Ísafold - 29.01.1900, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l'/a doll.; borgist fyrir miðjan
jnlí (erlendis fyrir^fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
Reykjavík þriðjudaginn 29. janúar. 1901.
XXVIII. árg.
I 0. 0. F. 822I8V3. II.______________
Forngripasaf nið opið mvd. og ld. 11—12
Lanasbókasafn opið hvern virkau dag
k). 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
Bid., mvd. og ld. tii útlána.
Okeypis lækning á spltalenum á þriðjud.
og föstud. k). 11 —1.
Okeypis augnlækning á spítalannm
fyrsta og þriðja þriðjud. hvers mánaðar
kl. 11—1.
Ókeypis tannlækning í húsi Jóns Sveins-
sonar hjá kirkjunni l. og 3. mánud. hvers
mán. kl. 11—1.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. éankastjórn við kl. 12—1.
Frá útlöndum.
Enn fer því fjarri, að Bretar hafi bitið
úr nálinni við Búa. Nýjar liðsending-
ar á ferðinni suður frá Englandi, og
enskum landslýð syðra ekki farið að
verða um sel. Búar hafa vaðið um í Kap-
nýlendu, og ótta slegið á íbúa höfuð-
borgarinnar þar, Kap. Fundum ber
saman á víð og dreif, og oft þar, sem
sízt var við búist, og bera Bretar ósjald-
an halt höfuð af vígvelli. En smáor-
ustur eru það alt, sem skiljanlegt er,
með því Búar hafa engum meginher á
að Rkipa framar.
Heima fyrir á Englandi er mönnum
nú farinn að snúast hugur, þeim er
verið hafa á bandi með Chamberlain og
hkns félögum í ráðaneytinu. Kalla þá
hafa heldur snemma hrósað sigri, í haust,
er stjórnin þurfti að afla sór kjörfylgis.
Brigzla henni nú um, að hún hafi kosn-
ingasigurinn unnið með vólum og blakk-
ingum við kjósendur. Tala um, að öðr-
vísi mundi Gladstone hafa hagað sér,
ef hann hefði verið ofan jarðar og mátt
ráða, og minnast á, hve drengilega og
viturlega honum fórst við Búa fyrir 20
árum.
Kriiger karlsauðurinn er enn kyr í
Haag; varð veikur þar um áramótin,
«n þó í afturbata nú um miðjan mán-
uðinu. Hann á að hafa sent löndum
sínum skeyti um, að þeir mundu engr-
ar ásjár von eiga hóðan úr álfu, og yrðu
því að berjast á sínar spýtur eingöngu,
ef þeir vildu tialda áfram. En þess
virðast þeir einráðnir enn, og hlýtur all-
ur heimur að dást að slíkri þrautseigju
og harðfengi.
Samningaþaufið við Kínverja ókljáð
enn. En svo kallað, að keisarastjórn-
in hafi gengið að friðarkostum stór-
veldanna. En alla tíð stendur eitt-
hvað fyrir fullum málalokum, og vopna-
viðskiftum kunna blöð frá að segja
öðru hvoru fram yfir áramót. Fréttir
þar austan að eru yfir höfuð sífeldur
þokuslæðingur og missagnaflækja, með-
fram vísvitandi tilbúin sjúlfsagt, það
sem Kínverjar mega ráða.
Frá Englandi að frétta lát Arm-
strongs lávarðar í New-Castle on
Tyne, hins fræga fallbyssusmiðs,
Hann var orðinn níræður. Hann
hugsaði upp afturhleðslufallbyssur fyr-
ir rneir en 40 árum og átti feikna-
mikla stórsmíðaverksmiðju rétt hjá
New-Castle, og var verkalið hans þar
full 20,000, en 70,000 manna lifðu á
atvinnu hjá honum.
Viktoría drotning var lasin nokkuð
um hríð eftir nýárið, af svefnleysi og
magaveiklun. f>arf lítið út af bera,
að skarið slokni.
Frá Danmörku ekkert verulega sögu-
legt að frétta. Eitt mannslát: skáld-
ið dr. Sofus Schandorph; lézt nýárs-
dagsmorgun, vart hálfsjötugur.
Kuldar allmiklir um álfuna norðan-
verða: margra stiga frost í Danmörku,
er hér var margra stiga hiti.
Umbætur á Safamýri.
Eitt aðalatriði til blómgunar Bveita-
búskapnum hefir aukin grasrækt lengi
verið talin, eða með öðrum orðum
að afla sem rnests af góðum heyjum.
f>ó að nokkuð hafi verið unnið á síð-
ari árum að jarðabótum, sem að góð-
um notum hefir orðið, eru stór svæði
sem bjóða sig fram að veita landsbú-
um gnægt af mjög kjarngóðu heyi, og
má þar fyrst telja hið langstærsta
engi landsins, Safamýri, sem nú á
síðustu árum hefir ekki orðið slegio
nema að litluiji hluta sökum vand-
ræða-dáðleysis hlutaðeigenda.
