Ísafold - 24.09.1898, Blaðsíða 1

ISAFOLD.
Reykjavík, laugardaginn 24. september 1898.
Kemur út vmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
1 */> doll.; borgist fyrir mi<?jan
júlí (erlendis fyrir fram).
XXV. árg.
Tyisyar í viku kemur
nú Isafold út um tíma
(5—6 vikur), miðviku-
daga og laugardaga.
Nýir kaupendur
aö næsta árg*angi
ÍSAFOLDAR,
1899, fá auk ann-
ara hlunninda ó-
keypissíðasta árs-
fjórðung* þ. á., um
20 blöð, ef þeir
borga fyrir fram,
SjTÍMíljríiríM:
Forngripasafn opiðtnvd. og ld. kl.ll—12.
Landsbcinkinn opinn hvern virkan dag
ld. 11—2. Bankastjóri við ll'/2—l'/a.ann-
ar gæzlustjóri 12—1.
Landsbókasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—2, og einni stundu lengur (til kl.S)
md., mvd. og ld. til útlána.
Gufub. Skdlholt fer mánud.morgun 26. þ.
m. vestur um land og norður, siðustu ferð-
ina á árinu.
Póstskipið Vesta fer þriðjudagskvöld 27.
þ. m.
Póstar allir væntanlegir hingað md.
26. þ. m.
Íslands-síminn.
Landið rannsakað af mannvirkjafræðingi
Ritsimafélagsins.
Hr. A. P. Hanaon, mannvirkja-
fræðingurinn frá Berlín, sem í sumar
hefir verið að rannsaka landið fyrir
Bitsímafélagið norræna, er hór þessa
dagana og leggur a£ stað alfarinn með
»Vestu«.
Svo sem kunnugt er, fór hann fyr-
ir þremur árum um allmikið svæði
hér á landi, sveitirnar milli Akureyrar
og Reykjavíkur, í því skyni að finna
hentuga leið fyrir raddsímalagning.
Hann gerði það af eigin hvöt og á
sjálfs sín kostnað. Sökum kunnug-
leika hans leitaði Ritsímafélagið nor-
ræna til hans, þegar farið var í al-
vöru að ráðgera ritsímann hér um
land, og frá honam eru komnar ágizk-
anir þær um kostnaðinn, sem prent-
aðar hafa verið í íslenzkum blöðum.
Alþingi kvað ekkert á um það, hvar
sæsíminn ætti að Iiggja á land, þegar
það veitti fé til hans. Var í fyrstu
gengið að því vísu, að það yrði ein-
hversstaðar sem næst Reykjavík, t.
d. í þorlákshöfn, og svo landsímaspotti
lagður hingað frá lendingarstaðnum.
Bn svo var í Kaupmannahöfn farið
að tala um að leggja símann heldur
á land til Austfjarða, með því að það
yrði kostnaðarminna. Dr. Valtýr Guð-
mundsson sætti þá tafarlaust lagi og
fór fram á það við félagið, að það
verði til landsíma að minsta kosti því
fé, sem sparaðist við að leggja símann
á land á Austfjörðum. í því eru að-
alafskifti hans af málinu fólgin, að
hann hefir unnið félagið til að gera
08s kost á stórkostlegum fjárframlög-
um um fram það, er alþingi hafði til
skilið. Af því getur hver sanngjarn
og óvitlaus maður séð, hvert vit er,
eða hitt þó heldur, í árásunum, sem
sum blöðin hór hafa verið að gera á
hann út af framtakssemi hans í þessu
máli.
þegar Ritsímafélagið var farið að
hallast að þeirri hugsun, að leggja sæ-
símann til Austfjarða, og svo veita
styrk til landsímalagningar, samdi það
við hr. Hanson um að rannsaka land-
ið, gefa því skýrslu um, hverjum örð-
ugleikum landsímalagningin væri bund-
in, hvar hentugast væri að leggja sím-
ann o. s. frv. Einkum átti hann í
sumar að rannsaka leiðina milli Aust-
urlands og Akureyrar, með því að
hann hafði áður skoðað sveitirnar
milli Akureyrar og Reykjavíkur.
Hann kom með »Agli« til Aust-
fjarða 25. júlí og lagði á stað frá
Seyðisfirði .31. júlf, fótgangandi.
