Ísafold - 07.12.1901, Blaðsíða 2

306
gömlu uppdrætti til undirutöðu undir
nýjar mælingar þar, og varð aðalnið-
urstaðan sú, að á svæðinu frá Qorni
á Hornströndum austur að Langanesi
mundi ekki verða ókleifir örðugleikar
við að kljást, ef hepni væri með
veður við mælingarnar; en fyrir Vest-
urfjörðum og um innanverðan Breiða-
fjörð ekki hægt að gera viðunandi
mælingar fyr en búið er að gera þar
landmæliug, sem fara má eftir.
Mælingu þá á Islandi, sem »Gene-
ralstabent byrjaði á 1900, er því miður
hætt við að sinni, með því að ekki
hefir lánast að útvega fé til þess.
jþó er vonandi, að tekið verði þar aft-
ur til óspiltra mála svo fljótt, að lúka
megi við sjómælingarnar umhverfis
land alt, sem nú er kominn rekspöl-
ur á. Ný landmæling er þó naumast
við að búast að komist til framkvæmd-
ar nema landssjóður leggi fram styrk
til þess, og Islendingar sýni sjálfir á-
huga á málinu, og fái gerða málaleit-
un um það við hina dönsku stjórn.
Bftir heimkomuna með Díönu 1901
hefi eg fengið vitneskju um, að eg
mun að svo stöddu ekki eiga kost á
að halda áfram starfi því, er eg hefi
haft á hendi 3 ár, og mér hefir, þrátt
fyrir alt strit, verið mjög hugnæmt,
ekki sízt fyrir það, að eg hygg raig
hafa unnið verk, það er verða muni
íslandi að gagni og því til frambúðar.
Áður en eg lýk þessari skýrslu vil eg
því tjá þakkir mínar öllum þeim Is-
lendingum, er margsinnis og með
margvíslegum hætti hafa verið mér
innan handar í mælingarstörfum mín-
um. |>að hefir þrásinnis verið ein-
göngu að þakka mikilsverðu fulltingi
íslendinga, að lánast hefir að finna
grynningar og sker, sem mikið er í
varið fyrir sjóbréf; oss hefir þó sjálf-
sagt skotist yfir mörg enn, en mæl-
ingarskipið er og verður ávalt fegið
að fá hvaða vitneskju, sem er, um
boða, sker og aðrar siglingaháska-
semdir, sem þeir einir vita um, sem
heima eiga þar nærri og nákunuugir
eru á sjó þar; og hafa skyldi það <
huga rækilega, að það er góðverk við
fjölda manna, að láta slíka vitneskju
í té handa hinum nýju sjóbréfum,
með því að það getur ekki einungis
komið skip8tjórum að notum bæði nú
og síðar meir, heldur getur það orðið
til þess, að forða skipum strandi og
farþegum og skipshöfn líftjóni.
Löghlýðni og lánstraust.
í tveim greinum í afturhaldsbiað-
inu 29. nóv. og 3. des. er baukastjór-
inn að leitast við að svara grein minni
í Isafold 9. nóv., sem var í 4 köflum.
Hann hefir með þögninni samþykt
eftirfarandi atriði í grein minni:
1. að húsaleiga Landsbankans sé í
bankareikningnum rangt tilfærð,
eða of lágt talin um kr. 2812,32;
2. að hagurinn af seðlaútgáfunni sé
nú eigi meiri að frádregnum kostn-
aði en rúmar 7000 kr.;
3. að traust bankavaxtabréfanna í
Danmörku geti ekki bygst á því,
þótt Landmandsbankinu hafi
lofað að taka þau að veði fyrir
500 þús. kr. láni, þar sem hann
mundi hafa lánað það fé veðlaust
til þess að fyrirgirða, að önnur
peningastofnun en Landsbankinn
kæmist hér á fót, sem skifti við
aðra 1 KaupmaDnahöfn en Land-
mandsbankann sjálfan;
4. að s a 1 a veðdeildarbréfa sé hinn
eini ábyggilegi mælikvæði fyrir
trausti veðdeildarbréfanna í Dan-
mörku;
5. að s a 1 a þessara 200 þús. kr. í
veðdeildarbréfum hafi verið kom-
iná áður en bankastjórinn
ferðaðist til Kaupmannahafnar til
að koma þeim á markaðinn;
6. að næg þörf hefði verið fyrir
þessar 200 þús. krónur hér í
landi, svo óþartí hafi verið að
fara að skifta þessum veðdeildar-
bréfum fyrir önnur ver trygð
verðbréf;
7. að hann hafi ekki getað komið
bankavaxtabréfunum út í kaup-
mannasamkundunni (Börsen) í
Kaupmannahöfn.
