Ísafold - 03.01.1900, Page 2

2
▼
að herstjórn Breta hefir tekið fyrir
síœskeytasendingar til blaða, eftirhin-
ar síðustu ófarir. Sendir að eins sjálf
stjórninni í Lundúnum nauðsynleg
skeyti um það, sem við ber og ekki tjáir
að leyna.
Ekki hefir og enn orðið neitt úr
milligöngu hinna stórveldanna milli
vegenda.
það er varla, að neitt hafi verulega
fréttnæmt við borið annað erlendis þær
2—3 vikur, er liðu milli síðustu frétta
og burtfarar póstskipsins frá Skot-
landi.
Flutningabrautin upp Flóann.
það er allmikið mannvirki, brautin
sú, frá Eyrarbakka upp að Olfusár-
brú, er unnið hefir verið að tvö sum-
ur undanfarin og lokið var við í
haust.
Hefir formaður þeirrar vegagerðar,
hr. Erlendur Zakaríasson, samið og
sent landshöfðingja ítarlega skýrslu
um það verk, er hér birtist nálega
orðrétt, með því þar er ýmislegur nyt-
samlegur fróðleikur, er gæti orðið
ýmsum góð bending, bæði þeim, er við
þann veg eru riðnir, og öðrum.
Byrjað var að leggja veginn frá
Eyrarbakka rétt fyrir framan Hópið
(vatn milli Eyrarb. og mýrarinnar)
fyrir austan Steinskot, og haldið upp
og austur hraunið að Litlahraunsstekk,
og þaðan í beÍDa stefnu austan til við
Sandvíkurnar og upp að Ölfusárbrúnni.
Landið, sem þessi vegur liggur eft-
ir, er fyrst hraun, að Litlahraunsstekk.
J>aðan og upp að svo nefndum Geira-
kotsskurði mest blaut mýri, en þaðan
og upp að Ölfusárbrú móar og þur-
lend mýri.
Landslagið á þessu svæði er mjög
slétt, að eins dálítill jafn halli upp að
Ölfusárbrúnni.
Við Ölfusárbrúna er landið 46f fet-
um hærra en þar sem byrjað var á
Eyrarbakka.
Öll vegalengdin er að kalla réttir
6000 faðmar eða lf míla. Eftir þessu
er hallinn sem næst því 1 : 700.
Á þessum vegi eru 23 þverrennur,
frá 5§—12§ feta langar.
|>að var miklum erviðleikum bund-
ið að vinna þetta verk, af þeim á-
stæðum, að alt efnið vantaði í yfir-
bygginguna meira en helming af leið-
inni.
Grjóti í yfirbygginguna og þver-
rennurnar var ekið frá báðum endum
að vetrinum til, mest í akk'orð-vinnu^
og að nokkuru leyti fyrri veturinn í
tímavinnu.
Vegalengdin að aka grjótinu 500—
1800 faðmar; 8—18 krónur borgaðar
fyrir hvern teningsfaðm.
Verkinu var þannig háttað, að hlið-
veggir vegarins voru hlaðnir úr sniddu
og sumstaðar þaktir með torfi og hafð-
ur 4 feta breiður bekkur beggja meg-
in við veginn. Skurðirnir fram með •
veginum 7—10 feta breiðir. Breidd
vegarins 12 fet.
í yfirbygginguna var mulið' grjót 10"
þykt alla leið, nema í 450 föðmum
efst við Ölfusárbrúna; þar var hafður
tómur ofaníburður (möl og leir).
Ofan á mulninginn voru látnar
þunnar mýrarflögur, svo ekið stór-
gerðum sandi þar ofan á (mjög þunt)
upp að miðju; þeim sandi varð að
aka neðan af Eyrarbakka. Lengstur
akstur 3§ klukkustund með ferðina.
Erá miðju og upp úr, sem mulning-
urinn náði, var tekinu leir úr flögum
og hafður yfir mulninginn. f>að verð-
ur dálítil for á veginum fyrsta árið,
en ekki djúp, því leirinn er þunnur.
Sama efni var haft á Hellisheiði aust-
an til og hefir reynst vel.
f>essi vegagerð hefir kostað um
38,000 krónur, eða kr. 6,33 faðmur-
inu upp og ofan.
