Ísafold - 21.04.1900, Blaðsíða 3

87
hann að láta ekki neitt tækifæri ónotað;
því eg ann konum, þótt, fegri fengur væri.
En skemt mun nú Rauð ráðgjafa.
Fifuhvammi 17. apríl 1900.
Þ Guðmundsson
Um vegi og btýr
austur í Holt.
Hr. Srl. Zakariasson, er manna
mest og bezt hefir stjórnað vegavinnu
á austurbrautinni héðan, eða serstak-
lega á háheiðinni (Hellisheiði) og það-
an austur að þijórsá, hefir sent ísa-
fold býsna-langt svar gegn grein hr.
S. P. um þann veg (18. tbl.), of langt
fyrir blaðið, en lætur sér lynda held-
ur en ekki eftirfarandi ágrip af því.
Hann tilnefnir 3 mikilsverðar ástæð-
ur fyrir því, að Olfusvegurinn er ekki
alveg beinn: að miða þurfti við vöð á
smá-ánum þar, með því að ráðgert
var þá, þegar vegurinn var lagður,
1892, að hafa þær óbrúaðar, vegna fé-
leysis; að vegurinn liggur nú betur
fyrir bygðina heldur en ef hann hefði
verið alveg beinn; að miklu erfiðara
hefði verið til ofaníburðar með beinni
stefnu og viðhald kostnaðarsamara,
»enda vagnar og áhöld þá ekki til«.
Annars mikil þörf að brúa árnar, og
megi gera það mjög nálægt veginum,
eins og hann er nú.
Hann segir hafa mátt til vegna
fjárskorts að láta sér lynda veg beint
upp frá Ölfusárbrú að Ingólfsfjalli; hitt
hafi hver maður séð þá þegar, að
æskilegra hefði verið að mörgu leyti,
að fá hann lagðan beint að Köguðar-
hól; en dyrt hefði það orðið vegna
bleytu og 2 stórra gilja m. m. á leið-
inni, auk torfengins ofaníburðar, en veg-
ur með fjallinu, Ingólfsfjalli, sem er
ógerður enn — að eins ruddur — miklu
kostnaðarminni, og liggur þar einnig
beinoa við væntanlegu frambaldi á-
leiðis upp í Grímsnes og Tungur.
Hann ber á móti því, að vegurinn
yfir Flóann sé neitt til muna krókótt-
ur nema á alls einum stað, hjá Flat-
holti, og var sá krókur heldur kosinn
en að bafa engan ofaníburð til á 5
rasta langri leið, yfir Asana. Frá-
ræslusknrðaskort á Flóaveginum segir
hann að reynslan hafi ekki sýnt, nú
full 4—5 ár. Holklaka segir hann
naumast muni vart, nema þar sem veg-
urinn er ekki púkklagður. Skaða eða
skemd af ónotuðum uppgrefti úr skurð-
um segir hann óhugsandi; slíku sé
ekbi til að dreifa nema á 2 stöðum,
en á hvorugum þeirra hafi skurðirnir
neitt vatn að flytja.
þá minnist hann á, að þótt hr. S.
P. segi mikla galla vera á púkklagn-
ingunni, þá nefni hann ekki nema
einn: að pukkið sé víða mjórra en
vegurinn er; en það sé ekki nema á
stuttum köflum milli Bitru og Skeggja-
staða, og sé því að kenna, að Iítið
var þar utn grjót og ilt að mylja það.
Að öðru leyti lætur hann þess getið,
að hann (Erl. Z.) hafi ekki ráðið
sjálfri vegarstefnunni hvorki í Kömb-
um né yfir Flóann; en ekkert hafi
hann við hana að athuga.
Níðurlag greinar hans er svo lát-
andi:
»Enginn skyldi ætla, að eg álíti að
ekki megi finna eiithvað að þessu
verki, serstaklega af þeim mötinum
sem koma nýir af nálinui frá útlönd-
um og hafa seð sams konar verk þar
í fullkomnasta stíl.
þeirn er annars nokkur vorkunn,
verkstjórunum hér, þótt einhverju verði
ábótavant hjá þeim. Við annað eyra
þeirra klingir ávalt barlómsbjallan og
sparnaðaráminningar, en við hitt
þau ummæli, að betra hefði verið
að verkið hefði kostað dálítið m^ira,
en verið betur af hendi leyst; og það
er óneitanlega satt: með því að hroða
af verkinu sparar maður aurana, en
lætur krónurnar fjúka.
