Ísafold - 30.07.1902, Blaðsíða 3

187
Un nokkurs annars manns í sýslunni,
því úr því gæti orðið uppistand. Nei,
hann verður að vera afskiftalaus af
öllu því, aem hann er ekki fyrirfram
viss um að allir séu sammála um; og
hvernig getur hann nokkurn tíma ver-
ið það?
það er engu líkara, eftir áskorun
Miðdæla að dæma, en að hér í sýslu
ríði mjög á því, að fátt sé af mönn-
um, sem leggja í vana sinn að segja
sannleikann hiklaust, þótt það sé ó-
þægilegt fyrir einstaka menn, æðri
eða lægri. Fyrir kunnuga er það og
skiljanlegt, þótt ýmsum sé lítið gefið
um afskifti mín, bæði af þingkosningum
og öðru, og vilja því fá skóiastjórnina
til að svifta mig málfrelsi. Fyrir vissa
menn er það æskilegast — enda kann-
ske nauðsynlegt — að sem flest sé af
þeim mönDum, sem hvorki hafa sjálf-
Stæða sannfæringu né einurð.
Sé það grunur Miðdæla, að e£ hafi
reynt að hafa áhrif á nemendur ung-
lingaskólans í þá átt, að spilla áliti
þeirra á einstökum mönnum í sýslunni
eða æsa þá upp á móti nokkrum
manni eða málefni, sem nú er helzt á
dagskrá hjá almenningi, þá lýsi eg því
því yfir, að sá grunur er alveg ástæðu-
laus. Er og ónugsandi, að þeir hafi
getað fengið nokkurt tilefni að ætla
mér slíkt.
Eg ætla ekki að leiða neinum get-
um að því, hvernig stendur á þessari
árás Miðdæla á mig. Eg læt mig það
engu skifta. En eg get ekki bundist
þess, að láta í ljósi undrun mína yfir
henni. Mig undrar það, hve hún er
dæmalaust heimskuleg, og þá ekki síð-
ur hitt, að greindir menn og gætnir skuli
ráðast á mig svona heimskulega að
ástœðulausu. En það er svo
margt fleira, sem hefir vakið undrun
hjá mér þennan tíma, sem eg hefi nú
dvalið í Dölum. Getur vel verið að
það sé ógæfa mín, að eg hefi ekki alt
af dulið þá undrun.
Eg skal ekki vera fjölorður um það,
sem höfundur pistilsins í þjóðólfi seg-
ir um kosningaafskifti mín hér. Hann
reynir að níða mig fyrir framkomu
mína, en finnur þó ekkert ljótara til
að bregða mér um- en ummæli mín
um, að Bj. sýslumaður njóti bónþægni
sinnar ! Eg skal ekkert um það þrátta
meir, því hvorki þykist eg með þeim
orðum hafa gjört mig sekan í neinu
ósæmilegu, enda er og vonlaust um
nokkurn árangur af því þrasi. Yið
stöndum hvorirtveggja jafnilla að vígi
með að sanna nokkurn hlut þar. Suð-
urdalamenn vilja nóttúrlega, af auð-
skildum ástæðum, ekki við annað kann-
ast, en að það hafi verið sprottið af
meiri pólitiskum þroska hjá þeim en
öðrum sýslubúum, að sýslumaðurinn
var kosinn á þing í vor, — kosinn af
66 Suðurdalamönnum (úr 3 hreppum),
14 kjósendum úr öðrum (ð) hreppum
sýslunnar og — 2 utansýslukjósend-
um, sem búnir voru að vera meir en
eitt ár búsettir f öðrum kjördæmum,
en greiddu sýslumanni atkvæði hér
með fullri vitund hans. — Fréttarit-
arinn er líka vafalaust sjálfur sann-
færður um andlega nyfirburði« Suður-
dalamanna, þrátt fyrir alla heimskuna,
sem lýsir sér í áskorun Miðdæla, og
eg gjörj ráð fyrir, að engum só fært
að raska þeirri sannfæringu.
Staddur að Skógum, 28. júni 1902.
Jón Jónasson.
Landbrunl.
f>að bar til nýlega á bæ einum á
Skeiðum, Brúnavallakoti, að kviknaði
í nýslegnu heyi hjá sláttufólki, er var
að hita sér kaffi, og læsti eldurinn
sig ekki einungis í það alt, heldur
og jarðveginn, sem búið var að slá,
svo og það, sem óslegið var. Mann-
söfnuður kom að slökkva, og tókst það,
mest vegna þess, að skurðir stöðvuðu
eldinn. Búist við ella, að hann hefði
dreifst um mikið af Skeiðunum. Á-
gúst bóndi í Birtingaholti Helgason
átti heyið, slægjuna — á að gizka 2
kýrfóður slegin og annað eins óslegið.