Á svæðinu frá Litlahraunsstebk og
upp að Stekkunum kostaði faðmurinn
um kr. 8,75.
jpessi vegur hefir því orðið dýr-
astur þeirra vegarkafla, er hér hafa
verið lagðir, fyrir utan Kambaveginn,
og eru margar ástæður til þess: 1, að
efni hefir orðið að sækja langan veg;
2, að veðrið hefir verið óhagstætt bæði
sumrin, einlægar rigningar; 3, að
kaupa hefir orðið land undir veginn
fyrír nokkuð hátt verð, 1100 kr.
Bæði sumrin hafa unnið að þessu
verki 40—60 menn, og 16—22 vagn-
hestar og 8—10 vagnar.
Kaup verkamanna kr. 2,60—3,00;
unglingar kr. 1,60—2,25; menn, sem
unnið hafa vorið og haustið kr. 2,25
—2,35.
þeim sem áttú landið undir veginn
verður fæstum sagt það til hróss, að
þeir hafi verið vægir í kröfum með
borgun fyrir landið. það leit svo út
um suma, að þeir vildu gjöra sér það
að féþúfu, með því að heimta peninga
fyrir hvað eina, og kendu vegagerð-
inni um alt ilt, sem fram við þá kom,
nærri því um rigninguna, sem var í
sumar.
Eg vil leyfa mér að geta þess hér,
að það ríður á, að hirða vel um þver-
rennurnar að vetrinum til á svæðinu
frá Litlahraunsstekk upp að Stekk-
um, að ekki sé klaki í þeim, þegar
hláku gerir, svo vatnió geti komist í
gegnum þær, en ekki hlaupið fram
með veginum að austanverðu og orð-
ið þar af leiðandi of mikið og runuið
yfir veginn.
Til bráðabirgða setti eg mann til
að gæta þeirra í vetur, með 17 króna
borgun yfir tímann.
Ennfremur þarf að líta eftir á haust-
in á þessu svæði, að stíflur, sem rifn-
ar hafa verið úr af sláttufólki, verði
umbættar á haustin.
Ennfremur ætti að banna mönnum
að stífla vegaskurðina, eins og þeir
gerðu í vor, til að veita á engjar sín-
ar; það skemmir veginn, þegar vatnið
stendur langt upp í vegarhliðarnar; og
þegar annaðhvort fara úr stíflur af of-
miklum vatnsþunga eða þær eru al-
drei teknar úr, fyllast skurðirnir af
hnausum og flytja þar af leiðandi
minna vatn.
Að lokum vil eg leyfa mér að geta
þess, að áríðandi er að halda þessum
mulningsvegum (púkkvegum) við (eins
og öllum vegum) með því að bera þunt
lag af ofaníburði ofan á, þar sem
mulningurinn verður ber og fer að
losna; ef það er gjört, verður vegurinn
nærri óbilandi.
Prá flutningabrautinni var lagður 5
álna breiður og rúmlega 760 faðma
langur vegur ofan undir Hraunsár-
brýrnar, áleiðis til Stokkseyrar.
þeir sem kostuðu þennan veg voru
kaupmennirnir á Stokkseyri, sýslu-
8jóður Árnessýslu og Stokkseyrar-
hreppur.
þessi vegur er mjög vel gjörður,
þeim til sóma sem unnu verkið, og
lögðu fram fé tii þess.
Sú vegagerð kostaði sem næst 3000
krónur.
Verkstjóri var þar Ketill Jónasson.
Sömuleiðis var gjörður vegur frá
neðri enda akbrautariunar að verzl-
unarhúsum Lefolii. Sú verzlun og
hreppurinn kostaði það verk.
Ekki verður sagt hið sama um þenn-
an veg og Stokkseyrarveginn, að hann
sé vel gjörður. jpað er öðru nær. En
öðru verður ekki um kent en of mikl-
ura sparnaði frá þeirra hálfu, sem
kostuðu hann.
Kaupa þurfti land undir veginn frá
Stóru-Háeyri fyrir nærfelt 800 krónur.
Manntjónið mikla í
Noregi.
