Ísafold - 18.06.1902, Blaðsíða 3

151
Einfaít mál.
Eg hefi leaið tneð athygli greinar
þær, sem spunniat hafa út af áætlun-
ardæmi »Bóndasonar« í þjóðólfi í vet-
ur, og er eg ekki í neinum efa um, að
áætlunardæmi þetta er skakt; og hér
getur ekki verið nema um ácetlun að
ræða. Hér á landi er ekki hægt að
henda á nokkra áætlun, sem samin er
í þessu formi, sem »Bóndason« gerir,
og gefur það manni tilefni til að
halda, að höf. hafi viljandi samið
áætlunina í því formi, sem hún er, til
þess að ekki væri tekið eftir þessum
20 þús. kr., sem hann bætir við
tekjurnar.
Eg leyfi mér að setja hér dæmið á
þrennan hátt, fyrst eins og »Bónda-
son« hefir það; i öðru lagi eins og
dæmið mundi vera sett upp í aðal-
reikningsformi, et um reikning í árs-
bk vceri að rceða, en ekki ácetlun; og í
þriðja lagi í áætlunarformi; og vona
eg, að menn sjái þá og sannfærist um,
að »Bóndason« og þeir, er á hans máli
eru, geri sig seka í, að bæta um 20
þús. kr. við tekjurnar alveg út í loftið.
I.
Dœ mi »Bóndasonarn.
Tekjur:
1. Vextir af 2ý miljón á 5°/» kr. 112,500
2. Provision og aðrar tekj-
ur 14,000:
3. Vextir af varasjóði
- bankans — 6,000
4. Arleg afborgun af gull-
forðanum, sem bankinn
eignast árlega, að með-
altali — 44,643
kr. 177,143
Gjöld:
5. Vextir og afborgun af
1J miljón 6/» í 28 ár, á
ári að meðaltali kr. 75,000
6. Kostnaður við banka-
baldið í Reykjavfk .. — 22,000
7. Kostnaður við 3 útibú
(6 þús. hvert) — 18,000
8. Tekjuafgangur legst við
varasjóð — 62,143
kr. 177,143
II.
Sama dcemi sett uppíaða Isretkninqsjormi
Tekjur:
1. Vextir af 2J miljón 5"/» kr. 112,500
2. Provision og aðrar tekj-
ur ... 14,000
3. Vextir af varasjóði
bankans — 6,000
4. Áfborgun 1. árið — 25,000
kr. 157,500
Gjöld:
5. Vextir og afborgun 1.
árið 6%
Vextir 4j> af 1| milj-
ón kr. 50,000
b. Afborgun
1. árið... _ 25,000 kr. 75,000
6. Kostnaður við banka-
haldið í Reykjavík — 22,000
7. Kostnaður við 3 útibú — 18,000
8. Á móti tekjulið 4. fær-
ist til jafnaðar — 25,000
9. í sjóði — 17,500
kr. 157,500
Eftir þessu dæmi sést, að hagurinn
er tvær síðasttölu fjárhæðirnar gjalda
megin, 25,000 + 17,500 = 42,500 kr.
Er hann því of hátt talinn í áætlun
»Bóndasonar» um kr. 19,643, alveg
eins og hr. B. Kr. hefir bent á.
111.
Venjuleq ácetlun.
Tekjur:
1. Vextir af 2J miljón
5°/o kr. 112,500
2. Provision og aðrartekj-
ur ..................... — 14,000
3. Vextir af varasjóði
bankans ................ — 6,000
kr. 132,500
Gjöld:
4. Vextir og afborgun 1.
árið 6/o.
a. Vextir4°/» kr. 50,000
b. Afborgun — 25,000 75,000
5. Kostnaður við banka-
haldið í Reykjavík ... — 22,000
6. Kostnaður við 3 útbú — 18,000
kr. 115,000
7. Tekjuafgangur ... ... — 17,500
kr. 132,500
þ>essi áætlun kemur eðiilega alveg
heim við dæmi II. Tekjuafgangurinn
er kr. 17,500, en afborgað hefir verið
af gulllániuu kr. 25,000, samtals kr.
