Ísafold - 28.07.1900, Blaðsíða 2

186
Embættispróf í lögum
við Khafnarháskóla tók í f. mán.
Páll Vídalín Bjarnason (sýslumanns
Magnús8onar) með fyrirtaksgóðri fyrstu
einkunn.
Heimskuiegur heiiaspuni.
Vegna marg-endurtekinna tilrauna
>Þjóðólfs« til að koma mönnum til að
trúa því, að við höfum yerið sendir til
íslands á síðastliðnu sumri til að vinna
að útflutningum frá íslandi til Canada,
finnum við okkur knúða til að gjöra þá
yfirlýsing, að sú ferð var gjörð af okk-
ur báðum eingöngu fyrir sjálfa okkur
og engan annan, án þess nokkur stjórn
eða nokkur agent fyrir hennar hönd hafi
nokkurn tíma svo mikið sem með einu
orði beðið okkur að fara sínum erindum.
Þar átti enginn hlut að máli, nema
sjálfir við, upptökin og fiamkvæmdin
var algerlega okkar eigin, og enginn mað-
ur hefir hvorki fyrr nó síðar farið þess
á leit við okkur, hvorki beinlínis nó ó-
beinlínis, að við færum þar að hlynna
að útflutning. Allur samsetningurinn
um, að við höfum verið fengnir til að
að hafa áhrif á íslenzkan útflutning,
hvort heldur bein eða óbein, er því
heimskulegur heilaspuni, augsynilega
gjörður í þeim miður góðgjarna tilgangi,
að skaprauna þeim mönnum, sem tóku
okkur vel, og skaða sjálfa okkur. Enda
skírskotum við þessu málitil allra þeirra,
sem við áttum tal við, hvarvetna þar
sem leið okkar lá um landið. Enginn
þeirra mun hafa orðið var við, að okk-
ur langaði til að hafa liin allra-minstu
áhrif á útflutning frá íslandi. Enginn,
sem nú flytur frá íslandi, mun láta sér
til hugar koma að segja, að hann fari
fyrir fortölur okkar eða fyrir nokkur á-
hrif frá ökkur í þá átt.
Við vonum því, að enginn beilvita
maður leggi trúnað á þessar ódrengilegu
tilgátur. Þær ættu að verða þeim ein-
um til mínkunnar, sem hafa ætlað sér
að sverta saklausa menn með þeim.
í júni 1900.
F. J. Bergmann. Jón Bjarnason.
Engin fjárkaup!
Önnur eins fagnaðartíðindi hafa ís-
lendingum ekki borist um mörg ár
eins og þau, er ísafold flutti í önd-
verðum síðasta mánuði, að auðugt
kaupmannafélag í Liverpool, Parker &
Fraser, ætlaði að kaupa sauðfé hér á
landi og jafnframt nokkuð af hross-
um, byrja á þeirri verzlun f haust, en
færa sig svo upp á skaftið á næstu
árum.
Sfðan er þjóðin fekk þessa frétt,
hefir hún gert sér öruggar vonir um,
að nú mundi af létta því einokunar-
fargi, er hún hefir átt við að búa, að
því er snertir útflutning lifandi pen-
ings héðan af landi.
Og nú verða allar þessar vonir að
engu!
f>ví að bréf er komið hÍDgað frá
ferstjóra þessa kaupmannafélags í
Liverpool, Mr. Fraser, þess efnis, að
þeir ætli að hætta við þessi fjárkaup
hér. Ástæður tilfærir hann engar,
aðrar en þær, að þegar hann hafi far-
ið að íhuga málíð betur, hafi hann
komist að þeirri niðurstöðu, að óhag-
ur gæti orðið á fyrirtækinu síðar, þó
að útlitið sé gott í ár, sem hann kann-
ast við, að það só.
Svo ramt hefir þá Vídalíns-valdið
reynst enn einu sinni!
Vitanlega verður nú reynt og er
þegar farið að reyna að blekkja menn,
telja mönnum trú um, að þeir herrar
Zöllner og Vídalín séu saklausir eius
og nýfædd börn af því að hafa verið
valdir að þessum afturkipp, sem
hnykkir þjóðinni aftur inn undir ein-
okunar-fargið. Vídalín kvað jafnvel
hafa til sýnis bróf frá Zöllner, þar
sem hann lætur í ljós, að sér þyki illa
farið, að þessar skuli hafa orðið mála-
lyktirnar.