þessu valda hinir óvenjumiklu þurk-
ar. Enda jarðvegur mosakendur þar
sem brann.
Ný þingmál.
Frumvarp um heimullegar kosning-
ar til alþingis (B. Kr. og þórður J.
Thoroddsen).
Frv. um brúargerð á Jökulsá í Ax-
arfirði (Árni J. og Pétur J.).
Frv. um breyt. á lögum 12. júlí
1878 um gjafsóknir (Sk. Th.).
Frv. um kjörgengi kvenna (sami).
Frv. um vinnuhjú og daglauna-
menn (G. Vigfúss.).
Frv. um stofnun brunabótafélags
(Ól. Briem og St. Stefánss. kennari).
Frv. um löggilding verzlunarstaðar
við Flatey á Skjálfanda (P. J. og Á.
J.).
Frv. um löggilding verzlunarstaðar
við Óshöfn við Héraðsflóa (Ól. Dav.
og J. Jónsson).
Frv. um að selja salt eftir vigt (B.
Kr. og f>. J. Thor.).
Frv. um sölu á laxveiði í Laxá í
Kjós fyrir Valdastöðum, — fyrir 4000
kr. (B. Kr. og f>. J. Th.).
fúngsályktunartillaga um 5 manna
nefnd í neðri deild til að athuga mál-
ið um þráðlaus rafmagnsskeyti milli
íslands og útlanda og gjöra tillögu
um það (Guðl. Guðm. og 4 aðrir).
f>gsál.till. um 5 manna nefnd í
neðri d. til að taka fjárkláðamálið til
íhugunar og koma fram með tillögur
um ráðstafanir til algerðrar útrýming-
ar fjárkláðanum (Árni J. og þingmenn
Skagf.).
f>gsál.till. um 5 manna nefnd í neðri
d. til að íhuga landbúnaðarlöggjöfina.
Frumvörpin eru mörg uppvakningar
frá fyrri þingum.
Brúin á Jökulsá (hjá Ferjubakka)
á að kosta 50,000 kr. úr landssjóði,
en Austuramtið og N.-f>ingeyjarsýsla
að annast gæzlu og viðhald.
Þingnefndir.
Stjórnarskrárnefnd : Guðl. Guð-
mundsson, Ólafur Briem, Sigurður
Stefánsson, Jón Jónsson (Sleðbrjót),
Lárus H. Bjarnason, H. f>orsteinsson,
Pétur Jónsson.
Fjáraukalaganefnd : Stefán Stefáns-
son, Björn Kristjánsson, Árni Jónsson,
Magnús Andrésson, Hermann Jónas-
son, Ólafur Davíðsson, Tr. GunnarsB.
Botnvörpumál: J. Havst., Kristján
JónBSon, Skúli Thoroddsen.
Löggæzla við fiskiveiðar í Norður-
sjónum: Jósafat, Guðjón, Júl. H.
Aukning veðdeildar: Eir. Br., Egg.
Pálsson, Sig. Jensson.
Ritvillan í hlutabankalögunum:
Björn Kristjánsson, f>órhallur, Tryggvi,
Lárus H. B., f>. Thoroddsen.
Sóttvarnir: Ari Brynjólfsson, Stefán
frá Fagraskógi, B. B. Dalam., Sighv.,
Jón Magnússon, f>orgrímur f>órðarson,
f>órður Thoroddsen.
Hlutfallskosningar eru hafðar í flest-
um eða öllum nefndarkosningum. —
Fyrir það slysaðist t. d. Framfara-
flokkurinn til að demba í sóttvarnar-
laganefndina læknunum báðum og Jóni
Magnússyni, og fór þann veg alveg
með hana í augum hins liðsins, sem
málið fól þeim: Ara—B. B. — Sighvati
— Stefáni (Fagrask.).
Stjórnarskrárniálið.
Nefndin í því máli hefir tekið það
hyggilega ráð, að greina sundur sjálfa
stjórnarskrána og tillögurnar um fyrir-
komulag hinnar fyrirhuguðu, innlendu
landstjórnar, með launum hennar og
niðurlagning embætta m. m.