42,500.
það getur því ekki verið neínum
blöðum um það að fletta, að áætlun-
ardæmi »Bóndasonar« sé skakt bæði
að efni og búningi, þó ekki sé tekið
tillit til aðfinninga B. Kr. um aðra liði
t dæminu, sem einnig var fullkomin
ástæða til að finna að.
Hreppsnefndaboddviti.
Alþingiskosning.
Lausafrétt er komin um það, að
Barðstrendingar hafi endurkosið S i g-
u r ð prófast J e n s s o n, með 37
atkv., eu síra Guðm. Guðm. í Gufu-
dal hafi fengið 15 atkv.
Skilvinduvlðgerð.
Fyrir tilhlutun Landsbúnaðarfélags-
ins og með styik frá því sigldi Sigurð-
ur Jónsson járnsmiður í Beykjavík
(Aðalstr. 6), hinn alkunní þjóðhagi, til
Khafnar í gær til þess að læra að
gera við skilvindur, hjá Burmeister &
Wain, í því skyni að kenna það aftur
frá sér hér þeim, er þess óska, einum
smið úr hverjum landsfjórðung fyrst í
stað og að fyrirlagi Búnaðarfélagsins.
f>að mun koma sér harla vel.
Eins og nú stendur er við búið, að
stórfé glatist fyrir landsmönnum í bil-
uðum skilvindum, sem enginn kann
að gera við.
Um k.fötflutnlng
til Englands hefir stjórn Landbún-
aðarfélagsins ekki séð sér fært annað
í þetta sinn en að hafna boði »Samein-
aða gufuskipafélagsins« sem alls ónógu,
vegna viðkomuunar í Færeyjum, en
fer fram á við það beina ferð að ári
til Skotlands í þessu skyni.
Gufuskip A. Dekke (295, O. Ha-
vig) kom í fyrra kveld frá Khöfn beint
með ýmsar vörur til H. Th. A. Thomsens.
Póstgufuskip Laura (Aasberg) lagði
á stað í gærkveldi til útlanda með nokkuð
af farþegum, þeirra á meðal Ch. Fermaud
oberst-lantinant, og töluvert af Vesturförum.
Sigurður Thoroddsen landsverk-
fræðingur lagði á stað sunnudag 15. þ. m.
norður i land i vegaeftirlitsferð; ætlar að
skoða Laxárdalsheiði, Hrútat'jarðarháls,
vegarstæði í Langadal, höfnina á Sauðár-
krók (brimgarðsfyrirkomulag fyrirhugað)
og framhald Eyjafjarðar-akbrautarinnar.
Yerður um 2 mánuði i þeirri ferð.
Sætt. Eins og ráðgert var hér i blað-
inu, höfðaði ritstjóri ísafoldar mál gegn
bankagjaldkera Halldóri Jónssyni fyrir
meiðyrði i Þjóð. út úr reikningsstælunni
(milli hans og B. Kr.). En fyrir sáttanefnd
í gær lauk því með svo latandi sætt, er
birtist í Þjóðólfi:
Eg undirritaður Halldór Jónsson banka-
gjaldkeri lýsi hér með yfir þvi, að eg með
ummælum mínum i grein minni í 23. tölu-
hlð. 54. árg. Þjóðólfs með yfirskriftinni
»Reikningslok« hafi ekki viljað beina nein-
um aðdróttunnm að herra ritstjóra Birni
Jónssyni um að hann væri líklegur til þess
að reyna að fá menn til að bera ljúgvitni
eða reyna til þess að rýma hurtu sannleiks-
ást manna á meðal. Halldór Jónsson.
I heljar greipum.
Frh.
•Oochrane hersir, haldið þér ekki,
að það geti verið Egiptar?«
»JÚ, jú«, kveinaði Sadie. »það hljóta
að vera Egiptar«.
Hersirinn hlustaði. En svo sló öllu
í þögn. þ>4 tók hann ofan með hátíð-
legri viðkvæmni.