Já, þeir taka þær víst nærri sér,
þeir félagar! f>eir munubíða hallann!
Eða hvað halda menn?
Engan sérlegan skarpleik þarf til að
skilja til fulls, hvernig í málinu ligg-
ur. f>að er of einfaJt til þess.
Fulltrúar fjársölufélagsins í Liver-
pool, sem hingað komu, voru svo á-
nægðír með horfurnar hér, sem fram-
ast gat verið. Svo staðráðnir voru
þeir í því að koma aftur til fjárkaupa
að áliðnu sumri, að þeir skilja hér eft-
ir nokkuð af dóti sínu, kaupa sér hesta
og ráða sér fylgdarmenn.
Ekki eru það horfurnar hér heima,
sem valdið hafa afturkipnum. Um það
er engum blöðum að fletta.
En meðan fulltrúarnir eru hér heima,
tekur hr. Zöllner í taumana í Liver-
pool. Áreiðanleg fregn er um það
komin, að hann hafði njósn af ferð
þeirra, þegar þeir lögðu á stað hing-
að. Svo hefir hann auðvitað brugðið
við og fundið forstjóra fjárverzlunar-
innar. Árangurinn af fundi þeirra er
sýnilegur. Geta má þess til, að hr.
Zölluer hafi sagt hinum allmikið af
agnúum, sem fjúrkaupum hér væru
samfara, og hafi boðist til að færa hon-
um fé til Englands fyrir svo lágt verð
í þetta sinn, að hinn hafi séð sérhag
í að kaupa af honum, í stað þess að
leggja út í fjárkaup hér á landi.
•Kaupfélögin borga« hvort sem er!
Sú tilgáta kemur alveg heim við
þau ummæli Zöllners hór um daginn,
er hann var hér á íerðinni, að hann
væri þegar búinn að selja alt kaupfé-
lagasauðféð fyrir næsta haust í Liver-
pool.
f>egar fulltrúarnir koma svo til Eng-
lands héðan, fagnandi út af horfun-
um, er alt um garð gengið, félagíð
hætt við öll fjárkaup hér.
Engin sennileg ástæða verður fyrir
afturkipnum færð önnur en sú, að þeir
félagar, Zöllner og Vídalín, hafi fengið
hina til að hætta. Jafn-góðar og horf-
urnar voru í augum sendimanna þeirra
Parker3 og Frasers, eru engin líkindi
til þess að hætt hefði verið við fyrir-
tækið nema fyrir fortölur og jafnvel
samninga, erfjárkaupamönnunum hefðu
verið gróðavænJegir. Og engir menn
höfðu hag af að spilla fyrir þeBSum
fjárkaupum aðrir en þeir Zöllner og
Vídalín — einu mennirnir, sem við
útflutning sauðfjár fást á landinu, og
að kalla má líka einu mennirnir, sem
flytja nokkurt hross út.
þessi framtakssemi þeirra í að af-
stýra fjárkaupum hér á landi er auð-
vitað ekkert annað en áframhald
af undangenginni einokunar-viðleitni
mannanna — viðleitni, sem frá þeirra
sjónarmiði er ofur-eðlileg, en sannar-
legur voði fyrir íslenzku þjóðina.
Hvernig fóru þeir ekki með sauð-
fjármarkaðinn í Belgíu? Fjárkaupa-
menn þar búnir að lofa að koma
hingað og kaupa fé. Zöllner fær að
vita, hverjir mennirnir séu, og fær þá
til að hætta við fjárkaup hér, en kaupa
í þess stað af þeim félögum — svo
notadrjúg sem þau viðskifti urðu Jíka,
eða hitt þó heldur, þar sem Belgíu-
markaðurinn var gjörónýttur fyrir ís-
lendingum með hinui verstu meðferð á
fénu, í fyrsta sinn sem þeir reyndu að
hafa gagn af honum.
