Ísafold - 19.12.1900, Blaðsíða 3

Ísafold - 19.12.1900, Blaðsíða 3
«1 Helga s&l. var fædd 8. maímánaðar 1E21 á Hrauni í Heigafellsnveit og var þar lijá foreldrum sínum 4 ár. Að þeim liðnum dó móðir hennar, og hætti þá faðir hennar hnskap, en fór i húsmensku til hræðra sinna suður i Stafholtstungur, og var þar þangað til 1829, að hann druknaði við sjóróðra suður í Rcykjavík. Helga sál. fylgdi föður sinum á meðau hann var hús- maður, en þegar hann dó, var hún tekin af frændkonu sinni Guðrúnu Guðmunds- dóttur sýslumanns Ketilssonar i Svigna- skarði, konu Jóns prests Magnússonar í Hvammi í Norðurárdal. Har var hún þangað til hún var 18 ára; þá fór hún til móðurhróður sins, Þorhifs prófasts Jóns- sonar í Hvammi í Dölum, og var hjá hon- um, þangað til hún giftist 1844 Gaðmundi steinhöggvara Jónssyni.' Þau reistu bú á Ormsstöðnm á Skarðsströnd og bjuggu þar ágætu búi þangað til árið 1851, að Gnð- mundur dó. He'.ga sál. hélt þar þó áfram búskap þangað til 1858, að hún giftist i annað sinn, Friðriki Þorgilssyni frá Kjal- laksstöðum á Fellsströnd, sem nú lifir hana. Með fyrri manni sínum átti hún 3 hörn; af þeim lifir eitt: Jóhannes Þórður, snikk- ari í Knararhöfn. Með seinni manni sinum átti hún 5 hörn, og lifa 2 þeirra: Þorgils sem býr í Knararböfn og Guðmundur, sem hýr á Vighólsstöðuin á Fellsströnd. Rúm 20 síðustu æfiár Helgu sál. voru þau hjón húlaus, en lengst af i húsmensku hjá sonum sinum í Knaraihöfn, en siðustu 4 árin voru þau hætt allri sjálfsmensku, og að öllu leyti komin til sonu sinna. Helga sál. var í flestn mjög fráhær kona; á meðan hún var húsmóðir, var hún orð- lögð fyrir sparsemi og reglusemi, er sam- einaðist þó hjartagæzku og lipurleik við þá, sem hún átti yfir að ráða; með einstakri ástundun og samvizkusemi rœkti hún sitt vandasama starf, hæði sem móðir, eiginkona og húsmóðir, og ávann sér því elsku og virðingu allra, sem hana þektu að nokkuru. Hún var mjög vel gáfuð kona og skáldmælt, en i uppvextinum naut hún engrar verulegrar uppfræðslu í hók- námi, eins og þá var almennur siður um munaðarlausa fátæka unglinga, en alt fyr- ir það mátti heita að hún væri vel ment- uð, tiltekið í guðfræði, þvi bæði voru gáfurnar miklar og bóknáinslöngunin, og hún að eðlisfari mjög guðhrædd; það voru líka hennar mestu ánægjustundir að tala um guðfræði, tiltekið við börn og ung- linga, enda var uppskeran mikil, því varla var svo tornæmur unglingur til, sem naut hennar tiisagnar að staðaldri, að hún gæti ekki komið honum í réttan skilning um aðal-atriði kristindómsins; hún var lika að eðlisfuri mjög lagin og nærfærin við alla kenslu. Þegar fór að liða á æfina, þjáðist hún oft rnikið af heilsuieysi, sérstaklega hrjóst- veiki,tsem að siðustu dró liana tii dauða, en hún har hæði heilsuleysið og ástvina- missinn, ásamt ýmsu öðru mótlæti, með stakri þolinmæði og öruggu trausti til guðlegrar forsjónar, og endaði sinar siðustu æfistundir með innilegri bæn til guðs og með nafn síns elskaða frelsara á vörunum. Hennar er þvi sárt saknað, ekki einung- is af nánustu ættingjum, heldur af öllum, sem hana þektu að nokkuru. Þ Siðasta fiskiþilskipið af 4, er keypt voru hingað í haust á Englandi og fyr er getið, kom hing- að í gaer fré Yarmouth, eftir 15 daga ferð. |>að á Th. Thorsteinsson kon- súll og heitir Massilia, 