8. Bankastjórinn hefir loksins ekki
neitt á móti því, að lánstrausti
landssjóðs sé betur varið í þarfir
veðdeildarinnar, til þess að afla
fjár til löngu lánanna, í stað þess
að verja því til að ábyrgjast
bankaseðlana, sem grein mín að-
allega leiðir rök að.
það er að eins eitt atriði í
báðum greinum bankastjórans, sem
snertir grein mína, og hann er ekki
samhvkkur mér í; það er, að lands-
sjÓOTft hafi lítið lánstraust í Dan-
mörku, sem geti staðið sölu veðdeild-
arbréfanna meðal almonnings og
kaupmanna þar fyrir þrifum.
Alt annað í greinum hans eru
bollaleggingar um það, hvort Lands-
bankinn geti staðist, ef hann tekur
lán með 4"/<. vöxtum, og þess konar,
sem grein mín hreyfir alls ekki við.
Um þetta eina ágreiningsatriði get
eg verið fáorður, því bankastjórinn
hefir sannað sjálfur, að lánstraust
landsins sé lítið meðal almennings og
kaupmanna í Danmörku, þar sem
hann segir sjálfur frá, að hanu hafi
ekki getað selt þessi 200 þús. kr. í
veðdeildarbréfum nema 3 stofnunum,
sem er stjórnað af þeim mönnum,
sem helzt þekkja hag íslands. Og á
meðan ekki er búið að selja nema
200—250 þús. króna virði í veðdeild-
arbréfunum til einstakra stofnana í
Danmörku, þá veitir það litla sönnun
fyrir, að Island hafi gott lánstraust
meðal almennings og kaup-
m a n n a þar.
Sú skoðun mín, að Island hafi ekki
það lánstraust meðal almennings í
Danmörku, sem það á skilið, og að
það muni stafa af ábyrgð landssjóðs á
ógulltrygðu seðlunum, stendur því al-
veg óhögguð enn, þrátt fyrir hinn ó-
sanna áburð og hnútukast banka-
stjórans, sem honum er svo tamt að
nota í röksemda stað.
Vegna þess, að eg er að fara á stað
til útlanda, hefi eg ekki tíma til að
athuga önnur atriði í grein banka-
stjórans, sem alls ekki koma rninni
grein við; eg mun athuga þau síðar, ef
aðrir verða ekki fyrri til að sýna,
hvað staðlaus þau eru.
í sambaudi við þá virðingu, sem
bankastjórinn ætlar að sýna mér, með
því að láta ritgjörð mína »á Börs-
í n n«(!!), vil eg minna hann á, að
gleyma því ekki, að láta henni vorða
samferða bankabyggingarreikningana
og banka-p a k k h ú s-reikninga vara-
sjóðs bankans með fylgiskjölum, eins
og þeir komu loksins úr hans hönd-
um í sumar, svo og reglugjörð lands-
bankans 29. marz 1894, til þess að
eg sitji etíki einn að virðingunni, og
að »Börsinum«(!!) gefist kostur á að sjá
um leið reglusemi bankastjórans,
reikningsskarpleik h^ns og fágæta lög-
hlýðni, og hvað fastheldinn hann er
við þá skoðun, að »með lögum skuli land
byggja«.
Beykjavík^ð. desember 1901.
Björn Kristjánsson.
Tíðarfar. Vetrar hefir lítt ;kent hér
nm slóðir eða alls eigi að'kalla má, ein-
lægar þíður, en rosasamt nokkuð. Varla
komið föl á jörð fyr en lítilsháttar í út-
synningnum í gær og í dag.
