Ísafold - 21.09.1898, Page 1

Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. í vikn. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l1/2 doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bunam við
áramót, úgild nema komin sje
til útgefanda fyrir 1. október
Afgreiðslustofa blaðsins er í
Austurstræti 8.
XXV.
arg.
Keykjavík, miðvikudaginn 21. september 1898.
57. b!að
Tvisvar í viku kemur
nú Isafoid út um tíma
(5—6 vikur), miðviku-
daga og laugardaga.
Næsta blað laugard.
24. þ. m.
5|{ Jjí 5(í )|í * * * * * * *** ** *
Nýir kaupendur
aö næsta árgangi
ÍSAFOLDAR,
1899, fá auk ann-
ara hlunninda ó-
keypissíðasta árs-
fjórðung* þ. á., um
20 blöð, ef þeir
borga fyrir fram,
Forngripasafnopiðmvd.og ld. kl.ll—12.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl. 11—2. Bankastjóri við ll1/,—U/^.ann-
ar gæzlustjóri 12—1.
. Landsbókasafn opíð hvern virkan dag
kl. 12—2, og einni stundu lengur (til kl.31)
md., mvd. og Id. til útlána.
>1/ \1/ x|< xl/ xl/ xtx 'd/ xl/ xjí xjí xjí x!/ xj/ xl/ xU xl/
J|x /Jx /Jx >Jx ^ >(x /Jx /Jx vjx /Jx /Jx /Jx /JX /Jx /Jx /Jx
Ferðaáætlun
gufuskipafélagsins
sameinaða.
|>að gegnir í raun og veru furðu,
tneð hve mikilli stillingu Reykvíking-
ar og aðrir Sunnlendingar hafa tekið
ferðaáætlun gufuskipafélagsins samein-
aða í sumar. Vitanlega hefir verið
kur í mönnum. En hingað til hafa
menn látið þar við lenda að stinga
saman nefjum um, hver dæmalaus ó-
mynd hún só.
Tvo mánuði um hásumarið, frá 26.
júlí til 25. september, hefir engin bein
ferð verið frá höfuðstaðnum 4til út-
landa.
í stað þess eru millilandaskipin lát-
in elta hvert annað í nokkurn veginn
erindisleysu, að því er bezt verður
séð, og fáum til gagns en mörgum til
óhagræðis og landinu ef til vill til
stórtjóns.
•Vesta* fer héðan 30. júlí. Hún er
send vestur um land, norður og aust-
ur, inn á hverja höfn á landinu, sem
skip félagsins koma á. iThyra. fer
héðan 13. ágúst. Hún er látin elta
»Vestu« inn á 15 hafnir. Svo fer »Laura«
héðan 31. ágúst. Hún eltir »Thyru«
inn á 10 hafnir.
þetta endemisfyrirkomulag er síður
en ekki hættulaust, að því er ferða-
mannastrauminn snertir. Komi þeir
hingað á annað borð, þá er svo sem
auðvitað, að leið þeirra liggur burt
frá landinu, langflestra, á þessum tíma,
frá 26. júlí til 25. september. Eigi
þeir ekki vísa einhverja beina ferð
héðan heim til sín á þeim tíma, má
sannarlega búast við, að þeir fari held-
ur eitthvað annað en til íslands. í
sumar hafa þeir verið að hola sér nið-
ur í skip, sera þeir hafa náð í af til-
viljun. það sér hver maður, hver al-
vara getur í því orðið að hæna að
sér útlenda ferðamenn með öðru eins
háttalagi.
Að vér ekki nefnum óþægindin, sem
á ýmsan hátt stafa af þessu fyrir
landsmenn sjálfa, fyrir kaupmenn, sem
liggur á að komast til útlanda eftir
kauptíðina, stúdenta, sem á háskól-
ann ætla o. s. frv.
í einu orði: það getur víst fám
dulist, sem um þetta hugsa, að ekki
er unandi við þetta fyrirkomulag fleiri
sumurin, og það því síður, sem engin
skynsamleg ástæða er t.il að leggja
á sig annað eins óhagræði, jafn-miklar
strandferðir og vér höfum með ágæt-
um skipum, sem til þeirra ferða eru
ætluð.
Ekki er ófróðlegt að athuga, hvern-
ig fyrirkomulagið versnar alt af, í því
efni, sem hér er um að ræða, því
meira sem um það er fjallað.