Föstudaginn 13. október þ. á. og
aðfaranótt þess 14. kom svo mikið
mannskaðaveður með allri vesturströnd
Noregs, að slíks eru ekki dæmi til í
manna minnum. f>rjú hundruð manna
að minsta kosti hafa druknað; 60—80
skip smærri og stærri farist. Fjár-
tjónið nemur mörg hundruð þúsund
krónum.
í smáey einni fyrir utan Haugasund
áttu heima um hundrað manna. það-
an fórust 30, og voru eftir þá 11 ekkj-
ur og 35 börn munaðarlaus. Líkar
harmasögur er að frétta úr sumum
öðrum fiskiþorpum.
þ>egar slíkar hörmungar ber að
höndum, svo sem hallæri, eldgos, land-
skjálftar, járnbrautarslys o. s. frv. vakn-
arbróðurandinn víðs vegar út um hinn
mentaða heim, til að draga sviðann
úr sárinu þeim megin, sem mennirnir
megna, þ. e. með því að skjóta saman
fé handa hinum bágstöddu.
xFélagið til eflingar fiskiveiðum í
Noregi«, sem gengst fyrir samskotum
handa ekkjum og munaðarleysingjum
hinna druknuðu um endilangan Nor-
eg og víðar, hefur beðið mig að fara
þess á leit, hvort engir væru þeirhér,
sem góðfúslega vildu láta eitthvað af
hendi rakna, þótt ekki væri nema lít-
il upphæð, þeim bágstöddu til hjálp-
ar.
jpeir, sem vilja sýna það í verkinu,
að þeir aumki þessa sorgbitnu mun-
aðarleysingja vorrar nánustu bræðra-
þjóðar, gjöri svo vel að senda skerf
sinn, hversu smár sem hann kann að
vera, sem fyrst til undirritaðs, og verð-
ur nafn hvers gefanda og hve mikið
hann gefur ritað á skrá, er mér var
send í þeim tilgangi.
Beykjavík 31. desember 1899.
Guðm. Olsen.
Barikalö^in
hvorutveggja frá þinginu í sumar er
mælt að von eigi á konungs-staðfest-
ingu, þ. e. þau um stofDun veðdeild-
ar f Landsbankanum og um aukna
seðlaútgáfu. Fylgir það og fréttinni, að
þau séu hvorug talin því neitt til fyr-
irstöðu, að hlutafélagsbankinn kom-
ist á.
Burðareyrisfrumvarpið
frá þinginu síðasta, fyrir blaðasend-
ingar í krossbandi, þar á móti ekki
fundið náð fyrir augum staðfestingar-
valdsins, heldur hefir það ráðið því
þegar bana, en kvað hugsa til að
vekja það upp aftur á næsta þingi.
Prestafólafíið norðlenzka.
Ársrit þess kom með síðasta pósti
og heitir »Tíðindi prestafélagsins í
hinu forna Hólastifti*. J>að er 66 bls.
og kostar 50 aura. I því er fyrst
fundargjörð frá prestafundinum, er
haldinn var á Akureyri 26. og 27.
júní síðastliðinn. Aðalgalh ritsins er
sá, hve afarléleg sú fundarskýrsla er,
nauðalítið á henni að græða, að því
er r,il umræðanna kemur. J>á eru
fyrirlestrar tveir. Annar um »kröfur
nútímanna til prestanna« eftir prófast
Skagfirðinga, síra Zóphonías Halldórs-
son. J>ar virðist einna mest áherzla
lögð á umburðarlyndið. Hínn eftir
prófastinn í Eyjafirði, síra Jónas
Jónasson: »Hvernig eigum vér að pré-
dika«? En þrátt fyrir nafn fyrirlest_
ursins er þar miklu ljósar tekið fram,
hvað eigi að prédika (Jesútn Krist),
heldur en hvcrnig eigi aó gera það.
Loks eru í ritinu söngljóð eftir síra
Matthías Jochumsson, »Hólastiftí«, og
er þar margt einkar fagurt.