„Markaðsbætirinn
<
Newcastle«.
Herra ritstjóri!
Viljið þér gefa rúm línum þeim, er
hér fara á eftir?
í ísafold 14. sept. þ. á. hefir Jón
kaupm. þórðarson ritað um hrossa-
sölu sína í sumar o. fl. Er sumt gott
í greininni, svo sem það, að hann
bendir á, að hærra verð mundi fást
fyrir hesta, ef einungis væru fluttir út
hæfilega gamlir, einlitir hestar. Betta
er eflaust rétt, en verður því miður
varla framkvæmanlegt, fyr en hesta-
k y n i ð hefir batnað og breyzt, t. d.
að lit. En það verður aldrei of oft
brýnt fyrir mönnum, hve mikilsvert
það er, að vanda hverja vöru sem er,
hvort heldur eru hross eða annað, svo
að sem næst komist því, er kaupend-
um líkar bezt.
það er sömuleiðis rétt, er herra J.
þ. segir: »í þetta sinn fór eg því
miður ekki með hestunum*. Já, »því
miður«. Hefði hann farið með hest-
unum, þá hefði hann sjálfur séð, hvað
fram fór, og ekki þurft að fara eftir
sögusögn »samvinnumanns« síns um
það, hvers vegna salan gekk
svo, sem hún gekk. »Samvinnumað-
urinn« hefir llklega haft sínar ástæð-
ur til að skýra svo frá, sem hann
gerði. En hefði hr. J. þ. verið sjálf-
ur við, þá hefði hann enga slíka
skýrslu þurft, og þá hefði hann held-
ur e k k i ritað grein þessa, því aðal-
atriði hennar eru fullkomin ósann-
indi.
Hann segir, að um sama leyti og
hestar hans voru seldir í Glasgow
hafi verið sendir frá Newcastle 100
hestar á markaðinn í G. og geldirfyr-
ir £ 2. 10. 0 = kr. 45.
það er nú slæmt, að ekki sést á
greininni, hve nær þetta var. En eg
hefi, til þess að vera viss, kynt mér
sölureikninga um a 11 a hesta þá ísl.
hesta, sem sendir hafa verið til sölu
frá Newcastle til Glasgow frá 24. júlí
til 4. sept., að þeim dögum báðum
meðtöldum, og á því tímabili hafa
hestar J. þ. eflaust verið seldir, því
bréfið, sem færir honum tíðindin um
söluna, er dagsett 16. ágúst.
Hinn 24. júlí eru sendir 30 (ekki
100!) hestar frá Newcastle til Glasgow
og seldir við opinbert uppboð,
eins og annars viðgengst mest, er ísl.
hestar eru seldir. Hestarnir eru seld-
ir einn og einn. það vill svo skríti-
lega til, að 1 hestur af þeim hóp er
seldur fyrir £ 2. 7. 6 = kr. 42,75.
En það hefir auðvitað verið gallagrip-
ur, því sá, sem er næstur honum að
verði, er seldur á £ 4. 0. 0 = kr. 72,00;
hinir allir meira, og ipeðalverðið, að
frúdregnum flutningskostnaði frá N.
til G., sem er töluverður, o. fl., er
£ 4. 15. 10 = kr. 86,25. Næsti hóp-
ur er seldur í Glasgow 14. ágúst.
(Mun það ekki hafa verið um það
leyti, sem hestar J. f>. voru seldir
þar?). í þeim hóp voru ekki nema
15 hestar, og sá, sem fór fyrir lægst
verð, var seldur á £ 4. 10. 0 = kr.
81,00, og meðalverðið, að írádregnum
fyrnefndum kostnaði, varð £ 4. 12. 2 =
kr. 82,95. Hinn 4. sept. er enn send-
ur hópur til Glasgow og seldur þar.
|>að voru 24 hestar, og varð þá með-
alverðið ekki nema £ 3. 15. 11 = kr.
68,32, og þá var 1 hestur seldur á
£ 2. 17. 6 = kr. 51,75 og sá næsti
£ 3. 0. 0 = kr. 54,00, 1 fyrír kr.