Samkvæmt hinu upprunalega tilboði
félagsins í fyrra, sem inn í stjórnar-
frumvarpið komst, hefðum vór fengið
tvær beinar ferðir til útlanda á þessu
tímabili, 30. júlí og 19. ágúst. Svo
breytir þingið áætluninni vegna strand-
ferðabátanna'. það virðist nú reyndar
óþarfi að skemma áætlunina fyrir þá sök
að tvö stórskip bœtast við inn í hana.
En það gerði nú þingið samt — batt
fjárveitinguna skilyrðum, sem gerði
félagiuu að minnsta kosti örðugt að
halda á áætluninni þeim tveim
beinu ferðum, sem hér hefir verið á
minst.
En svo er ekki látið lenda við að-
gerðir þingsins. Félagið þarf að
skemma áætlunina enn betur —- og
það jafnvel með beinu lagabroti, að
því er 088 skilst. þingið hafði ekki
beðið um fleiri en 6 strandferðir milli-
landaskipanna. Félagið hefir þær 7,
héðan til útlanda. Og um 3 af þeim
ferðum hafði þingið kveðið svo á, að
viðkomustaðirnir mættu ekki vera
fleiri en 7 til 9 (Reykjavík, ísa-
fjörður, Akureyri, Seyðisfjörður og
3—5 aðrar hafnir). 1 einni af þeim
ferðum (»Thyru« 13. ágúst) eru við-
komustaðirnir 15 — segi og skrifa
fimmtáu!
1 stað þess að láta »Thyru« fara
þá beinc til útlanda, sem hefði verið
í fylsta samræmi við ákvæði fjár-
laganna, er skipið sent kringum land
erindisleysu — og látið fara inn á 6
hafnir f skýlausu lagabanni!
Vér látum ósagt, hvað landstjórn-
inni hefir til þess gengið að samþykkja
þetta þvert ofan í fjárlögin. En von-
andi verður séð um að þetta komi ekki
oftar fyrir.
Öll líkindi eru og til, að félagið hafi
sjálft góðan vilja á að bæta úr þessu.
Eftir því, sem hinn ágætlega lipri og
athuguli afgreiðslumaður félagsins hór,
C. Zimsen konsúll, hefir sagt oss,
kemur houum og öllum skipstjórum
þess saman um, að þetta fyrirkomulag
sem hér er uudan kvartað, sé ómynd.
Hann gerir ráð fyrir að áætlunin verði
endurskoðuð vandlega næsta ár, og,
auk þessa atriðis, verði reynt að
koma millilandaskipunum í nánara
samband við strandferðirnar.
Bara að landstjórnin, hin fræga
Khafnarstjórnardeild, hafi þá rænu á
að lesa fjárlögin, þegar hún á að fara
að samþykkja nýju áætlunina!
Vestur-íslenzki
gesturinn
Síra Jónas A. Sigurðsson, íslenzki
presturinn frá Norður-Dakotaí Banda-
ríkjunum, sem þessa dagana dvelur
hér í bænum og nú er Reykvíkingum
dálítið kunnur af fyrirtaks.' prédikun,
er hann flutti í dómkirkjunni á sunnu-
daginn var, má afdráttarlaust telja í
hópi hinna allra-merkustu íslenzkra
manna vestan hafs.
Hann er bóndason úr Húnavatns-
sýslu og þrjátíu og þriggja ára gam-
all. Hugur hans hneigðist mjög til
náms þegar á unga aldri og hann
þráði að halda mentaveginn. I latínu-
skólann komst hann samt ekki, hve
mjög sem hann langaði til þess. í
þess stað naut hann fyrst tilsagnar
nokkurrar hjá síra Jóni þorlákssyni á
Tjörn og komst svo í búnaðarskólann
í Ólafsdal. þaðan útskrifaðist hann,
ekki að eins með hæstu einkunn, sem
nokkur nemandi hafir þar fengið, held-
ur og með hæstu einkunn, sem þar er
er unt að fá, 6 í öllum Dámsgrein-
um.
Haustið 1887 fór hann til Vestur-
heims, rúmt tvítugur og kvæntist ný-
kominn vestur.
Mentahugurinn leyndi sér ekki lengi,
þegar þangað kom. þegar fyrsta vet-
Urinn sinn í Vesturheimi gekk hann
á skóla, í Hamilton í Norður Dakota,
sem er fágætt um nýkomna fullorðna
menn. Og næstu árinþar á eftir fekk
hanu alt af við og við tilsögn hjáþar-
lendum mönnum, jafnframt því sem
hanu vann fyrir sér, meðal annars
með kenslu. Námsþráin var óviðráð-
anleg.