Heiðursgjjöf
gáfu Jærisveinar stýrimannaskólans-
hr. Markúsi F. Bjarnasyni í samsæti,
sem þeir héldu honum nú fyrir nýár-
ið, göngustaf úr hvalbeini, en haldið
úr rostungstönn og silfurhólkur um
samskeytin. Hr. Stefán Eiríksson
’hafði búið til stafinn, af hinum mesta
hagleik, svo sem hans er von og vísa,
meðal annars skorið ljónshaus á hald-
ið. Kvæði eftirJ. 0. fyrir minni skóla-
stjórans var sungið í samkvæminu og
annað fyrir minni hins kennarans í
sjómannafræði, hr. Páls Halldórssonar,
og hafði einn af lærisveinum skólans,
er útskrifaðist í fyrra, ort það. Læri-
sveinar stýrimannaskólans hafa nú
nokkura vetur samfleytt gefið skóla-
stjóra sínum einhverja virðulega gjöf,
og er það sýnilegt merki þess, hve
ástsæll hann er í þeirra hóp.
Húsbruni.
Aðfaranótt hins 29. f. m. (desbr)
brann ibúðarhús á Melbæ í Leiru,
eign bóndans þar, þorsteins Gíslason-
ar, til kaldra kola, með öllu því, sem í
því var. Fólkið komst nauðul; ga útr
nær því nakið og náði engu sínu.
Fjós brann og þar inni 2 kýr. jþor-
steinn sjálfur skemdist talsvert af
bruna bæði á höndum og andliti;.
hann var að bjarga út barni, er einn-
ig skemdist til muna. Húsið var vá-
trygt fyrir 2500 kr.
Um Tejo-strandið
og uppboðíð á því er það sannast
að frétta, eftir bréfi frá áreiðanlegum
manni í Fljótum, að ekki tókst að
bjarga af farminum meiru lítt skemdu
en 100 skpd. af saltfiski — hittgagn-
blautt og uær ónýt.t — og að það og
annað, sem selt var á upphoði, nam
eigi meira en eitthvað á 5. þús. kr.
og þótti fulldýrt. Akureyrarkaupmenn
komu á uppboðið og hugðu á gróða,
en gripu að kalla í tómt. Engin sam-
tök innansveitar (né utan) um upp-
boðskaupin, með því og litlusemengu
var fyiir að gangast. J>að var rétt
við Almenningsöf, sýslumótin (Eya-
fjarðar og Skagafjarðar), sem skipið
strandaði, lenti þar á skeri, mjög
nærri landi. Er þar mjög brimasamt
og var því ákaflega örðugt að fást við
að bjarga. Skipið mjög brotið, svo
að sjór gekk inn og út um það alt.
J>að var ekki boðið upp og áhöldin
engin nema eitthvað hið smæsta og
ómerkilegasta. Eftir uppboðið hafði
skipstjóri samið við héraðsmenn um
björgun á því, sem eftir var, gegn
helmingaskiftum — þeir hefðu helm-
inginn í ómakslaun.
Hætt kóminn.
Indriði Einarsson revísor var hætt
kominn aðfaranótt gainlársdags.
Hann hafði farið fótgangandi austuf á
Eyrarbakka og Stokkseyri í erindum
stórstúku Goodtemplara og verið þar
2 daga og 3 nætur. Eina af þeim
nóttum hafði hann sofið vel, en tvær
nætur haft alt of lítinn svefn, ekki
nema svo sem þriggja klukkustunda
hvora nótt.
Á laugardagsmorguninn var, kl. 8,
lagði hann á stað frá Eyrarbakka
heimleiðis, einn og fótgangandi í harð-
viðri miklu. Ferðin gekk vel, þang-
að til hann kom á Kolviðarhól. J>ar
stóð hann við eina klukkustund, og
lagði svo á stað þaðan kl. 4 í 15 stiga
frosti (Celsíus) og hvassviðri. Hann
er nákunnugur leiðinni og taldi sér ó-
hætt, þó að myrkrið færi í hönd.
En í Vötnunum neðri misti hann
sjónar á veginum og viltist í myrkrinu
— lenti fyrir sunnan Lækjarbotna.
Til kl. 12§ um nóttina hólt hann göng-
unni áfram og komst oft í ógöngur,
va.’ð stundum að skríða yfir háa hraun-
bryggi. Hefir farið langt fyrir sunn-
"i