það fer annats ekki að verða nein
sérleg heiðursstaða að vera verkstjóri,
sbr. t. d. fjárlagaræðu alþingismanns
Guðjóns Guðlaugssonar í 3umar. þar
eru vegavinnustjórarnir gerðir ef ekki
beinlínis þjófar, þá stórkostlegir fjár-
dráttarmenn, og það datt engum í hug
þar að taka svari þeirra, enda telur
nú eitt blaðið okkar það einn af aðal-
kostum Guðjóns sem þingmanns, hvað
hann hafi tekið vel í hnakkann á vega-
gjörðarmönnúm.
Hvað sem skríllinn kann að hugsa
eða segja, þá þykist eg viss um, að
allir hygnari og betri menn sját öfg-
arnar og ósannindin í þessari ræðu,
svo hún verði að falla sínum herra.
Rvík 12. apríl 1900. Erl. Zakarías*on.
Skipstrand
hafði orðið síðasta vetrardag, 18.
þ. m., í þykkvabænum, kaupfar til
Ólafs kaupm. Árnasonar á Stokkseyri,
og kipshöýnin druknað, nema skip-
stjóri bjargast og stýrimaður fótbrotinn.
Skipið, Solid, hafði leitað innsiglingar
á Eyrarbakka, en orðið frá að hverfa.
Við hádegisguðsþjónustu
í dómkirkjunni á morgun stígur síra
Jón Helgason í stólinn.
Veðurathuganir
í Reykjavík eftir landlækni Dr. J.Jónas-
sen.
7« 04 Hiti íá Celsius) j Loftvog ' fxnillimet.) j Yeðurátt.
nóttu udi hd Ard. siÓd. Ard. síód.
7. + i + 5 7öl 4 7.14 4 a h b 1 s h b
8. 0 + ö 716 8 749.3 a h b n h b
V + i + * 751.8 7518 n h b o b
10. 0 + 5 751.4 719.3 na h b o b
11. - 4 -|- ^ 746 8 74L.7 n h b n h b
19 - 4 + 2 749 3 719.3 o b o b
13. - 1 -i- 4 749 3 749.3 na h b a h b
14. - 1 + 4 ■ 49.3 749.3 na h h a h b
15. - 1 + 3 7 i9 3 754.4 o b v h b
1(1 - 3 + ll 7569 749 3 a h b a bv d
17. 0 + 7 749 3 749.9 s h 1) sv h b
18. 0 + 3 751 8 754. i sv h d sv li d
19. 0 + 3 756.9 756 9 s h d s h d
20. _ - 1 + 2 759.5 764.5 sv hv b sv h b
Hefir a'ðundanförnu verið austanlandnorð-
an og við norðan til djúpa, oftast bjart veð
ur; síðustu dagana útsynningur með élj-
um, svo jörð hefur við og við orðið al-
hvit.
Yart var við landskjálfta kl. 33/4 að
morgni h. 7., all-snöggur kippur og smá-
hræringar nokkuru siðar.
Bæarstjórn Reykjavíkur.
það gerðist helzt á bæarstjórnar-
fundt í fyrra dag, sumardaginn fyrsta,
að samþykt voru ný erfðafestu-
k j ö r eftirleiðis fyrir óræktað bæar-
land: eftirgjald ekkert fyr en 2£ ári
eftir útmælingu; girt skal landið að
hálfu 2 árum fyrir fyrsta gjalddag'a,
en að fullu 1 ári fyrir, þ. e. eftir 1£ ár
alls, — ella fellur landið jafnskjótt
aftur til bæarins; landið skal ræktað
til túns, sáðgarða eða annarar sáning-
ar á næstu 15 árum eftir að það er
fullgirt, þriðjungur eftir hver 5 ár,
ella hækkar eftirgjaldið um alt að
60°/.; gangi landið úr sér að rækt eða
girðingum, svo að til auðnar horfifyr-
ir hirðuleysi eiganda, — en það skal
metið af þar til löggiltum, óvilhöllum
mönnum —, fellur það þegar aftur
til bæarins; eigandi er skyldur að láta
af hendi lóð á hinu afsalaða svæði til
gatna og annara afnota í bæarins
þarfir, ef og að svo miklu leyti sem
bæarstjórn og byggingarnefnd álítur
þess þörf.