Árin 1883 og 1884 var framkvæmd
mjög mikilfengleg jarðabót á mýrinni,
hlaðinn flóðgarður fyrir öllum suður-
jaðri hennar til að varna flæðivatni
inn á hana, og varð verk það að til-
ætluðum notum fyrstu árin á eftir; en
hlutaðeigendur mýrarinnar gleymduað
kalla mátti algjörlega að halda þessu
þarfaverki við, og smá-ónýr,tist það
því, svo nú sjást engar menjar þess.
Verk þetta kostaði um 8000 kr.
Fyrir 2 árum tóku Bjólu- og Vet-
leifsholtshverfingar sig til, og grófu
skurð með norðurjarðri mýrarinnar og
fengu til þess nokkurt fé frá Búnaðar-
félagi suðuramtsins og úr sýslusjóði
Rangvellinga og sveitarsjóði Ásahrepps.
En sá galli er á jarðabót þessari, að
hún ver engu vatni inn á mýrina, en
flytur að eins það vatn burt, sem
kemur ofan úr lágmýrinni, og eigi að
síður mun skurður þessi vera til bóta.
En því miður eru það tiltölulega fáir,
sem hafa gagn af þessu verki.
Eins og áður hefir verið 'skýrt frá,
er Safarmýri 4400 vallardagsláttur, og
er af gagnkunnugum mönnum talið
mjög nærri réttu og ekki ofsagt, að
dagsláttan gefi af sér 10 heyband3-
hesta að meðaltali af því bandi eða
stærð, sem þar er hægt að hafa; gef-
ur þá mýrin af sér öll frá 40—50
þúsund heyhesta. í þeirra manna
minni, sem nú lifa, hefir mýrin öll ver-
ið teigslegin árin 1877 og 1880, og
var þá talið, að úr henni hefði heyast
hvort árið um 45000 hestar. Nú 3 eða
4 ár hafa engir getað stundað hey-
skap í mýrinni nema Bjóluhverfi og
Vetleifsholthverfi, og hefir mér verið
skýrt frá af áreiðanlegum manni, að
heyskapur þessara hverfa samtals sé
frá 8—10 þús. heyhestar. Liggur því
ónotað f Safamýri milli 30 og 40 þús.
hestar.
Mundu nú aðrar þjóðir en íslend-
ingar horfa á allan þennan mikla auð
grotna þarna ofan í jörðina ár eftir
ár? Sem eitt dæmi má nefna nú ný-
gerðan framskurð á stöðuvatni í Norð-
anbotnum í Svíþjóð, sem ekki var þó
nema 3000 dagsláttur, en bostaði 150
þús. krónur. Að gera við Safamýri
mundi ekki kosta nema J/4 á móti því,
sem hór er bent á, en mundi þó ekki
verða ófrjósamara engi en þetta í
Norðurbotnum. Eigendur Safamýrar
eru nær 50 að tölu og ábúendur á
jörðum þeim, sem mýrin liggur und-
ir, milli 50 og 60. p.
Reknetaveiðar Norðmanna
hér við land
Hr. Ths. S. Falck, konsúll í Staf-
angri, hefir sent stórkaupmanni Thor
E. Tulinius í Kaupmannahöfn skýrslu
um tilraunir til að veiða síld í reknet
hór við land, er hann lét gera á á-
liðnu sumri síðastliðið ár, og fer hér
á eftir ágrip af henni.
Skipin voru 2: »Albatros« og »Brim-
næ8«, og höfðu bæði fullkomna neta-
trossu, streng og 50 net hvort; auk
þess hafði »Brimnæs« stórt samdrátt-
arnet, og bæði skipin voru búin út
með tunnur og salt, og öll áhöld, sem
til þessarar veiði þarf.
»Albatros« lagði út frá Akureyri 6.
ágúst og »Brimnæs« frá Seyðisfirði 8. s.
m. Skipstjórar áttu að reyna fyrir
sér sem víðast við ísland, bera sig
saman um síldargöngur svo oft, sem
þörf væri á, og vera í samvinnu eða
sérvinnu, eftir því sem á stæði.
»Albatros« varpaði út netum sínum
fyrsta sinn 8. ágúst, kl. 7 um kvöld-
ið, og fór að innbyrða þau kl. 5 morg-
uninn eftir. Allmikið var af síld og
það var »stórsfld«, sem veiðst hafði.
Árangurinn af þessari tilraun 111
tunnur.