Hvernig fór ekki með hrossamark-
aðinn á Jótlandi, sem P. Nielsen ætl-
aði að nota? J>eir kaupfólagahöfðingj-
arnir fá vitneskju um það fyrirtæki,
verða fyrri til, senda hross til Jótlands
og selja þau svo ódýrt, að ekki var
nokkurt viðlitáeftir þangaðað fara með
nokkurn hest.
Og þá er víst flestum í fersku minni,
hvert kapp sömu mennirnir lögðu á
að koma útflutningi Björns Kristjáns-
sonar á lifandi peningi fyrir kattar-
nef.
í raun og veru er þetta ólán, sem nú
hefir hent íslendiuga, ekkert annað en
við mátti búast. J>ó að félagið Park-
er & Fraser sé vitanlega stórauðugt,
þá má auðvitað bjóða mönnunum svo
góð boð, að þeir hætti við áform sln.
Og svo arðsamir hafa íslendingar orð-
ið þeim Zöllner og Vídalín, að nóg
eru efnin fyrir hendi, hvenær sem á
því liggur, að stemma stigu fyrir fram-
faramálum, hjóðarinnar.
Amtsráðsfundur
1 V esturamtinu.
Hann stóð hór lítið á annan dag, 18.—
19. þ. m. Auk forseta, amtmanns Jul.
Havsteen, voru þessir á fundi: fyrir
Mýrasýslu Asgeir Bjarnason í Knar-
arnesi; fyrir Dalasýslu Björn sýslum.
Bjarnarson á Sauðafelli; fyrir Austur-
Barðastrandarsýslu Snæbjörn hreppstj.
Kristjánsson í Hergilsey (varamaður);
fyrir Vestur-ísaijarðarsýslu síra Krist-
inn Daníelsson á Söndum; fyrir Norð-
ur-Jsafjarðarsýslu slra Sigurður Stef-
ánsson í Vigur. Enginn fyrir Snæfells-
ness- og Hnappadalssýslu (Lárus H.
Bjarnason sýslum.) og enginn fyrir
Vestur-Barðastr.sýslu (David Schewing
Thorsteinsson læknir).
Forseti (amtmaður) hafði samið frum-
varp til reglugerðar um útbýting á
á helmingnum af gjaldinu til alþýðu-
styrktarsjóðanna og hálfum vöxtum
þeirra samkvæmt lögum 18. desbr. 1897,
eftir að amtsráð suðuramtsins hafði gert
við það nokkrar smábreytingar, og sam-
þykti amtsráð vesturamtsins frumvarp
þstta ásamt fyrirmynd fyrir ársreikning-
um sýslumanna yfir tekjur og gjöld sjóð-
anna og skýrslum hreppsnefuda um
gjaldþegna til þeirra.
Um kláðamálið gaf amtmaður sömu
skýrslu eins og hinu amtsráðinu (sjá
ísafold 23. júní) og samþyktí amts-
ráðið sömu ráðstafanir eftirleiðis og í
Suðuramtinu.
Um hlutdeild vesturamtsins í Lands-
búnaðarfélaginu félst amtsráðið á þar
að lútandi frumvarp, þ. e. lög félags-
ins, og tiltók 250 kr. tillag til félags-
ins frá Vesturamtinu, er greiða skyldi
af 200 kr. úr búnaðarsjóði amtsíns,
en hitt (50 kr.) úr jafnaðarsjóði þess.
Síðari fundardaginn, eftir að einn
amtsráðsmaður var farinn heim af
fundinum (Á. B.), kom bréf frá Lands-
búnaðarfélaginu, þar sem það leiðir
athygli amtsráðsins að þv/, að inntaka
Vesturamtsins í félagið sé bundið 400
kr. árlegri fjárveiting þaðan. En amts-
ráðið var þá orðið of fáliðað til þess, J
að fullnaðarályktun yrði gerð um þetta
atriði.
Ennisdalsvegur í Snæfellsnessýslu
samþykti amtsráðið að feldur skyldi
úr tölu sýsluvega.
Samþykt var, að Dalasýsla mætti
taka 6000 kr. lán upp á sýslusjóðinn
til vegabóta og brúargerða í sýslunni.