Foringjarnir á herskipinu »Díönu«
hafa í sumar verið að rannsaka Aust-
firði fyrir félagið. Bkkí er mönnum
fullkunnugt um, hverjar tillögur þeirra
muni verða, að því er lendingarstað-
inn snertir. Styztur yrði sæsíminntil
Berufjarðar. Bn orð leikur á því að
Holm, yfirforingjanum á »Díönu«,
muni lítast bezt á Seyðisfjörð.
Hr. Hanson hélt fyrst frá Seyðis-
firði að Egilstöðum á Völlum, og gekk
svo þaðan ofan í Reyðarfjörð og Bski-
fjörð og svo aftur úr fjörðunum upp
að Bgilstöðum.
Vegna óvissunnar um lendingarstað-
inn hófst rannsóknin ekki fyr en þar
til fulls og alls. Hr. Hanson lítur
svo á, sem síminn eigi að liggja svo
nærri póstleið, sem unt er, helztalt
af fram með henni. Bn víða er alt
of krókótt fyrir símann sú leið, sem
pósturinn fer nú. Hann hafði með
sér nákunnugan mann, gamlan póst,
og ekkert létu þeir ógert til þess að
spyrjast fyrir hjá sem kunnugustum
mönnum.
Bftir TJppdrætti landsins virtist svo,
sem ekki væri tiltök að leggja símann
nokkurn veginn beint frá Bgilstöðum
til Reykjahlíðar, því að fjöllin væru of
há og brattinn víða of mikill.
En þetta reyndist alt á annan
veg.__________________________________
Uppdrátturinn er sem sé afar-óná-
kvæmur á þessari Jeið. Binkum er
fjalílendinu milli Jökulsánna alt öðru-
vísi háttað en uppdrátturinn sýnir.] Og
alt er það símalagningunni í hag, sem
skilur á milli landslagsins sjálfs og
uppdráttarins.
Hr. Hansou fann leíð, sem hann
telur sérlega hentuga, brattinn lítill,
vegastæði ágætt, snjóþyngsli lítil á
vetrum, ferjustaðir góðir yfif árnar og
leiðin miklu beinni en sú, sem nú er
farin. Grímsstaðir á Bjöllum yrðu þá
ekki í leiðinni, heldur yrði farið nokk-
uð fyrir sunnan þá — enda leggjast
þeír í eyði með vorinu; sandurinn orð-
inn svo mikill, að þar er ekki líft.
þegar hann kom að Grímsstöðum,
hafði hann verið 17 tíma á gangi um
daginn yfir heiðar og öræfi. Eðlilega
var honum þörr á hvíld og bressingu.
En ekki var auðhlaupið að því að fá
hana. Enginn maður var sem sé
heima á bænum, en auglýsing fest npp
á bæjardyraþilið um það, að þeir sem
þyrftu að finna húsbóndann, gætu
fundið hann í Nýjabæ. Hvorki hr.
Hanson né fylgdarmaður hans hafði
neina hugmynd um, hvar Nýibær væri,
Svo fóru þeir að skygnast um kring-
um bæinn og fundu að lokum nýtt
hestatraðk. J>au för gátu þeir rakið
til Nýjabæjar — en við þetta lengdist
áfanginn um heiladanska mílu. Gríms-
staðafólkið var þar alt að heyvinnu.
Yiðtökurnar ágætar, þegar þangað var
komið.
Versta farartálmann á leiðinni milli
Grímsstaða og Reykjahlíðar sögðu
allir Nýjahraun vera, ef beint skyldi
halda. jþað hraun rann í eldgosinu
1875. Allir kunnugir menn töldu það
gersamlega ófært öðrum en fuglinum
fljúgandi, og hvergi væri styttra yfir
það en nokkrar mílur danskar. Hr.
Hanson áræddi samt að leggja út á
það, en ekki þorði hann annað en að
hafa mat með sér til tveggja daga.
Röndin á því, þar sem hann lagði á
það, var svo ill yfirferðar, að hann
fór að verða hræddur um að í raun og
veru væri ekki unt að koraast yfir
það. lnnan um einlægar djúpar hraun-
gjótur stóðu bognir hvassir oddar upp
úr því, líkastir önglum, og rifu skóna,
sokkana og buxurnar utan af þeim.
En þegar inn í það dró, skánaði veg-
urinn til muna og þar reyndist fyrir-
taks vegarstæði. Langt vik var inn í
hraunið þar sem hann lagði á það,
enda var það þar mjóst — ekki nema
mílufjórðungur danskur og eftir tæpa
tvo tíma var hann kominn út úr því
aftur. Hann gizkar á að 20 menn
muni leggja veg um það á 10 dögum.
|>ar á móti reyndist Gamlahraun ó-
,fært, svoaðkrækja verður norður fyrir
það.