Samþykt var að kaupa lóð og veg-
arspotta af Jóni landritara Magnús-
syni fyrir norðan hús hans, ofan að
Skálholtsstígnum, sem verið er að
leggja, fyrir 90 kr.
Til umbóta áVesturgötu frá Bryggju-
húsinu og vestur að húsi Geirs Zoéga
voru veittar 80 kr.
Beiðni um vatnsból við Laugaveg
vísað til veganefndar.
Áskorun frá Framfarafélaginu um
breyting á lögreglusamþykt bæarins
var sett í nefnd: bæarfóg. H. D., Jón
Jensson, Olafur Ólafsson.
Prestskosninj;
í Kjósinni í fyrra dag fór svo, að
aðstoðarprestunnn þar, síra Halldór
Jónsson, hlaut nær öll atkvæði, er
greidd voru á kjörfundinum, eða 32 af
35; síra Ólafur Finnson hin 3. Nokkr
ir (9) viðstaddir greiddu eigi atkvæói.
Um 70 á kjorsktá.
<e ---------------------
Glæpur á glæp ofau.
Sumir ímynda sér eöa láta í veðri
vaka, aS það séu eiuungis aðrar þjóðir,
öfundar- og óvildarmenn Breta, er víta
þá fyrir aðfarir þeirra við Búa, ránsför
þeirra á hendur friðsamri, saklausri þjóð.
En það er öðru nær. ' Harðasta dóm-
ana fá þeir í sinu hóp sjálfra, hjá ein-
lægum og óhlutdrægum mannvinum á
Englandi sjálfu. En þeir eru vitanlega
langsamlega í minni hluta. Þorri l/ðs-
ins hefir látið blinda sig á báðutn aug-
unt og belgja sig upp í taumlausa heift og
jötunmóð.
Hinn óblindaði, en fámenni hluti þjóð-
arittnar reri að því öllum árum í haust,
að afstyra herrtaðinum á hendur Búum,
og jafn-einbeittlega berjast þeir ttú fyr-
ir því að hætt só ófriðinum, og ltafa gert
lengi.
Hér ertt nokkur ummæli úr einni á-
skoruninni í þá átt, frá fjölda enskra
ágætismauua:
»Þetta er ranglátur ófriður, sem aldr-
ei hefði átt að byrja.
Það er ófriður, er vór eigum enga á-
vittnings von af, en mikils ófarnaðar.
Að halda áfram ófriðinum fyrir það
eitt, að vér erum komnir út í hann,
það er að bæta glœp á glœp ofan.
Og hvað á þetta alt að þ/ða ?
Hvers vegna vega þeir og vegast
láta, synir vorir og bra'ður þar lengst
suður í Afrílut ?
Hvers vegna eru farsæl heimili gerð
að heimkynum hörmunganna, þar sem
ekki heyrist annað en grátur og harma-
kvein ekkna og munaðarleysingja?
Drögum ekki fjöður yfir sannleikann!
Ekkert hefði af ófriði orðið, ef vór
hefðum viljað þ/ðast beiðni Krúgers
forseta um að leggja ágreining vorn í
gerð; vér neituðum því drembilega.
Ekkert hefði af ófriði orðið, ef stjórn-
in hefði reiknað fyrir fram kostnaðinn.
Ekkert hefði af óftiði orðið, ef gttll-
náma-auðk/fingarnir hefði ekki gert sér
vísa gróðavon af honum.
Ekkert hefði af .ófriði orðið, ef ekki
hefði verið haugað saman ógrynnnm
lyga til þess að æsa upp 1/ðinn gegn
Búum.
Og hvaða menn eru Búar?
Það eru Hollendittgar í Suðurafríku,
hvítir mertn mótmælendatrúar, eins og
vér erum.
Þeir lesa sömu heilaga ritningu eins
og' vér, halda sama hvíldardag eins og
vór og biðja sama guð sem vér.
Og hver er afleiðingin, ef vór höldum
áfram ófriðinum?
Bani sjálfsagt 20,000 hraustra drengja
af voru liði, sona vorra og bræðra.
Bani jafnmargra hraustra Búa í
minsta lagi.
Bágindi og bjargarvandræði nteðal
fátæklinga hór lteima fyrir.
Verzlunar-ólag og -vandræði.
Auktíar ríkissjóðs-álögur.