Manna fljótastur var hann að gera
sér grein fyrir öllum landsmálum
vestra. Mér stendur fyrir mipni, hve
eindreginn flokksmaður hann var orð-
inn, þegar ég kyntist honum fyrst, í
stjórnmálum Bandaríkjanna. Ég man
því betur eftir því, sem okkur kom
ver saman í því efni. Mig langaði
svo hjartanlega til að telja honum
hughvarf. En það tókst ekki.
Sannleikurinn er sá, að það er ekki
hlaupið að því að breyta sannfæring
hans. Hann er aldrei »veill eða hálf-
ur«, hvort sem hann er með eða móti,
þó að hann sé manna liprastur. Fá-
um mönnum mun eiginlegra að kom-
ast »út úr þokunni«, sem síra Jón
Bjarnason nefnir svo.
J>egar er hann kom til íslendinga
vestra fór hann að gefa sig við safn-
aðar- og kirkjumálum af miklum á-
huga og hallaðist mjög eindregið að
stefnu þeirri í trúmálum, sem ríkjandi
var í kirkjufélaginu uudir forystu síra
Jóns Bjarnasonar. Mun það ekki
hafa aukið vinsældir hans meðal
sumra kunningja hans, því að starf
síra Jóns var þá nokkuð annan veg
virt af flestum, en það nú er.
Ekki leið á löngu, eftir að kirkju-
félag Vestur-Islendinga var stofnað,
áður en prestaskorturinn fór að verða
tilfinnanlegur þeirra á meðal. Síðara
hluta sumars 1889 lagði síra Jón
Bjarnason af stað heim til Islands til
þess að útvega presta vestur, eins og
kunnugt er, og var hér fram á vetur.
Sú ferð varð árangurslaus, enda sann-
færðist hann um það á þeirri ferð, að
kirkjufélaginu mundi hollara að leggja
kapp á að afla sér presta með amer-
ískri mentun og amerískum hugsunar-
hætti.
Svo var það um haustið 1891, að
tveir íslendingar lögðu af stað til Chi-
cago, fyrir tilstilli síra Jóns Bjarna-
sonar og síra Friðr. J. Bergmanns, á
prestaskóla dr. Passavants, eins ágæt-
asta göfugmennis lútersku kirkjunnar
þar í landi. Annar þeirra var síra
Björn B. Jónsson, sem nú er prestur
íslendinga í Minnesota; hinn var síra
Jónas A. Sigurðsson.
Síra Jónasi gekk námið þar frábær-
lega vel. Kg minnist þess, að síra
Björn sagði mér einu sinni, að það
hefði verið að orði haft í skólanum,
með hve ótrúlegum hraða síra Jónas
hefði drukkið í sig grískuna. Arið
1893 útskrifaðist hann þaðan með á-
gætum vitnisburði.
þegar er hann kom frá prestaskól-
anum, var hann vígðurtil prestsaf síra
Fr. J. Bergmann í sjúkdómsforföllum
síra Jóns Bjarnasonar. |>að varmann-
kvæmt í lútersku kirkjunni íslenzku
í Winnipeg þá, ég man svo langt.
Hún tekur álíka margt fólk eins og
dómkirkjan hór og þar voru komnir
svo margir, sem inn gátu troðist, sitj-
andi og standandi. Miður vingjarnleg
'árás hafði verið gerð á prestsefnið af
íslenzku blaði þar í bænum vikuna á
undan vígslunni, kirkjufélaginu meðal
annars talin vansæmd mikil í því að
taka annan eins mann í sína þjónustu
sem prest, þar sem hann hafði aldrei
í latínuskóla komið og átti þar af leið-
andi, svo sem að sjálfsögðu, að vera
alveg »ómentaður«. Mörgum var for-
vitni á að heyra, hvernig þessi ment-
unarlausi maður prédikaði. Eftir þá
guðsþjónustu stóð mönuum ekki fyrir
svefni óttinn við það að maðurinn
mundi gera kirkjufélaginu sérlega
mínkun.
Ég ætla að reyna að skýra stutt-
lega frá starfi síra Jónasar, síðan
hann varð prestur, eftir því sem mér
er um það kunnugt. Eg er að vona,
að mönnum muni ekki þykja sú frá-
saga með öllu ófróðleg. Hún gefur að
minsta kosti bending um þá kirkju-
legu starfsemi, sem á scr stað meðal
landa vorra í Yesturheimi. Og mér
finst ekki ástæðulaust að koma með
þá bendingu. Mér hefir ekki getað
annað en sárnað það, hve nauða-
ókunnugir flestir menn virðast vera