■ Og kvað nefndarálitið um stjórnar-
skrána vera væntanlegt á morgun.
f>að verður sjálfsagt lítið annað en
yfirlýsing um, að nefndin ráði þing-
deildinni til að samþykkja frumvarp
ráðgjafans óbreytt.
Frumvarpið verður þá væntaniega
ekki lengi á ferðinni gegnum þingið.
Hitt atriðið dvelst nefndinni nokk-
uð við, sem vonlegt er. f>ví það er
nýtt mál, som þarf vandlegrar íhugunar,
er kemur líklega fram ekki í frum-
varpi, heldur í nefndaráliti, er stjórn-
inni verður sent til hliðsjónar, þá er
hún fer að semja fyrir þingið 1903
frumvarp sitt um fyrirkomulag hinnar
æðstu innlendu stjórnar.
Kosningakæran úr ísafjarðarsýslu.
f>ess var ógetið síðast, að samþykt
kosningar Skúla Thoroddsen fylgdi frá
þingsins hálfu eftirfarandi tillaga, er
samþykt var með 19 samhljóða atkv.:
»f>ingið játar að vísu, að ástæða
væri til að fresta samþykt á kosnÍDgu
1. þm. Isf. vegna framkomins gruns,
að fé hafi verið borið á kjósendur
hans, þangað til próf þau væri til
lykta leidd, er þegar eru fyrirskipuð;
en af því að sá frestur anaars vegar
mundi útiloka þingmanninn frá þingi
og atkvæðamunurinn hins vegar milli
þingmanna þeirra, er voru kosnir í
ísafjarðarsýslu, og hinna, er ekki náðu
kosningu, var allmikill, sættir þingið
sig eftir atvikum við ráðstafanir þær,
sem hlutaðeigandi amtmaður þeg&r
hefir gert, í því trausti, að þær leiði
til að komast fyrir hið sanna í mál-
inu, og samþykkir því kosninguna«.
Atkvæðagreiðslan gekk býsna-skrykk-
jótt.
Karlauminginn, sem otað hafði ver-
ið með harðneskju héðan út í þing-
menskuna núna og keyrður upp í for-
setastól fyrir aldurs sakir, eins og lög
standa til við þingsetningu, var í stand-
andi vandræðum að komast fram úr
krábulli því, er þm. Snæfell. fekk hon-
um í hendur, handritinu að tillögunni,
og ætlaði hann þá að gerast forseti
og lesa það sjálfur. En því var þá
mótmælt. f>egar stautið var loks bú-
ið, bar aldursforseti tillöguna upp og
reyndust þá 19 atkv. með henni. En
í stað þess að leita gagnatkvæða, úr-
skurðar forseti, að tillagan sé þar með
samþykt. f>á er honum eftir á bent
á yfirsjón sína og ætlar þá að laga
hana með því að leita þá fyrst gagn-
atkvæða. En því gegndi enginn, með
því að málið v a r þegar úrskurðað
af forseta.
Ýmsir þingmenn tóku eftir því, —
en áttuðu sig ekki á því fyr en um
seinan —, að þm. Snæfell., er öllu
virtist ráða um fundarstjórn, þótt ekki
væri nema annar skrifari aldursforseta,
hagaði hlutkesti í kjörbréfadeildir ann-
an veg en siður er til, og eru þeir á því,
að því hafi alls engin tilviljun ráðið,
að návenzlamenn Hannesar Hafsteins
lenda allirþrírásamt miklum meiri hluta
af þeirra mönnum í þeirri deildinni, er
rannsaka skyldi kjörbréf þeirrar deild-
ar, er Skúli Thoroddsen lenti í, frá-
leitt af tómri tilviljun heldur.
Svo nauðamarklítil sem »réttarpróf«
H. H. virtust vera, hefði verið hið
eina rétta af þinginu, að samþykkja
kosningu Sk. Th. umyrðalaust. En í
sjálfu sér var ályktunin ekki nema
meinlaus selbiti í vasann að öðru leyti
en því, að ekki verður annað séð á
henni en að meiri hluti þingsins láti
sér vel líka, að Hannes Hafst. haldi
áfram þessum svo nefndu réttarrann-
sóknum, maður sem hafði auk annars
fyrir skemstu ekki séð sér fært annað
en að játa á sig að hann væri höfund-
ur að níðgrein um Skúla Thoroddsen
í málgagni hans og þeirra félaga hans
á Isafirði!
Hann Sjálfnr.