Missir 100 milj. punda (1800 milj.*
kr.) af eigum vorum, er vór höfum afl-
að oss í sveita vors andlitis.
Og loks almenn landvarnarkvöð.
Skarlatssóttin.
Héraðslæknir G. Björnsson gerði sér
1 gær aðra ferð suður að Lónakoti, að
vitja sjúklinganna þar, og kom aftur í
nótt.
Pilturinn, sem k»m veikur sunnan úr
Höfnum fyrir páskana, er kominn á
fætur, en ekki búinn að ná sér.
Sömuleiðis systir hans, er s/ktist af
honum, á batavegi, en þó töhivert veik
entt.
En bróðir þeirra, 7 vetra piltur, fár-
veikur, miklu nær dauða en lífi.
Skarlatssóttar - einkennin
á börnttm þ e s s u m öllum'svo
g r e i n i 1 e g, s e tn f r a m a s t m á
v e r ð a, segir hóraðslæknir.
Og engimt lifandi maður með viti
getur lácið sér detta í hug að rengja
dóm shks manns, sem hefir hvorttveggja
til að bera: ágæta vísindalega þekkittgu
o g óbrigðula reynslu, — hefir meðal ann-
ars lifað megna skarlats-landfarsótt í
Khöfn 1894.
Hitt er og jafn-auðsætt, að með botn-
verpingum hl/tur sóttin að hafa hing-
að borist, því útlend er hún, og ketn-
ur hvorki upp úr jörðunni né kviknar
nokkurn tíma af sjálfri sór; en sam-
göttgur engar aðrar við útlendinga afþessu
fólki, sem veikina hefir flutt.
Lónakotsbóndinn, Hallgrímur, hefir
róið’ vertíðina suður á Kalmanstjörn
og hann og hans skipverjar liaft að
staðaldri samgöngur við botnverpinga
— verið daglega úti í þeim hér um
bil.
Föstudag 30. marz kemur drengurinn
frá Lóuakoti, sem sagt er frá í síðasta
bl., suður að Kalmanstjörn. Þá var
einn útgerðarmaðurinn þar, sem haft
hafði eitts og fleiri tíðar samgöngur við
botnverpinga, búinn að vera veikur »af
hálsbólgu<\ l1/.; viktt, en var þá á bata-
vegi. En á þriðja degi, mánud. 2. apríl,
veiktist Lónakotsdrengurinn, og næsta
dag, 3. apríl, annar drengur á bænum,
sonur bóndans, tneð alveg sama hætti,
og lá enn, þegar Hallgrtmur hélt heim-
leiðis, viku síðar, með son sinn nykom-
in á flakk. Og í santa mund (pálrna-
suiinudag, 8. april) veikjast 2 börn
bóndast í Junkaragerði, næsta bæ við
Kalmanstjörn.
Hallgrímur kom hvergi við á leiðinni
heim til sín nema á einum bæ (á Strönd-
inni innanverðri?), fekk sér þar kaffi,
en fór e k k i intt með piltinn; var
hræddur um, að veikin kynni að berast
af honum á heimamenn, segir hann
sjálfur; hefir eftir því haft einhvern
grun um eða hræðslu, að veikin væri
næm.
Af Hliðsnesstúlkunni, barninu frá
Lónakoti, sem veiktist þar, hefir ekkert
frézt, —- læknir gat ekki komist þangað í
nótt fyrir myrkri.
Hins vegar ber hóraðslæknir Þ. Thor-
oddsen, er landlæknir sendi til um dag-
inn tafarlaust með skipun um lattdfar-
sóttarrannsókn í Höfnunum, á móti því,
að þar gangi skarlatssótt.
Nú reið laudlæknir suður þangað í
morgun til þess að rannsaka það mál
sjálfur.
En hvað sem því líður, þá er al-
menningi því miður óhætt að reiða sig
á það tvent, a ð skarlatssótt er hingað
komin í nágrennið og hún í skæðara
lagi að öllum líkindum, og að þessa
leið hefir hún borist, þ. e. um Hafnir
(Kalmanstjörn) og frá botnverpingum.
Fyrir því ríðttr harla mikið á því
tvennu: a ð almenningur hl/ði vandlega
fyrirmælum lækna og yfirvalda um
varúðarreglur gegn veikinni, og að eng
inn treysti því að svo kornnu, að
Hafnirnar séu ós/ktar, — og mun eng-
in vanþörf að benda á, að Hafnamönn-