Eftir 17 daga ferð frá Seyðisfirði
kom hann til Akureyrar. J>á leið tel-
ur hann annars 5 daga ferð fyrir gang-
andi mann.
Frá Akureyri reyndi hann að finna
nokkurnveginn beina leið til Sauðár-
króks, um Hóla í Hjaltadal. Bn það
tókst ekki — allmikið af þeirri leið
ófært á vetrum. Hörgárdalsheiðina
rannsakaði hann líka, en leizt betur á
Öxnadalsheiðina. |>á rannsakaði hann
og skörðin vestur úr Skagafirðinum
sunnanverðum, en leizt ekki á þau,
telur Vatnsskarð betra og eftir því
nokkurn veginn beinn vegur fráSilfra-
Uppsögn (skrifleg) burunn við
áramót, ógild nema komin sje
til útgefanda fyrir 1. október
Afgreiðslustpfa blaðsins er i
Austurstrœti 8.
58. blað.
stöðum að Öxl í Húnavatnssýslu. Frá
Öxl má svo fá nær því þráðbeinan
veg að Stað í Hrútafirði, sem er sjálf-
sögð símastöð.
Nú kom veeturland; því að í ráði
er að leggja grein af símanum frá
Stað og vestur á ísafjörð.
Hann skoðaði þá fyrst leiðina frá
Bæ í Hrútafirði og beint vestur í botn-
inn á Gilsfirði. En hún reyndist ó-
hentug. Niðurstaðan sú, að bezt
mundi að leggja símann úí með Húna-
flóa, fram með veginum, sem þar er
nýlagður, svo yfir Steingrímsfjarðar-
heiði og að lokum sæsíma til Isa-
fjarðar,
Eftir þær rannsóknir hélt hann aust-
ur eftir aftur til Staðar í Hrútafirði
og þaðan suður Holtavörðuheiði að
Fornahvammi. |>á hér um bil beina
leið til þingvalla, yflr alla dalina og
hálsana upp af Borgarfirðinum, með
því að hann hafði áður skoðað Borg-
arfjörðinn vandlega alla leið tilsjávar.
A sunnudagskvöldið var ætlaði hann
að ná ofan í jþingvallasveitina, en
myrkrið skall á, áður en hann komst
til bygða og hann lá úti um nóttina
undir Súlum. Rigning hafði verið
um daginn og báðir voru þeir renn-
andi blautir, hann og fylgdarmaður
hans, og höfðu því fataskifti áður en
þeir settust að. Enda var það var-
legra, því aðþegar þeir vöknuðu, voru
blautu fötin gödduð. Hr. Hanson
hélt svo til fúngvalla um morguninn,
fékk sér að borða og hélt svo áfram
ferðinni alla leið til Reykjavíkur, sam-
dægurs, gekk um 10 mílur danskar í
þeim áfanganum.
Alla þessa leið, frá Seyðisfirði, hef-
ir hr. Hanson farið íjótgangandi á ís-
lenzkum skóm, að örstuttum spotta
fráteknum. Yfir einstaka ár hefir
hann fengið hest eða ferju, flestar
vaðið. Síðan hann fór frá Seyðisfirði
hefir hann engan dag verið þur í fæt-
ur, nema hann hafi setið um kyrt, oft
rennandi upp í mitti úr ánum. Fólk
hefir litið á hann stórum augum, þeg-
ar hann hefir komið þrammandi og
haft á orði að aðra eins ferð gætu Is-
lendingar ekki farið. Hann hlær að
þeim ummælum sem bláberri vitleysu.
Sé talað um góða göngumenn við hann,
verður honum miklu tíðræddara um
Islendinga en um sjálfan sig, segir
þá hverja söguna á fætur annari um
ferðir, sem þeir hafi farið um hávetur
í snjóþyngslum og hann gæti ekki
leikið eftir þeim. Auðvitað segist hann
ekki hafa farið þetta gangandi að gamni
sínu eða fyrir fordildar sakir, heldur
eingöngu vegna þess að ekki sé með
nokkuru móti unt að vinna það verk,
sem honum var á hendur falið, þar
sem landslagi er eins háttað og hér,
öðruvísi en fótgangandi.
Gestrisni þá og alúð, sem hann
hafi mætt hér á landi, telur hann frá-
munalega. jþví segist hann við bregða,
hve boðnir og búnir menn hafi hver-