Hreysti, karlmensku, hugrekki, þolinmæði
og langlondargeði, óþreytandi elju, speki,
ráðkænsku, viðuiótsblíðu og skörungskap,
glöggskygni, mjúklegum limaburð, bógværð
og umburðarlyndi, — öllum þessum mann-
kostum og enn fleiri ónefndum þarf að
ægja saman í einum manni til þess að
geta staðið svo snildarlega í stöðu sinni
sem Hann Sjálfur gerir.
Hann þarf að vera alt í öllu og alt í
einu: yfirþingmaður, yfirforseti og yfir-
landsböfðingi.
Yfirþingmenskunni fylgir sú skylda, að
hafa Dákvæmt eftirlit með og afskifti af
þingmönnum, utan þings og innan, öllum
þeirra orðum og gjörðum, að aldrei komi
neitt í bága við þá hngsjón, sem fyrir
Honum Sjálfum vakir. Hann þarf að örva
þá og áminna við hvert fótmál, vanda um
við þá, sem sýna sig í þvi að fylgja slælega
fótsporum Hans Sjálfs, hrópa í þá sem villast
útúrgötunni (»Heyrðu mig, Pctur«. »(lættu
að bvað þú gerir, Hannes«, o.s. frv.) og verasí
og æ á þönum, að halda utan að bópnum. Mest
reynir á, þegar atkvæðagreiðsla á fram að
fara. Þá verður Hann Sjálfur að sendast eins
og þeytispjald fram og aftur með þing-
bekkjunum til að lita eftir, að atkvæða-
seðlarnir séu rétt skráðir og alt fari fram
eftir fyrirhuguðu ráði. Eins og æðikolla
verður að vera á sífeldu flögri að líta eitir,
að ófleygir og ósyndir ungar sinir fari sér
eigi að voða, eins verður Hann Sjálfur að
hafa alstaðar augun og þjóta eins og ör-
skot fram og aftur um þingsalinn til að
gæta þess, að skjólstæðingunum verði ekki
á neitt glappaskot, er stofnað gæti þeim eða
Honum Sjálfum og Hans áformum i voða.
Verði forseta á, að leyfa mönnum að
taka til máls í þeirri röð, er þeir hafa
gefið sig fram, verður Hann að taka þar
í taumana og koma sjálfum sér fram fyrir
þá alla; því að það er bæði háski og
ósvinna, að aðrir komist að til að tala á
undan Honum Sjálfum.
Eigi atkvæði fram að fara eftir hlut-
kesti, verður hann að skerast í leik og raða
svo nafnseðlunum, að hlutir þeirra komi
upp, er Honum henta og Hans mönnum; og
leggja verður Hann á sig Sjálfan ómakið
að draga þá, með þvi að annars getur eitt-
hvað út af borið. Stundum ber við, að
Hann Sjálfur verður að lesa fyrir forseta
það, sem lesa ber frá forsetastólnum, sé
hann (forseti) hrumur og sjóndapur orðinn.
Hann þarf með öðrum orðum að vera þrá-
sinnis yfirforseti.
Yfirlandshöfðingi eða yfirstjórnarfulltrúi
ber við að hann má til að gerast, og gerir
Hann þá ýmist að kinka kolli lítillátlega og
náðuglega, eins ogJúpiter af Olympsfjalli,
niður til stjórnarfulltrúans, ef honum lík-
ar frammistaða hans, en reigist við drembi-
lega annars kostar. Þá kemur sér vel hin
fágæta likamsmýkt Hans Sjálfs.
Hann Sjálfur er í stuttu máli annar Atlas,
er heiminn ber á herðum sér, heill lands
og lýðs og ókomin örlög þess.
Eður sem Óðinn hinn eineygði, er »æðst-
ur var ásanna og réð öllum hlatum; ogsvo
sem önnur goð voru máttug, þá þjónuðu
honum öll, svo sem börn föður«. Svo mátt-
ugir sem aðrir þingmenn eru og mikils hátt-
ar, þá þjóna Honum allir á sömu lund. »Hann
er svo fagur og göfuglegur álitum, þegar Hann
situr með sinum vinum, að öllum hlær hugur
við. En þá er Hann er i her, sýnist Hann
grimmlegur sínum óvinum. En það ber til
þess, að hann kann þær íþróttir, að Hann
skiftir líkjum og litum á hverja lund, er
Hann vill. Önnur er sú, að Hann talar svo
snjalt og slétt, að öllum, er á heyra, þyk-
ir það eina satt. Hann kann svo gera, að
i orustum verða óvinir Hans blindir eða
daufir eða óttafullir«.