Til gufubátsferða um ísafjarðardjúp
samþykti amtsráðið að verja mætti
þetta ár 550 kr. af sýsluvegagjaldi ^
Norður-ísafjarðarsýslu.
Til búnaðarskólans í Ólafsdal skyldi
mega verja þetta fardagaár (1900—
1901) 3700 kr., sem só 2500 kr. úr
landssjóði, 640 kr. úr jafnaðarsjóði,
360 kr. úr búnaðarsjóði og 200 kr.
úr búnaðarskólasjóði. J>ar af skyldi
mega verja til meðgjafar með 6
piltum í efri deild 900 kr. og 6 í
neðri deild 1500 kr.; laun forstöðu-
manns 800 kr., aðstoðarkennara 350
kr.; til verkfæra og áhalda 100 og
til prófdómenda 50 kr. Eftirleiðis
skyldi eigi taka í skólann nema 5 ný-
sveina á ári.
»Forseti framlagði bréf skólastjóra
Torfa Bjarnasonar, dagsett 18. júní
þ. á., þar sem hann af þeim ástæðum,
er hann tilgreinir, sækir um það til
amtsráðsins, til þess að geta haldið
áfram í sama horfi og hingað til, að
það vildi veita sér frest um næstu 5
ár, að þessu ári meðtöldu, með að
greiða afborganir upp í lánið frá 14.
nóv. 1896, að upphæð 12000 kr. upp-
haflega, en nú komið niður í 10,200,
og uppgjöf á tilfallandi vöxtum á sama
tímabili.
Forseti skýrði jafnframt frá því, að
lán það upp á 3000 kr., sem amtsráð-
ið tók í þarfir búuaðarskólans í 01-
afsdal 1895, yrði nú borgað á kom-
anda hausti. Vegna þess, að sú hjálp,
sem skólastjóri Torfi Bjarnason hefði
beðið um og getið er að framan,
mundi eigi, eins og hún liggur fyrir,
nægja til þes, að skólanum yrði haldið
áfram á sama hátt og áður, og amts-
ráðið áleit, að slíkt hefði rneiri kostn-
að í för með sér fyrir landssjóð, en
góðu hófi gegndi, samþykti það held-
ur með 4 atkv. móti 2, þá tillögu
forseta, að veita Torfa Bjarnasyni enn
5000 kr. lán gegn veði í Ólafsdal, með
öllu því, sem jörðinni fylgir, í viðbót
við fyrra lánið, sem á komanda hausti
væri komið ofaní 9600 kr., þannig, að
Torfi Bjarnason þyrfti eigi að borga
afborganír af láninu fyrstu 5 árin og
skyldi vera laus við vaxtagreiðslu af
því um jafnlangan tíma. Forseta var
falið að taka lán í landsbankanum, að
fengnu leyfi landshöfðingja, í þessu
skyni, með svo vægum kjörum og með
svo löngum afborgunarfresti, sem unt
væri að fá«.
Loks var> samþykt jafnaðarsjbðsá-
ætluD um 1900: tekjur eru afborgun
frá T. B. í Ólafsdal 1050 kr., jafnað-
arsjóðsgjald 3000 kr. og væntanl. eftirst.
1200 kr.; en gjöldin amtsráðskostn.
1000 kr., gjald samkv. lögum % 1898
um breyt. á gjaldheimtu til amtssjóða
og sýslusjóðft 640 kr,, afborgun af
bankalánum 1775 kr., amtsbókasafnið
400 kr., eftirst. væntanl. 100 kr.; hitt
ýmislegt.
Sbógræktartilraunirnar.
Hr. Flemborg, kandidat í skógrækt-
arfræði, sá er getið var hér í blaöinu
fyrir skemstu, sigldi meS póstskipinu i
gærkveldí. Mikið 6egir hann að háfi
dáið af n/græðingunum frá í fyrra á
Þingvöllum, en lízt betur á það, sem
gróðursett var í vor. Hraunteigsskóg
skoðaði hann og Skriðufells, og leizt mik-
ið vel á þá staði báða. Segir þar á-
gætt skjól fyrir nýgræðing og jarðveg
hinn ákiósanlegasta. Aðalatriðið só að
verja skóginn gersamlega fyrir skepnum.