56,25, 1 fyrir 58,50, og svo upp eftir.
Eg hefi í höndum frumreikninga þá
alla, er sanna það, sam hér hefir ver-
ið sagt.
þetta nægir til að sýna, hversu
ranglega hr. J. f>órðarsyni hefir verið
skýrt frá atburðunum, og er enn eitt
dæmi þess, hve varasamt það er, að
trúa keppinautasögum, og ætti að
vera bending til hr. J. f>. og annara
samvizkusamra manna um það, að
hyggilegast er, að gera ekki slíkt að
opinberu umtalsefni í blöðum, fyr en
að fullsönnuðu máli.
Hr. J. f>. kemur með hrossasölu-
sögu frá 1899, og verður varla hjá því
komist að ætla, að hann geri það í
þeim einum tilgangi, að geta komið
að all gífurlegum dylgjum og storkun-
aryrðum. En sú saga er í eðli sínu
ekki svo, að hún gefi tilefni til þess,
þótt hún fái þann blæ hjá hr. J. f>.
Sumarið 1899 sendi Louis Zöllner
100 hesta til Kaupmannahafnar og
hafði fyrirfram verið samið um sölu á
þeim. En er hestarnir komu til
Hafnar, rauf kaupandi samninginn, og
vildi ekki taka við hestunum. f>á
voru þurkar miklir og hart bæði um
haga og vatn. L. Z. neyddist því til
að láta selja hestana við því verði, er
bauðst, og fór þá svo, sem alloft verð-
ur, að sú verzlun varð ekki ábata-
söm. J. f>. veit víst vel, að svo getur
oft farið, og ekái hvað sízt um hrossa-
verzlun. Markaðsverð breytist oft
skjótt, og áhættan í flutningnum er
einnig takandi til greina. Haldi hann
áfram hrossaverzlnn, er óhætt að spá
því, að vonbrigði hans nú verða
hvorki hin einu né síðustu.
Dylgjur hans og storkunaryrði eru
bygð á þeim ósannindum og rangfærsl-
um, sem hér hefir verið reynt að leið-
rétta. f>að þarf því ekki að svara
þeim sérstaklega. En vlll ekki hr. J.
f>. fallast á það með mér, að verzlun-
armál vor íslendinga, sem og önnur
þau málefni, er sannarlega þurfa end-
urbóta og breytinga, muni lítið græða
á því, að í umræðum um þau sé stað-
lausar dylgjur og persónulegar að-
dróttanir einkum hafðar að vopnum?
14. nóv. 1901.
Jón Jónsson
frá Múla.
Meira sigurhrós.
Svo segja þeir, sem lund hafa tií'
að yfirfara allan óhroðann í aftur-
haldsmálgagninu, að þar sé í gær á-
kaflegur sigurhrós-sgauragangur yfir
fyrir fram vísum kosningaróförum dr.
Yaltýs í Vestmanneyjum. En þó er
ekki því að fagna enn fyrir málgagn-
inu, að hið nýja þingmann3efni hafi
fengist til að gefa kost á sér, sem er
þó lögmælt skilyrði fyrir þingkosningu
og hefir verið hér meir en 20 ár. f>á
er og í annan stað óhjákvæmilegt
skilyrði fyrir gildi loforða, hvort held-
ur er um þingkosningu eða annað, að
þau hafi ekki verið höfð út með falsi
og blekkingum. f>að væri kannske
ráð fyrir -gagnið eða ábm. þess, að
hugsa út í þetta tvent, áður en hann
hælist meir um. Eða hvernig fór í
fyrra á Leiðvallarkjörþinginu?
Beðið um Hovgaard aftur.
Með þessari póstskipsferð er send
til stjórnarinnar bænarskrá frá Beyk-
víkingum og Hafnfirðingum, miklum
fjölda mauna, um að kapt. A. P.
Hovgaard verði látinn halda áfram
næsta ár að stjórna varðskipinu, með
því honum hafi tekist þetta ár með
árvekni sinni, snarræði og frábærri at-
orku að verja nær gersamlega land-
helgi vora fyiir botnvörpungum.