Næsta tilraun var gerð 12. ágúst um
kvöldið. Netin innbyrð morguninn
eftir og fengust þá Ö5 tunnur síldar;
en mikið hafði spilst af netum um
nóttina; annars hefði mikið meira
veiðst.
Nú hvarf síldin; en 17. ágúst veidd-
ust aftur 15 tnr. fyrir utan Siglunes
og næsta dag 37 tnr. Vegna storma
var svo ekki unt að stunda veiðarnar
þangað til 12. sept. þá fengust 4
tnr. út af þistilfirði, og 13. sept. 61
tunna.
Af því að nú var svo áliðið orðið,
var tilraununum hætt og hafði ekki
fengið samtals 312 tnr. af »stórsíld«.
•Brimnæss lagði út frá Seyðisfirði,
eins og áður er sagt, og fekk 10. á-
gúst 35 tnr. síldar út af þistilfirði.
Var svo að veiðum á hverri nóttu, en
aflaði lítið:
11. sept. 2 tnr. 16. sept. 8 tnr.
12. — 3 — 21. — 33 —
13. — 8 — 26. — 25 —
14. — 14 — 27. — 7 —
Þá var skipið komið í norðvestur
frá Málmey og fekk þar. 2 tnr. |>ví
næst lá það á Siglufirði nokkura daga
í óveðri. Reyndi svo samdráttarnetið
og fekk í það 10 tnr. og í hin netin
14 tnr. Og að lokum fekk það 2 tnr.
2. sept., 28 tnr. 10. sept. og 16 tnr.
12. sept.
Alls 224 tunnur af stórsíld. - Kom
til Seyðisfjarðar 17. sept. og lét þá
veiðitilraunum sínum lokið.
Á báðum skipunum urðu töluverðar
6. blað.
skemdir á áhöldum og útgerðin var
kostnaðarsöm. Auðvitað hafa þessar
fyrstu tilrauuir ekki svarað kostnaði,
því að leiðin er löng, kolin dýr og
örðugleikarnir margir. En tvent hafa
þær sýnt og sannað:
1. Áð síld er til fyrir utan strend-
ur íslands.
2. Að unt er að veiða hana.
Síðustu árin hafa engar síldarveiðar
verið við ísland, sem neinu nemi. —
Sildin hefir ekki gengið upp að landi,
svo að ekki hefir verið unt að veíða
hana með gamla laginu. |>ess vegna
verða menn að koma sér svo fyrir, að
þeir geti leitað síldarinnar úti á hafi
og veitt hana þar. — Eg hefi auðvit-
að lært töluvert af þessum fyrstu til-
raunum mínum, og þegar eg byrja á
þeim aftur næsta ár, vona eg, að mér
takist hvorttveggja betur: að finna
síldina og að veiða hana, þegar hún
er fundin.
Tilraunirnar hafa sýnt það, að vilji
Islendingar ekki missa af mikilli tekju-
grein, verða þeir að koma svo ár
sinni fyrir borð, að þeir geti rekið
reknetaveiðar fyrir ströndum úti«.
Að endingu getur konsúllinn þess,
að mönnum sé velkomið að leita hjá
sér allrar frekari fræðslu viðvíkjandi
tilraununum, er hann geti í té látið.
Aarhundredhilsen
til Island.
Höje, fjerne Snefjældsö
med den sagatunge Pande
lysende i skumhvid Sö
over Nordens Lande,
frie Bönders stolte Hjem,
viljefaste Kvinders Rige
— hil dig, som du straaler frem,
Dronning uden Lige.
Dine Börn med Ild i Hu
Mod og Klippekraft i Eje
lo ad Jævndögnsnattens Gru
paa de vaade Yeje.
Saltvands friske Pust fra Nord
bar de med til Danmarks Vænge
Höjfjældsluft i Sagas Ord
til de danske Drenge.
Hjemme sad du — völvevis
blev din Tanke gennem Sorgen,
som du bar, graadfagre Dis,
for dit Folk forborgen.
Frihedsluen i dit Blik
sluktes, furet blev din Pande,
mens din Sjæl i Syner gik
over Tidens Vande.
Men din Dag er end ej död,
dine Længslers Vaar er inde,
Sekelsolen morgenröd
kysser Heklas Tinde.
Se, dens Straaler spiller hen
paa Thiugvallas sjunkne Boder
— du skal se dem rejst igen,
gamle Vikingmoder.
Arne Meller.
Dáinn
1 Khöfn 30. f. mán. N. E. Bonne-
lykke skipstjóri, sem verið hafðiíför-
um hingað til lands full 30 ár sam-
fleytt og farið á annað hundrað ferðir,
á seglskipum alla tíð. Hann var