»f>að er ekki til neins, að við séum
að draga okkur sjálf á tálar, frú Bel-
mont«, mælti hann; »það er eins gott
að taka hlutina eins og þeir eru. Vin-
ir okkar hafa yfirgefið okkur; en þ ir
hafa orðið karlmannlega við dauða
8Ínum«.
»En því þurftu þeir að vera að skjóta
af byssurn sínum. þeir höfðu--------
spjót*.
f>að fór hrollur um hana, er hún
sagði þetta.
»f>að er satt«, anzaði hersirinn; »ekki
vil eg fyrir nokkurn mun svifta yður
nokkurri sannarlegri vonarátyllu; en
hins vegar er engin liðsemd í því, að
við bökum okkur beisk vonbrigði.
Hefði það verið atlaga, þetta sem við
heyrðum, mundum við hafa heyrt
henni svarað. Auk þess mundi atlaga
af Egipta hálfu hafa verið snarpari en
þetta. f>að er vitaskuld, eins og þér
segið, undarlegt, að þeir skyldu fara
að eyða skotum sínum. — En hvað
er þetta? Lítið þið á!«
Hann benti austur á öræfin. f>ar
voru einhverjar tvær hræður á ferð—
og fóru hart, læddust og liðu yfir eins
og vofur. |>að var með naumindum,
að þau grilti í þær, er þær gerðu ým-
ist að koma í ljós eða hverfa niður í
lautirnar í öldóttri sandauðninni og
með því að birtan af tunglinu var svo
óskýr. þær flýðu Araba, og námu
avo alt í eiuu staðar efst upp á sand-
öldu einni, svo að þá bar glögt við
himin. f>að voru menn á úlföldum;
en þeir riðu klofvega, eins og reiðmenn
á hestum.
•Ulfaldasveitin egipzkaU kallaði
hersirinn.
»Tveir menn!« segir frk. Adams í
örvilnunarróm.
»f>að eru ekki nema ujósnarar, frök-
en. f>eir eru á flökti út um öll öræf-
in. Meginliðið fráleitt meir en svo
sem 15 rastir héðan (tæpar 2 mílur
danskar). f>arna gera þeir viðvörun-
armerki! Iudæla, gamla úlfaldasveit!*
Hann komst f það uppnám, að það
skildist varla, hvað hann sagði, svo
stiltur og ráðsettur sem hann átti að
sér að vera. f>au sáu bregða fyrir
rauðum blossa uppi á sandöldunni, og
svo öðrum í viðbót, en skothvellurinn
á eftir. Að því búnu hurfu þeir báð-
ir, njósnararnir, í einu vetfangi, eins
fljótt og hljóðlaust og silungar í á.
Arabar námu staðar allra snöggvast,
eins og þeir væru á báðum áttum um,
hvort þeir ættu að tefja sig á að elta
þá eða ekki. En hér var ekkert að
elta; því njósnararnir gátu bafa horf-
ið í hvaða átt sem vera skyldi eftir
sandlænunum, sem hlykkjuðust í ýms-
ar áttir.
Emírinn þeysti aftur með fylking-
unni og eggjaði liðið og skipaði fyrir.
f>á tóku úlfaldarnir til að brokka, og
tóku þau svo mikið út á því, að von-
in fór að kulna aftur í brjóstum þeirra.
f>au skunduðu eftir hinni endalausu
flatneskju hverja röstina eftir aðra, og
hélt kvenfólkið sér í söðulklakkinn eft-
ir því, sem þær höfðu orku til. Hers-
irinn var raunar engu betur á sig
kominn en þær, en hafði þó mjög
glöggar gætur á, hvort ekki bólaði
neitt á liðinu egipzka.
»Eg held —--------eg held, að þarna
bærist eitthvað langt fram undanokk-
ur«, mælti frú Belmont.
Hersirinn reis upp í söðlinum og
skygði fyrir augun við tungsljósinu.
»Já, sannarlega hafið þér rétt að
mæla, frú« kvað hann. »f>að eru éin-
hverir þarná á undau«.
