mundur Jóhannsson (br. nr. 14). 16.
Sigurjón Markússon (skólastjóra).
III. bekkur.
1. Jón Jónsson (Rangv.s.) 200. 2.
Jón Ófeigsson 175. 3. Jóhann Sigur-
jónsson (Laxamýri). 4. Sigurjón |>.
Jón8son (Skagaf.) 150. 5. Böðvar
Jónsson (Húnav.) 150. 6. Skúli Boga-
son (f læknis). 7. Gunnlaugur Claes-
sen (Skagaf.). 8. Björn Líndal Jó-
hanne8Son (Miðf.) 125. 9. Böðvar
KristjánssoD (yfirdómara). 10. flauk-
ur Gíslason (f>ing.) 150. 11. Jakob
R. V. Möller (Sauðárkr.). 12. Benedikt
Sveinsson (Húsavík) 100. 13. Magn-
ús Sigurðsson (br. VI. 3) 100. 14.
Lárus j>. Thorarensen (t pr. J. Th.),
umsjónarm. 15. Sigurður Guðmunds-
son (Húnav.).
II. bekkur.
1. Einar Arnórsson (Árn.) 200. 2.
þorsteinn þorsteinsson (Árn.) 100. 3.
Olafur Björnsson (br. IV. 3). 4.
Magnús Guömunds-son (Húnav.). 5.
Bjarni Jónsson 50. 6. .Jón Magnús-
son 50. 7. Jónbjörn þorbjarnarson
(t kaupm. Jónass.) 25. 8. *þórður
Sveinsson (Geithömr., Húnav.) 25. 9,
Brynjólfur Björnsson (RangárvA. * 10.
Valdimar Erl-ndsson (Garði í Keldu-
hv.). 11. Björu þórðarson (Kjósars.),
umsjónarm. 12. Eiríkur StefáDsson
(prests á Auðkúlu), 13. Hall-
dór Stefánsson (Húrmv.;. 14. Björn
Stefánsson (br. nr. 12). 15. Halldór
Jónassorr (skólastj., Eiðum). 16. Sturla
Guðmundssou (Arn.). 17. Pjetur Boga-
son (br. 11J. 6). 18. Sigvaldi Ste-
fánsson. 19. Vilhjálmur Finsen. 20*.
Jón Benedikts Jónsson (Isaf.). 21.
Sigurður Sigtryggsson.
I. bekkur.
1. Júlíus Stefánsson (faktors Guð-
mundssonar á Djúpavog). 2. Geir
Zoéga (adjunkts). 3. Guðmundur H,
Lúter Hannesson (Stað í Aðalvík).
4. Gísli Sveinsson (br. IV. 2). 5. Guð-
mundur Ólafsson (prests í Arnarbæli).
6. Han8 Guðmundsson (bóksala á Eyr-
arb.) 7. Stefán Sveinsson (Húnav.).
8. Lárus Sigurjónsson (N.-Múlas.). 9.
Hreggviður þorsteÍDSSon (Gullbr.s.),
umsjónarm. 10. þórarinn B. jþórar-
insson (faktors á S .yðisf.). 11. Guð-
mundur Guðmundssou (Kollafjarðar-
nesi). 12. Sigur.ður G. Guðmundsson
(br. nr. 6). 13. Bogi Brynjólfsson (pr.
á Olafsvöllum). 14. Ólafur þoisteins-
son (járnsmiðs Tómass.). 15. Jóhann
Briem (pr. í Hruna). 16. Jóhann
Möller (kaupm. J. M. á Blönduós).
17. Guðmundur Guðmundsson (Kirkju-
bóli í ísafj.s.). 18. Haraldur Sigurðs-
son (fangavarðar). 19. Georg Olafs-
son (gullstn. Sveinssonar). 20. Otto
Jacob Havsteen (amtmanns J. H.).
Islenzk blaðameunska.
í þessu tölublaði flytur Isafold les-
endum sínum upphaf dálítillar ritgerð-
ar um blaðamennsku hjer á landi, og
er ætlazt til að frásöguin nái fram að
árinu 1874. Enda þótt hjer geti ekki,
rúmsins vegna, verið að ræða nema
um tiltölulega stutt ágrip, vonum vjer
samt, að öllum þorra lesenda vorra
þyki greinin ekki ófróðleg, og byggj-
um vjer þá von eigi hvað sízt á lof-
orði um aðstoð, sem vjer höfum feug-
ið frá hinum þjóðfræga fræðimanna-
öldungi, hr. Páli Melsted, — manni
sem auk annara starfa, er þjóð vor
fær aldrei fullþakkað honum, hefir átt
einna mestan og beztan þátt í að ryðja
blaðamennskunni braut hjer á landi.
Getið skal þess jafnframt, þó að þess
sje naumast nein þörf, að hann ber
enga ábyrgð á ófullkomleikum ritgerð-
arinnar, nje heldur á dómum þeim, er
kveðnir verða upp um það, hveruig
ætlunarverk blaðanna hefir verið af
liendi leyst.
Síra Árna Jdnssyni,
prófasti á Skútustöðum, er meinilla
við »valtýskuna«, eptir því sem stend
ur í blaði einu hjer í bænum, er flyt-
ur langt ágrip af umræðunum á Ljósa-
vatns-fuDdinum. það tekur prófastinn
sárast, að sögu vorri og tungu standi
svo mikil hætta af henni. því miður
er engin grein fyrir því gerð, í hverju
sú hætta sje fólgin. En helzt virðist
tiltök að gizka á, að prófasturinn muni
telja það óhjákvæmilega afleiðing af
því, að landið fái íslenzkan ráðgjafa,
er mæti á alþingi og beri ábyrgð allr-
ar stjórnarathafnarinnar, að öll eintök
af helztu sagnaritum landsins, svo
sem Landnámu, Sturlungu, Biskupa-
sögunum og Árbókunum, verði brennd