83 smál. |>að kom og með 133 tunnur af steinolíu. Fyrir viku kom hið næstsíðasta, til Hafnarfjarðar, eign J>. Thoroddsen hér- aðslæknis og hans félaga. XJfsaveiði hefir verið hór all-mikil um tíma, inn á höfninni hér og þar í grend. Upsinn er smár, en bezta skepnufóð- ur og vel nýtur til manneldis líka. Önnur aflabrögð nokkur á Álftanesi og syðra, og þó betri á Akranesi. En fáir, sem þau stunda; lítið orðið um opna báta. Skarlntssóttar hefir vart orðið uýlega á 3 bsejum á Eangárvöllum. Hún gengur og í Ölfusinu. Enn fremur komin vestur á Mýrar; 3 bæir sottkvíaðir í Borgar- hreppi og eitthvað í Álftaness. Segir sagan, að ekki hafi verið lækni gert við vart um veikina á einum bænum fyr en hún var búin að ganga þar fullar 3 vikur. Sóttin er og heldur að færa út kví- arnar hér í höfuðstaðnum. Enda kvað vanalega mest bera á henni er- lendis þessa mánuðina, nóvember og desember. Ekki er, þrátt fyrir þetta, minsta á- stæða til að efast ura, að takast megi að verja sóttinni að dreifast um land alt. Eeynslan hefir marg-sýnt, að hún er vel viðráðanleg. f>að er aðal hásk- inn, hve gjarnt mönnum ertilað leyna henni. Myndasýning. Hór er haldin í Glasgow þessa dag- ana hin fyrsta landslagsmyndasýning eftir íslenzkan málara, pórarinn B. porláksson. Þaö eru fáeinar danskar myndir, og dálítið safn af íslenzkum, frá Þingvöllum, frá því í sumar sem leið. — Fáir sem engir hafa hór nokk- urt verulegt vit á listaverkum, og því síður að þeir kunni að meta, hvert gildi þau hafa. En varla fer lijá því, að einhvern tíma muni þykja töluvert í myndir þessar varið. Hins þarf ekki að geta, að »yrkisefnið«, landsins frægasti sögustaður, með fágætri, margháttaðri og tilkomumikilli náttúrufegurð, er hið á- kjósanlegasta. Myndirnar eru teknar frá ýmsu sjónarmiði, hagnýtt ekki að eins sjálft Þingvallasvæðið, heldur og jökla- og fjallasýnin þaðan alt umhverf- is, þar á meðal Henglafjöll og Súhir, ásamt útsjóninni yfir Þingvallavatn. Ein tilkomumesta myndin er af Lög- bergi (gamfa) með gjánum umhverfis, og önnur af Almannagjá og vatninu of- an til — gjáarhamrarnir spegla sig í vatninu um nótt, hálfbjart lágnætti. Dálítil mynd af Skógarkoti, bænurn, túninu og tröðunum, veitir ókunnugum ágæta liugroynd um íslenzkan bónda- bæ, heldur laglegan og einkennilegan. Hr. Þórarinn B. Þorláksson, fyrsti ísl. landlagsmálarinn, hefir notið kenslu við listaháskólann í Khöfn 3 ár og aukatil- sagnar jafhliða hjá allfrægum landlags- myndamálara dönskum, með því að við téðan háskóla er enginn sérstakur kenn- ari í landlagsmyndagerð. Hann hefir getið sér mikið góðan orðstír hjá kenn- urum sínum, og virðist mikið líklegur til að verða oss til verulegs sóma, er stundir líða. Skpltlur úr kosningahríðinni. Mjög merkur maður ritar osa eftir- farandi skrítlur úr kosningahríðinni í sínu kjördæmi: »Hún er ekki góð fyrir barnamenn- iua, þessi valtýska* sagði fátækur kjósandi ekki alllangt héðan. Hann hafði ætlað sór að kjósa stjórnarbót- armanninn, en rétt fyrir kjörfundinn brá hann sér í næstu sveit kaupstað- arferð, og þegar hann kom aftur, þótt- ist bann ekki hafa efni og ástæður til að styðja stjórnarbótina. f>að var herþjónustan, sem fyrir honum vakti. Svo Hornstrendingar eru ekki einir um þá vizku. Ýmislegt fleira í sambandi við kosn- ingarnar