Nú sáu þau þetta öll, marga menn
ríðandi á undan þeim, langt í burtu.
»þeir halda í sömu átt og við«, mælti
frú Belmont; hún sá miklu betur en
hersirinn.
Cochrane hersir tautaði eitthvað í
hálfum hljóðum.
•Lítið á sporin þarna.!« mælti hann.
»f>að er auðvitað framliðið okkar, sem
lagði á stað á undan okkur úr pálma-
lundinum. Höfðinginn hefir látið okk-
ur ríða svona þrælslega hart til þess
að ná því«.
f>egar nær dró, sáu þau glögt, að
þetta var hin Arabasveitin, og brátt
kemur Wad Ibrahim þeysandi tilbaka
til þess að ráðgast um við Abderr-
haman t-mír. f>eir bentu í þá átt, er
njósnararnir höfðu sést, og hristu höf-
uðið, eins og eitthvað legðist í þá
miður ánægjulegt.
f>ví næst steyptu stigamennirnir
saman sveitunum báðum og héldu síð-
an í dreifðri fylkingu í háttsuður,
stefndu beint á suðurkrossinn, sem
blikaði rétt fyrir ofan sjónbauginn
fram undan þeim.
f>essari voðalegu hörkureið var hald-
ið áfram tímum saman. Kvenfólkið
hélt sér dauðahaldi hálfrænulaust.
Hersirinn var og eins og lurkum lam-
inn af þreytu, en lét engan bilbug á
sér finna og örvaði kvenfólkið að gef-
ast ekki upp. Hann blíndi aftuí fyr-
ir sig yfir öræfin í þá átt, er þau
höfðu séð fyrst votta fyrir, að þeim
væri veitt eftirför.
Blóðið ætlaði út úr höfðinu á hon-
um og hann brópaði hvað eftir annað,
að hann heyrði bumbuslátt gegnum
myrkrið. Hann sá í hitasóttarórunum
jóreyk rétt í hælunum á þeim; þar
væri egipzka liðið komið að bjarga
þeim. Hver fagnaðarfréttin rak aðra
hjá honum alla nóttina; en alt reynd-
ist það hégómi og höfuðórar, og varð
þeim ekki nema til angurs. Með sól-
arupprás sáu þau út yfir öræfin; en
ekki bólaði þar á neinu kviku, nema
sjálfum þeim, svo langt sem augað
eygði. f>au skygndust um döpur og
þungbúin í allar áttir og vonir þeirra
hurfu gersamlega, eins og morgunslæð-
an út við sjónbauginn.
f>að var átakanlegt fyrir kvenfólkið,
að sjá förunaut þeirra svo umbreyttan,
hann sem hafði verið svo hvatlegur og
uppstrokinn á ferðalaginu með þeim á
gufuskipinu upp eftir Níl. f>að var
eins um hann nú eins og hana frk.
Adams, að engu var líkara en að ellin
hefði hent sér yfir hann í einu stökki.
Hárið hafði verið að grána lítils
háttar dagana á undan, en var nú orð-
ið alt í einu silfurhvítt. Hvítirskegg-
broddar stóðu út úr hökunni og óstinn-
ir, hvarvetna þar sem áður hafði alt
verið slétt og nauðrakað. Æðarnar
í andlitinu á honum voru blóðhlaupn-
ar, og djúpar hrukkur um andlitið alt.
Hann reið hokinn og niðurlútur; skrokk-
urinn gamall orðinn og allur gagnslit-
inn; en í augunum skýrum og snörum
gerði alla tíð vart við sig hraust og
þróttmikil sál, er heima átti í þessu
hrörlega hreysi. En þrátt fyrir höf-
uðórana og þreytuna og þótt nær væri
dauða en lífi var hann allajafna hug-
ull og riddaralegur við kvenfólkið; var
að reyna að hughreysta það og lið-
sinna því eftir mættti, og alt af að
líta aftur eftir hjálpinni, sem ekki
kom.
Stundu efcir sólarlag var skipað að
neraa staðar og þeim öllum úthlutað
mat og vatni.