höfum við hérna til að brosa að, þegar vel liggur á okkur. Eg veit ekki, hvort þú hefir heyrt getið um hreppstjórann, sem lýsti yfir því á al- mennum fundi, að það væri embætt- isskylda sín, að vara sveitunga aína við valtýskunni. Sýslumaðurinnn hafði gist hjá hreppstjóranum rétt áð- ur. Yendetba. Eftir ArchibHld Ciavering Gunter. Enid fer til Barnes og hvíslar að honum: »í öllum guðs bænum — þú verður að binda enda á þetta — það er alt of skelfilegth. »f>að er ekki mitt verk«, svarar Barnes þungbrýnn. »Nú er hamingja þeirra á ókominni ævi að ráðast ann- anhvorn veginn. Fyrirgefi bróðir þinn henni ekki í kvöld, þá gerir hann það aldrei!« Svo snýr Barnes sér að Mar- ínu og segir með alvörusvip: »Leyn- ið þér manninn yðar engu«. »Engu? Á eg að segja honum frá — — eiðnum — — spítalanum — — segja honum, að þegar hann hélt, að eg væri engill miskunnsemdarinnar, hafi eg verið engill dauðans?« »Engill dauðans!« tekur Anstruther upp eftir henni með ástúðlegum og viðkvæmum rómi. »f>ar — á spítal- anum? Nei, nei! f>ar varst þú hei- lög kona. Eg tryði því ekki, þó að þú segðir mér það sjálf, að sú, sem annaðist mig þar með svo óendanlegri ástúð, hafi getað verið annað en ljóss- ins engill. f>ar var það — á spítal- anum, að eg lærði að unna þér hug- ástum!« »Ó, Gerard! |>ú neldur, að eg só engill. Og þegar eg er búinnað segja þér alla söguna, muntu kalla mig ill- an anda frá undirdjúpunum. Eg get ekki sagt þér alt, eg þori það ekki, því að þá fyrirgefur þú mér aldrei!« »Er það þá svo hræðilegt?« segir Edvin hljóðlega. »Já, eftir þínum skilningi; því «ð þú ert Englendingur. f>ú ert ekki alinn uppi í landi, þar sem hefndargirnin er talin ein af göfugustu tilfinningum mannsins og »vendettan« liggur í loft- inu, sem maður andar að sér. Hugs- aðu um það og fyrirgefðu mér! Eg unm bróður mínum nærri því eins heitt eins og eg ann þór, Gerard. Eg hugði, að Antóníó hsfði verið veginn með brögðum og ódrengskap. Sem sannarleg Korsíkukona vann eg þess eið við lík bróður mfns, að eg skyldi hefna hans á banamanni hans. þessi eiður kom mér til að fara til Egipta- lands. Hans vegna fór eg inn í spí- talann í Alexandríu, þar sem ensku sjóliðsforingjarnir lágu í sárum, í þeirri von, að einhver þeirra mundi vísa mér á vegandann í óráðinu#. Við þessa játningu hopar Enid frá henni. Anstruther hefir starið á hana með undrun og skelfingu, rekur nú upp óviðfeldinn hlátur og segir: »|>etta var þá miskunnsemdarheitið, er vakti hjá mér lotningu fyrir stúlk- unni, sem mér þótti vænt um ! Nei, nei; svona máttu ekki fara með hana. Segðu mér ekki, að þessi kona, sem eg hefi gengið að eiga fyrir ástar sak- ir, hefði getað fengið af sór að myrða særðan mann með köldu blóði! Svo sannarlega sem guð er uppi yfir mér, trúi eg því ekki, þó að þú segir það sjálf!« »Nei, nei, eg fekk leyfi til að fara inn í spítalann í því skyni eingöngu að finna manninn, en ekki til að drepa hann — nei, það hefði eg ekki - getað gert!« segir Marína. »Spyrðu mennina, sem lágu fyrir dauðanum, þegar eg var að lina þjáningar þeirra, spyrðu manninn, sem eg bjargaði, og íhugaðu svo, hvort eg hafi ekki hagað mér betur en eiðurinn, sem eg hafði unnið, bendir á! Eg leitaði að óvini mínum, en jafnframt sýndi eg öllum sárum mönnum hluttekningu, stundaði þá og hughreysti þá, og þeim þótti vænt um mig. Aldrei bað nokkur sóttveikur maður um vatn, án þess hann fengi það. Aldrei andaðist nokkur pestsjúk- ur maður, án þess að eg stæði við hlið haus. f>ú varst sjálfur einn af þessum sjúku mönnum, Gerard — segðu mér nú: var það höndum kærleikans eða hatursins, að eg fór um sóttarsæng þína 8uðri í Egiptalandi?# »þú annaðist mig með engilhöndum! þú varst ekkert annað en líknin og nákvæmnin. Og þegar eg heyri þig uú tala um þanri ásetning að myrða mann, þá finst mer ekki önnur spurn- ing liggja bemna við en þessi: er það eg, som er orðinn brjálaður, eða ert það þú. »En eg iðraðist! Af ást til þín, Gerard, hvarí eg frá eiðinum, sem eg hafði unnið og hætti við hefndina, alt þangað til þessi manndjöfulh — og hún bendir á dyratjaldið, þar sem lík Dan- ellu liggur fyrir utan — flutti mig hingað aftur inn í erfikenningar og siði ættjarðar minnar, og lét mig verða fyrir óvirðing og fyrirlitning nágranna minna fyrir það, að eg hafði fyrirgef- ið og orðið hefndinni afhuga. A brúð- kaupsdegi mínum ne^ddu æskuvinír mínir mig með smánaryrðum og fyr- irlitningaraugum til að drepa niður höfði mínu og skammast mín fyrir það að eg var orðin manndrápinu afhuga. Og nú í kvöld, þegar þeir voru búnir að gera mig aftur að ólmum Korsíku- kvenmanni, þá koma þeir Danella og Tómassó og sanna mér það, að það hafi verið þú, maðurinn minn, sem drap bróður minn. Og þeir stinga rýtingnum í höndina á mér og nokk- ur augnablik var eg ekki með öllu viti. Meira hefi eg ekki að segja. Fyrirgefðu mér 1 Eg var brjáluð*. Anstruther hikar sig stundarkorn, gengur svo til konu sinnar, bendir á dyratjaldið og spyr með titrandi vör- unum : *Hver drap hann?« »Ekki eg! Ekki eg! f>að gerði Tómassó!« það leynir sér ekki, að manninum hennar hægist mjög fyrir brjósti, og hann segir: »Guðisélof!« En þá gengur hún fram fyrir hann og segir í ávítunarróm og er líkast því sem eldur brenni úr augurn henn- ar: »LíHu framan í mig, ef þú þorir það eftir þessa spurningu ! Eg — konan þín — brúðurin — eg ætti — þú varst hræddur um, að eg mundi hafa beðið eftir þér þarna við dyrnar til þess að drepa þig og — og hefði svo drepið Danellu 1 misgripum! Og þetta getur maðurinn minn ætlað mór! þegar eg heyrði fótatakið færast nær, þá mintist eg — ekki hefndareiðsins, heldur eiðsins, sem eg hafði unnið frammi fyrir altarinu: að vera þér trú. Rýtingnum, sem Tómassó hafði stung- ið í höndina á mér, beindi eg gegn honum sjálfum. Líttu á förin, sem á mér eru eftir fingurna á honum og eg fekk, þegar eg var að berjast við að bjarga lífi þínu. Líttu á þau! Af þeim geturðu lært að skamma3t þín fyrir það, sem þér kom til hugarU Eauðu förin eftir hörðu krumluna á Tómassó vekja samvizkubit hjá Edvin, og aftur fer að gera vart við sig ástin til Marínu, sem mitt í aðstoðarleysinu hefir barist fyrir hann. Hann segir með grátstaf í kverkunum: »Gerðu það fyrir mig, Marína, fyrirgefðu, fyr- irgefðu mér!« En Marína hlustar ekki á hann og heldur áfram máli sínu í geðshræring mikilli: »0g þú gazt haldið, að eg ætlaði að myrða þig! |>á er eg ekki að verja mig neitt lengur. Eg hefi ekki þrótt til að verja mig lengur. Eg stund- aði þig, þegar þú lást fyrir dauðanum, og eg varði þig, þegar á þig átti að

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.